20.04.2011
1.fota
2.
- badanie przedmiotowe i podmiotowe, wywiad ogólny
- analiza warunków zgryzowych
- wybór materiału (amalgamat) i metody rekonstrukcji tkanek
- usunięcie złogów nazębnych
- badanie żywotności zęba + zdjęcie rtg
- jeśli żywy, znieczulenie jest wymagane
- otwarcie ubytku – takie usunięcie twardych tkanek zęba umozliwiające dotarcie do ogniska próchnocowego w zębinie (stworzenie dobrej widoczności wnętrza ubytku oraz łatwe manewrowanie narzędziami)
Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, płomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub z węglików spiekanych
Ocena stanu brodawki zębowej zawartej w przestrzeni międzyzębowej
Otwarcie od powierzchni żującej
Aby nie uszkodzić powierzchni stycznej sęba sąsiedniego można wprowadzić metalowy pasek do przestrzeni międzyzębowej i ucisnąć go klinem wsuniętym od strony leczonego zęba
- nadanie zarysu ubytkowi – linia zamknieta, ograniczająca wejście do ubytku (linia styku materiału wypełniającego ze szkliwem)
Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, plomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub węglików spiekanych
Zarys ubytku na powierzchni żującej wymuszony jest przez przebieg bruzd i zagłębień
W przeszłości wykonywano tzw. Poszerzenie zapobiegawcze – włączenie do zarysu ubytku aktualnie zdrowych, ale podatnych na próchnicę miejsc jako sposób zapobiegania próchnicy wtórnej
Zarys ubytku na powierzchni stycznej powinien mieć kształt trapezoidalny, romboidalny, podstawą zwrócony do brodawki międzyzębowej
Zarys ubytku powinien na każdej powierzchni być dostępny dla zabiegów higienicznych, by nie dopuścić do odkładania się w tych miejscach płytki nazębnej
Konieczne jest wyprowadzenie zarysu ubytku z przestrzeni międzyzębowych do nisz międzyzębowych
Ściana dodziąsłowa powinna znajdować się poniżej punktu stycznego
- usunięcie próchnicowo zmienionej zębiny
Ręcznie – ekskawatorem ostrym lub podostrzonym
Maszynowo – wiertarka kątnicowa, 30000 obr/min. W PRAWO!, chlodzenie wodno powietrzne, bez nacisku, z przerwami, maksymalnie krótki czas zabiegu
Wiertła ostre, o odpowiedniej wielkości, różyczkowe
Najpierw usuwamy zębinę próchnicową ze ściany dodziąslowej
Następnie ze ścian bocznych
Na koncu ze ściany dokomorowej (po zmianie wierteł na jałowe)
- nadanie kształtu oporowego – nadanie takiego kształtu ubytkowi, aby ściany zeba wraz z wypełnieniem mogły skutecznie przeciwdzialać silom żucia. Zapewnia odporność na zgniatanie i równoważenie powstających podczas żucia naprężen.
Łagodne przejście ścian wewnętrznych ubytku
Przebieg ściany ubytku w obrębie szkliwa powinien być zgodny z przebiegiem pryzmatów
Przyleganie amalgamatu i szkliwa zęba musi być w jednej płaszczyźnie pod kątem 180 stopni
Powierzchnia dodziąsłowa szersza niz wlot ubytku – minimum 2 mm szerokosci
Płaska ściana dodziąsłowa (możliwość wyrównania podkładem)
Poprawka Blacka – usunięcie szkliwa niepodpartego zębiną
- wyrównanie brzegów ubytku
Dokładne wygładzenie brzegów szkliwa (zabezpieczenie przed wystąpieniem szczelin wokół wypełnienia)
Wiertarka niskoobrotowa, ale można też turbiną
Wiertła – stożki, płomyki diamentowe czy karborundowe, białe kamienie Arkansas, dyski ścierne o małej abrazyjności
- nadanie kształtu retencjnego – sposób uformowania ścian oraz brzegów ubytku, aby zapewnić wypelnieniu odporność na siły wyważania (przeciwdziałanie wypadaniu wypełnienia)
Wiertarka kątnicowa, wiertła różyczkowe, gwiazdkowe, odwrócone stożki
Powierzchnia zgryzowa: podcięcie ścian tak, aby stworzyć lekko zbieżny ich układ w kierunku wlotu ubytku (ściany boczne przynajmniej prostopadłe do dna), płaskie dno ubytku (można wyrównać podkładem), rowki retencyjne w obrębie zębiny daleko od szkliwa i miazgi, ćwieki okołomiazgowe
