METODYKA NAUCZANIA PIERWSZEJ POMOCY

Cel ogólny przedmiotu

Wyposażenie studentów w niezbędną wiedzę metodyczną dotyczącą udzielania pierwszej pomocy medycznej w wielu sytuacjach ratowniczych oraz poznanie zasad, metod i form niezbędnych do skutecznego działania praktycznego.

Treści kształcenia:

1) Zakres czynności podczas udzielania pierwszej pomocy

• rozpoznanie zagrożenia życia lub zdrowia

• zabezpieczenie miejsca zdarzenia

• ocena oznak życia

• wezwanie pomocy

• podstawowe czynności resuscytacyjne u dzieci i dorosłych

• podstawowe czynności ratunkowe w różnych stanach zagrożenia życia

• powtarzanie oceny, parametrów życia

• zabezpieczenie pacjenta do czasu przybycia służb medycznych

2) Zakres wiedzy z dziedziny metodyki nauczania

• opracowanie programu kursu dla określonej grupy słuchaczy (zależności wiekowe, zawodowe, emocjonalne, itp)

• opracowanie celów realizacji tematów kursu

• wybór odpowiednich form, technik

• ocena wiedzy wyjściowej

• ocena wiedzy końcowej

• motywacje słuchaczy

• metodyka prowadzenia zajęć

• techniczne środki kształcenia

• ocena skuteczności nauczania

• metodyka egzaminu

• wymagania sprzętowe + baza dydaktyczna

Wykaz umiejętności jakie student powinien zdobyć:

• poznać metody, formy, techniki nauczania pierwszej pomocy

• dobrać metodę nauczania do grupy słuchaczy

• ocenić poziom wiedzy słuchaczy w zakresie udzielania pierwszej pomocy

• stosować swobodnie techniki nauczania z użyciem środków dydaktycznych

• opracować konspekt do przeprowadzenia kursu

• udzielić instruktażu z zakresu nauczania

• znać specyfikę działań ratowniczych u dzieci i dorosłych

• znać aktualne wytyczne

I) ZASADY METODYKI

Metodyka nauczania - dydaktyka pochodzi z greckiego

Didaktikos - pouczający, didasko - uczę

Przedmiot ten ma służyć zarówno:

nauczycielom - dostarcza im odpowiednich sposobów, metod, technik nauczania

odbiorcom (uczniom) - co nauczyciel chce przekazać oraz jak zapamiętać treści i wdroży je w życie

Dydaktyka spełnia dwie funkcje:

Teoretyczną (diagnostyczno-prognostyczną)

praktyczną (instrumentalno-techniczną)

Zadania dydaktyki

uzyskanie celu kształcenia poprzez dobór odpowiedniego procesu nauczania wykorzystując systematyczne uczenie się

Proces nauczania

to zbiór powiązanych ze sobą czynności uczniów i nauczyciela, warunkujących się wzajemnie i podporządkowanych realizacji wspólnego celu, którym jest wywołanie u słuchaczy celowych, zamierzonych, względnie trwałych zmian. Proces nauczania trwa w określonych warunkach i zawsze nastawiony jest na uzyskanie założonych wcześniej rezultatów.

Dydaktyka ogólna zajmuje się:

• osiągnięciem określonego celu nauczania

• poprzez dostarczenie odpowiednich treści

• za pomocą określonych metod

• w odpowiednio zaplanowanych formach organizacyjnych

• w sposób systematyczny, zaplanowany, dostosowany do odbiorców

II) PODSTAWOWE POJĘCIE DYDAKTYKI

uczenie się - niejednoznacznie rozumiane

Nawroczyński (1885 - 1974r.) - zarówno nabywanie wiadomości jak i nabywanie sprawności. Warunkiem koniecznym nabywania sprawności jest aktywność uczącego się podmiotu. Autor tego pojęcia uważa, iż uczenie się nie jest nigdy biernym procesem przyjmowania lecz przeciwnie, czynnym procesem wytwarzania i przetwarzania.

Baley (1885 - 1952r.) - uczenie się jest procesem, którego produktem jest wiedza i umiejętności. Uczenie utożsamia z ćwiczeniem. Każde ćwiczenie może być uznawane za pewien przypadek uczenia się, natomiast nie każdą formę uczenia się można uważać za ćwiczenie.

Hilgard i Marquis (amerykanie) - uważają, że uczenie się jest względnie trwałą zmianą możliwości reagowania, która występuje w wyniku odpowiednio wzmacnianego ćwiczenia.

Cechy uczenia się:

• planowość

• aktywność

• ukierunkowanie

• wyuczenie się

Podsumowanie

Uczenie się jest procesem zamierzonego nabywania poprzez uczący się podmiot określonych umiejętności, wiadomości, nawyków dokonujących się w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości.

Nauczanie - organizowanie i kierowanie procesem uczenia się

Cel nauczania - doprowadzenie do pożądanych wyników

Elementu nauczania:

• kontrolowanie efektów

• kontrolowanie błędów w procesie poznawania

Kształcenie

Proces zmierzający do przekazania uczniom wiadomości z poszczególnych dziedzin wiedzy, budowy określonych umiejętności i nawyków, oraz do rozwinięcia u nich zainteresowań, zdolności poznawczych (myślenie, spostrzeganie, uwagi, pamięci i wyobraźni). Ponadto celem kształcenia jest wyrobienie u uczniów postaw, światopoglądu, wdrożenie do systematycznego, samodzielnego zdobywania wiedzy; do indywidualnej i zespołowej działalności poznawczej ; wpojenie wartościowych zasad postępowania

• We współczesnej dydaktyce tradycyjne metody nauczania bardzo się zmieniły.

