1. Pierwsza ustawa o partiach politycznych - 1990 r. Aktualnie obowiązująca - 1997 r.

2. Pierwsza ustawa o samorządzie terytorialnym - 1990 r.

3. Aktualnie obowiązująca ustawa o stowarzyszeniach - 1989 r.

4. Wybory zarządza Prezydent RP nie później niż na 90 dni przed upływem kadencji parlamentu.

5. Referendum ogólnonarodowe zwołuje Sejm lub Prezydent za zgodą Senatu.

6. Wynik referendum jest wiążący gdy weźmie w nim udział ponad 50% uprawnionych.

7. Pierwsze posiedzenie Sejmu nowej kadencji zwołuje Prezydent.

8. W wyborach do Senatu obowiązuje ordynacja większościowa (okręgi 2-4 mandatowe). W wyborach do Sejmu proporcjonalna (okręgi 7-9 mandatowe).

9. W wyborach samorządowych obowiązuje ordynacja większościowa (gminy do 20 tyś. mieszkańców) oraz proporcjonalna (miasta, powiaty i gminy powyżej 20 tyś mieszkańców). Okręgi są 1-5 mandatowe.

10. Aktualnie obowiązująca ordynacja wyborcza w wyborach do parlamentu - 2001 r.

11. Aktualnie obowiązująca ordynacja wyborcza w wyborach prezydenckich - 1990 r.

12. Aktualnie obowiązująca ordynacja w wyborach samorządowych - 2006 r.

13. Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania) posiada każdy obywatel w dniu ukończenia 18 roku życia.

14. Bierne prawo wyborcze (prawo startowania w wyborach) do rad gmin, powiatów i sejmików województw - 18 lat (ukończone w dniu wyborów), do Sejmu - 21 lat, do Parlamentu Europejskiego - 21 lat, na urząd wójta, burmistrza i prezydenta miasta - 25 lat, do Senatu - 30 lat, na urząd prezydenta Rzeczypospolitej - 35 lat.

15. W wyborach do Sejmu przy podziale mandatów z okręgowych list wyborczych uczestniczą te komitety, które uzyskały 5% poparcia wyborców (koalicyjny komitet wyborczy 8%).

16. PKW powołuje Prezydent. Składa się z 9 sędziów. Działa ciągle.

2

17. W skład Okręgowej Komisji Wyborczej wchodzą sędziowie.

18. Protesty wyborcze dot. ważności wyborów do Sejmu i Senatu rozpatruje Sąd Najwyższy.

19. Subwencje mogą otrzymywać partie, które w ostatnich wyborach do Sejmu przekroczyły próg 3% (jeśli samodzielnie tworzyły komitet wyborczy) lub 6% głosów (jeśli wchodziły w skład koalicyjnego komitetu wyborczego).

20. Prezydent RP jest najwyższym przedstawicielem państwa w stosunkach wewnętrznych i zewnętrznych.

21. Zarządzenie nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego w Polsce. Wydawane jest przez organ jednoosobowy np. Prezydent, Prezes Rady Ministrów, Minister, Sędzia.

22. Uchwała jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego w Polsce o zasięgu ogólnokrajowym bądź regionalnym. Wydawana jest przez organ kolegialny np. Sejm, Senat, Rada Ministrów, Rada Gminy, Powiatu, Sejmik Województwa itp.

23. Rozporządzenie wydawane jest na mocy ustawy, celem jej realizacji przez organ wskazany przez Konstytucję - Prezydent, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, Minister, KRRiT.

24. Dekret jest aktem normatywnym o mocy ustawy wydawanym przez organ władzy wykonawczej np. Prezydenta, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów (nie przez Parlament).

25. Ustawa ma moc niższą niż konstytucja i ratyfikowane ustawy międzynarodowe. Ustawy uchwala Parlament np. Ustawa budżetowa. Ogłaszane są w Dzienniku Ustaw.

26. Prezydent może przekazać ustawę do zbadania Trybunałowi Konstytucyjnemu lub zastosować prawo weta.

27. Prezydent ma 21 dni na podpisanie ustawy zwykłej, 7 dni dla pilnej.

28. Uchwały mogą być publikowane w Monitorze Polskim. Publikacje te nie są źródłem praw i obowiązków obywateli w przeciwieństwie do Dziennika Ustaw.

29. Kandydat na Prezydenta musi zebrać 100 tyś podpisów poparcia.

30. Umowy międzynarodowe ratyfikuje Prezydent RP. 3 tryby ratyfikacji - na wniosek Premiera, za zgodą Sejmu i Senatu, za zgodą obywateli wyrażoną w referendum ogólnokrajowym.

