Zabawy stymulujące twórczą aktywność matematyczną

Zabawa przy muzyce – taniec pajaców (dla dzieci starszych)

 

Nauczycielka zaprasza dzieci do zabawy przy muzyce. „To będzie taniec pajaców”.

Dzieci wykonują znane im ruchy pajaca w takt muzyki. „Pajacom zepsuły się prawe

ręce” – mówi nauczycielka. Dzieci z rozbawieniem przyjmują tę propozycję

i próbują wykonywać ruchy pajaca, nie poruszając prawą ręką. W dalszym ciągu

zabawy nauczycielka sugeruje zepsucie się lewej nogi, potem prawej ręki i lewej

ręki. Za każdym razem pajace powracają do stanu wyjściowego; są naprawione.

 

 

„Mały guzik – duży guzik” – dobieranie par przeciwstawnych.

Przed dzieckiem kładziemy duży guzik i prosimy o wyszukanie małego, kładąc

płaski, prosimy o wypukły itd.Dziecko samo dobiera guziki, starając się utworzyć

jak najwięcej par przeciwstawnych.W zabawie udział bierze kilkoro dzieci.

Na sygnał układają pary przeciwstawne. Wygrywa dziecko, które miało

najwięcej par.

 

 

            Zabawa „Sokole oko”

Bierzemy kilka guzików i obrysowujemy je (mogą to wykonać dzieci).

Następnie prosimy dziecko, by umieściło guziki na odpowiednim miejscu.

 

 

            Zabawa w schowany klocek

Celem tej zabawy jest utrwalenie przez dzieci znajomości relacji: klocki mają

ten sam kolor. Wszystkie klocki są umieszczone w woreczkach lub pudełkach.

Każde dziecko z zamkniętymi oczyma wybiera dowolny klocek, a następnie

szuka drugiego, którego długość jest równa długości pierwszego klocka.

Po otwarciu oczu stwierdzają, że wybrane przez nich klocki mają ten sam kolor.

 

 

            Co spada, a co nie?

Na blacie stolika leżą różnorodne, odpowiednio dobrane przedmioty: metalowy

klucz, kasztan, metalowa przykrywka do słoika, szklana butelka, wata, ptasie

pióro, kawałek styropianu, karta papieru, kawałek folii aluminiowej, kamyk.

Zachęcamy dzieci, aby wystąpiły w roli wiatru. Stojąc z jednej strony stołu

dmuchają na leżące na stole przedmioty. Obserwują, jak jedne z nich spadają

na podłogę, inne zaś nie. – Co się stało?

 

 

            Zabawa badawcza „Mierzymy czas”

Robimy stożek z papieru i w ścięty czubek wkładamy słomkę. Powstały lejek

wkładamy w otwór przeźroczystej butelki. Dzieci wsypują kolejno piasek

z naczyń o różnej wielkości (nakrętka, łyżka, kubek od jogurtu) i obserwują,

ile czasu trwa przesypywanie piasku. Mogą odmierzać czas liczbą klaśnięć.

 

 

            Zabawa „Kto szybciej”

W misce z wodą kilkoro dzieci ustawia łódki, np. z korka, z papieru.

Na sygnał każde dmucha w żagle swej łódki. Wygrywa ten, kto pierwszy

dotrze do wyznaczonego celu.

 

            Zabawa „Pomagamy krasnoludkom”

Do zabawy potrzeba 7 kartoników z wózkami o zróżnicowanej wielkości

i bez kół. Opowiadamy dzieciom: „Krasnoludki do przewożenia kamieni

zrobiły sobie wózki. Większy – zrobił większy, mniejszy – mały. Proszę

ułożyć kartoniki z wózkami od najmniejszego do największego i wyszukać

dla każdego po dwa takie same guziki – koła.

 

           

Zabawa „Kolorowe schodki”

Zabawę tę możemy przeprowadzić w każdej grupie wiekowej, różnicując

liczbę i długość klocków. Dzieci 6 – letnie wybierają z zestawu 10 klocków,

po jednym z każdego koloru, a następnie „budują kolorowe schody”.

Przy wchodzeniu i schodzeniu po stopniach wymieniają nazwy kolorów

poszczególnych stopni.

 

           

Gra w dobieranie - ćwiczenia w sferze percepcyjnej

Nauczycielka przygotowuje zestawy obiektów do szeregowania. W kopertach

umieszcza po dwa zestawy elementów, z których każdy należy uporządkować

według wykrytego kryterium różnicy, np. grubości, długości, i jednocześnie

przyporządkować elementy jednego zbioru elementom drugiego zbioru.

