Ewolucja ujęć metodologicznych w NOSM.

Ujęcia teoretyczne pojawiają się i zmieniają wraz z pojawiającymi się problemami, w tym przypadku sm. Tradycje teoretyczne zajmują się też jednak problemami o znaczeniu ponadczasowym - wojną, pokojem, konfliktem, współpracą.

Cztery debaty:

1). Realizm - liberalizm

2). Behawioryzm - podejścia tradycyjne(realizm i liberalizm)

3). Nijo-nijo debejt(neorealizm, neoliberalizm - neomarksizm)

4). Podejścia tradycyjne a alternatywne podejścia postpozytywistyczne

Liberalizm:

Wilson i Norman Angell

Realizm: E. Carr, Hans Morgenthau, George Kennan

Morgenthau: u podstaw sm leży natura ludzka, ludzie zaś z natury dążą do realizacji własnych interesów i dążą do władzy, co może prowadzić do agresji.

Behawioryzm:

Bardziej jako nowa metodologia, nie teoria, w badaniach sm. Skupiają się na faktach empirycznych, chcą wykazać powtarzalne wzorce zachowań. Nie skupiają się zatem na wartościach(moralność, etyka), bo te nie mogą być wyjaśniane naukowo. W swoich badania behawioryzm wychodzi z pozycji jednostek, nie grup czy państw, bo one są powiązane ze sobą działaniami jednostek. Wiara w jedność nauk.

Neoliberalizm i neorealizm powstały pod wpływem przeformułowania realizmu i liberalizmu pod wpływem behawioryzmu.

Neoliberalizm:

Robert Keohane, Joseph Nye

- complex interdependence a więc złożona współzależność między państwami

Nurty neoliberalizmu:

- wzrost znacznia współzależności między państwami - przepływy transgraniczne, wspólne wartości(liberalizm socjologiczny)

- siła militarna traci na znaczeniu w polityce zagranicznej na rzecz powiązań handlowych(liberalizm współzależności)

- powoływanie organizacji(liberalizm instytucjonalny)

- demokracje liberalne zapobiegają wojnie(liberalizm republikański)

Neorealizm:

Kenneth Waltz i prawa stosunków międzynarodowych. Odcięcie od rozważań natury moralnej na rzecz struktury sys. międzynar. i jej konsekwencjach dla sm.

Struktura:

System międzynar. jest anarchiczny(nie ma rządu światowego),

Państwa są elementami spełniającymi te same zadania

Przy czym są państwa silniejsze i nie pod względem zasobów

To sys. międzynar. zmusza państwa do dbania o swoje przetrwanie

Współpraca może być, ale państwa i tak będą współzawodniczyć i będą chciały realizować własne cele

Teoria społeczności międzynarodowej - szkoła angielska:

Martin Wight, Hedley Bull

Bliżej im do realistów. To od nich uznali politykę siły, ale uznają też znaczenie prawa w sm. Polityka światowa jest społecznością anarchiczną.

- próba zrozumienia i zinterpretowania sm

MEP:

Relacja pomiędzy polityką i gospodarką w sm.

Neomarksizm krytykuje kapitalizm bogatych krajów zachodu, wykorzystujący biedne kraje Trzeciego Świata. Andre Gunder Frank i Immanuel Wallerstein uważają, że system kapitalistyczny jest przyczyną biedny krajów Trzeciego Świata.

Z kolei liberałowie stawiają na swobodę kapitalizmu, jako gwaranta rozwoju i dobrobytu. Odwołują się przy tym do A. Smitha.

Realiści odwołują się do Friedricha Lista - gospodarka powinna sprzyjać budowie silnego państwa i interesowi narodowemu. A więc interwencjonizm gospodarczy.

Trzecia debata przesuwa więc środek ciężkości z polityki i siły państw na sprawy ekonomiczno-społeczne.

Systemowa teoria SM- rozwinął ją Morton Kaplan, gdzie państwa to systemy polityczne, a więc ośrodki decyzyjne, podejmujące decyzje dot. polityki w odpowiedzi na określone oczekiwania lub poparcie.