31. Ratyfikowana umowa międzynarodowa ma pierwszeństwo przed ustawą, jeśli nie da się jej pogodzić z ustawą.

3

32. Akty prawa miejscowego zaliczane są do aktów prawa powszechnie obowiązującego.

33. Wojewoda wydaje: rozporządzenia, rozporządzenia porządkowe, zarządzenia, decyzje adm.

34. Ekstradycja obywatela RP jest niedopuszczalna.

35. Obowiązkiem każdego obywatela jest troska o dobro wspólne.

36. Stałymi członkami Rady Ministrów są Prezes Rady Ministrów i Ministrowie.

37. Ministerstwa tworzone są na drodze ustawy.

38. Prezesi Sądu Najwyższego kierują jego izbami.

39. Sąd Najwyższy dokonuje obowiązującej wykładni prawa.

40. Organem w sądach są:

• w Sądzie Rejonowym - Prezes Sądu

• w Sądzie Okręgowym - Prezes Sądu oraz Kolegium Sądu Okręgowego

• w Sądzie Apelacyjnym - Prezes Sądu oraz Kolegium Sądu Apelacyjnego

• w Sądzie Najwyższym - Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezesi Sądu Najwyższego (każdej z izb), Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego, Zgromadzenie Sędziów Izby Sądu Najwyższego, Kolegium Sądu Najwyższego

41. Naczelnym organem administracji rządowej jest Rada Ministrów (ministrowie).

42. Prawo stanowione to Konstytucja, prawo naturalne to prawo do życia, wolności.

43. Organy administracji niezespolonej nie podlegają wojewodzie (część administracji rządowej w terenie). Są to zawsze organy jednoosobowe np. Dyrektor Izby Skarbowej.

44. Organy administracji zespolonej tworzy wojewoda (Komendant Wojewódzki Policji, Straży Pożarnej, Wojewódzki Inspektor Sanitarny itp.)

45. Organem stanowiącym samorządu jest rada gminy, powiatu, sejmik województwa.

46. Sołtys jest organem wykonawczym jednostki pomocniczej (sołectwa) gminy. Organem wykonawczym gminy jest burmistrz, wójt, prezydent miasta.

47. Urząd wojewódzki funkcjonuje w oparciu o statut. Jest organem administracji państwowej.

48. Urząd wojewódzki to organ pomocniczy wojewody.

49. Wojewoda powoływany jest przez Premiera. Jest przedstawicielem rządu w województwie.

4

50. Stan nadzwyczajny wg Konstytucji to:

• stan wojenny,

• stan wyjątkowy,

• stan klęski żywiołowej.

51. Rozporządzenie Ministra nie wymaga kontrasygnaty podobnie jak Rady Ministrów.

52. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji występuje do Trybunału Konstytucyjnego o zakazie działalności partii w przypadku jej dążenia do zmiany przemocą konstytucyjnego ustroju RP.

53. Trybunał Stanu został utworzony w 1982 r.

54. Członkowie Trybunału Stanu wybierani są przez Sejm na czas trwania jego kadencji. Przewodniczy mu I Prezes Sądu Najwyższego.

55. Wniosek o postępowanie przed Trybunałem Stanu może zgłosić Zgromadzenie Narodowe (dot. Prezydenta), Sejm, Senat.

56. Prezydent, Premier, Prezes NBP, NIK, członkowie Rady Ministrów i KRRiT odpowiadają przed Trybunałem Stanu.

57. KRRiT składa się z 5 członków, (2 wybiera Sejm, 1 Senat, 2 Prezydent). Kadencja trwa 6 lat. Rada spośród siebie wybiera Prezesa. KRRiT składa sprawozdania przed Prezydentem, Senatem i Sejmem.

58. KRRiT działa również w trybie administracyjnym - przydziela koncesje.

59. Według Konstytucji wspólnotę samorządową stanowi ogół mieszkańców zamieszkujących jednostkę zasadniczą podziału terytorialnego (gmina)

60. Ustawa konstytucyjna o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz o samorządzie terytorialnym została uchwalona w 1992 r. - jest to tzw. Mała Konstytucja z 1992 r. która obowiązywała do 16.10.1997 r.

61. Ustawa konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - 1992 r.

62. Projekt Konstytucji został zatwierdzony przez Zgromadzenie Narodowe (Sejm + Senat).

63. Konstytucja RP została uchwalona 02.04.1997 r. weszła w życie 17.10.1997 r.

64. Konstytucja określa suwerenem naród.

5

65. Preambuła (wstęp) jest nieodłączną częścią Konstytucji.

66. Wybory parlamentarne odbyły się w: 1989 (PRL), 1991, 1993, 1997, 2001, 2005, 2007 r. (normalnie co 4 lata).

67. Wybory samorządowe odbyły się w: 1990, 1994, 1998, 2002, 2006, 2010 r. (normalnie co 4 lata).

68. Wybory prezydenckie odbyły się w: 1990, 1995, 2000, 2005, 2010 r. (normalnie co 5 lat).

69. Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat (Parlament) - komplementarność, kolegialny charakter władzy.