Np.: im większy kwiatek, tym większy listek.

Polecenie: „Przyjrzyj się, czy wszystkie kwiatki są takie same? Jak można

je uporządkować?” W kopertach mogą znajdować się:

- ptaki o różnej wielkości i gałązki o różnej długości i grubości;

- ptaki i gniazdka o różnej wielkości itp.

 

           

Okresy ludzkiego życia w teatrze pantomimy

„Potrafiliście rozwiązać trudne zadanie – ułożyć zdjęcia do albumu, a teraz

proponuję wam przedstawienie w teatrze pantomimy tego, co robią dzieci,

młodzież, czy ludzie dorośli” – proponuje nauczycielka. Dzieci przedstawiają

gestem, mimiką, co robi mama? Co robił tata, gdy był taki jak dzieci

w przedszkolu? Co robiła mama, gdyby była dziadziusiem?

 

 

            „Pojazdy”

Dzieci słuchają nagrań odgłosów różnych pojazdów (sanie – dzwoneczki,

wóz – odgłos uderzeń kopyt końskich o bruk, samochód – warkot silnika,

tramwaj – dzwonek tramwajowy, samolot – odgłos odrzutowca).

Zadaniem ich jest prawidłowe rozpoznanie i nazwanie pojazdu, a następnie

umieszczenie jego sylwetki na tablicy flanelowej. Gdy na tablicy powstanie

zbiór pojazdów, nauczycielka stawia następne zadanie. Dzieci mają ułożyć

sylwetki pojazdów w określony sposób – od pojazdu poruszającego się

najwolniej do pojazdu poruszającego się najszybciej.

 

 

            Składanie i rozkładanie figur

Dzieci znają figury geometryczne. Z dużych klocków Dienesa odrysowują

figury na papierze i wycinają. Nauczycielka inicjuje zabawę w „Czarodziejskie

figury”. Np. z kwadratu można otrzymać różne figury. Czynność odwrotna:

z pociętych figur składają figurę o zadanym kształcie, np. na dużych klockach

z kompletu logicznego.

 

 

   Zabawa ruchowa dla dzieci młodszych – Pokaż, w jakiej jesteś grupie

„Wymyśliłam dla was nową zabawę” – mówi nauczycielka i rysuje w poprzek

sali linię kredą. „Możecie potańczyć po całej sali, ale kiedy muzyka się skończy,

zatrzymajcie się”. Kiedy dzieci stanęły nieruchomo, nauczycielka zwróciła uwagę

na obrazki znajdujące się w obu częściach sali. „To jest miejsce dla…

(różnych pojazdów)”. „A to jest miejsce dla… (różnych zwierząt)”.

Dzieci odtwarzają ruchem różne zwierzęta lub pojazdy. Po chwili muzyki

nauczycielka proponuje inne obrazki i zabawa trwa nadal.

 

 

            Zabawa słowami – wyliczanki

            dla dzieci młodszych

 

„Usiądźmy w kole” – proponuje nauczycielka. „Posłuchajcie wyliczanki”.

            W ogródku Nastki rosną kwiatki

            Tam bratki rosną? – rosną.

            Tam wierzby rosną? – nie.

            Tam fiołki rosną? – rosną.

            Tam ziemniaki rosną? – nie.

O czym może być następna wyliczanki?

            „Na błękitnym niebie fruwają gołębie,

            A wróble fruwają? – fruwają”

„Co powiecie dalej?”

Dzieci podają nazwy ptaków. Można układać też inne wyliczanki. Zabawa ta

wymaga ustalenia wyraźnego kryterium grupy, którą należy odtwarzać,

podając nazwy szczegółów.

 

 

            Zabawa: „Na którym schodku stoi kotek?”

Dzieci budują schodki z 10 klocków (o wzrastającej długości). Przeliczają stopnie

posługując się liczebnikami: pierwszy, drugi… piąty itd. Po schodach wchodzi kotek.

Zatrzymuje się na piątym schodku. Nauczyciel pyta: - „Na którym schodku stoi

kotek?” Dzieci odpowiadają poprawnie: - „na piątym”. Następnie zakrywa się

schodki, które przeszedł kotek i stawia się dzieciom pytanie: - „ile schodków

przeszedł kotek, jeżeli stoi na piątym?” i tu pojawia się trudność. Dzieci twierdzą,

że kotek przeszedł pięć schodków. Dopiero po powtórnym przeliczeniu

ze zdumieniem stwierdzają, że kotek stoi na piątym schodku, ale przeszedł

dopiero cztery.

