11. Rodzaje skurczów
W zależności od częstotliwości bodźców dopływających do komórek mięśniowych mięsień wykonuje skurcz pojedynczy bądź tężcowy zupełny i niezupełny. W wśród nich rozróżnia się skurcz dynamiczne: izotoniczne, kiedy mięsień ulega skróceniu a jego napniecie nie zmienia się .
skurcze statyczne(izometryczne)następuje wzrost napięcia mięśnia ale nie zmienia się jego długość
Pojedyncze pobudzenie błony komórki mięśniowej przejawiającej się potencjałem czynnościowym trwającym około 5ms wyzwala skurcz pojedynczy. Jego całkowity czas wynosi od 7,5 do 120 ms i zależy od rodzaju mięśnia .
Skurcz tężcowy gdy bodźce pobudzają mięsień w odstępach czasu krótszym niż trwa skurcz pojedynczy wówczas jest to skurcz tężcowy zupełny.
A jeśli pobudzenie mięśnia następuję w odstępach czasu dłuższych niż trwa skurcz pojedynczy co pozwala na częściowy rozkurcz mięśnia między działaniem poszczególnych bodźców wtedy skurcz określa się jako tężcowy niezupełny.
12.Rodzaje włókien mięśniowych
a) włókna wolno kurczliwe ST(czerwone)- charakteryzują się wysoką wydolnością tlenową i są przystosowane do długotrwałych wysiłków o niskiej intensywności. Mają największy metabolizm tlenowy oznaczający spalanie substratów energetycznych w obecności tlenu. Mają zatem wysoką wytrzymałość tlenową czyli zdolność do wykonywania wysiłku o małej intensywności przez długi czas. Przykład np. bieg maratoński.
b)włókna szybko kurczliwe FT(białe)-charakteryzują się wysoką wydolnością beztlenową i są przystosowane do krótkotrwałych wysiłków o maksymalnej intensywności.. Metabolizm ten oparty jest głownie na procesach glikolitycznych .Charakteryzują się mniejszą wytrzymałością i wydolnością tlenową niż typ 1 ale z kolei mają największą wydolność anaerobową. Przykład np. bieg na 1000 m.
13. Miesień sercowy
Serce jest narządem mięśniowym o czterech częściach zwanych: przedsionkiem prawym i lewym, komora prawa i lewa. Krew zawsze wypływa z komór do naczyń zwanych tętnicami i dzieje się to na zasadzie aktywnego tłoczenia a wpada do przedsionków z naczyń zwanych żyłami. Serce znajduje się w śródpiersiu i jest zawieszone na wielkich naczyniach krwionośnych. Jego podstawa jest zwrócona ku górze i ku stronie prawej a koniuszek ,który jest utworzony przez lewą komorę ku dołowi ku przodowi i ku stronie lewej. Przedsionki oddziela przegroda międzyprzedsionkowa a komory przegroda międzykomorowa. Wewnętrzny podział serca uwidacznia się na zewnętrznej powierzchni bruzdami okrężną i podłużną ta ostatnia występuje na granicy między komorami. W bruzdach biegną naczynia wieńcowe doprowadzające substancje odżywcze i tlen do serca. W ścianie przedsionka prawego znajdują się ujście żyły głównej górnej i ujście żyły głównej dolnej zamykane zastawką żyły głównej dolnej oraz ujście zatoki wieńcowej serca. W dolnej ścianie występuje ujście przedsionkowo-komorowo prawe opatrzone zastawką trójdzielną W komorze prawej widoczny jest stożek tętniczy prawy przechodzący w pień płucny w którego ujścia znajdują się zastawka półksiężycowata pnia płucnego. W ścianie przedsionka lewego występuje otwory czterech żył płucnych oraz ujście przedsionkowo-komorowe lewe zamykane zastawką dwudzielną. Komora lewe jest dłuższa a jej ściany są prawie trzy razy grubsze od odpowiadających im parametrów komory prawej. Obecny tu stożek etniczny lewy przechodzi w aortę zamykaną zastawką półksiężycowatą aorty. W ścianie tej komory mają ujścia tętnice wieńcowe. Ściana serca składa się z wewnętrznie położonego wsierdzia pokrytego nabłonkiem jednowarstwowym płaskim zwanym śródbłonkiem , środkowo umiejscowionego śródsierdzia, zbudowanego z tkanki mięśniowej porzecznie prążkowanej sercowej i nasierdzia będącego blaszką trzewną osierdzia.
