Prawo finansowe i polityka finansowa
PRAWO FINANSOWE – jest to ogół norm prawnych regulujących działalność finansową w danym państwie.
Prawo finansowe normuje gospodarkę finansową państwa i reguluje następujące kwestie:
przygotowanie i uchwalanie budżetu państwa (prawo budżetowe)
finansowanie działalności państwa w jej różnych formach (gospodarka finansowa)
zagadnienia podatkowe dotyczące osób fizycznych i prawnych (prawo podatkowe)
Dla potrzeb prawa i na użytek przeciętnego odbiorcy przyjmuje się systematykę prawa finansowego na:
a) prawo budżetowe - dotyczące uchwalenia budżetu państwa na dany okres czasu (przeważnie rok) czyli tzw. ustawy budżetowej, cechującej się regulacją środków wpływających do budżetu jak i dokonywaniem wydatków na cele określone niniejszą ustawą.
b) prawo podatkowe - które dotyczy prawa publicznego, a związane jest z stosunkiem podatkowym pomiędzy podatnikiem a państwem, a nie stanowi następstwa woli podmiotu zobowiązaniowego.
c) prawo celne - które reguluje zasady i tryb przywozu towarów na polski obszar celny oraz
wywozu towarów z polskiego obszaru celnego, oraz związane z tym prawa i obowiązki osób
wraz z uprawnieniami i obowiązkami organów celnych
d) prawo finansowe ubezpieczeń państwowych - czyli zależności finansowe na poziomie instytucji państwowych,
e) prawo finansowe samorządu terytorialnego - czyli zależności finansowe samorządów terytorialnych,
f) prawo walutowe - dotyczące organizacji porządku pieniężnego, który określa jednostkę pieniężna stosunek do złota lub walut innych państw,
g) prawo dewizowe - dotyczące regulacji norm prawnych związanych z pieniądzem poza granicami państwa, oraz zagranicznymi środkami płatniczymi,
h) prawo bankowe - określające zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia i organizacji banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych oraz zasady sprawowania nadzoru bankowego, postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków,
i) prawo finansowe podmiotów gospodarczych - dotyczące finansowych spraw pomiędzy firmami, spółkami czy wzajemnymi relacjami pomiędzy nimi a skarbem państwa.
Podmiot prawa finansowego
Podmiotem prawa finansowego są osoby lub jednostki organizacyjne państwowe bądź prywatne objęte obowiązkiem prawno - finansowym. Stosunki prawno - finansowe charakteryzują się majątkowym charakterem praw i obowiązków finansowych, oraz nierównorzędnością interesów tych podmiotów. Przedmiotem stosunków finansowo-prawnych są uprawnienia i obowiązki finansowo-prawne
Prawo finansowe normuje gospodarkę finansową państwa i reguluje następujące kwestie:
przygotowanie i uchwalanie budżetu państwa (prawo budżetowe)
finansowanie działalności państwa w jej różnych formach (gospodarka finansowa)
zagadnienia podatkowe dotyczące osób fizycznych i prawnych (prawo podatkowe
Działy prawa finansowego
prawo JST, prawo dewizowe,
Ogólne i szczególne;
rynek kapitałowy: rynek bankowy i ubezpieczeniowy.
Prawo podatkowe i prawo celne to kategorie prawa daninowego.
Dawniej prawo finansowe było częścią prawa administracyjnego, obecnie uważane jest za samodzielną gałąź prawa. Określane jest także jako "dyscyplina pogranicza". Nie jest skodyfikowana w kompleksowej regulacji normatywnej. Regulacje znajdują się w licznych ustawach związanych z poszczególnymi działami prawa finansowego. Ponadto niektóre przepisy umieszczone są w źródłach prawa dotyczących innych gałęzi (np. Konstytucja RP - art. 216-227).
Prawo finansowe a prawo prywatne
Istnieją trzy podstawowe różnice między prawem finansowym a prawem prywatnym:
cel: dobro publiczne / dobro jednostki
sposób regulacji: władczość (przymus państwowy) / równorzędność stron umowy
pozycja prawna podmiotów: represyjność przepisów i sankcje / sankcje tylko z umowy cywilnoprawnej
Podstawowe pojęcia finansów publicznych
Środki publiczne to :
a) dochody publiczne – daniny publiczne (np. podatki) i inne dochody wynikające z umów cywilnoprawnych.