 

 

            Zabawa: „Chodzi kominiarz po drabinie”

Dzieci otrzymują drabinki składające się z 15 szczebli, które można wyjąć

z drabiny. Po drabinie wprowadza się kominiarza. Na szóstym szczeblu kukiełka

zostaje zatrzymana. Wszystkie szczeble, które kominiarz przeszedł dzieci wyjmują

i odkładają. Nauczyciel stawia pytanie: - „ile szczebli będzie musiał przejść

kominiarz, gdyby chciał zejść na dół?” Dzieci na ogół podają: - „sześć szczebli”.

I dopiero po włożeniu brakujących szczebli stwierdzają, że skoro kominiarz stoi

na szóstym szczeblu, to do zejścia pozostało mu pięć szczebli.

         

 

            Zabawa „połóż więcej (mniej), niż mam ja”

Dzieci bawią się dwójkami. Pierwsze z nich kładzie na stole kartonik z dowolną

iczbą, np. motyli. Partner, w zależności od reguły zabawy, kładzie kartonik

z większą albo mniejszą liczbą motyli.

 

 

            Zabawa z kostką

Dzieci bawią się trójkami. Dwoje dzieci ma po kostce do gry, trzecie dziecko

trzyma „bank”, w którym są cyfry i znaki: =, >, <. Na hasło podane przez sędziego

obaj gracze wykonują równoczesny rzut, każdy swoją kostką. Sędzia „podpisuje”

każdy układ cyfrą na kartoniku i umieszcza między cyframi odpowiedni znak

(=, <, >). Sędzią zostaje ten gracz, który miał większą liczbę oczek na kostce.

 

 

            Zabawa „dobierz obrazek”

Przygotowujemy serię kartoników z obrazami liczbowymi. Spośród wyłożonych

obrazami do góry należy dobrać po dwa w ten sposób, by razem znajdowało się

np. 8 elementów tego samego rodzaju.

 

 

            Zabawa „zgadnij, ile w drugiej ręce?”

Dzieci bawią się parami np. guzikami. Wybierają 6 guzików. Jedno z dzieci

w dowolny sposób zamyka je w dłoniach (każdą dłoń osobno). Partner prosi

o otworzenie dłoni prawej lub lewej. Widząc guziki z jednej ręki, musi odgadnąć,

ile jest guzików w drugiej ręce. Sprawdzają poprawność rozwiązania zagadki.

Doliczają guziki z drugiej ręki do guzików wcześniej pokazanych.

 

 

            Zabawa w układanie kolorowego dywanu

Zabawa w „układanie kolorowego dywanu” polega na zastępowaniu danego

klocka krótszymi. Na przykład dzieci kładą na stole klocek wiśniowy

odpowiadający liczbie 8, a następnie układają paski „dywanu”, których długość

równa się długości klocka wiśniowego. Każde dziecko buduje „dywan” według

własnego pomysłu.

            Paski dywanu dzieci mogą ilustrować za pomocą patyczków,

kasztanów lub innych przedmiotów.

 

 

            Zabawa dydaktyczna – „Dodać – odjąć”

I wersja. Każde dziecko bierze jeden kartonik z cyfrą (lub z liczbą

elementów) i układa przed sobą odpowiednią liczbę liczmanów.

Na polecenie nauczycielki dzieci wymieniają się dowolnie kartonikami.

Po przeliczeniu elementów na kartonikach lub odczytaniu cyfry dzieci

modyfikują liczbę liczmanów (dodają lub odejmują).

II wersja. Dzieci siedzą w kole, każde wybiera dowolny kartonik

liczbowy i układa odpowiednią liczbę liczmanów. Następnie rytmicznie

przekazują sobie kartoniki w prawo do momentu sygnału nauczycielki

„stój”. Odwracają otrzymany kartonik, odczytują i zmieniają liczebność zbioru.        

 

 

 

 

Pchamy taczkę

Dziecko w pozycji klęku podpartego podaje nogi stojącej za nim osobie,

która chwyta je obiema rękami w okolicy kolan i unosi w górę na wysokość

swoich kolan. Następnie dziecko unosi się na rękach i z lekka popychane

przez współćwiczącego posuwa się na nich przez małą chwilę do przodu.