14. Energetyka skurczów mięśni
Bezpośrednim źródłem energii potrzebnej do skurczów mięśnia szkieletowego jest adenozynotrifosforan-ATP. Rozkłada się on w czasie skurczu do adenozynodifosforanu- ADP i fosforanu. Energia do resyntezy ATP czerpana jest w procesie spalania składników odżywczych, aż do końcowych produktów, tj. do CO2 H2O. Całkowity rozpad glukozy dostarcza najwięcej energii do syntezy ATP. Dzieje się to w czasie glikolizy tlenowej , kiedy prężność tlenu w komórce jest dostateczna. W czasie szybko narastającego wysiłku fizycznego, dowóz tlenu do komórek mięśniowych nie nadąża za zapotrzebowaniem na energię i prężność tlenu znacznie się obniża. Dochodzi do dysocjacji mioglobiny, która uwalnia związany tlen. W tym stanie energia do resyntezy ATP czerpana jest w procesie glikolizy beztlenowej.
15. Czucie skórne
W skórze znajdują się liczne zakończenia nerwowe - wolne i wchodzące w skład receptorów posiadających własną, odrębną strukturę, rejestrujące dotyk, ciepło, zimno oraz bodźce bólowe. Mechanoreceptory skóry reagują na ucisk dotyk i wibrację. Na dotyk są wrażliwe tzw. ciałka Meissnera i receptory okołowłosowe. Są to receptory, które adaptują się zarówno wolno, jak i szybko. Pola odczuwania bodźca przypisane tym receptorom mają zróżnicowaną powierzchnię, która wynosi od 1 do 12 mm2.
Rozmieszczenie receptorów czuciowych w skórze jest bardzo różne. Dlatego różne okolice skóry wykazują inną wrażliwość na ucisk. Najbardziej są wrażliwe opuszki palców i - czubek nosa, oraz wargi. Najmniej - ramiona, uda i grzbiet. Żeby wywołać rekcję w skórze czubka nosa wystarczy ucisnąć ją z minimalna siłą wynoszącą jedynie 2g/mm2. Aby spowodować podobny efekt na skórze ramion, trzeba ją ucisnąć niemal 20-krotnie mocniej.
W skórze i innych tkankach są rozmieszczone receptory rejestrujące ból, który jest nieprzyjemnym wrażeniem zmysłowym, powstałym w wyniku uszkodzenia (nocycepcji) tkanek. Mechanizm odczuwania bólu ma chemiczny charakter i związany jest z uwalnianiem z uszkodzonych tkanek mediatorów chemicznych, zwłaszcza - kinin (bradykininy), które oddziałując na zakończenia nerwowe, indukują w nich reakcje prowadzące do powstania impulsu elektrycznego.
W receptorach rozmieszczonych w narządach powstaje tzw. ból trzewny. Może być odczuwany jako "głęboki" (pochodzący "z głębi"), albo "powierzchowny", rzutowany, czyli odbierany tak, jakby pochodził z tkanek zewnętrznych. Jest to związane z uszkodzeniami wzdłuż dróg nerwowych.
Receptory bólowe mogą mieć też cechy mechanoreceptorów, reagujących na mechaniczne odkształcenia powierzchni, lub być mechano- i termoreceptorami. Narastająca siła bodźca powoduje, że poczucie dotyku lub ucisku, albo temperatury (ciepła lub zimna) przeistacza się w wyraźny ból.
Analiza czucia powierzchownego, w tym bólu, ostatecznie dokonuje się w korze mózgowej, w jej części czuciowej. Impuls elektryczny powstały w wyniku dotyku, bólu i temperatury jest przewodzony drogami nerwowymi do zwojów przyrdzeniowych, a stąd (sznurem tylnym) do rdzenia przedłużonego (dotyk, ucisk), wzgórza i kory czuciowej.
