14.03.2010r.
Socjologia W.1
Literatura:
1. Sokołowska „Socjologia medycyny”
2. W. Piątkowski „Zdrowie, choroba społeczeństw”
3. Jan Hołówka „Socjologia a zdrowie”
4. Norman Goodman „Wstęp do socjologii”
Czynniki decydujące o powstaniu socjologii, jako nauki:
Rewolucja francuska 1789r.- przejście z monarchii absolutnej do kapitalizmu. Były to głównie przemiany polityczne
Wielka rewolucja przemysłowa GB 1760r. (modernizacja przemysłu) urbanizacja i powstawanie nowych stosunków społecznych
Socjologia- nauka zajmująca się Badanim struktury społeczeństwa, następujących w nim zmian, rozwojem społeczeństwa i różnorodnym w nim zjawisk zachodzącym, kulturowych lub psychicznym.
Za ojca socjologii możemy uznać francuskiego filozofa Augusta Comte- w latach 30 XIXw jako pierwszy zdefiniował pojęcie socjologii. Uważał że najistotniejszą komórką społeczną jest rodzina. Określał nadrzędną rolę społeczeństwa w stosunku do jednostki czyli na społeczeństwo trzeba patrzeć jako całość a nie jaki pojedyncze jednostki. Odwoływał się on do metody historycznej.
Socjologiczne ujęcie rzeczywistości wg. Comte:
I. Faza teologiczna- dotyczyła okresu średniowiecza. Myśleniem ludzkim rządziły idee religijne (ascetyczne).
II. Faza metafizyczna- okres renesansu. Była to faza przejściowa, ludzie odeszli od postrzegania świata w kategoriach religijnych
III. Faza pozytywistyczna- zapoczątkowana przez odkrycia naukowe. Jest to faza poznawania społeczeństwa i świata w ujęciu naukowym (gromadzenie danych, obserwacje, badania, wnioski z badań).
Wg. Comte wyróżniamy dwa działy socjologii ogólnej:
a)Statystyka społeczna- nauka o porządku społecznym.
b)Dynamika społeczna- jako nauka o postępie.
Drugim przedstawicielem socjologii społecznej jest Emil Durkheim. Odwrotnie niż Comte upatrywał on nadrzędność jednostki w stosunku do społeczeństwa.
Wg. Niego socjologia to nauka o faktach społecznych- uważał, że ludzie są podporządkowywani powszechnym wzorom społecznym a fakty społeczne mogą ograniczać ludzkie działania na różne sposoby. Fakt społeczny to wszelki sposób działania, który wywiera na jednostkę przymus.
Upatrywał on normatywno akcjologiczny punkt widzenia na społeczeństwo- brał pod uwagę że moralność, prawo i religia ma ogromny wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa i ważne jest by te normy były akceptowane społecznie i wtedy nie dojdzie do chaosu i łamania norm społecznych (socjologia- nauka o wartościach).
Anomia- chaos normatywny, który oznacza za zanik regulacji społecznej i może jednostkę pozbawioną wskazówek moralnych doprowadzić do różnych form dewiacji. Uważał że zachowania suicydalne (samobójcze) nie zawsze są uwarunkowane osobowościowo ale mogą mieć przesłanki społeczne.
Socjologia medycyny- uważa się za jedną z ważniejszych gałęzi socjologii. Medycyna społeczna- opis, wyjaśnienie wpływu czynników środowiskowych i społecznych na zjawisko zdrowia i choroby.
Czynniki wpływające na zdrowie: wykształcenie, status społeczny i majętność, zawód wykonywany, miejsce zamieszkania, wiek, płeć, przynajeżność do grupy społecznej.
Cechy chorób społeczno cywilizacyjnych:
-masowość
-przewlekłość
-niezdolność do pracy
-brak zdolności do wypełniania ról społecznych lub jej zakłócenie
Jednym z twórców amerykańskiej socjologii medycyny był Saxon Graham- przedstawił Koncepcję łańcucha etiologicznego chorób:
1. Czynniki środowiska przyrodniczego np.:
-klimat
-ukształtowanie terenu
-promieniowanie itp.
2. Sytuacja społeczna np.:
-przynalezność do klasy społecznej
-zawód
-warunki mieszkaniowe itp.
3. Wzory zachowań:
-sposoby odżywiania
-wpływ przepracowania itp.
4. Cechy genetyczne:
-podatność genetyczna
-dziedziczenie chorób
5. Historia fizjologiczna organizmu:
-przebyte choroby wpływające na choroby aktualne
-zużycie organizmu
6. Cechy socjo-psychologiczne:
-sposoby pełnienia ról społecznych
-poziom stresu i sposoby radzenia sobie z nim
7. Czynniki pośredniczące
8. Zmiany patologiczne
Socjologia medycyny w Polsce- Magdalena Sokołowska- była lekarzem przemysłowym. Prowadziła swe badania na wpływu pracy na zdrowie łódzkich włókniarek.
W latach 60' XIXw, badania dotyczyły głównie:
-analizy socjologicznej systemu ochrony zdrowia
-badania dotyczące zawodów medycznych
-badania dotyczące zagadnień związanych z samą socjologią choroby.
Druga połowa lat 60'- pierwsze projekty związane ze zdrowiem psychicznym, oswajania z aspektem zdrowia psychicznego.
Badania zdrowia w kontekście analizy struktury społecznej i stylu życia Polaków:
-od Lat 90'- analiza społecznych przyczyn i skutków chorób
-badania socjo-kulturowych czynników determinujących powstanie chorób przewlekłych
Zdrowie- stan równowagi fizycznej spychicznej (rozwój) i społecznej (syntonia- uczestniczenie w życiu społecznym i odpowiednie w nim funkcjonowanie) wpływający na prowadzenie sensownego i produktywnego, twórczego życia w sferze społecznej jak i ekonomicznej.
Socjologia medycyny- stosuje socjologiczną perspektywę, teorię, metody badawcze oraz socjologiczne pojęcia i terminy do badań nad zdrowiem chorobą i systemem medycznym. Podstawowymi obszarami są tu społeczne aspekty zdrowia, choroby, zachowania zbiorowe związane z tymi pojęciami, socjologiczna analiza instytucji oraz organizacji medycznych jak i całych systemów ochrony zdrowia.