DIAGNOSTYKA OBRAZOWA PRZEWODU POKARMOWEGO

Ból trzewny:

• Podrażnienie receptorów układu autonomicznego

• Promieniuje do obszarów należących do tego samego segmentu nerwowego

• Odruchy wegetatywne

• Tępy, trudny do umiejscowienia

• Przyczyna:

• - nagły wzrost napięcia ściany,

- skurcz mięśni gładkich narządów trzewnych

Ból somatyczny:

• Podrażnienie zakończeń czuciowych nn rdzeniowych ( otrzewnej ściennej, krezki, ścian powłok brzusznych)

• Ciągły, ostry lub tępy, ściśle zlokalizowany

• Przyczyny:

- zmiany chorobowe narządów jamy brzusznej

- zmiany chorobowe narządów poza jamą brzuszną

- zaburzenia metaboliczne

- zaburzenia endokrynologiczne

- trucizny

- leki

- zaburzenia psychiczne

Nie wolno dawać silnych leków p/bólowych do momentu postawienia diagnozy!!!

Ostry brzuch chirurgiczny:

• Zapalenie otrzewnej ściennej

- Bakteryjne

- Chemiczne (perforacja)

• Ostra niedrożność mechaniczna

• Zaburzenia naczyniowe

- Zator lub zakrzepica

- Niedokrwienie jelit

- Pęknięcie tętniaka

• Patologia narządów płciowych

- Pęknięcie ciąży pozamacicznej

- Skręt szypuły torbieli jajnika

- Skręt szypuły torbieli jąder

Ostry brzuch internistyczny

• Choroby dróg żółciowych

• Choroby żołądka, dwunastnicy, jelit i trzustki

• Choroby nerek i układu moczowego

• Zapalenia narządów rodnych

• Powłoki brzuszne - zapalenia mięśni, naciągnięcie torebki

• Ból pochodzący ze źródeł pozabrzusznych

- z klatki piersiowej

- zmiany chorobowe kręgosłupa

- ból neurogenny

• Zaburzenia metaboliczne

• Zaburzenia endokrynologiczne

• Choroby układu krwiotwórczego i krzepnięcia

• Choroby tkanki łącznej

• Parazytozy

Badanie radiologiczne

• Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej i klatki piersiowej ( w pozycji stojącej, leżącej na plecach i boku, z doustnym lub doodbytniczym kontrastem)

• CT

• USG

Interpretacja zdjęć RTG

• Obecność gazu i płynu w jelitach

• Obecność wolnego gazu i płynu w jamie otrzewnej

• Obecność gazu i płynu w ropniach

• Obecność złogów cieniujących w drogach moczowych, żółciowych i trzustce

• Zarysy mięśni lędźwiowych, ścian bocznych, narządów miąższowych

• Obraz narządów klatki piersiowej

Niedrożność

Jest to stan, w którym dochodzi do zatrzymania pasażu treści jelitowej w skutek:

• Przeszkody mechanicznej ( niedrożność mechaniczna)

• Porażenia czynności motorycznej ( niedrożność porażenna)

Objawy zależą od:

• Umiejscowienia (niska, wysoka)

• Czasu trwania

• Przyczyn

Objawy:

• Ból brzucha

• Wzdęcia

• Wymioty

• Zatrzymanie gazów i stolca

Niedrożność mechaniczna

• Prosta ( z zatkania, e obturatione)

- ucisk z zewnątrz ( zrosty, guzy, zapalenia)

- zatkanie od wewnątrz (wady rozwojowe, ciała obce)

• Z zadzierzgnięcia ( e strangulatione)

- uwięźnięcie

- skręt

- wgłobienie

• Czynnościowa

- porażenna ( zapalenie otrzewnej, zapalenie wyrostka, pęcherzyka)

- odruchowa

Przyczyny:

• Zrosty 50%

• Przepukliny 15%

• Nowotwory 15%

Objawy radiologiczne:

Rozdęcie pętli jelitowych

Poziomy gazowo-płynowe w pozycji stojącej

Płyn: składa się z fizjologicznych wydzielin przewodu pokarmowego

Gaz: połknięte powietrze, znikoma ilość pochodząca z dyfuzji, fermentacji, procesów gnilnych.