U człowieka, niezależnie od jego świadomości, podczas dowolnego ruchu, za pomocą tzw. proprioreceptorów, zbierane są informacje dotyczące położenia stawów względem siebie, długości mięśni (stopnia ich rozciągnięcia). Są one przesyłane do rdzenia kręgowego i już na jego poziomie mogą być przetwarzane z wydaniem dyrektyw korygujących (za pomocą prostych lub nieco bardziej złożonych odruchów) ruch. Ich celem jest nie tylko rdzeń kręgowy, ale także móżdżek i kora ruchowa mózgu. W nich dokonuje się bardziej złożona analiza ruchu dzięki sygnałom nadchodzącym od dużej liczby nadawców (proprioreceptorów różnych grup mięśniowych). W wyniku tej analizy uruchamiane są złożone odruchy polisynaptyczne, dzięki którym ruch ciała, stan napięcia mięśni są adekwatne do potrzeb
16. Węch zmysł
Receptory węchu mieszczą się w błonie śluzowej okolicy węchowej jamy nosowej. Stanowią je komórki zmysłowo-nerwowe węchowe z wypustkami w kształcie rzęsek(I neuron czuciowy) które oprócz odbierania bodźców jednocześnie przewodzą impulsy nerwowe. Włókna nerwowe tych komórek(nerwy węchowe) dochodzą do opuszki węchowej leżącej na podstawie mózgu i tam kończą się synapsą. Od opuszki węchowej impulsy nerwowe biegną włóknami nerwowymi pasma węchowego do ośrodków węchowych. Receptory węchowe są znacznie bardziej wrażliwe niż receptory smakowe, przy czym szybko przyzwyczają się do odczuwanych zapachów co oznacza że siła czucia węchowego szybko słabnie w stosunku do określonej substancji która ja wywołała.
17. Słuch zmysł
Narząd słuchu odbierający fale akustyczne ma łączność z otoczeniem. Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego. Na końcu tego przewodu znajduje się błona bębenkowa oddzielająca ucho zewnętrzne od środkowego. Ucho środkowe obejmuje jamę bębenkową z trzema kosteczkami słuchowymi: młoteczek, kowadełko, strzemiączko oraz trąbkę słuchową(Eustachiusza) łączącą jamę bębenkową z częścią nosową gardła. Młoteczek z jedej storny jest zrośnięty z błoną bębenkową a z drugiej połączony stawowo z kowadełkiem. Z kolei kowadełko łączy się stawowo ze strzemiączkiem. Podstawa strzemiączka jest ruchoma połączona z okienkiem przedsionka w uchu wewnętrznym. Trąbka słuchowa zapewnia możliwości wchodzenia lub wychodzenia powietrza z jamy bębenkowej. Pozwala to wyrównać ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej która swobodnie drga jedynie w warunkach gdy ciśnienie powietrza w jamie bębenkowej pozostaje w równowadze z ciśnieniem zewnętrznym(atmosferycznym) a tylko swobodne drgania błony bębenkowej umożliwiają dobre słyszenie.
Ucho wewnętrzne mieści w sobie właściwy narząd słuchu oraz narząd równowagi. Zbudowane jest ono z kanalików i woreczków zwanych wspólnie błędnikiem. Wyróżnia się błędnik kostny i błędnik błoniasty przy czym błędnik błoniasty występuje szczelinowata przestrzeń wypełniona przychłonką która poprzez system kanałów łączy się z płynem mózgowo-rdzeniowym. Błędnik kostny skład się z przedsionka, trzech kanałów półkolistych, leżących w płaszczyznach do siebie prostopadłych i ślimak kostnego. Błędnik błoniasty obejmuje woreczek, łagiewkę, trzy przewody półkoliste wypełnione śródchłonką i przewód ślimakowy .
