NARZĄD SŁUCHU
Zmysł słuchu jest to zdolność odbioru dźwięku przez człowieka. Umożliwia porozumiewanie się ludzi, jest niezbędny do prawidłowego kształtowania mowy.
Dźwięk dociera do narządu odbiorczego drogą powietrzną i drogą kostną. Droga powietrzna biegnie przez zagłębienie małżowiny usznej, przewód słuchowy zewnętrzny, jamę bębenkową i płyny ucha wewnętrznego do narządu Cortiego, następnie do nerwu słuchowego i ośrodków podkorowych i korowych mózgu. Droga kostna dociera do ucha wewnętrznego i dalszych wymienionych struktur poprzez wyrostek sutkowaty kości skroniowej.
Narząd słuchu składa się z 3 części: ucha, drogi słuchowej i ośrodkowego układu słuchu.
Narządem słuchu jest ucho, które składa się z ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego.
Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny usznej oraz przewodu słuchowego zewnętrznego zamkniętego błoną bębenkową. Zadaniem ucha zewnętrznego jest odpowiednie przeniesienie drgań rozprzestrzeniających się w powietrzu w postaci fali akustycznej do ucha środkowego. Dzięki swojej budowie pozwala na selektywne wzmacnianie docierających do ucha dźwięków, odgrywa podstawową rolę w lokalizacji źródeł dźwięku oraz pełni funkcję ochronną dla błony bębenkowej (ochrona mechaniczna, zapewnienie właściwej temperatury i wilgotności).
Ucho środkowe składa się z jamy bębenkowej o 6 ścianach, z których przedni utworzy jest przez błonę bębenkowa na tylniej znajduje się okienko owalne. W jamie bębenkowej umieszczone są trzy kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. W skład uch środkowego wchodzi również trąbka Eustachiusza, której zadaniem jest wyrównanie ciśnienia w jamie bębenkowej z ciśnieniem atmosferycznym, co jest warunkiem prawidłowej transmisji przez kosteczki słuchowe. Drgania błony bębenkowej przenoszone są poprzez przymocowany do niej młoteczek na kowadełko a następnie na strzemiączko, które swoją podstawą wnika do okienka owalnego stanowiącego wejście do ucha wewnętrznego. Zadaniem ucha środkowego i znajdujących się w nim kosteczek słuchowych jest przeniesienie jak największej energii akustycznej z ośrodka powietrznego do cieczy wypełniającej ślimak będący jednym z podstawowych elementów ucha wewnętrznego.
Czynność kosteczek słuchowych i dużą powierzchnia błony bębenkowej w stosunku do błony owalnej wzmacnia bodziec 17 razy czyli 17 dB.
Inną dodatkową funkcją ucha środkowego jest ochrona ucha wewnętrznego przed zbyt silnymi dźwiękami. Dzieje się tak dzięki mięśniowi strzemiączkowego przymocowanemu do odnogi strzemiączka, który przy zbyt dużym bodźcu akustycznym kurczy się i unieruchamia podstawę strzemiączka czyli nie dopuszcza do urazu akustycznego. Zjawisko to nosi nazwę odruchu strzemiączkowego. Czas zadziałania tego mechanizmu wynosi około 150ms natomiast czas trwania to około 1,5s. Nie chroni on zatem przed hałasem impulsowym. Kosteczki słuchowe pełnią rolę wzmacniacza dźwięku. Bodziec jest wzmacniany 17 razy czyli 25 dB. Ucho środkowe spełnia rolę tzw. transformatora akustycznego.
Ucho wewnętrzne składa się z trzech błędnika decydującym o zmyśle równowagi oraz spiralnie skręconego kanału zwanego ślimakiem, który zawiera czuciowe komórki słuchowe wrażliwe na dźwięk. Ślimak wypełniony jest płynem i podzielony jest na dwie części przez błonę podstawną. Drgania strzemiączka przekazywane przez okienko owalne znajdujące się w podstawie ślimaka powodują przemieszczanie się cieczy, która naciska na błonę podstawną. Na błonie podstawnej znajduje się narząd Cortiego z uporządkowanymi w rzędach komórkami słuchowymi wyposażonymi w rzęski .Gdy błona podstawna wprawiana jest w ruch przez drgania cieczy wypełniającej ślimak następuje zginanie rzęsek i pobudzanie tym samym nerwu słuchowego. Wytwarzane w ten sposób impulsy nerwowe interpretowane są jako dźwięk. W uchu wewnętrznym fale o wyższej częstotliwości są odbierane bliżej podstawy ślimaka, a dźwięki o niższej częstotliwości- bliżej wierzchołka ślimaka. Komórki ślimaka są początkiem nerwu słuchowego.
Ucho wewnętrzne przetwarza zatem fale akustyczne w impulsy nerwowe.
Bodziec elektryczny wytwarzany w ślimaku przewodzony jest przez nerw słuchowy. Poszczególne włókna nerwowe transmitują dźwięk o różnej częstotliwości, tzn. niektóre przewodzą niskie tony, inne wysokie a jeszcze inne średnio częstotliwościowe. Nerw włóknami eferentnymi kończy się w jądrach podkorowych mózgu.
Składa się z jąder podkorowych pnia mózgu gdzie analizowane jest częstotliwość i głośność i lokalizacja dźwięku oraz kory słuchowej, która znajduje się w płatach skroniowych mózgu, gdzie uświadamiany jest i interpretowany dźwięk czyli następuje rozumienie mowy.