Zarządzanie transportem w przedsiębiorstwie

1. Wiadomości wstępne

To co dzieje się na rynku oraz postępujące działania konkurencyjne wymuszają na firmach szukanie możliwości obniżenia wydatków finansowych związanych z gospodarowaniem. Przymus minimalizacji wydatków obejmuje również sferę transportu. To jak ważne jest zoptymalizowanie działań w systemie transportowym odnoszących się do nakładów finansowych, można zauważyć gdy spostrzeże się jak duży jest udział wydatków transportowych w wydatkach logistyki firmy produkcyjnej. Poza tym system transportowy może razem z innymi czynnikami wpływać na konkurencyjność firmy produkcyjnej. Duża liczba przedsiębiorstw musi się zastanowić jaką przyjąć taktykę możliwości wykonywania przewozów własnych produktów. Przewozowe taktyki przedsiębiorstw mają wpływa na to jak w perspektywie będzie wyglądać sytuacja w branży transportu samochodowego produktów. Dlatego, ważne jest aby rozwiązywać problemy w związku z restrukturyzacją przedsiębiorstw oraz problemów związanych z procesami przewozowymi w kraju. Z pewnością system transportowy spełnia bardzo ważną misję w działalności przedsiębiorstw. Pojawiające się różnorodne działania mają na celu spotęgować ruch surowców do procesu wytwórczego i produktów końcowych, jak również zminimalizować okres czasu, który pojawia się pomiędzy danymi fazami procesu wytwórczego a klientem finalnym. Wiąże się to ze wzrostem zadań, które musi wykonywać system transportowy. Rozkwit procesów technologicznych i częstsze wykorzystywanie różnych możliwości przepływu danych wpływają na to, iż firmy zmieniają rozmieszczenie składów oraz zakładów. Wpływa to również na system transportowy, przed którym pojawiają się nowe problemy i wyzwania, w rezultacie system transportowy zaczyna współpracować razem z obszarem dostaw, sprzedaży, wytwarzania. System transportowy jest ogniwem łączącym system produkcyjny i konsumpcyjny, czyli integruje ze sobą elementy systemu produkcyjnego i usługowego i umożliwia przepływ produktów między tymi elementami. Odnosząc się do przepływu półproduktów, tworzyw oraz produktów końcowych przed systemem przewozowym stoi zadanie umożliwienia przepływu produktów przez ogniwo zaopatrzenia i sprzedaży w SCM. Przepustowość polega na stworzeniu możliwości przepływu jak najlepszych proporcji pomiędzy wagą wytworzonych produktów, potencjałem pojazdów transportowych, sprawnością przeładunku składów, drożnością przewozową, ilością zleceń oraz rezerw. Ważna jest też poprawa działań zarządzających w ramach systemu transportowego. Przyczynia się to do ulepszenia ruchu towarów i produktów finalnych, czyli do ulepszenia elementów dostawy takich jak: terminy, sprawność, możliwości, jakość, sprężystość. Podsumowując, założeniem systemu transportowego jest dostarczenie materiałów w określonym terminie, niezniszczonych i przy możliwych wydatkach finansowych. System transportowy jest obecny w całym procesie dostawczym, zaczynając od zdobycia materiałów do procesu wytwórczego, a kończąc na sprzedaży wyrobów finalnych odbiorcom. W zależności od struktury produkcyjnej firmy, wydatki systemu transportowego obejmują znaczną ilość nakładów na sprzedaż. Procesy dystrybucyjne i transportowe stały się ostatnio bardzo ważne podczas określania taktyki przedsiębiorstw. Często zaznaczana jest duża rola bezawaryjnych czynności przewozowych. System transportowy jest nierozerwalnym elementem logistyki, dlatego, że jest istotny przy przepływie produktów finalnych i materiałów między dostawcą i klientem.

R E K L A M A

czytaj dalej ↓

Działalność przedsiębiorstw w obecnym systemie rynkowym bez procesów przewozowych zazwyczaj nie jest możliwa. Duża liczba firm jest rozmieszczona daleko od własnych punktów zaopatrzenia, dlatego są one uzależnione od systemu transportowego integrującego punkt zaopatrzenia z punktem konsumpcji. Specyfikacja zadań, duża konsumpcja oraz ekonomia skali produkcji przyczyniają się do tego, iż punkt produkcji wyrobów nie jest w tym samym miejscu, gdzie powstaje zapotrzebowanie na te wyroby. Dlatego też system transportowy jest konieczny do załatania dziury powstałej pomiędzy klientem a dostawcą.

