15) Indywidualne formy kształcenia

Jest to najstarsza forma organizacyjna procesu nauczania, polega ona na tym, że uczeń realizuje określone zadania dydaktyczne indywidualnie, korzystając przy tym z bezpośredniej (korepetycja) lub pośredniej ( studiowanie podręcznika) pomocy nauczyciela. Indywidualne nauczanie prowadzone jest przez jednego lub kilku nauczycieli szkoły, którym dyrektor szkoły powierzy prowadzenie zajęć indywidualnego nauczania, w zakresie, miejscu i czasie określonym przez dyrektora szkoły. Zajęcia w ramach indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w domu rodzinnym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej.

16)Przedstawić formy kształcenia zbiorowego

System klasowo-lekcyjny jako odmiana nauczania zbiorowego (J. Strum):
- tworzenie klas uczniów w tym samym lub zbliżonym wieku
- każda klasa pracuje zgodnie z przeznaczonym dla niej rocznym planem nauczania
- podstawową jednostkę organizacyjną stanowi lekcja, trwająca 45 minut.
- każda lekcja jest poświęcona jednemu przedmiotowi nauczania
- pracą uczniów na lekcji kieruje nauczyciel.
Zalety:
- tworzy przejrzystą strukturę organizacyjną
- umożliwia nauczycielowi pracę z liczną grupą uczniów
- pozwala organizować zespołowy wysiłek uczniów i współzawodnictwo w nauce
- zapewnia realizację zasady systematyczności nauczania
- zapewnia opanowanie przez uczniów podstawowego zasobu wiedzy z danego przedmiotu nauczania
Wady:
- „abstrakcyjna jednorodność” treści kształcenia narzucanych wszystkim uczniom (treści są niezrozumiałe, jednakowe)
- brak warunków skutecznej indywidualizacji pracy dydaktyczno-wychowawczej z uczniami
- nadmierna sztywność organizacyjna
- brak warunków utrzymywania więzi ucznia ze szkołą
- przedmiotowe traktowanie uczniów

17)Podział środków dydaktycznych i podstawa stosowania

Środki dydaktyczne- są to przedmioty, które, dostarczając uczniom określonych bodźców zmysłowych oddziałując na ich wzrok, słuch, dotyk itd., ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości.

A) środki proste: 1) środki słowne (podręczniki i inne teksty drukowane),

2) środki wzrokowe (wizualne; oryginalne przedmioty, modele, obrazy, wykresy, mapy);

B) środki złożone:

1) środki wzrokowe (umożliwiające przekazywanie obrazów za pomocą urządzeń technicznych: aparat fotograficzny, rzutnik, diaskop, episkop, mikroskop, teleskop), umożliwiają uczniom nabycie wyobrażeń adekwatnych do rzeczywistości

2)środki słuchowe (pozwalające przekazywać dźwięki i szmery - za pośrednictwem gramofonu, magnetofonu czy radia, instrumenty muzyczne),

3) środki słuchowo-wzrokowe (audiowizualne; łączące obraz z dźwiękiem, jak film dźwiękowy czy telewizja, taśmy magnetowidowe i płyty DVD), kształtują w uczniach wrażenia, spostrzeżenia i wyobrażenia

4) środki automatyzujące proces nauczani-uczenia się (maszyny dydaktyczne, gabinety/laboratoria językowe, komputery).

18. Przedstawić sposoby planowania działalności dydaktycznej nauczyciela

a) Roczny plan dydaktyczny
Nauczyciel , przygotowując się do realizacji zadań dydaktycznych czekających go w nowym roku szkolnym , sporządza dla każdej klasy , w której ma uczyć roczny plan nauczania w zakresie swojej specjalności , zwany także rozkładem materiału . Podstawę opracowania tego planu stanowi program odpowiedniego przedmiotu . Zawartym w programie hasłom nadaje się bardziej szczegółowy charakter , uwzględniając przy tym zadania i warunki pracy w danej klasie , a zwłaszcza stopień zaawansowania uczniów w nauce , posiadane środki dydaktyczne , zakres i sposoby rozwinięcia poszczególnych haseł programu figurujących w odpowiednich rozdziałach i podrozdziałach podręcznika , przewidziane wycieczki , liczbę godzin służących powtarzaniu przerabianego materiału , jego kontroli i ocenie .

b) Okresowy plan dydaktyczny
W okresowych planach dydaktycznych eksponuje się tematy poszczególnych lekcji . Za celowość ich sporządzania przemawia zarówno fakt , iż wyznaczają one konkretne i zarazem szczegółowe zadania dydaktyczne , jaki i to , że pozwalają uwzględniać zmiany wynikające np. z szybkiej lub opóźnionej realizacji okresowych haseł programu w ciągu poprzedniego okresu nauki .