Ustawa o pomocy publicznej
b) Przychody budżetów jednostek samorządu terytorialnego pochodzące ze sprzedaży papierów wartościowych , prywatyzacji majątku , z otrzymanych kredytów i pożyczek.
c) Bezzwrotne środki ze źródeł zagranicznych oraz przychody jednostek organizacyjnych pochodzące z ich działalności.
Finanse publiczne obejmują następujące procesy : a) pobieranie i gromadzenie dochodów; b) wydatkowania środków publicznych; c) finansowanie deficytu; d) zaciągania zobowiązań; e) zarządzania środkami publicznymi; f) zarządzania długiem publicznym.
Jawność finansów publicznych
Jawność finansów publicznych jest realizowana w szczególności przez :
a) jawność sejmowej debaty budżetowej i debat budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.
b) Jawność sejmowej debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa i debat nad wykonaniem sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.
c) Podawanie do publicznej wiadomości : - kwot dotacji udzielonych z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego; - zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych przez Ministra Finansów;
d) udostępnienie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek należących do sektora finansów publicznych
BUDŻET PAŃSTWA
BUDŻET PAŃSTWA – jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów:
a) organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa;
b) sądów i trybunałów;
c) administracji rządowej; Budżet państwa jest uchwalony w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego dalej „rokiem budżetowym”. Do budżetu państwa włączone są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych nie podlegające zwrotowi i wydatki z nich finansowane.
Ustawa budżetowa
Ustawa budżetowa, jeden z najważniejszych aktów prawnych obowiązujących w państwie, określający jego roczny plan finansowy obejmujący dochody i wydatki zwane budżetem państwa. Projekt ustawy budżetowej opracowany przez ministra finansów (minister), uchwalany jest przez Radę Ministrów i przedstawiany sejmowi i senatowi do 31 X każdego roku. Jeżeli rząd nie jest w stanie przedstawić go w tym terminie, to zobowiązany jest do przedłożenia projektu ustawy o prowizorium budżetowym, która określa dochody i wydatki państwa na określoną część roku i traci moc z chwilą uchwalenia ustawy budżetowej.
Ogólne zasady i tryb gromadzenia środków pieniężnych objętych budżetem państwa oraz przeznaczania tych środków na finansowanie zadań wynikających z funkcji państwa oraz formy organizacyjno-prawne jednostek, które realizują zadania objęte budżetem jest zawarta w ustawie prawo budżetowe.
Ustawa budżetowa ustala
a) dochody budżetu państwa według ważniejszych źródeł części i działów klasyfikacji budżetowej.
b) Wydatki budżetu państwa.
c) Deficyt budżetu państwa oraz źródła jego pokrycia.
d) Limity zatrudnienia w administracji rządowej.
e) Przychody i rozchody budżetu państwa.
f) Zestawienie przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i środków specjalnych.
g) Plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych;
h) Zestawienie dotacji dla państwowych agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa.
DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA
DOCHODY BP– wszelkie wpłaty dokonywane na rzecz budżetu pochodzące od przedsiębiorstw państwowych, sektora prywatnego, ludności czy z zagranicy:
a) podatki i opłaty, które na mocy odrębnych ustaw nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego , funduszów celowych oraz innych podmiotów sektora finansów publicznych;
b) cła;
c) wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;
d) dywidendy;
e) wpłaty z zysku Narodowego banku polskiego (NBP);
f) wpłaty nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;
g) dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;
h) dochody z najmu i dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze składników majątkowych Skarbu państwa, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;
i) opłaty od poręczeń i gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa;
j) odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;
k) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;
l) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;
ł) grzywny , mandaty i inne kary pieniężne, o ile na mocy odrębnych przepisów nie stanowią dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych;
m) spadki , zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa;
n) inne dochody publiczne :obligacje, bony skarbowe, pożyczki.
WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA
WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA PRZEZNACZONE SĄ NA :
a) realizację zadań wykonywanych przez organy władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz administrację rządową, sądy i trybunały;
b) subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;
c) dotacje celowe i zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego ustawami;
d) dofinansowania zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego;
e) dotacje na zadania określone ustawami;
f) współfinansowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, nie podlegających zwrotowi;
DEFICYT, PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY
DEFICYT BUDŻETOWY - różnice między dochodami a wydatkami budżetu państwa stanowią odpowiednio nadwyżkę budżetu państwa lub deficyt budżetu państwa.
PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY – rozumie się nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora.