Głównym czynnikiem, wpływającym na konkurencyjność przedsiębiorstwa w sektorze przewozowym jest ustalenie pośredniej możliwości, czyli jak wpływa typ przewozów na prędkość logistycznej obsługi i niższy stan rezerw z wyższą jakością obsługi.

W rezultacie wybór typu systemu transportowego i gałęzi systemu transportowego w danych punktach zaopatrzenia jest związany z kontrolą ogniw logistyki i integruje się z oddziaływaniem na klientów wyrobów. Typ wybranego przewozu może być użyty do tworzenia pozycji lidera na rynku, zazwyczaj gdy klient kupuje produkty od przynajmniej dwóch dostawców. W takich warunkach poziom obsługi klienta, jak również wartość produktu może się przyczynić do wyboru dokonywanego przez klienta produktu. Dla klientów wysoka jakość usług transportowych ( krótki okres tranzytu, różne okresy tranzytowe) to mniejszy stan rezerw i transakcje "door to door". Do głównych wskaźników przyczyniających się do wzrostu przewagi rynkowej firmy, mających powiązanie z procesem transportowym należą elementy przewozowe (transport, przeładunek, magazynowanie), sprawność ( utrata oraz zniszczenie produktu, terminowość itd.), droga transportowa (dystans), częstość, rozmiar oraz finanse dostawy, stan wydatków dodatkowych.

2. Środki przewozowe - przegląd i wnioski

Analizę przeprowadza się by sprawdzić w jakim stopniu środki transportu firmy nadają się do użytku, jaki jest stan techniczny i stopień technologiczny tych środków, a także kontroluje się sposób zarządzania środkami transportowymi (naprawy, rozbudowa, wymiana) i sposób wykorzystania środków transportowych zwłaszcza skuteczność i poziom ich użytkowania.

Na wejściu przy analizowaniu taboru należy dokładnie określić co firma posiada, i do czego te pojazdy służą np. samochody ciężarowe dostawcze, samochody ciężarowe powszechnego zastosowania, samochody ciężarowe specjalistycznego zastosowania, ciągniki siodłowe, naczepy, przyczepy, samochody osobowe, maszyny załadowujące i przeładowujące, wózki podnośnikowe, itd.). Biorąc pod uwagę sposób zarządzania środkami transportowymi, firma może mieć do dyspozycji pojazdy własne, obce, mieszane, dzierżawione. Dlatego ważne jest przy analizowaniu taboru, żeby ustalić jaką mają wartość w stosunku do ogółu aktywów posiadanych przez przedsiębiorstwo. Ważne jest uzyskanie wiadomości na temat wartości bez podatku VAT i z podatkiem VAT. Dzięki temu firma może przeanalizować sytuację odnośnie stopnia istotności pojazdów przewozowych w firmie, rynkowego poziomu zużycia (umorzenia) pojazdów przewozowych w odniesieniu do ogółu aktywów, wielkości inwestycji (renowacji pojazdów przewozowych i ogółu aktywów, co jest związane z cenami z VAT i bez VAT), działań przeobrażeniowych dotyczących zmiany struktury własności firmy.

Analizowanie przewozów w firmie musi dotyczyć takich części jak opisane poniżej:

• pojazdy przewozowe,

• zaplecze systemu transportowego,

• pracowników dodatkowych,

• proces zarządzania systemem transportowym.