Ślimak tworzy trzy spirale skręcone kanały( ślimakowy, przedsionkowy i bębenkowy) oddzielone od siebie cienkimi błonami, które zabiegają się u jego szczytu. Kanał ślimakowy leży pomiędzy kanałem przedsionkowym i bębenkowym. U podstawy kanału przedsionkowego znajduje się okienko owalne a u podstawy kanału bębenkowego-okienko okrągłe. Oba okienka zakryte są elastycznymi błonami. Kanał przedsionkowy i kanał bębenkowy są wypełnione perylimfą i połączone ze sobą na szczycie szparą osklepka .Kanał ślimakowy jest wypełniony endolimfą i zawiera właściwy narząd słuchu -narząd spiralny inaczej narząd Cortiego zbudowany z komórek zmysłowych zakończonych włoskami. Komórki te rozmieszczone są na błonie podstawnej a nad znajduje się błona pokrywająca. Fale akustyczne przechodzące przez przewód słuchowy zewnętrzny powodują drgania błony bębenkowej . Te za pośrednictwem kosteczek słuchowych w uchu środkowym zostają przenoszone na okienko owalne kanału przedsionkowego wywołują falę zmian ciśnienia perylimfy w kanale bębenkowym. Przy przenoszeniu fal ciśnienia perylimfy w kanału przedsionkowego przez szparę osklepka na perylimfę kanału bębenkowego dochodzi do zmiany częstotliwości dźwięków i wówczas fala ciśnienia perylimfy przenosi się na endolimfę wypełniającą przewód ślimakowy a błona podstawna ulega drganiom Ruch błony podstawnej na której znajdują się komórki zmysłowe narządu Cortiego powoduje ze włoski tych komórek pocierają o błonę pokrywową ulegając podrażnieniu. Od poszczególnych komórek zmysłowych narządu Cortiego biegną wypustki komórek nerwowych nerwu słuchowego które przewodzą impulsy nerwowe powstałe w wyniku pobudzenia komórek zmysłowych
18. Smak zmysł
Komórki receptorowe smaku wchodzą w skład kubków smakowych, znajdujących się głownie w brodawkach językowych a także w błonie śluzowej podniebienia, migdałków, gardła i nagłośni. Receptory Samku odbierają podniety chemiczne pochodzące jedynie z substancji rozpuszczonych w wodzie. Najszybciej reagują wówczas gdy dostają się one do jamy ustnej w postaci roztworów a wolniej jeśli zostają wprowadzone w postaci suchej i są rozpuszczone dopiero w ślinie. Każda komórka receptorowa jest zaopatrzona w mikrokosmki skierowane do otworu smakowego a od strony podstawy kubka smakowego opleciona przez aferentne włókna nerwu twarzowego, językowo -gardłowego, błędnego. Choć kubki smakowe są morfologicznie do siebie podobne to rozróżniamy cztery: słodki, słony, gorzki, kwaśny. Wynika to z różnorodnego rozmieszczenia w błonie śluzowej kubków smakowych charakteryzujących się odmienną wrażliwością na substancje rozpuszczone w zależności od wielkości ich cząsteczek. wywołuje to różnica częstotliwości impulsów nerwowych we włóknach aferentych zależnie od rodzaju działającej substancji
19. Równowaga zmysł
W uchu mieści się w przewodach półkolistych błędnika błoniastego, woreczku , łagiewce. Ruchy głowy powodują przepływ endolimfy wypełniającej przewody półkoliste do rozszerzonych zakończeń zwanymi bańkami w których występuje urzęsione komórki zmysłowe. Komórki te reagująca obrót głowy czyli przyspieszenie kątowe. Ponieważ przewody półkoliste są ułożone w trzech różnych płaszczyznach więc zmiany położenia głowy w dowolną stronę powodują ruch endolimfy przynajmniej w jednym kanale. A ponieważ głowa zmienia podłożę wraz z ruchem ciała więc i wszystkie jego ruchy są rejestrowane. W łagiewce i woreczku występują receptory wrażliwe na przyspieszenie liniowe. Tworzą one plamkę łagiewki i plamkę woreczka .Plamki skupiają urzęsione komórki zmysłowe na których spoczywa galaretowata błona .W strukturze tej błony znajdują się kryształy soli wapniowych zwane kamyczkami błędnikowymi lub otolitami. Ruchy głowy w linii prostej powoduje przemieszczenie otolitów na zasadzie bezwładności w galaretowatej błonie. Rzęski odkształcają się i pobudzają komórki zmysłowe. Pobudzenie te w postaci impulsacji nerwowej są przekazywane do ośrodkowego układu nerwowego są przekazywane do ośrodkowego układu nerwowego który na drodze odruchów mięśniowych wprowadza niezbędną korektę podstawy ciała w celu zachowania jego równowagi .