DIAGNOSTYKA OBRAZOWA PRZEWODU POKARMOWEGO
Ból trzewny:
Podrażnienie receptorów układu autonomicznego
Promieniuje do obszarów należących do tego samego segmentu nerwowego
Odruchy wegetatywne
Tępy, trudny do umiejscowienia
Przyczyna:
- nagły wzrost napięcia ściany,
- skurcz mięśni gładkich narządów trzewnych
Ból somatyczny:
Podrażnienie zakończeń czuciowych nn rdzeniowych ( otrzewnej ściennej, krezki, ścian powłok brzusznych)
Ciągły, ostry lub tępy, ściśle zlokalizowany
Przyczyny:
- zmiany chorobowe narządów jamy brzusznej
- zmiany chorobowe narządów poza jamą brzuszną
- zaburzenia metaboliczne
- zaburzenia endokrynologiczne
- trucizny
- leki
- zaburzenia psychiczne
Nie wolno dawać silnych leków p/bólowych do momentu postawienia diagnozy!!!
Ostry brzuch chirurgiczny:
Zapalenie otrzewnej ściennej
- Bakteryjne
- Chemiczne (perforacja)
Ostra niedrożność mechaniczna
Zaburzenia naczyniowe
- Zator lub zakrzepica
- Niedokrwienie jelit
- Pęknięcie tętniaka
Patologia narządów płciowych
- Pęknięcie ciąży pozamacicznej
- Skręt szypuły torbieli jajnika
- Skręt szypuły torbieli jąder
Ostry brzuch internistyczny
Choroby dróg żółciowych
Choroby żołądka, dwunastnicy, jelit i trzustki
Choroby nerek i układu moczowego
Zapalenia narządów rodnych
Powłoki brzuszne - zapalenia mięśni, naciągnięcie torebki
Ból pochodzący ze źródeł pozabrzusznych
- z klatki piersiowej
- zmiany chorobowe kręgosłupa
- ból neurogenny
Zaburzenia metaboliczne
Zaburzenia endokrynologiczne
Choroby układu krwiotwórczego i krzepnięcia
Choroby tkanki łącznej
Parazytozy
Badanie radiologiczne
Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej i klatki piersiowej ( w pozycji stojącej, leżącej na plecach i boku, z doustnym lub doodbytniczym kontrastem)
CT
USG
Interpretacja zdjęć RTG
Obecność gazu i płynu w jelitach
Obecność wolnego gazu i płynu w jamie otrzewnej
Obecność gazu i płynu w ropniach
Obecność złogów cieniujących w drogach moczowych, żółciowych i trzustce
Zarysy mięśni lędźwiowych, ścian bocznych, narządów miąższowych
Obraz narządów klatki piersiowej
Niedrożność
Jest to stan, w którym dochodzi do zatrzymania pasażu treści jelitowej w skutek:
Przeszkody mechanicznej ( niedrożność mechaniczna)
Porażenia czynności motorycznej ( niedrożność porażenna)
Objawy zależą od:
Umiejscowienia (niska, wysoka)
Czasu trwania
Przyczyn
Objawy:
Ból brzucha
Wzdęcia
Wymioty
Zatrzymanie gazów i stolca
Niedrożność mechaniczna
Prosta ( z zatkania, e obturatione)
- ucisk z zewnątrz ( zrosty, guzy, zapalenia)
- zatkanie od wewnątrz (wady rozwojowe, ciała obce)
Z zadzierzgnięcia ( e strangulatione)
- uwięźnięcie
- skręt
- wgłobienie
Czynnościowa
- porażenna ( zapalenie otrzewnej, zapalenie wyrostka, pęcherzyka)
- odruchowa
Przyczyny:
Zrosty 50%
Przepukliny 15%
Nowotwory 15%
Objawy radiologiczne:
Rozdęcie pętli jelitowych
Poziomy gazowo-płynowe w pozycji stojącej
Płyn: składa się z fizjologicznych wydzielin przewodu pokarmowego
Gaz: połknięte powietrze, znikoma ilość pochodząca z dyfuzji, fermentacji, procesów gnilnych.
