Orzeczenie K.15/97 z dnia 29 września 1997 r.

29 września odbył się publiczna rozprawa przed Trybunałem Konstytucyjnym z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o zbadanie konstytucyjności przepisu art. 44 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 roku o służbie cywilnej.

Zgodnie z zaskarżonym przepisem rozwiązanie stosunku pracy urzędnika służby cywilnej może nastąpić w razie osiągnięcia wieku emerytalnego, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (czyli na podstawie przepisów dotyczących ogółu pracowników). Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich określenie wieku uprawniającego do emerytury poprzez odesłanie do przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oznacza w obecnym stanie prawnym, , dopuszczenie możliwości przymusowego przejścia na emeryturę kobiety - urzędnika służby cywilnej w wieku lat 60, czyli w wieku o pięć lat niższym od wieku określonego dla mężczyzn.

Według Rzecznika Praw Obywatelskich obniżenie wieku uprawniającego do uzyskania emerytury przez kobiety - urzędników służby cywilnej narusza konstytucyjne zasady równości (art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych) oraz równouprawnienia kobiet i mężczyzn (art. 78 ust. 1 i 2 przepisów konstytucyjnych).

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: Przepis art. 44 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 89, poz. 402) w zakresie, w jakim stwarza podstawę do rozwiązania stosunku pracy urzędnika służby cywilnej - kobiety, bez jej zgody, wcześniej niż rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej - mężczyzną jest niezgodny z art. 67 ust. 2 i art. 78 ust. 1 i 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 426 ze zm.: Dz.U. z 1995 r. Nr 38, poz. 184 i Nr 150, poz. 729; Dz. U. z 1996 r. Nr 106, poz. 488) przez to, że ustanowione w tym przepisie zróżnicowanie sytuacji prawnej kobiet i mężczyzn przybiera charakter dyskryminacji ze względu na płeć.

Wyrok K. 8/97 z dnia 16 grudnia 1997 r.

16 grudnia odbyła się publiczna rozprawa przed Trybunałem Konstytucyjnym z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o zbadanie konstytucyjności przepisu art. 27a ust. 5 ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawa z 21 listopada 1996 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zmieniła w sposób istotny model podatkowych ulg mieszkaniowych, przysługujących w przypadku poniesienia wydatków na remonty. Zgodnie z przepisem art. 27a ust. 1 lit.g) podatek dochodowy od osób fizycznych zmniejsza się jeżeli w roku podatkowym podatnik poniósł wydatki na własne potrzeby mieszkaniowe, przeznaczone na remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego oraz wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej, utworzonej na podstawie odrębnych przepisów. Ustawodawca ograniczył jednak możliwość odliczenia przez wprowadzenie maksymalnych limitów wydatków - różnych dla budynku mieszkalnego i lokalu mieszkalnego. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich zaskarżony przepis wprowadza nierówność podatników podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości odliczenia od podatku niewielkich wydatków mieszkaniowych, w tym napraw koniecznych. Zaskarżony przepis wprowadził więc, według Rzecznika, podział na podatników mających możliwości dokonywania wydatków w granicach limitów i podatników, których nie stać na wydatki mieszkaniowe w granicy limitu dolnego,co uniemożliwia im skorzystanie z ulgi podatkowej.

Dlatego, z daniem Wnioskodawcy, zaskarżone przepisy naruszają konstytucyjne zasady - równości (art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjny) i sprawiedliwości (art. 1 przepisów konstytucyjnych).

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:

1. Art. 27a ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity z 1993 r. Dz.U. Nr 90, poz. 416; zm.: Nr 134, poz. 646; z 1994 r. Nr 43, poz. 163, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602; z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 133, poz. 654; z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 87, poz. 395, Nr 137, poz. 638, Nr 147, poz. 686, Nr 156, poz. 776; z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 30, poz. 164, Nr 71, poz. 449, Nr 85, poz. 538, Nr 96, poz. 592, Nr 121, poz. 770, Nr 123, poz. 776, Nr 137, poz. 926, Nr 139, poz. 932, 933 i 934, Nr 141, poz. 943 i 945) - w zakresie w jakim wyłącza możliwość skumulowania wydatków poniesionych w okresie trzyletnim na cele określone w art. 27a ust. 1 lit.g) powołanej wyżej ustawy - jest niezgodny z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483) przez to, że - dokonuje nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnej podatników.

2. W pozostałym zakresie art. 27a ust. 5 cytowanej wyżej ustawy jest zgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.