3. Analizowanie wydatków finansowych na system transportowy

Faktem jest, że firmy zwracają dużą uwagę na realizację zadań systemu przewozów, a wynika to z tego, iż wydatki finansowe na system transportowy osiągają maksymalny ze wszystkich udział w wydatkach związanych z przepływem towarów. Proporcje wydatków na system transportowy w stosunku do ogółu wydatków systemu logistycznego są różnorodne i zazwyczaj zależą od tego czym przedsiębiorstwo się zajmuje. Wydatki na system transportowy znaczą co innego dla klienta usług przewozowych (handlu, przemysłu itd.), a coś zupełnie innego dla dostawcy usług przewozowych (firma przewozowa). Dla zwyczajowego dostawcy czynności przewozowych wydatki na transport wiążą się z przewozem i załadowaniem, przeładowaniem oraz wyładowaniem towaru. Dla klienta świadczeń przewozowych inne wydatki będą tak samo istotne lub istotniejsze aniżeli wypisane powyżej wydatki systemu transportowego. Pozostałe koszty mogą być związane z magazynowaniem, przemieszczaniem, innymi elementami nakładów finansowych jak np. odsetki za produkty magazynowane czy przewożone, ogół odpłatności spedycyjnych, własnych i spedytorów, zarządzanie systemem transportowym, wartość opakowań zwrotnych i zwrotów, przyklejenie nalepek, ceny i symboli, zbyt, sprzęt komputerowy, wydatki związane z przepływem informacji w systemie przewozowym. Nie licząc kosztów, które ponosi klient przy nabywaniu czy realizacji usług przewozowych w swoim zakresie, pojawiają się dodatkowo koszty niezauważalne do tej pory, które wynikają z pozostałych pozycji niż koszty przewozowe. Należy tu opisać inne typy kosztów powstających przy wyborze usług transportowych: utrata produktów, nakłady powstające w wyniku samoistnej straty wyrobu na skutek długiego okresu transportu, ubytki w procesie produkcyjnym czy sprzedaży pojawiające się w skutek nieterminowych dostaw zaopatrzeniowych, niemożność zainwestowania pieniędzy zawartych w bagażu w okresie wydłużonej realizacji przewozu, pozostałe koszty opakowań, przystosowanie bagażu do transportu określonym rodzajem pojazdu przewozowego, pozostałe koszty dowozu i odwozu, wynikające z wyboru określonego rodzaju przewozów.

Szczegółowe badanie wydatków na system transportowy wymusza konieczność brania pod uwagę powiązania określonych części w procesie przewozowym. Mowa tu o tym, aby objąć badaniem ogół działań, które przyczyniają się do powstania kosztów, a w rzeczywistości są rozmieszczone w różnych strefach gospodarowania firmy. Konieczne jest znalezienie wszystkich obszarów powstania wydatków dla określonych fragmentów wydatków. Przedsiębiorstwa, które chcą być gospodarne i oszczędne i pokazać to w rozrachunku gospodarczym, starają się oszczędzać jak najwięcej środków, czyli doprowadzić do jak najmniejszego ich umorzenia. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie analizy wydatków powiązanych ze zużyciem środków przewozowych - zależnie od możliwości ich stosowania oraz taktyki realizowania usług transportowych. Obszar objęty analizą wydatków w firmie przemysłowej i dystrybucyjnej może być różnorodny, zależnie od potrzeby i stosowanej taktyki funkcjonowania, ale zazwyczaj dotyczy: rozmiaru i szybkości wzrostu całkowitych wydatków na usługi przewozowe, zmian struktury rodzajowej kosztów sektora transportowego, wydatków jednostkowych sektora transportowego. Najlepsze funkcjonowanie sprawnościowe przyczynia się do osiągnięcia działań bardziej funkcjonalnych i ekonomicznych. Dlatego sprawność usług transportowych można rozpatrywać z obszaru ekonomicznego i funkcjonalnego. Sprawność funkcjonalna jest to efektywne realizowanie zleceń transportowych, związane z wymaganiami klientów odnośnie poziomu jakości oraz metody wykonywania świadczeń przewozowych.

Sprawność ekonomiczna jest to taka realizacja zlecenia przewozowego, gdzie zapewnione zostają klientom minimalne wydatki związane z wykonywaniem zlecenia przewozowego, jak też wydatków wszystkich działalności przemysłowej i handlowej czyli podstawowej i wydatków na system transportowy.

Wydatki na proces transportowy są uzależnione od wielu bodźców. Do tych najistotniejszych zaliczają się przede wszystkim:

• typ bagażu a także jego możliwości transportowe wynikające z jego własności;

• typ pojazdu transportowego;

• długość trasy przewozowej;

• prędkość transportu;

• systematyczność przewozów;

• stopień konkurencji w obszarze podaży;

• okoliczności dostarczenia ładunku.

4.Obliczenia wydatków na system transportowy

Wyliczenie wydatków na transport dotyczy całościowej struktury rozrachunkowej, ma za zadanie określić wielkość jednostkowych kosztów produkcji produktów czy usługi, oraz pokazanie jego miejsca w kalkulacyjnym układzie kosztów. Głównym celem wyliczeń jest zestawienie wiadomości, które są potrzebne do ustalenia wielkości nakładów, kontrolowania nakładów i wyznaczenia wartości wyrobów. Wyliczenia wydatków na system transportowy obejmują zestaw czynności obliczeniowych mających na celu rozdział wydatków funkcjonowania transportu między podmioty kalkulacji, jakimi są między innymi zamówienia przewozowe, typy środków przewozowych, drogi transportowe, współpraca z przewoźnikiem itd.