 

 

Ptaszek

Dzieci tworzą koło, ustawiając się bokiem do środka. Na dany znak zaczynają

krążyć dokoła naśladując ramionami ruch skrzydeł ptaków w locie i śpiewają:

 

                        Lata ptaszek po ulicy,

                        Zbiera sobie garść pszenicy,

                        A ja sobie stoję w kole

                        I wybieram, kogo wolę

                        A ja sobie stoję w kole

                        I wybieram, kogo wolę

 

W środku koła znajduje się jedno dziecko naśladujące również lot ptaka. Przy

zakończeniu zwrotki: „I wybieram kogo wolę” – wybiera na swoje miejsce jedno

dziecko z koła, a samo staje na jego miejsce. Po zmianie zabawa rozpoczyna się

od nowa.

 

 

            Poruszająca się gąsienica

W przysiadzie podpartym – posuwanie się rękami do przodu do

wyprostowania tułowia i nóg. Z tej pozycji przejście podskokiem

o przysiadu podpartego i rozpoczęcie od nowa posuwania się do przodu.

 

 

Waga

W parach naprzeciw siebie – podanie sobie rąk. Jedno dziecko wykonuje

wspięcie na palce, drugie – głęboki przysiad.

O d m i a n a: wykonanie przysiadu z dotykaniem pośladkami podłogi.

 

 

            Pokoje do wynajęcia

            Na ziemi zaznaczonych jest o jedno mniej małych kół (pokoi) od liczby

dzieci. W momencie rozpoczęcia zabawy wchodzą do środka kół, jedno zaś

zajmuje miejsce w środku między dziećmi. Dziecko bez koła podchodzi do

dzieci z zapytaniem czy jest pokój do wynajęcia. Zapytane odpowiadają tak

ub nie, a w tym czasie zamieniają się między sobą stanowiskami. W czasie

wymiany pokoi dziecko szukające stara się zająć wolne kółko.

Dziecko, które zostanie bez miejsca, przyjmuj rolę poszukującego.

 

 

            Pułapka na myszy

            Połowa dzieci wiąże koło trzymając ręce wzniesione tak, by inne dzieci

 – myszki mogły swobodnie pod nimi przebiegać. Na znak rozpoczęcia zabawy

myszki przebiegają pod rękami i przez środek koła. Na sygnał (gwizdek,

klaśnięcie w dłonie) dzieci w kole przysiadają i opuszczają ręce (pułapka

zamknięta). Myszki, które znalazły się w środku, uważa się za schwytane,

po czym zabawę rozpoczyna się od początku.

 

 

            Wąż

            Dzieci ustawione w rzędzie trzymając się poprzedników za barki lub

biodra recytują:

                                              

                                                           Oj, jakiż ja biedny wąż,

                                                           Tak się muszę kręcić wciąż.

                                                           Ogon zmyka tu i tam,

                                                           Jakże ja go schować mam?

 

Po zakończeniu strofki wąż stara się schwytać swój własny ogon, to

pierwsze dziecko stara się schwytać ostatnie. W czasie zabawy wąż

skręca się w prawo i w lewo, aby dotknąć swego ogona. Jeżeli to

mu się uda, wznawia zabawę, typując inne dzieci na początek i koniec węża.

 

 

 

Szukam pierścionka

Dzieci stoją w kole trzymając w dłoniach związany sznur długości

odpowiedniej do liczby dzieci, na który nawleczone jest małe kółeczko.

W środku koła znajduje się jedno dziecko. W chwili rozpoczęcia zabawy

dzieci przesuwają pierścionek w lewą lub prawą stronę, a środkowe stara się

przechwycić rękę, w której  znajduje się kółeczko. Jeżeli mu się to uda,

następuje zmiana ról.

 

 

Elektryczna chusteczka

Dzieci siedzą na stołkach ustawionych w koło. Na kolanach jednego

z nich leży chusteczka. W środku znajduje się jedno dziecko. W momencie

rozpoczęcia zabawy dowolne dziecko zabiera sprytnie ręką z kolan

chusteczkę i kładzie na swoich kolanach. W tym czasie stojący w środku

stara się schwytać rękę z chusteczką. Jeżeli mu się to uda, następuje zmiana ról.

 

 

Wyścig stonóg

Dzieci ustawiają się w dwóch rzędach naprzeciw mety odległej około 10 m.

W rzędach wszyscy oburącz trzymają za biodra lub barki swoich poprzedników.

Na sygnał rzędy biegną do mety oznaczonej wbitymi w ziemię chorągiewkami,

omijają je i wracają na swoje miejsca. Wygrywa rząd, który pierwszy wróci

na miejsce i nie rozerwie się.

 

 

Literatura:

A. Bojakowska - Stymulowanie twórczej aktywności matematycznej dzieci w wieku przedszkolnym.

WOM w Łodzi - Łódź 1992