DŁUG PUBLICZNY
Państwowy dług publiczny - zarządzanie długiem; procedury ostrożnościowe i sanacyjne
Dług publiczny najczęściej określa się ogólniej jako finansowe zobowiązanie władz publicznych (państwowych i samorządowych) jednostek tytułu zaciąganych pożyczek. Dług publiczny jest najczęściej skutkiem:
- zaciągania bezpośrednich pożyczek oraz kredytów
emisji papierów wartościowych, które również są specyficzną formą zaciągania pożyczek pieniężnych
nieregulowanie przez jednostki sektora publicznego wymagalnych zobowiązań
Najważniejszą przyczyną powstawania długu publicznego jest jednak zaciąganie pożyczek na pokrycie deficytu budżetowego.
Przez DŁUG SKARBU PAŃSTWA – rozumie się nominalne zadłużenie Skarbu Państwa. Minister Finansów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa, uwzględniające w szczególności podstawowe kategorie przedmiotowe i podmiotowe zadłużenia oraz okresy zapadalności.
Deficyt budżetu państwa
Deficyt budżetu państwa może być pokryty przychodami pochodzącymi z :
a) sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym;
b) kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych;
c) pożyczek;
d) prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;
e) nadwyżek budżetu państwa z lat ubiegłych;
Finanse i prawo finansowe JST (jedn. samorz. terytor.)
Administracja samorządowa w Polsce. Zakres finansów lokalnych. Źródła prawa finansowego samorządu terytorialnego. Majątek gmin, powiatów i województw samorządowych. Struktura dochodów jednostek samorządu terytorialnego: podatki i opłaty, udziały w podatkach państwowych, subwencje dotacje, samo-opodatkowanie. Zaciąganie kredytów, pożyczek i emisja obligacji przez jst. Zasady i tryb planowania, uchwalania oraz wykonania budżetu jst.. Kontrola i sprawozdawczość budżetowa jst.
Prawo podatkowe.
Materia ogólnego prawo podatkowe została ujęta w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r.Nr 8, poz. 60). Jej przepisy stosuje się do: podatków opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jst, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe,
Opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych,
spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione wyżej, należących do właściwości organów podatkowych.
W przepisach Ordynacji podatkowej zawarto definicje m.in. obowiązku i zobowiązania podatkowego, podatku oraz podatnika, płatnika, inkasenta. I tak:
obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach,
zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego,
podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej,
podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu,
płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu,
inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Ustawa określa też sposób powstania zobowiązania podatkowego, odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, zabezpieczenie wykonania zobowiązań, sposoby wygaśnięcia zobowiązań podatkowych oraz skutki powstania zaległości podatkowej. Zgodnie z art. 21 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie takiego zobowiązania, albo też z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość takiego zobowiązania.
W przypadku powstania zobowiązania podatkowego bez dokonania wymiaru podatku na podatnika nałożony jest obowiązek obliczenia podatku i wpłacenia go w terminie na konto organu podatkowego oraz złożenia odpowiedniej deklaracji podatkowej, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłacenia. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo, że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego
Postępowanie podatkowe jest prowadzone celem zapewnienia prawidłowego wykonania zobowiązań podatkowych, określonych w przepisach materialnego prawa podatkowego. Przepisy Ordynacji podatkowej o postępowaniu podatkowym regulują prawa i obowiązki uczestników postępowania podatkowego oraz zasady, jakimi organy muszą się kierować, począwszy od wszczęcia postępowania po wydanie decyzji w sprawie i ewentualne postępowanie odwoławcze.
Zabezpieczeniu pełnej realizacji materialnego prawa podatkowego, szczególnie gdy wykonanie zobowiązań podatkowych następuje w drodze samoobliczenia lub obliczenia podatku przez płatnika, służą instytucje czynności sprawdzających oraz kontroli podatkowej
Postępowanie podatkowe
Ewidencja płatników oraz gromadzenie i wykorzystanie informacji podatkowej. Kontrola podatkowa. Egzekucja świadczeń podatkowych. Przepisy karne z zakresu zobowiązań podatkowych.
Podatek od towarów i usług. Podatek akcyzowy
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług
Ustawa określa zakres przedmiotowy i podmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, stawki podatku od towarów i usług: 0, 7, 22. Obniżenie należnego podatku od towarów i usług o podatek naliczony. Zwolnienia podatkowe, terminy płatności i poboru podatku. Konstrukcja prawna podatku akcyzowego. Zakres przedmiotowy i podmiotowy opodatkowania podatkiem akcyzowym. Podstawa opodatkowania, stawki akcyzy. Termin płatności i poboru akcyzy.