Wykonane wyliczenia służą do określenia wydatków na nabycie środków przewozowych albo wydatków na usługę przewozową, a w efekcie funkcjonowania w sektorze transportowym firmy można określić przedmioty kalkulacji. Inaczej mówiąc wyliczenia wydatków na system transportowy są ekonomicznym obliczeniem, który pokazuje czy firma funkcjonuje w sposób prawidłowy w obszarze systemu transportowego.

Można wymienić takie typy kalkulacji:

Koszt zlecenia transportowego

Najistotniejsza jeżeli chodzi o maksymalizację operatywności wydatków w sferze systemu transportowego. Kalkulacja wydatków odnosząca się do zamówienia transportowego jest przydatna przy określaniu wartości produktu. Można wymienić takie najważniejsze możliwości:

1. wartość przejazdu ("bagażu");

2. wartość przejazdu specjalnego;

3. wartość umowy długookresowej;

4. poziomy cen.

Porównanie pojazdów

Wyliczenia wydatków robi się podczas nowej inwestycji, żeby zestawić i przyrównać różnorodne typy środków transportowych albo połączenia tych środków, ale również po to, żeby przyrównać takie same środki transportowe ale innych firm.

Pojazd własny albo wynajęty

Wyliczenia wydatków transportowych odnoszące się do zamówienia przewozowego zależnie od korzystania ze swojego lub obcego środka transportu.

Kalkulacja wymienna

Przy takiej kalkulacji wyliczenia robi się przy wymianie zużytych środków transportowych.

5. Jak efektywnie świadczyć usługi transportowe

Taktyka firm związana z wyborem i stosowaniem pojazdów przewozowych oraz rozstrzygnięcie czy usługi transportowe będą wykonywane przez przedsiębiorstwo, czy firma będzie korzystała z działalności innego specjalistycznego przedsiębiorstwa przewozowego, ma za zadanie zapewnić jakość obsługi klienta na poziomie nie niższym niż taki poziom oferuje konkurencja.

Wartość i misja systemu transportowego w taktykach przedsiębiorstw wytwórczych i dystrybucyjnych ma duży wydźwięk w sytuacji rynku klienta. Terminowość dostaw, utrzymanie produktów transportowanych w stanie nienaruszonym, sprawiają, że przy zastosowaniu cen na danej wysokości na zbywane produkty (konkurencyjne ceny) firma nie utraci klientów własnych produktów.

Decyzja czy samemu realizować zlecenia przewozowe, czy skorzystać z usług specjalistycznych przedsiębiorstw transportowych jest jednym z najistotniejszych wyborów logistycznych. Dyrekcja firmy z reguły musi rozpatrzyć kilka możliwości, między innymi takich jak:

Realizacja wszystkich zadań transportowych przez specjalistyczne przedsiębiorstwo przewozowe. Zadania te to: przewóz, składowanie, załadunek, pakowanie, kontrolowanie poziomu rezerw, przyjmowanie zleceń, prace związane z dokumentacją przewozową;

Realizacja części zadań transportowych przez specjalistyczne przedsiębiorstwo przewozowe albo całościowej obsługi poszczególnych fabryk wytwórczych, punktów dystrybucyjnych albo odbiorców;

Realizowanie zleceń przewozowych przez samo przedsiębiorstwo przy wykorzystaniu środków transportowych własnych i pozostałych elementów firmy.

System transportowy jest nierozłącznie powiązany z logistyką, dlatego że jest bardzo istotnym elementem w wymianie produktów finalnych i materiałów między klientami a zaopatrzeniowcami. Istnieje parę metod nabywania środków transportowych. Każda z nich ma własne plusy i minusy, a ich zastosowanie jest uzależnione od określonych okoliczności:

• złożenie podzlecenia wykonania ogółu usług przewozowych;

• złożenie podzlecenia wykonania ułamka usług przewozowych;

• nabycie;

• leasing;

• krótkookresowy wynajem;

• długookresowy wynajem.