70. Władzę wykonawczą sprawuje Prezydent RP i Rada Ministrów.

71. Władze sądowniczą sprawują Sądy i Trybunały.

72. Sejm odrzuca poprawkę wniesioną przez Senat bezwzględną większością głosów.

73. Regulamin Sejmu podejmowany jest w drodze Uchwały.

74. Sejm liczy 460 posłów, Senat 100 senatorów.

75. Treść konstytucji podlega zmianie. Projekt może przedłożyć 1/5 posłów, Senat lub Prezydent.

76. Sejm może odrzucić weto prezydenckie większością 3/5 głosów, przy obecności przynajmniej 1/2 posłów.

77. Sejm może powoływać komisje śledcze do zbadania określonych spraw.

78. Rząd podlega dymisji, gdy nie uzyska wotum zaufania ze strony Sejmu. Głosowanie odbywa się bezwzględną większością głosów (50% +1) w obecności co najmniej 1/2 posłów.

79. Wotum nieufności względem rządu wyraża Sejm większością ustawowej liczy głosów (50%+1 - 231 posłów). Wniosek o jego uchwalenie musi złożyć Marszałkowi Sejmu minimum 46 posłów. Rząd taki podlega dymisji (obraduje do czasu wybrania nowego).

80. Jeśli Sejm nie uchwali ustawy budżetowej w terminie (4 miesiące od przedłożenia Sejmowi projektu) Prezydent może skrócić jego kadencję.

81. Sejm może skrócić własną kadencję na mocy podjętej uchwały większością 2/3 głosów.

6

82. W przypadku zgłoszenia poprawek do ustawy przez Senat Sejm może przekazać je do rozpatrzenia przez właściwe komisje sejmowe lub odrzucić bezwzględną większością głosów przy obecności min. 50% posłów.

83. Aby zarejestrować komitet trzeba zebrać min. 1.000 podpisów.

84. Aby zarejestrować listę kandydatów do Sejmu trzeba złożyć 5.000 podpisów pod wnioskiem.

85. Aby zarejestrować kandydata na Senatora trzeba zebrać 3.000 podpisów pod wnioskiem.

86. Senat utworzono w 1989 r.

87. Prawo interpelacji poselskiej przysługuje posłom.

88. Prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje:

• Senatowi

• Prezydentowi RP

• Radzie Ministrów (rządowi)

• grupie minimum 15 posłów lub poselskiej komisji sejmowej

• grupie 100 tysięcy obywateli

89. W wyborach w 2007 r. do Sejmu weszły: PO, PiS, SLD+PD+SdPL (z list LiD), PSL, Mniejszość Niemiecka. W wyborach w 2005 r.: PiS, PO, SLD, Samoobrona RP, PSL, LPR, Mniejszość Niemiecka.

90. Aktualnie obowiązujący system przeliczania głosów (d'Hondta) w wyborach do Sejmu korzystny jest dla ugrupowań dużych.

91. Partiami socjaldemokratycznymi są: SLD, SdPL, UP.

92. Polski system partyjny nie jest ustabilizowany. Podlega rozbiciu wielopartyjnemu.

93. Konstytucja PRL obowiązywała w latach 1952 - 1989 (formalnie do 1992 r.), nie opierała się na zasadzie suwerenności narodu, była nowelizowana.

94. Wybory do Sejmu Ustawodawczego z stycznia 1947 r. miały charakter proporcjonalny.

95. Stanowisko Przewodniczącego KRN odpowiadało Marszałkowi Sejmu.

96. KRN była władzą ustawodawczą i wykonawczą w jednym. Liczyła 444 członków.

97. Ukonstytuowanie się KRN - 31.12.1943 r.

7

98. Pierwszym przewodniczącym KRN był działacz PPR Bolesław Bierut. Był on jednocześnie przewodniczącym prezydium.

99. KRN podjęła decyzje o utworzeniu PKWN - 21.07.1944 r. Na czele PKWN stanął Edward Osóbka-Morawski.

100. Manifest PKWN - 22.07.1944 r. PKWN był komitetem wykonawczym KRN

101. KRN przekazała na mocy dekretu PKWN moc podejmowania ustaw - 26.07.1944 r.

102. 31.12.1944 r. Uchwała KRN - prezydentem staje się przewodniczący KRN.