Powierzchnia styczna: preparacja ubytku w kształcie trapezu, podstawa zwrócona w kierunku brodawki zębowej, rowki retencyjne na ścianach bocznych, powierzchnia dodziąsłowa szersza niż wlot do ubytku – minimum 2mm, płaska ściana dodziąsłowa, dozwolone jest wykonanie zukośnienia wewnętrznego lub rowka retencyjnego o,5-0,7 mm od powierzchni zeba, ćwieki okołomiazgowe – obowiązkowo, gdy jest zniszczona w dużej części korona zęba
- przemycie i osuszenie ubytku – celem jest usunięcie nieczystości i resztek, wiórów zebinowych, sliny lub krwi z ubytku ciepłą wodą destylowaną (37 stopni)
Odizolowanie zeba od dostępu śliny (ślinociąg, lignina, koferdam)
Przemycie płynem z użyciem jałowej kuleczki z waty (0,9%NaCl, woda destylowana w temperaturze 37 stopni, 0,2% roztwór glukonianu chlorheksydyny)
Osuszenie ubytku (dmuchawka ręczna, dmuchawka w unicie, jałowa watka)
Zakaz suszenia głębokim, silnym strumieniem sprężonego powietrza – powoduje przemieszczenie jąder odontoblastów do kanalików zębinowych, obumarcie miazgi i ból
- wypełnienie ubytku
Poprawne założenie kształtki i klina – zapobiega wtloczeniu materiału podczas kondensacji do przestrzeni międzyzębowej + formówka i pasek metalowy z brzuszkiem
Pierwsza warstwa materiału podkładowego tylko na część dokomorową (leczniczy – na bazie wodorotlenku wapnia – działanie stymulujące)
Druga warstwa podkładu na obszar zębiny (izolacyjny, np. polikarboksylowy) – odporny na zgniatanie
Rozrobienie amalgamatu
Wypełnianie ubytku – rozpoczęcie kondensacji amalgamatu od części stycznej upychając materiał w kąty i narożniki
Kondensacja porcjami we wszystkie zachyłki
Łagodne przejście materialu w sciany ubytku
Następnie wypełniamy powierzchnię zgryzową
Modelujemy guzki i bruzdy na powierzchni okluzyjnej
- opracowanie wypełnienia
Dostosowanie do warunków zgryzowych (amalgamat traci plastyczność po ok. 4min.)
Użycie kalki zgryzowej
Nadmiary odcinamy ekskawatorem, nakładaczem płaskim, zgłębnikiem, skalpelem
Gładzenie powierzchni za pomocą watki
Polerowanie amalgamatu po 24h (gumki do polerowania 4-6tys. Obr/min)
Pacjent powinien wstrzymać się od jedzenia ok. 2h i koniecznie zgłosić się na polerowanie wypełnienia, by zapobiec korozji (po 24h).
3. Napisz krótko, co rozumiesz pod pojęciem:
P6=2 próchnica na dwóch powierzchniach ???
Szyjka zęba – jest to przejście korony zęba w korzeń zęba
Kąt sieczny -
technika ART – polega na usunięciu zmienionej próchnicowo zebiny narzędziami ręcznymi, a następnie wypelnieinu ubytku glassjonomoerem. Metoda opracowana dla krajów rozwijających się, przydaje się w warunkach polowych (brak prądu). Do ręcznego usuwania zebiny próchnicowej stosuje się ostre, podwójnie zagięte wydrążacze. Metoda tania, może być wykonywana przez personel pomocniczy, komfortowa dla pacjenta. Wadą tej metody jest możliwość pozostawienia zębiny próchnicowej. W warunkach gabinetu stomatologicznego ma zastosowanie u pacjentów z dentofobią, niepełnosprawnych i starszych.
Poprawka Blacka – usunięcie szkliwa niepodpartego zębiną
powierzchnia dokomorowa ubytku - ściana ubytku zbudowana z zębiny, znajdująca się od strony komory zęba, która ogranicza wejście do miazgi,w klasie I jest też dnem ubytku
dno ubytku – w każdej klasie jest to powierzchnia pozioma, stanowiąca dolną ścianę ubytku, w klasie I stanowi również ścianę dokomorową ubytku
Ząb 22 –górny lewy siekacz boczny stały
Ząb +2 – górny lewy siekacz boczny stały
Ząb 1- - dolny prawy siekacz centralny stały
Ząb 44 –prawy dolny przedtrzonowiec pierwszy stały
4.Zróżnicuj procedury i podaj preparaty:
Poszerzone lakowanie– w przypadku bruzd niepewnych diagnostycznie , ze zwężeniami ujścia, głębokich i wąskich; trzeba otworzyć bruzdy cienkim płomykiem na turbinę, by zobaczyć czy nie ma procesu próchnicowego, potem wytrawienie i aplikacja laku.