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Ustawa z 16.11.2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (weszła 01.01.2007). Zawiera zakres przedmiotowy i podmiotowy, podstawę obliczenia i wysokość podatku oraz stawki podatku, koszty uzyskania przychodów. Zeznania podatkowe –PIT. Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy, problematyka podwójnego opodatkowania. Opodatkowanie dochodów uzyskiwanych indywidualnie przez podatnika, opodatkowanie małżonków, opodatkowanie rodzin niepełnych. Ulgi i zwolnienia podatkowe. Pobór podatku, terminy płatności, rola płatnika.
Pozostałe podatki
Podatek od spadków i darowizn.
Podatek rolny i podatek leśny.
Podatki i opłaty lokalne.
Opłata skarbowa.
Podatek od czynności cywilnoprawnych.
Ubezpieczenia i gospodarka finansowa przedsiębiorców
1. Elementy finansów publicznych w ubezpieczeniach. Rodzaje i formy ubezpieczeń społecznych. Finansowanie świadczeń ubezpieczeniowych ze środków publicznych. Reforma systemu ubezpieczeń społecznych i ubezpieczeń zdrowotnych.
Polityka finansowa
Polityka finansowa - świadoma działalność organów i instytucji państwa, polegająca na określaniu celu swojej działalności oraz optymalnych rozwiązań (środków) dla osiągnięcia tych celów. Do działań tych należy kolejno: przygotowywanie i planowanie prowadzenia operacji pieniężnych każdego typu, następnie realizacja tychże operacji oraz końcowa ewidencja i analiza przebiegu podobnych operacji w przyszłości.
Wśród celów polityki finansowej można wyróżnić: strategiczne (nadrzędne) lub odcinkowe (drugorzędne), krótko- lub długookresowe, a także dotyczące gromadzenia (pasywów) lub wydatkowania (aktywów). Muszą one jednocześnie spełniać następujące kryteria: realności, niesprzeczności, jasności, akceptowalności. Samą politykę finansową państwa można podzielić na politykę fiskalno-budżetową (rozwijaną przez rząd) oraz politykę monetarną (za którą odpowiedzialny jest bank centralny), w skład której wchodzi polityka pieniężna i polityka kursu walutowego:
Uniwersalne cele polityki finansowej
wzrost gospodarczy (przyrost PKB w ujęciu realnym)
tworzenie nowych miejsc pracy
stabilizacja gospodarki (ograniczenie wahań cyklu koniunkturalnego)
konkurencyjność gospodarki
zachowanie realnej wartości pieniądza
bezpieczeństwo wewnętrzne systemu
bezpieczeństwo zewnętrzne systemu
Polityka monetarna
Problemy z wysokim deficytem i długiem występują w wielu krajach. Kraje UE tzw. Traktatem z Maastricht uzgodniły, że bezpieczny dla gospodarki jest stan budżetu i długu publicznego, gdy deficyt w danym roku <= 3% PKB danego kraju , dług publiczny <= 60% PKB danego kraju. To są kryteria dobroci systemu finansowego mówiące,. że system finansowy danego kraju spełnia te kryteria, to oddziałują pozytywnie na gospodarkę. Polska – w roku 2001 został przekroczony deficyt budżetowy o ok. 4% PKB, dług publiczny- koniec 2006- 55% PKB.
Deficyt może pozytywnie wpływać, ponieważ umożliwia wzrost wydatków budżetowych . Zbyt duży deficyt, dług wywołują negatywne skutki - przyrost wydatków budżetowych wywołany wzrostem deficytu, pobudzając popyt może spowodować wzrost cen i inflację. Wzrost deficytu i długu publicznego powoduje przyrost obciążenia budżetu w latach następnych kosztami obsługi długu publicznego.
W Polsce koszty obsługi długu wynoszą 25 mld czyli 13% wydatków, czyli tyle, ile wynoszą wydatki na oświatę i służbę zdrowia. Im większy deficyt, tym szybciej rośnie dług publiczny. Wzrost deficytu oznacza zwiększenie popytu na pieniądz , bo budżet pożyczając pieniądze zwiększa popyt na pieniądz na rynku finansowym. A ten wzrost popytu prowadzi do występowania zjawiska wypychania.
Zjawisko wypychania
Zjawisko wypychania polega na tym, że:
1) Państwo pożyczając pieniądze ściąga z rynku finansowego znaczną część pieniądza kredytowego, który banki oferują potencjalnym kredytobiorcom.