Ocenia się:

• Umiejscowienie rozdętych pętli jelitowych

• Ich szerokość

• Zarysy

• Rzeźbę błony śluzowej

W 20% przypadków obraz jest niecharakterystyczny ( niedrożność mieszana, niedrożność z zadzierzgnięcia i niedrożność z niedokrwienia zatorowego krezki)

Objawy radiologiczne niedrożności mechanicznej:

• Rozdęte pętle jelita cienkiego

• Mają kształt obręczy i układają Się tarasowato lub drabiniasto

• Fałdy okrężne w jelicie czczym

• W pozycji stojącej liczne, krótkie poziomy płynu widoczne na różnych

wysokościach w dwóch ramionach jednej pętli ( dowód perystaltyki i ruchomości płynu)

• „spadnięte” jelito grube

• Uwięźnięcie pęcherzy gazu między fałdami okrężnymi w pętlach wypełnionych płynem - „sznur paciorków”; w pozycji leżącej „objaw prążkowania”

Niedrożność starngulacyjna

Złożona postać niedrożności ( czynnik mechaniczny oraz porażenny spowodowany zaburzeniem ukrwienia zadzierzgniętego jelita)

Objawy:

• Wzdęcie ( zwykle małe)

• Niewidoczna śluzówka

• Pojedyncze poziomy płynów

• Może być obecny gaz

Mechaniczna niedrożność jelita grubego

• Zwykle przebieg podostry

• 75 % skuteczności diagnostycznej

• W częściowej niedrożności rozdęcie bywa niewielkie

• W ½ przypadków niskiej niedrożności występuje niewydolność zastawki krętniczo-kątniczej - cofanie się treści do jelita cienkiego

• Skręt esicy - obraz „ziarna kawy”

Niedrożność czynnościowa jelita

• Porażenna

- zapalenie otrzewnej

- zapalenie wyrostka

- zapalenie pęcherzyka

- perforacja

- mocznica

- toksemia

- bakterie

- pooperacyjna

• Odruchowa

- kolka nerkowa

- OZT

- skręt szypuły torbieli jajnika

- urazy kręgosłupa

- krwiak zaotrzewnowy

Niedrożność porażenna

• Spadek czynności ruchowej jelita

• Nagromadzenie gazów i płynów

• Rozdęcie pętli jelitowych

• Upośledzone wchłanianie

• Objawy klasyczne: wzdęcie, poziomy płynów

• Objawy charakterystyczne:

- chaotyczny układ pętli

- długie, nieruchome poziomy płynów

- obrzęk ścian i fałdów jelita

„Pętla wartownicza”

• Zapalenie wyrostka

• Zapalenie pęcherzyka

• Wrzód

• Uchyłkowatość jelita grubego

• Wrzód trzustki

• Kamica nerkowa

Obraz radiologiczny niedrożności mechanicznej

W jelicie grubym fałdy nie przekraczają ½ jelita

Niedrożność	Powietrze w esicy	Powietrze w jelicie cienkim	Powietrze w jelicie grubym
Odcinkowa	+	2 - 3 poszerzone pętle	W esicy i odbytnicy
Porażenna	+	Liczne	Tak - przeważnie
Jelito cienkie	-	Liczne	Nie
Jelito grube	-	Nie	nieposzerzone

Niedrożność naczyniowa jelit

• Okluzja lub zakrzep - 80 %

- zator tętnicy krezkowej górnej - 36 - 50 %

- zakrzep naczyń tętniczych - 50 - 60 %

- zakrzep naczyń żylnych - 10 - 15 %

- zapalenie naczyń

- wykrzepianie wewnątrznaczyniowe

- zmiany pooperacyjne

• Nie okluzyjne - 2 %

- wstrząs hipowolemiczny

- ciężka niewydolność krążenia

- polekowe

- neurogenna wazodilatacja

Choroba niedokrwienna jelit - CT

• Zakrzepica naczyń krezkowych

• Poszerzenie światła jelit

• Pogrubiałe ściany jelit

• Brak wzmocnienia kontrastowego ściany jelit

• Poszerzenie żył krezki

• Obrzęk tkanki tłuszczowej krezki

• Niedrożność jelit

• Gaz śródścienny

• Gaz w naczyniach żylnych krezki i w układzie wrotnym

• Niedokrwienie innych narządów

Przyczyny obecności gazu w krążeniu wrotnym

• Martwica ściany jelit

• Perforacja wrzodu żołądka

• Krwotoczne zapalenie trzustki

• Martwicze zmiany w guzie okrężnicy

• Zapalenie uchyłków

• Stan po spożyciu kwasów żrących

- 3 -

---