Remineralizacja – metoda stosowana w przypadku próchnicy początkowej, polega ona na miejscowym stosowaniu związków fluoru, co wzmaga wytrącanie się składnikow mineralnych w miejscu uszkodzenia. Po mechanicznym oczyszczeniu powierzchni zęba z osadu, przemyciu, odtłuszczeniu i osuszeniu stosuje się związki fluoru nieorganiczne (2% NaF) lub organiczne (fluoroaminy), co prowadzi do wymiany jednowartościowej grupy wodorotlenowej HA szkliwa na jednowartościowy jon Fluoru. Zabieg powtarza się kilka razy w odstępach kilkudniowych. Najkorzystniej działają preparaty o małych stężeniach fluoru, ale stosowane przez dłuższy czas. W zębach mlecznych stosuje się rzadko. Lakiery fluorowe.
Znoszenie nadwrażliwości zębiny – znoszenie bólu wywołanego nieszkodliwymi bodźcami czuciowymi z powodu odsłonięcia zębiny i otwarcia kanalików zębinowych, którego nie można przypisać innemu defektowi lub patologii zęba. Stosuje się miejscowo:
Środki impregnujące (Tresilan, Cervin, chlorek cynku+10-20%żelazocyjanek potasu))
Preparaty fluorowe (2%NaF, zakwaszony 1,2%NaF, lakiery fluorowe, aminofluorki, pianki, 75%pasta Łukomskiego, 1,2% zakwaszony NaF)
Związki wapnia – zamykają kanaliki i powodują powstanie zębiny okołokanalikowej (nietwardniejące preparaty wodorotlenku wapnia, 10%chlorek wapnia)
Chloreg strontu
5% azotan potasu
Cytrynian potasu
Szczawiany ( żelaza, wodoropotasowy, dwupotasowy)
4% roztwór Propolisu
Glassjonomery
| remineralizacja | lakowanie | |
|---|---|---|
| Cel | Zachowawcza metoda leczenia plamy próchnicowej | Procedura profilaktyczna |
| Zasięg stosowania | Może dotyczyć wszystkich zębów dotkniętych próchnicą początkową. | Dotyczy głównie zębów trzonowych ( w mniejszym stopniu przedtrzonowych). |
| Czas stosowania | W trakcie rozwoju próchnicy początkowej | Najlepiej do pół roku po wyrznięciu całej powierzchni żującej. |
| Charakter procedury | Może przebiegać samoistnie pod wpływem jonów wapniowych i fosforanowych zawartych w ślinie; bardziej skuteczna z zastosowaniem preparatów zawierających jony fluorkowe | Brak przebiegu samoistnego |
| Sposób wykonania |
|
Glass – jonomer bez wytrawiania |
| Preparaty | Organiczne i nieorganiczne połączenia fluoru : NaF, SnF2, aminofluorki, 75 % pasta Łukomskiego | Laki szczelinowe, glass- jonomery, cermety, kompomery, płynne kompozyty |
Rebonding- jest to nałożenie żywicy w miejscu styku wypełnienia z tkanką zeba na powierzchni po założeniu wypełnienia. Płynna żywica może wpłynąc w szczelinę spowodowaną przez skurcz polimeryzacyjny i w ten sposób zmniejszyć ryzyko powstawania próchnicy wtórnej. Zabieg ten nie jest potrzebny w małych prawidlowo wykonanych wypełnieniach, natomiast wskazany jest przy wypełnieniach większych. Zalecane są różnie techniki rebondingu: nakładanie żywicy po ostatecznej polimeryzacji materiału, nałożenie żywicy po zalożeniu wypełnienia i usunięciu nadmiaru materiału, a następnie polimeryzacja żywicy, zastosowanie żywicy po 2-3 tygodniach po ponownym wytrawieniu brzegów ubytku.
Impregnacja – przesycenie próchnicowo zmienionych tkanek twardych zęba środkami chemicznymi działającymi bakteriobójczo i mineralizująco, co powoduje utwardzenie uprzednio rozmiękłych mas (dochodzi do wiązania części organicznych tkanek zęba w związki bardziej odporne na działanie czynników próchnico twórczych).