• Obecne nauczanie oparte jest na zasadzie aktywnego partnerstwa uczestników procesu kształcenia.

Rola nauczyciela:

• precyzyjne określenie celów kształcenia

• aktywizowanie uczących

• poprzez atrakcyjne środki dydaktyczne zmuszanie do samokształcenia

• wypracowanie trafnych, rzetelnych, obiektywnych metod oceny wyników nauczania

Zaplanowanie zajęć dydaktycznych (kursy, konferencje, sympozja)

Określenie potrzeb - cele ogólne

Wybór tematów - cele szczegółowe

Stworzyć program - określić miejsce, metody, środki, formy, sposób oceny wyników, podziału zadań

Realizacja programu - program rzeczywisty

Ocena wyników nauczania - nauczycieli i procesu nauczania

Planowanie kształcenia

„Celem kształcenia nie jest kształtowanie obywateli na użytek społeczeństwa, lecz tworzenie ludzi zdolnych kształtować lepsze społeczeństwo”

Joan-Jacques Guilbert

Planowanie kształcenia to:

• wybór celów ogólnych

• określenie celów pośrednich

• opisanie celów szczegółowych czyli zadań dydaktycznych

• dobór metod nauczania

• dobór środków dydaktycznych (pomocy naukowych)

• wybór nauczycieli

• określenie miejsca i czasu zajęć

• zaplanowanie metod kontroli i oceny wyników

• podanie literatury

Cele kształcenia

to zadania dydaktyczne sformułowane tak, że dają się zaobserwować, zmierzyć i ocenić.

Program kształcenia

• ukierunkowany na podmiot - zakłada, że trzeba nauczyć wszystkiego z danej dziedziny

• ukierunkowany na kompetencje zawodowe - trzeba nauczyć dobrze czynności wykonywanych na określonym lub przewidywanym stanowisku

Planując program kształcenia należy:

• Sprecyzować cele ogólne i szczegółowe (Co? Po co? Dla kogo? Gdzie? Kiedy?)

• Powołać zespół odpowiedzialny za realizację programu, dokonać podziału ról i rozdać zadania (Z kim? Co? Ile? Na kiedy?)

• Opracować szczegółowe cele kształcenia - mierzalne zadania dydaktyczne. Wybrać odpowiednie metody, środki dydaktyczne, metody oceny i kontroli (Co? Skąd? Ile czego? Jak? Kiedy?)

• Napisanie programu

• Wdrożenie programu

• Zebranie informacji zwrotnej od uczestników i wykładowców (ankiety)

• Ocena programu kształcenia i ocena realizacji w stosunku do założonych celów, skorygowanie błędów, uzupełnienie braków, zaproponowanie zmian na przyszłość

Gwarancja sukcesu dobrego programu

• Przygotowanie programu nie może być jednorazowym aktem

• Współpraca nauczycieli i uczących się zapewnia trafność i rzetelność nauczania

• Program dydaktyczny musi być przedyskutowany - nie może być samodzielnym aktem nauczyciela

• Konieczna systematyczna kontrola jakości, celów, metod uczenia, środków dydaktycznych, metod oceny wyników

• Rola świadka zdarzenia podejmowanie działań ratowniczych efekt, sukces, szansa

Program kształcenia

jest planem działania dotyczącym uczących się i nauczycieli obejmującym:

• cele kształcenia

• metody i środki dydaktyczne

• miejsce i czas na naukę

• metody kontroli oceny wyników

• korekty procesu kształcenia

Taksonomia celów kształcenia czyli klasyfikacja celów kształcenia

• czy nacięcie ropnia można porównać z umiejętnościami wykonania konikotomii

• czy oddech usta-usta można porównać z umiejętnościami wykonania intubacji

• czy unieruchomienie złamania można porównać z umiejętnością wykonania masażu pośredniego serca

Poznawcza

• zapamiętywanie i odtwarzanie wiadomości

• interpretacja zjawisk

• rozwiązywanie problemów w sytuacjach typowych

• rozwiązywanie problemów w sytuacjach złożonych, nowych

• synteza, ocena

Psychoruchowa

• manipulowanie

• naśladowanie

• samodzielne wykonanie

• osiągnięcie biegłości

• wykorzystanie nabytych umiejętności w odmiennych warunkach i sytuacjach nieprzewidzianych

Afektywna

• bierne przyjmowanie

• czynne reagowanie

• aktywne uczestnictwo, obiektywne wartościowanie

• tworzenie systemu wartości

• posługiwanie się własnym systemem wartości

• odpowiedzialność za działanie innych

Jak nadać szczegółowym celom dydaktycznym formę mierzalnych zadań dydaktycznych?

Należy użyć do sprecyzowania tych zadań czasowników wyrażających możliwe do zaobserwowania czynności. Możemy wówczas określić w jakim stopniu zadanie zostało wykonane wskazując w jakim stopniu zostały osiągnięte cele dydaktyczne np.:

• podać wskazania i przeciwskazania do podjęcia BLS

• wyjaśnić mechanizm działania unieruchomienia

• udzielić pacjentowi zaleceń co do zakładania opatrunku na oko

• rozpoznać oznaki życia

• wykonać iniekcję

• usunąć ciało obce

1

---