103. Rząd tymczasowy powołany jeszcze w 1944 r. po rozwiązaniu PKWN. Był naczelnym organem państwa. Z końcem 1945 r. przekształcony w Rząd Tymczasowy Jedności Narodowej. Działał do 1947 r.

104. Referendum 3x TAK - czerwiec 1946 r. - 3xTAK (Blok Demokratyczny = PPR+PPS+SL+SD), 2x TAK 1xNIE za PSL.

105. Bolesław Bierut został wybrany na Prezydenta 05.02.1947 r.

106. Rada państwa (naczelny organ władzy wykonawczej) działała w latach 1947 - 1989.

107. PZPR istniała w latach 1948-1990.

108. Tadeusz Mazowiecki pełnił funkcję premiera w latach 1989-1990.

109. Generał Jaruzelski został wybrany na prezydenta przez Zgromadzenie Narodowe.

110. Zmiana nazwy państwa z RP na PRL - 1952 r.

111. Zmiana nazwy państwa z PRL na RP w Konstytucji nastąpiła 29.12.1989 r.

112. "Okrągły stół" obradował w 1989 r.

113. Z listy ogólnopolskiej wybierano 69 posłów. Listy funkcjonowały w wyborach w 1991, 1993, 1997 r. Próg zaporowy wynosił najpierw 5 a potem 7%.

114. Prezesa NBP powołuje Sejm na wniosek Prezydenta na 6-letnią kadencję. Jest on Przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej.

115. Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów (Przewodniczący, Wiceprzewodniczący, i 13 członków). Powstał w 1982 r. Prawo do wniesienia skargi do Trybunału Konstytucyjnego przysługuje każdemu. TK powoływany jest przez Prezydenta na 9-letnią kadencję.

8

116. Trybunał Konstytucyjny bada zgodność organów państwa i ustaw z obowiązującym prawem.

117. Rzecznik Praw Obywatelskich został powołany w 1987 r. Rzecznik wybierany jest przez Sejm za zgodną Senatu na wniosek Marszałka Sejmu na okres 5 lat.

118. NSA jest jednoinstancyjny, ma swoje wojewódzkie oddziały. Prezes NSA powoływany jest na 6 lat przez Prezydenta.

119. NIK podporządkowany jest Sejmowi. Prezesa NIK powołuje Sejm za zgodną Senatu na okres 6 lat.

120. NIK przeprowadza kontrolę ze względu na:

• legalność

• gospodarność

• rzetelność

• celowość

Pierwsze 2 dotyczą podmiotów prywatnych, realizujących zadania publiczne, Pierwsze 3 dotyczą samorządu terytorialnego, Wszystkie 4 organów i instytucji państwowych.

Aktualna obsada stanowisk:

• Prezydent RP: B. Komorowski

• Prezes Rady Ministrów: D. Tusk

• Wiceprezes Rady Ministrów: W. Pawlak

• Marszałek Sejmu: G. Schetyna

• Wicemarszałek Sejmu: S. Niesiołowski

• Marszałek Senatu: B. Borusewicz

• Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego: G. Schetyna

• Przewodniczący PO: D. Tusk

• Przewodniczący PiS: J. Kaczyński

• Przewodniczący SLD: G. Napieralski

• Przewodniczący PSL: W. Pawlak

9

• Minister Gospodarki: W. Pawlak

• Minister Spraw Zagranicznych: R. Sikorski

• Minister Finansów: J. Rostowski

• Minister Zdrowia: E. Kopacz

• Minister Sportu: A Giersz

• Minister Transportu: C. Grabarczyk

• Minister Kultury: B. Zdrojewski

• Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi: M. Sawicki

• Minister Edukacji Narodowej: K. Hall

• Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji: J. Miller

• Minister Obrony Narodowej: B. Klich

• Minister Sprawiedliwości: K. Kwiatkowski

• Prokurator Generalny: A. Seremet

• Prezes Trybunału Konstytucyjnego: A. Rzepliński

• I Prezes Sądu Najwyższego: S. Dąbrowski

• Przewodniczący Trybunału Stanu: S. Dąbrowski

• Przewodniczący KRRiT: J. Dworak

• Prezes NIK: J. Jezierski

• Prezes NBP: M. Belka

• Prezes NSA: R. Hausner

• Prezes IPN: p.o. F. Frasyniuk

• Szef CBA: P. Wojtunik

• Szef Kancelarii Sejmu: L. Czapla

• Szef Kancelarii Senatu: E. Polkowska

• Szef Kancelarii Prezydenta: J. Michałowski

• Rzecznik praw obywatelskich: I. Lipowicz

• Rzecznik praw dziecka: M. Michalak

---