Wskazania:
-zęby mleczne w przypadku próchnicy powierzchownej, niemożności założenia wypełnienia z powodu dużej rozległości ubytku, zachowania pacjenta
Preparaty:
-związki silikonowe (tresilan, cervin)
-albargina
-10-30% roztwór azotanu srebra (strącalniki: 20% glukoza, eugenol, 4% hydrochinon, 6%kwas pyrogalusowy, płyn Lugola, T-ra iodi, światło lampy polimeryzacyjnej)
-amoniakalny roztwór azotanu srebra
-30-50% roztwór chlorku cynkowego (strącalnik: 10 % żelazocyjanek potasu)
Technika zabiegu:
-przygotowanie ubytku – usunięcie rozpadłych tkanek zęba, oczyszczenie z osadu, wygładzenie powierzchni i obrzeża ubytku)
-izolacja od dostępu śliny i ochrona przyzębia
-odtłuszczenie i osuszenie ubytku
-wtarcie środka impregnującego – 30-60sek
-osuszenie
-zwilżenie strącalnikiem
-wypłukanie resztek
-zabieg powtarza się trzykrotnie na tej samej wizycie
-powtarzanie zabiegu na kolejnych wizytach w odstępach tygodniowych
Zabieg impregnacji należy przeprowadzać z dużą ostrożnością ze względu na żrące właściwości środków impregnujących (może dojść do uszkodzenia tkanek miękkich jamy ustnej pacjenta, oczu lekarza).
5. Podaj zasady opracowania i wypełniania ubytku abrazyjnego znajdującego się w korzeniu zęba. Uwzględnij w obu przypadkach materiały.
Ubytek abrazyjny:
- badanie przedmiotowe – uwzględnienie para funkcji (pouczenie jak wyeliminować parafunkcje), nalogów, stanu psychicznego pacjenta, sposób szczotkowania zębów, jaka szczoteczka, jaka pasta, w jakiej ilości
- analiza zgryzu kliniczna i po wykonaniu modeli w artykukulatorze
- eliminacja parafunkcji, przeciążeń, ewentualne leczenie stawu s-ż
- przed wypelnieniem nalezy oczyścić szczoteczka i pumeksem oraz opracowac mechanicznie-ułatwienie procesu wytrawienia zębiny i zwiększenie mikroretencji
- ewentualna poprawa kształtu retencyjnego – opracowanie brzegu dodziąslowego w postaci stopnia o szerokości od 0,5 do 1 mm i odpowiednie ukształtowanie ścian bocznych
-zaukośnienie brzegów ubytku
-do wypełnienia stosujy glassjonomery, kompomery i amalgamat (w zębach bocznych)
- w małych i średnich ubytkach zaleca się stosowanie glassjonomerów (poddziąsłowo)
- w ubytkach głębokich poleca się stosowanie metody kanapkowej
- suchość w ubytku możemy osiągnąć zakładając, po uprzednim znieczuleniu, koferdam z użyciem aktywnych klamer i nitki retrakcyjnej ze środkiem obkurczającym
- ważne jest, by odbudować kształt anatomiczny zeba z uwzględnieniem wypukłości przyszyjkowej, co ma bardzo duże znaczenie w ochronie dziąsła brzeżnego podczas aktu żucia
6. Wymień możliwe wskazania do wymiany wypełnienia amalgamatowego.
Metaliczny posmak, nieszczelność brzeżna, próchnica wtórna, tatuaż amalgamatowy, odłamanie ściany zęba, konieczność zastąpienia zęba przeciwstawnego lub sąsiedniego koroną metalową, względy estetyczne
7. Jak można podzielić systemy wiążące? Przy każdym podziale podaj jego zasadę. Podaj także przykłady fabrycznych systemów wiążących w każdej grupie.