Zaletami swoich środków transportowych są między innymi:

• środki transportowe mogą być konstruowane jako specjalistyczne, do transportu określonych wyrobów;

• osoba kierująca pojazdem może zostać wysłana na specjalistyczny kurs; wtedy może wykonywać pracę jako przedstawiciel przedsiębiorstwa;

• osoba kierująca ma możliwość i na pewno będzie motywowana także do dystrybucji produktów;

• środki transportowe mogą mieć logo przedsiębiorstwa (w ten sposób reklamuje się przedsiębiorstwo);

• dyrekcja ma pełną możliwość kontrolowania środków transportowych i wykonywanych przez nie czynności.

Zestawienie

Dążąc do wzrostu procesów przewozowych osoby zajmujące się transportem usiłują wykonać dwa najważniejsze założenia czyli po pierwsze ustalić jakość obsługi odbiorcy na wymaganym poziomie, a po drugie zredukowanie wydatków transportowych do minimum przy możliwym stopniu nakładów. Aby spełnić te założenia konieczna jest skrupulatna decyzja z jakich pojazdów będzie korzystało przedsiębiorstwo. W momencie kiedy zwiększa się liczba dostaw zazwyczaj zwiększają się również wydatki związane z nimi. Zastosowanie przewozów drogowych jest koniecznością zazwyczaj przy każdej usłudze przewozowej, ale z pewnością te przewozy wykorzystywane są na wejściu i na wyjściu usługi przewozowej. Jak najlepsza decyzja dotycząca wykorzystania pojazdów przewozowych do wykonywania usług transportowych a także sprawne gospodarowanie tymi pojazdami przyczynia się do wykonania głównego założenia firmy, jakim jest minimalizacja nakładów. W związku z tym, że system transportowy odgrywa bardzo istotną rolę w funkcjonowaniu firmy, gospodarowanie systemem przewozowym nie dotyczy tylko czynności mających na celu efektywne działanie środków transportowych wykorzystywanych do przewozu materiałów. Pracownicy systemu transportowego muszą zwrócić uwagę na trudne sprawy związane z przepisami prawnymi, wydatkami oraz zarządzaniem rezerwami. Konieczne jest, aby pracownicy umieli sprawdzać i analizować prace przewozowe teoretycznie oraz w powiązaniu z pozostałymi ogniwami zarządzania, mówić o swoich obserwacjach i stwierdzeniach dyrekcji firmy. Dokładne oraz ścisłe wytyczenie kierunku rozkwitu firmy, czyli wyznaczenie późniejszych działań wytwórczych, zaopatrzeniowców, klientów, oraz rozmiaru handlu istotne jest dla systemu przewozowego - ponieważ zmusza do zaplanowania czynności, które pozwolą na sprawne realizowanie długookresowych zleceń. Wybór dotyczący wykorzystywania określonych przewozów oraz wyznaczenia zasad funkcjonowania kanałów sprzedaży, pozwala uzyskać minimalizację nakładów na inwestycje i polepszyć jakość obsługi klienta dlatego istotne jest, aby w tych wyborach uczestniczyła cała dyrekcja systemu transportowego.

Ważnymi przesłankami stosowania przez przedsiębiorstwo środków transportowych własnych są nakłady transportowe oraz jakość obsługi klienta. Podczas gdy opłaty transportowe za dzierżawę środków transportowych zwiększają się, dużo przedsiębiorstw wybiera wtedy środki transportowe swoje, w ten sposób może kontrolować wydatki przedsiębiorstwa na transport. Istnieje możliwość zredukowania wydatków na transport własny przez przedsiębiorstwo, ale konieczne jest przemieszczanie ładunków tak sprawnie jak wykonują to specjalistyczne firmy świadczące usługi przewozowe. Skoro istnieje możliwość uzyskania wydajności na takim samym poziomie, to praktycznie na środki transportowe wewnętrzne przedsiębiorstwa powinny ponosić mniejsze wydatki, ponieważ wtedy nie trzeba płacić marży ustalonej za środki transportu obcego. Ale nieefektywne przewozy, które wciąż są jednym z najważniejszych zagadnień, mogą mieć wpływa na zwiększenie nakładów.

Literatura:

P.Romanow- "Zarządzanie transportem przedsiębiorstw przemysłowych"

H. Babis- " Logistyczne aspekty organizacji procesów logistycznych"

E.Gołembska- "Kompendium wiedzy o logistyce"

---