2) Państwo pożyczając pieniądze utrudnia dostęp do tego pieniądza. W rezultacie te podmioty zostaną wyparte z rynku.
Efekt wypychania może spowodować zmniejszenie popytu, produkcji. Może zmniejszyć efekty produkcyjne na skutek obniżenia popytu konsumpcyjnego, inwestycyjnego. Negatywne efekty wypierania mogą przeważyć nad efektami pozytywnymi
Pożyczki zaciągane przez państwo powodują także wzrost ceny kredytu. W rezultacie kredyty nie tylko są trudniej dostępne, ale drożeją( stają się niedostępne z uwagi na ich cenę). Zjawiska negatywne deficytu i długu mogą zmniejszyć skutki pozytywne lub mogą przeważyć. Zbyt wysoki deficyt i dług może utrudniać kontakty międzynarodowe, ponieważ partnerzy zagraniczni niechętnie wchodzą w układy gospodarcze, z krajem, w którym występuje deficyt i dług, ponieważ świadczy to o zlej kondycji finansowej państwa.
Skuteczność polityki pieniężnej- to znaczy osiąganie przez nią zamierzonych celów. Zależy przede wszystkim od stanu aktywności gospodarczej, a szczególnie od wykorzystania jej zasobów. Przy niepełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych ekspansywna polityka będzie skuteczna. W tych warunkach przyrost podaży pieniądza pobudzi popyt, produkcję, ponieważ podaż jest wysoce elastyczna, bo są duże zasoby łatwych do uruchomienia zasobów.
niska aktywność, gdy:
istnieją duże rezerwy zdolności wytwórczych,
zaczynają się wyczerpywać zdolności wytwórcze,
wyczerpują się czynniki wytwórcze, podaż przestaje być elastyczna. Dalsze utrzymywanie takiej polityki nie ma sensu, ponieważ pobudzanie popytu spowoduje, że podaż będzie sztywna
Czynnikiem obniżającym skuteczność polityki monetarnej mogą być międzynarodowe przepływy kapitału. Wzrost podaży pieniądza w celu pobudzania aktywności gospodarczej obniża stopę %, następuje wzrost popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego , co przejściowo może pobudzać aktywność gospodarczą. Obniżka st. % spowoduje odpływ kapitałów zagranicznych, co może doprowadzić do obniżenia ( dewaluacji) waluty krajowej, a w konsekwencji do wzrostu cen,
pobudzić inflację, która zahamuje pobudzaną na początku aktywność gospodarczą
Polityka pieniężna
Polityka pieniężna- to kształtowanie rozmiarów podaży i popytu pieniądza dla osiągnięcia pewnych celów gospodarczych. Jest współcześnie najważniejszym narzędziem wykorzystywanym do oddziaływania na gospodarkę.
Twórcami polityki monetarnej są: - Bank Centralny;- Minister Finansów;- Parlament.
Cele polityki pieniężnej
Cele polityki pieniężnej- są to cele, które stara się realizować państwo, są one określone w polityce państwa . Te cele to: kształtowanie warunków trwałego, stabilnego wzrostu gospodarczego ( hamowanie, pobudzanie);
Polityka pieniężna może wpływać na kurs walutowy a tym samym na opłacalność wymiany, a także na saldo bilansu płatniczego.
Ekspansywna- nastawiona na pobudzanie aktywności gospodarczej poprzez wzrost podaży pieniądza. Zwana polityką „taniego pieniądza”, ponieważ wzrost podaży pieniądza zmniejsza stopy procentowe. Zwana także polityką „ łatwego pieniądza”, bo gdy rośnie podaż pieniądza banki komercyjne mają więcej pieniędzy i udzielają więcej kredytów. Polityka miękkiego finansowania, ponieważ banki stawiają mniejsze wymagania
Działania Banku Centralnego:
Obniża stopę rezerw obowiązkowych,
Obniża stopę redyskontową;
Zwiększa rozmiary kredytów refinansowych;
Obniża stopę redyskontową weksli;
Restrykcyjna- nastawiona na hamowanie aktywności gospodarczej.
Aktywna-instrumenty tej polityki są często aktywnie dostosowane do zmian danej gospodarki do celów, które ma realizować.
Pasywna- to znaczy taka, której charakter, instrumenty są względnie stabilne. Raz wprowadzone pozostają bez zmian Aktywna i pasywna polityka może mieć charakter ekspansywny i restrykcyjny.
Zwiększa skup papierów wartościowych;