Metodologia pozytywistyczna wykorzystuje większość założeń behawioryzmu. Obserwacja i doświadczenie, jedność nauk, w tym społecznych, obiektywna wiedza o świecie.

Teorie pozytywistyczne mają ograniczony i konkretny charater,

Krytyka tradycjonalizmu(przez behawiorystów):

- studia ideograficzne(opisowe i szczegółowe) zamiast nomotetycznych(wyjaśniających i uogólniających)

- za historycyzm zamiast empiryzmu

- za teorie nieadekwatne do rzeczywistości

- za założenie że teoria jest już wiedzą a nie narzędziem poznania

Argumenty w obronie tradycjonalizmu: Hedley Bull

- brak jednej metodologii

- teorie ograniczone są przez czas i przestrzeń

- obserwacja, ciekawość, osąd

- wiedza o przedmiocie badań, szczególnie historyczna

Podobieństwa tradycjonalizmu i behawioryzmu:

- niechęć wobec ideologii udającej naukę

Analiza polityki:

Tradycyjna analiza polityki, z odwołaniem do historii. Tutaj mamy do czynienia z historykami, ograniczającymi się do obserwacji, śledząc sposób myślenia twórców i realizatorów polityki.

Analiza racjonalnego wyboru, niezależna od zagłębiania się w położenie twórców i realizatorów polityki. Szuka najbardziej racjonalnych środków osiągania danego celu - racjonalny wybór jest z góry ukierunkowany na cel. Analiza ta wywodzi się z ekonomii. Dzięki tej analizie analityk staje się kimś w rodzaju technicznego eksperta. Teoria gier - matematyczny odpowiednik teorii racjonalnego wyboru.

Pytanie, czy model analizy racjonalnego wyboru będzie zawsze adekwatny do rzeczywistości i sprawdzi się w realnej polityce?

Alternatywne podejścia do sm:

Obecna debata to krytyka pod adresem tradycyjnych teorii. Te nowe podejścia określa się pospozytywizmem.

Postpozytywistyczna odpowiedź na pozytywizm:

Ujęcia metodologiczne:

Teoria krytyczna

• Można określić ją jako neomarksizm. Robert Cox, Andrew Linklater; świat społeczny jest zależny od czasu i przestrzeni, ma więc charakter historyczny nie ma niezmiennych praw społecznych. Rzeczywistość międzynarodowa. Polityka światowa jest konstruowana, nie odkrywana. Wiedza jest subiektywna - odzwierciedla interesy obserwatora. Bada państwa, ale też siłą i dominacją na świecie. Z marksistami od MEPu łączy ich nienawiść do bogatej, kapitalistycznej Północy, wykorzystującej biedne południe. Teoria ma służyć zmianom. Wiedzy nie można oddzielić od polityki.

Postmodernizm

• Richard Ashley, wątpią, że istnieje obiektywna wiedza o zjawiskach społecznych, stąd krytykują Waliza i jego wiarę w `naukę', neorealizm też zły dla nich. Nie ma prawdy obiektywnej, postępu społecznego, nie ma obiektywnej rzeczywistości, teorii empirycznej, to co dotyczy ludzi jest subiektywne. Władza i wiedza wzajemnie się determinując, a skoro wiedza to poznanie, a więc prawda - to nie ma jednej, obiektywnej prawdy, bo jest ona determinowana przez władzę.

Konstruktywizm

• Nie ma obiektywnej rzeczywistości społecznej - wszystko istnieje jako intersubiektywna świadomość między ludźmi. Wszystko to konstrukcje społeczne określonego miejsca i czasu. Konstruktywizm jest empirycznym podejściem do studiów na sm. Odrzucają np. model kul bilardowych, gdzie nie jest ważne wnętrze państw w sm bo oni chcą właśnie badać to wnętrze, by dowiedzieć się przyczyn danych zachowań. Interpretują, nie wyjaśniają!

Teoria normatywna

• Chris Brown, Mervyn Frost, Terry Nardin; moralność, znaczenie, interpretacja; to teoria wartości - świata idealnego, jaki właściwie nie istnieje, teoretyzuje na temat instytucji, zasad i praktyk normatywnych. Kosmopolityzm i komunitaryzm jako dwie doktryny normatywne.

---