G. W. Leibniz: Biografia
Kim był Leibniz? Czy niepoprawnym optymistą? tak jak go kreował Wolter? Czy jego system filozoficzny, posłużył za kpinę do "Kandydu"?
Życie: "Leibniz był jednym z najwszechstronniejszych umysłów w historii nauki i filozofii. Jego nieprzeciętne zdolności ujawniły się już w dzieciństwie. W wieku ośmiu lat sam nauczył się łaciny i zaczął czytać, a raczej pochłaniać, książki z biblioteki swojego ojca, lipskiego prawnika i profesora etyki. Już w wieku dwunastu lat zaczął opracowywać rodzaj ?alfabetu ludzkiej myśli". Projekt ten, jak niemal wszystko, czego się podjął jako matematyk, prawnik, historyk, przyrodnik, geolog, a także znawca mechaniki pozostał nie ukończony - podobnie jak jego system filozoficzny. Leibniz był niejako ofiarą nadmiaru zainteresowań i swoich wszechstronnych uzdolnień, dzięki którym zresztą już w wieku dwudziestu jeden lat (1667) został doktorem obojga praw (cywilnego i kościelnego).
Odrzucił jednak proponowaną mu katedrę uniwersytecką i jako dyplomata oraz prawnik wstąpił na służbę do elektora mogunckiego. Cztery lata, które spędził w misji dyplomatycznej w Paryżu, aby przekonać Ludwika XIV do planu uderzenia na Egipt, powziętego przez elektora, wykorzystał także na dalsze kształcenie. W tym czasie odkrył, jednocześnie z Newtonem, rachunek różniczkowy i rachunek całkowy. Wynalazł również maszynę do rachowania.
W Paryżu poznał księcia Brunszwiku, Jana Hanowerskiego z dynastii Welfów, który powołał go na stanowisko bibliotekarza i radcy dworu do Hanoweru. Z Paryża udał się Leibniz do Londynu, a stamtąd przez Holandię do Hanoweru, aby przyjąć proponowaną posadę (1676). W drodze poznał między innymi Le-euwenhoeka, wynalazcę mikroskopu, a także Spinozę, którego system poznał już w wieku młodzieńczym. W Hanowerze pozostał ? z przerwami na liczne podróże - aż do śmierci, pracując nad Geschichte des Welfenhauses (Historia domu Welfów).
Dzieło: Nie ma nic dziwnego w tym, że Leibniz, mimo niezmordowanej pracowitości, nie mógł ukończyć swojego systemu filozoficznego. Poza filozofią pochłaniały go bowiem liczne inne prace i obowiązki, między innymi związane z zajmowanym stanowiskiem, oraz bardzo rozległa korespondencja, o dużym zresztą znaczeniu dla zrozumienia jego dzieła. Zachowało się aż 15 000 jego listów pisanych do tysiąca adresatów. Jedyne większe jego dzieło, ukończone w całości, to traktat Teodycea (Essa-is de Theodicee sur la bonte de Dieu, la liberte de l'homme et l'ońgine du mai). W dziele tym - do którego podniety dostarczyły rozmowy z zaprzyjaźnioną z nim królową pruską Zofią Karoliną - rozważa Leibniz rozwiązanie starego problemu, dlaczego Bóg, który jest dobrocią, dopuszcza istnienie zła w świecie.
Po drobniejszych pismach, traktujących o kwestiach filozoficznych, prawniczych i teologicznych, w roku 1695 Leibniz opublikował główne swoje dzieło, przedstawienie metafizyki: Systeme nouveau de la nature et de la communication des sub-stances, aussi hien que de l'union, qu'il y a entre l'ame et le corps (Nowy system przyrody i wspólności substancji, jak również łączności między ciałem i duszą).
Nauka: W swojej filozofii, która obraca się wokół pojęć: byt, jednostka i jedność, próbuje Leibniz połączyć podejście racjonalistyczne z tradycyjną myślą metafizyczną. Szczególnie widoczne jest to w jego uznaniu Arystotelesowskiej logiki, odrzuconej przez Kartezjusza i Spinozę. Leibniz usiłuje połączyć ją z podejściem matematycznym. Wynikiem prób połączenia owych dwóch stanowisk - ta skłonność do godzenia przeciwieństw była charakterystyczną cechą jego myślenia - jest koncepcja monad. Punktem wyjścia była dla Leibniza krytyka idei Kartezjusza o istnieniu substancji rozciągłej i poruszającej się." (M. Vogt, Historia filozofii dla wszystkich, Warszawa 2004, s. 280-281)
Dzięki niemu Wolff uporządkował swoją naukę, w końcu był jego wielkim zwolennikiem. Myśl Leibniza inspirowała wielu współczesnych filozofów do tworzenia własnych hermetycznych systemów.