W skład systemu wiążącego wchodzi wiele substancji: różnego typu żywice, np. TBC, PENTA, stabilizatory, funkcyjna, amorficzna krzemionka (generalnie primer, wytawiacz i bond). Można podzielić:
a) ze względu na wiązanie do:
-szkliwa (Heliobond)
-zębiny (Syntac Primer)
- do szkliwa i zębiny (Excite)
b)ze względu na stosunek do warstwy mazistej:
-wiążą z warstwą mazistą niemienioną (I i II generacja)
-modyfukują warstwę mazistą (Syntac)
- rozpuszczaja (Scotchbond)
- usuwają (Syntac Single Component)
- częściowo rozpuszczają i modyfikują (systemy samowytrawiające)
c) ze względu na mechanizm wiązania:
- chemoutwardzalne (Vivabond)
-światloutwardzalne (Excite)
- chemo- i światloutwardzalne (Excite DSC)
d) ze względu na rozpuszczalnik:
woda (Syntac Single Component)
aceton (syntac Primer)
etanol (Excite)
- wytrzymałość na siły rozciągające i ściskające działające w czasie skurczu polimeryzacyjnego materiału i czasie żucia
- odporność na wilgoć w czasie pracy systemem oraz po jego nałożeniu
- stabilność w środowisku jamy ustnej
- odporność na działanie enzymów hydrolitycznych oraz kwasów bakteryjnych
- biozgodność (nie uszkadza tkanki zęba, nietoksyczne dla miazgi, nie wydziela substancji szkodliwych dla ustroju)
- działanie kariostatyczne i przeciwbakteryjne
- łatwa praca systemem
- trwałe połączenie materiału wypełniającego z tkankami zęba (szybkie osiągnięcie maksymalnej siły wiążącej)
8.Wymień możliwe powikłania , które mogą być związane z wytrawianiem szkliwa:
-brak adhezji materiałów wypełniających do szkliwa, zębiny
-nieszczelność wypełnienia
-podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej pacjenta
Powikłania przy wytrawianiu szkliwa :
- podrażnienie lub martwica dziąsła brzeżnego ( ogólnie do wytrawiania )
a. jatrogenne wytrawienie sąsiadującego nie wypreparowanego szkliwa – co zwiększa podatność na
próchnicę
b. pozostawienie resztek wytrawiacza co powoduje w czasie ich działania precypitację mogąc
zanieczyszczać wypreparowaną powierzchnię ( doprowadza do gorszej adhezji )
c. w czasie w wytrawiania może dojść do zanieczyszczenia pow. śliną, krwią – co prowadzi do
pogorszenia adhezji i powstania szczeliny brzeżnej
9. Zróżnicuj pod względem właściwości i możliwości stosowania podkłady o charakterze leczniczym z podkładami izolacyjnymi. Podaj przykłady tego typu materiałów.
Podkłady lecznicze: pobudzają odontoblasty do tworzenia zębiny wtórnej, tolerowane przez tkanki około wierzchołkowe, stosowane tylko w głębokiej próchnicy, muszą zawsze być pokryte podkładem izolacyjnym. Przykłady: na bazie wodorotlenku wapnia (twardniejące i nietwardniejące), tlenek cynku z eugenolem
Podkłady izolacyjne: dobra adhezja do tkanek, szczelne, kariostatyczne, nieszkodliwe dla tkanek i przyzębia, słaba rozpuszczalność po stwardnieniu, kontrast na zdjęciu rtg, stosowane zawsze przy wypełnianiu ubytku, mogą występować samodzielnie. Przykłady: cement polikarboksylowy (adhesor), fosforanowy (agatos), glasjonomerowy (ketoc)
Wymagania dla podkładów :
Izolować i zabezpieczać miazgę od wpływu środowiska zewnetrznego i toxycznego wpływu materiałów wypełnieniowych
Szczelnie przylegać do dna i ścian ubytku
Pokrywać odsłonietą zębinę
Zgodny biologicznie z tkankami zęba (biokompatybilny)
Mieć odpowiednią wytrzymałość (zwłaszcza pod amalgamat)
Wywierać działanie terapeutyczne
Łaczyć się z zębiną i materiałem wypełnieniowym
Nie zasłaniać rowków retencyjnych
Wyrównywać dno ubytku
10. Opisz postępowanie krok po kroku z brudnym wiertłem różyczkowym łącznie z procesem sterylizacji
Wszystkie narzędzia stomatologiczne należy traktować jako skażone i bezpośrednio po użyciu należy zanurzyć je w roztworze preparatu dezynfekcyjnego o działaniu biobójczym
Postępowanie z wiertłami po przyjęciu pacjenta
1. Przygotować odpowiedni pojemnik do dezynfekcji i opisać
2. Przygotować odpowiedni roztwór dezynfekcyjny
3. Prowadzić proces dezynfekcji wg instrukcji producenta
4. Po dezynfekcji wiertła umyć (zalecane myjki ultradźwiękowe)
5. Umyte wiertła przełożyć do pojemnika z dziurkami ( sitkiem) wypłukać pod bieżącą wodą i przemyć wodą destylowaną
6. Osuszyć
7. Sprawdzić ich czystość przy pomocy lupy i posegregować
8. Zestawy wierteł dla każdego pacjenta zapakować w opakowanie papierowo-foliowe i przeprowadzić proces sterylizacji uwzględniający proces suszenia
9. Po zakończeniu procesu sterylizacji nie wolno pozostawić wierteł w sterylizatorze do następnego dnia (rdzewieją)
Wiertła i instrumenty do natychmiastowego użycia włożyć do płytek Petriego wyłożonych materiałem pochłaniającym wilgoć, umieścić w komorze autoklawu pozostawiając uchylona płytkę Petriego.
Przeprowadzić proces sterylizacji uwzględniający proces suszenia i użyć natychmiast