c) Codzienny plan dydaktyczny
Obejmuje on następujące punkty :
· Temat;
· Założone do zrealizowania cele dydaktyczne i wychowawcze wyrażone najczęściej w kategoriach czynności , jakie w wyniku lekcji mają być opanowane przez uczniów ;
· Porządek lekcji , na który składają się przeważnie : czynności przygotowawcze , jak np. Sprawdzenie listy obecności uczniów , kontrola pracy domowej itp. , czynności końcowe , do których należy zwykle utrwalenie przerobionego na lekcji materiału oraz zadanie uczniom pracy domowej .

19. Czym jest kontrola a czym ocena procesu kształcenia

Kontrola polega na sprawdzaniu osiągnięć uczniów, a więc czy opanowali oraz na w jakim stopniu opanowali oni materiał nauczania (jakich pojęć, reguł i umiejętności nabyli).

Ocena stanowi konieczny element pracy dydaktycznej, polegający na kontrolowaniu stanu wiadomości oraz umiejętności uczniów. Oceny mogą występować:

• w postaci stopni (cyfry)

• w postaci słownej (pochwała czy ocena opisowa)

• w postaci graficznej (kwiatki, serduszka)

20. Przedstawić podział niepowodzeń szkolnych

Niepowodzenia szkolne
*niepowodzenia szkolne najczęściej obejmują niepowodzenia dydaktyczne i wychowawcze oraz dotyczą pracy szkoły jak i nauczycieli -można je określić jako nie powadzenia szkoły. O niepowodzeniach w nauce można mówić wówczas ,gdy uczniowie osiągają wyniki o wiele gorsze od oczekiwanych, dotyczy to zarówno uczniów słabych, średnich jak ii bardzo dobrych.
*(W. Okoń) proces pojawiania się rozbieżności między celami a osiągnięciami szkolnymi uczniów oraz kształtowania się negatywnego stosunku młodzieży wobec wymagań szkoły.
*(CZ. Kupisiewicz) mówiąc niepowodzeniach dzieci w nauce szkolnej, ma się na ogół na uwadze te sytuacje, które charakteryzują się występowaniem wyraźnych rozbieżności między wymaganiami wychowawczymi i dydaktycznymi szkoły a postępowaniem, uczniów oraz uzyskiwanymi przez nich wynikami nauczania.

Podział niepowodzeń szkolnych:

1) niepowodzenia ukryte- występują wówczas, gdy nauczyciele nie dostrzegają mniejszych lub większych braków w wiedzy i umiejętnościach uczniów, mimo, że faktycznie one istnieją

2) niepowodzenia jawne- występują wówczas, gdy nauczyciel stwierdza określone barki w wiedzy i umiejętnościach ucznia i w rezultacie ocenia wyniki jego pracy jako niezadowalające.

21. Dydaktyczne przyczyny niepowodzeń szkolnych

a) nieodpowiednie zewnętrzne warunki pracy dydaktycznej nauczyciela:
- różnorodne braki istniejącego systemu szkolnego, nieprzystosowanie szkoły do wymagań współczesnej nauki i techniki,
- nieprzystosowanie programów nauczania do możliwości intelektualnych oraz społecznie uwarunkowanych zainteresowań oraz potrzeb uczniów,
- nieodpowiedni poziom podręczników pod względem merytorycznym i metodycznym,
- niedostateczne wyposażenie szkół i pracowni przedmiotowych w niezbędny sprzęt i pomoce naukowe,
- trudne warunki organizacyjne pracy szkół, nadmierna liczba uczniów w klasie, nieracjonalna organizacja zajęć szkolnych,
b) działalność dydaktyczna nauczyciela:
- błędy metodyczne i wychowawcze wynikające z niedostatecznej znajomości współczesnej teorii pedagogicznej oraz posługiwania się teoria w praktyce,
- błędy oraz usterki metodyczne i wychowawcze wynikające z niedostatecznej znajomości uczniów,
- niedostateczna opieka nad uczniami opóźnionymi w nauce,
- nieprzygotowywanie się do lekcji, zaniedbywanie samokształcenia i podnoszenia kwalifikacji,
c) wadliwa praca ucznia:
- brak odpowiednich warunków do odrabiania pracy w domu,
- niechętny stosunek do nauki, niesystematyczność, lekceważenie obowiązków szkolnych, wagary.