Rozwój cywilizacyjny świata, łatwiejsza dostępność do środków chemicznych, w tym leków, rosnąca liczba pojazdów na naszych drogach, a co za tym idzie również wypadków, wysoki wskaźnik spożycia alkoholu, agresja, choroby psychiczne, zauważalne już wśród dzieci, coroczny wzrost liczby przypadków tzw. chorób społecznych, to tylko niektóre czynniki, które mogą wywołać stan zagrożenia zdrowia lub życia. We współczesnym świecie umiejętność udzielania pierwszej pomocy to nie tylko obowiązek moralny i prawny, jaki ciąży na każdym obywatelu, ale i cenna umiejętność praktyczna. To właśnie często minuty decydują o życiu lub śmierci człowieka. Od szybkości naszych decyzji, celowości zabiegów ratowniczych wykonanych doraźnie, bezpośrednio po zaistnieniu nieszczęśliwego wypadku, zależy nieraz dalszy los poszkodowanego. Pierwsza pomoc nie jest zagadnieniem trudnym, ale budzi w nas pewne odruchy samozachowawczego strachu wynikającego z obawy zaszkodzenia poszkodowanemu, a nie udzielenia jemu pomocy. Na całym świecie, w celu przełamania barier, podejmowane są, z powodzeniem, próby nauczania pierwszej pomocy wśród najmłodszych. Ważnym jest, aby edukację prozdrowotną rozpocząć jak najwcześniejszej. Światowa praktyka donosi, że nawet dzieci mogą służyć pomocą w nagłych wypadkach i jednocześnie mobilizować rodziców do aktywności w tym zakresie.

Wybierając metody dydaktyczne, które mogą posłużyć profesjonalnemu nauczaniu pierwszej pomocy, musiałem rozpatrzyć kilka kwestii, a mianowicie: 

Metoda (z gr. Méthodos - droga, sposób badania), to systematycznie stosowany sposób postępowania prowadzący do założonego wyniku. Na dany sposób postępowania składają się czynności myślowe i praktyczne, odpowiednio dobrane i realizowane w ustalonej kolejności.

Dlaczego powinniśmy uczyć pierwszej pomocy ?

ponieważ 70 % przypadków zatrzymania akcji serca ma miejsce poza szpitalem

ponieważ 70 % tego typu wypadków ma miejsce w domu

ponieważ w 50 % przypadków są jacyś świadkowie, którzy mogą pomóc

ponieważ w 30% przypadków próbowano udzielić pierwszej pomocy

resuscytacja oddechowo-krążeniowa zwiększa możliwość przeżycia

poszkodowanego

Łańcuch przetrwania to:

jak najszybsze dotarcie z pomocą

jak najszybsza resuscytacja krążeniowo-oddechowa - aby zyskać na czasie

jak najszybsza defibrylacja - aby przywrócić pracę serca

jak najszybsze zastosowanie zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych - aby

ustabilizować stan poszkodowanego

Czego powinniśmy nauczać?

Już dzieci od 10. roku życia mogą uczyć się pełnego zakresu technik udzielania

pierwszej pomocy tzn.

• postępowanie z osobami nieprzytomnymi

• pozycja bezpieczna (boczna ustalona)

• sztuczne oddychanie

• resuscytacja krążeniowo-oddechowa

• zachłyśnięcie i silne krwawienie

• zawał serca

niektórych umiejętności należy uczyć nawet młodsze dzieci

Nauczanie sukcesywne (etapami)

taka forma jest rekomendowana przez Europejską Radę Resuscytacji (1992 r.)

stopniowe wzbogacanie zasobu przekazywanych informacji

przypominanie i utrwalanie umiejętności

postęp w nauczaniu powinien być dostosowany do wieku, zasobu słownictwa i

umiejętności.

nauczanie sukcesywne poświadczone jest sukcesami w szkołach (Lind& Strover

1963)

ma ono wiele zalet, o czym zaświadczają: Assar, Chamberlain& Colquhoun et al.

1998 7 200; Chamberlain & Colquhoun et al. 2001)

grupy nauczane sukcesywnie osiągały lepsze rezultaty (Smith & Colquhoun et al.

2004)

Z moich rozważań i doświadczenia wiem, że zajęcia powinny charakteryzować się przemiennością stosowanych metod i form nauczania, dających uczniom szansę na wszechstronny rozwój i wykorzystanie wszystkich rodzajów aktywności. materiały szkoleniowe należy dostosować do stopniowego, etapowego wprowadzania wiedzy, uwzględniając wiek, wychowanie, rozwój werbalny i zainteresowania nauczanie powinno być ciekawe i wciągające, powinno, na ile to możliwe, nawiązywać do rzeczywistych sytuacji i mieć charakter interaktywny.

W trakcie realizacji programu zastosować można formy pracy grupowej, indywidualnej, zbiorowej, jednolitej i zróżnicowanej.

   Do preferowanych przeze mnie metod nauczania pierwszej pomocy należą:

• praktyczne (ćwiczeniowe), najczęściej z użyciem fantomów, symulatorów np. z resuscytacji krążeniowo-oddechowej, tamowania krwotoków, unieruchamiania złamań, etc. Umożliwiają one nie tylko wyuczenie mechaniczne pewnych czynności, ale i pozwalają dogłębnie zrozumieć mechanizmy dysfunkcji organizmu, w trakcie choroby czy też urazu, oraz sens ich kompensacji. Szkoleni uczą się ponadto stosowania teorii w praktyce, co ma duże znaczenie przy impulsacji w przypadku potrzeby udzielenia pomocy. Dzięki dobrze zorganizowanym ćwiczeniom można kontrolować sposób i kierunek myślenia kursantów, korygując odpowiednio błędy i rozwiązując tworzące się w trakcie zajęć praktycznych problemy;

• problemowe (sytuacyjne), np. pozoracja wypadków. W tym przypadku uczniowie mają możliwość całościowego podejścia do konkretnego zdarzenia. Szkoleni mogą wykorzystywać wiedzę nabytą podczas prowadzenia zajęć o różnych tematach. Te metody świetnie zgrywają wiedzę z wielu dziedzin i pozwalają na holistyczne podejście do poszkodowanego;

• podające, np. pogadanka, praca z planszami. Są one bardzo przydatne jeżeli trzeba przekazać szybko większą ilość informacji, uczniowie mogą zapisać sobie istotne wiadomości, które usystematyzują wiedzę i pozwolą na szybkie powtórzenie materiału w domu.

Metodami, jakie wydają mi się najlepsze są te, które pozwalają najskuteczniej, tj. najszybciej, przeprowadzić proces szkolenia. Ogólnie rzecz ujmując do moich ulubionych należą metody problemowe - uczenie się przez odkrywanie; wymagają od uczniów myślenia, aktywności, umożliwiając im tym samym samodzielne dochodzenie do wiedzy. Poprzez metody problemowe, można świetnie kontrolować jakość zdobywanej wiedzy i umiejętności przez kursantów, można symulować zdarzenia w warunkach bardzo zbliżonych, lub nawet cięższych od rzeczywistych - np. wprowadzając element dodatkowego stresu poprzez złe warunki atmosferyczne, ostrzał, agresywny tłum etc.

Marcin Tomporowski

spec.: Ratownictwo Medyczne

niestacjonarne I-go stopnia

rok I; gr. II

MOJE ULUBIONE METODY NAUCZANIA PIERWSZEJ POMOCY

ELBLĄG

2007

---