Ocenia się:
Umiejscowienie rozdętych pętli jelitowych
Ich szerokość
Zarysy
Rzeźbę błony śluzowej
W 20% przypadków obraz jest niecharakterystyczny ( niedrożność mieszana, niedrożność z zadzierzgnięcia i niedrożność z niedokrwienia zatorowego krezki)
Objawy radiologiczne niedrożności mechanicznej:
Rozdęte pętle jelita cienkiego
Mają kształt obręczy i układają Się tarasowato lub drabiniasto
Fałdy okrężne w jelicie czczym
W pozycji stojącej liczne, krótkie poziomy płynu widoczne na różnych
wysokościach w dwóch ramionach jednej pętli ( dowód perystaltyki i ruchomości płynu)
„spadnięte” jelito grube
Uwięźnięcie pęcherzy gazu między fałdami okrężnymi w pętlach wypełnionych płynem - „sznur paciorków”; w pozycji leżącej „objaw prążkowania”
Niedrożność starngulacyjna
Złożona postać niedrożności ( czynnik mechaniczny oraz porażenny spowodowany zaburzeniem ukrwienia zadzierzgniętego jelita)
Objawy:
Wzdęcie ( zwykle małe)
Niewidoczna śluzówka
Pojedyncze poziomy płynów
Może być obecny gaz
Mechaniczna niedrożność jelita grubego
Zwykle przebieg podostry
75 % skuteczności diagnostycznej
W częściowej niedrożności rozdęcie bywa niewielkie
W ½ przypadków niskiej niedrożności występuje niewydolność zastawki krętniczo-kątniczej - cofanie się treści do jelita cienkiego
Skręt esicy - obraz „ziarna kawy”
Niedrożność czynnościowa jelita
Porażenna
- zapalenie otrzewnej
- zapalenie wyrostka
- zapalenie pęcherzyka
- perforacja
- mocznica
- toksemia
- bakterie
- pooperacyjna
Odruchowa
- kolka nerkowa
- OZT
- skręt szypuły torbieli jajnika
- urazy kręgosłupa
- krwiak zaotrzewnowy
Niedrożność porażenna
Spadek czynności ruchowej jelita
Nagromadzenie gazów i płynów
Rozdęcie pętli jelitowych
Upośledzone wchłanianie
Objawy klasyczne: wzdęcie, poziomy płynów
Objawy charakterystyczne:
- chaotyczny układ pętli
- długie, nieruchome poziomy płynów
- obrzęk ścian i fałdów jelita
„Pętla wartownicza”
Zapalenie wyrostka
Zapalenie pęcherzyka
Wrzód
Uchyłkowatość jelita grubego
Wrzód trzustki
Kamica nerkowa
Obraz radiologiczny niedrożności mechanicznej
W jelicie grubym fałdy nie przekraczają ½ jelita
Niedrożność |
Powietrze w esicy |
Powietrze w jelicie cienkim |
Powietrze w jelicie grubym |
Odcinkowa |
+ |
2 - 3 poszerzone pętle |
W esicy i odbytnicy |
Porażenna |
+ |
Liczne |
Tak - przeważnie |
Jelito cienkie |
- |
Liczne |
Nie |
Jelito grube |
- |
Nie |
nieposzerzone |
Niedrożność naczyniowa jelit
Okluzja lub zakrzep - 80 %
- zator tętnicy krezkowej górnej - 36 - 50 %
- zakrzep naczyń tętniczych - 50 - 60 %
- zakrzep naczyń żylnych - 10 - 15 %
- zapalenie naczyń
- wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
- zmiany pooperacyjne
Nie okluzyjne - 2 %
- wstrząs hipowolemiczny
- ciężka niewydolność krążenia
- polekowe
- neurogenna wazodilatacja
Choroba niedokrwienna jelit - CT
Zakrzepica naczyń krezkowych
Poszerzenie światła jelit
Pogrubiałe ściany jelit
Brak wzmocnienia kontrastowego ściany jelit
Poszerzenie żył krezki
Obrzęk tkanki tłuszczowej krezki
Niedrożność jelit
Gaz śródścienny
Gaz w naczyniach żylnych krezki i w układzie wrotnym
Niedokrwienie innych narządów
Przyczyny obecności gazu w krążeniu wrotnym
Martwica ściany jelit
Perforacja wrzodu żołądka
Krwotoczne zapalenie trzustki
Martwicze zmiany w guzie okrężnicy
Zapalenie uchyłków
Stan po spożyciu kwasów żrących
- 3 -