Zagadnienia z ekonomii

Amortyzacja - zwana inaczej zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.

Automatyczny stabilizator - jest to taki mechanizm w gospodarce, który zmniejsza podatność PNB na wstrząsy.

Banki komercyjne - są to pośrednicy finansowi, którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady, w których ciężar mogą być wystawiane czeki.

Bariery pozataryfowe - to występujące w poszczególnych krajach różnice ustawodawstw lub stosowanych praktyk handlowych, które nie pozwalają na swobodny międzynarodowy przepływ towarów, usług i czynników produkcji.

Baza monetarna lub inaczej- zasób pieniądza wielkiej mocy - jest to łączna ilość banknotów i bilonu znajdująca się w obiegu pozabankowym i będących w posiadaniu systemu bankowego.

Bezrobocie przymusowe - obejmuje osoby skłonne podjąć pracę przy danej płacy realnej, lecz nie mogące jej znaleźć.

Bilans handlowy - jest to wartość eksportu netto. Gdy eksport jest większy od importu, następuje nadwyżka handlowa. Gdy import przewyższa eksport, gospodarka wykazuje deficyt handlowy.

Bilans płatniczy - jest to usystematyzowane zestawienie wszystkich transakcji zawieranych pomiędzy mieszkańcami danego kraju a zagranicą.

Budżetem - nazywamy zapis planu wydatków i sposobów ich finansowania : określonej osoby, przedsiębiorstwa lub państwa.

Cykl koniunkturalny - polega na wahaniach produkcji i zatrudnienia wokół długookresowych trendów.

Cyklem koniunkturalnym - nazywamy krótkookresowe odchylenia produkcji od jej trendu.

Deficyt budżetowy - można określić jako nadwyżkę wydatków państwa nad jego dochodami.

Deflator PNB - jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących) do PNB w ujęciu realnym (w cenach stałych), wyrażony w postaci wskaźnika.

Dewaluacja (rewaluacja) - w systemie stałego kursu walutowego oznacza obniżenie (podwyższenie) kursu danej waluty przez rząd, który podjął zobowiązanie do obrony tego kursu.

Dług publiczny (narodowy) - jest to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych.

Dobra finalne - to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe (inwestycyjne) - np. maszyny - nabywane przez przedsiębiorstwa.

Dobra pośrednie - to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane.

Dochód narodowy - jest to produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce. Oblicza się go przez odjęcie amortyzacji od PNB w cenach czynników produkcji.

Doskonała mobilność kapitału - oznacza, że olbrzymie ilości środków finansowych będą przenoszone z jednej waluty na drugą zawsze wtedy, kiedy stopa zwrotu z inwestycji w aktywa w jednym kraju jest wyższa niż w innym.

Drenaż podatkowy - to wzrost realnych wpływów podatkowych wywołany inflacją, która zwiększa dochody nominalne i sprawia że niektórzy ludzie zostają zaliczeni do wyższych przedziałów opodatkowania w ramach systemu progresywnego podatku dochodowego.

Efekt majątkowy (bogactwa) - polega na przesunięciu wykresu funkcji konsumpcji w górę (w dół) pod wpływem wzrostu (spadku) zasobów majątkowych gospodarstw domowych i zwiększenia (spadku) wydatków na każdy, poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.

Efekt realnych zasobów - jest to zwiększenie popytu konsumpcyjnego wynikające ze wzrostu realnej wartości pieniężnych konsumentów.

Ekonomia podażowa - jest teoretycznym uzasadnieniem polityki gospodarczej której celem nie jest pobudzanie popytu globalnego, lecz stymulowanie globalnej podaży. Opisuje stosowanie bodźców mikroekonomicznych w celu zmiany poziomu pełnego zatrudnienia, wielkości produkcji potencjalnej oraz naturalnej stopy bezrobocia.

Eksportem(X) - nazywamy dobra, które zostały wytworzone w kraju, a następnie sprzedane za granicą.

Ekstensywną rozbudową aparatu wytwórczego - w rozwijającej się gospodarce nazywamy wyposażenie nowo zatrudnionych pracowników w taki sam zasób kapitału, jak poprzednich. Intensywne powiększanie aparatu wytwórczego - oznacza zwiększania wyposażenia kapitałowego przypadającego na 1 pracownika (tzn. podnoszenie poziomu technicznego uzbrojenia pracy).

Funkcja konsumpcji - obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.

Funkcja krótkookresowej podaży globalnej - opisuje zależność między poziomem cen, ustalanych przez przedsiębiorstwa i określanych przez wysokość płac, a wielkością produkcji.

Funkcja popytu inwestycyjnego - obrazuje zależność między planowanymi przez przedsiębiorstwa inwestycjami a poziomem stopy procentowej.

Funkcja popytu makroekonomicznego (krzywa) - opisuje różne kombinacje poziomu cen i dochodu realnego, przy których planowane wydatki są równe faktycznej produkcji, przy stopie procentowej ustalonej na poziomie zapewniającym równowagę na rynku pieniądza.

Funkcja produkcji - obrazuje maksymalne rozmiary produkcji, jakie można osiągnąć dzięki wykorzystaniu określonych nakładów czynników wytwórczych, przy danym poziomie wiedzy technicznej.

Hiperinflacją - nazywamy zjawisko polegające na utrzymywaniu się bardzo wysokiej stopy inflacji.

Hipoteza Konwergencji - zakłada, że kraje biedne rozwijają się szybciej, a kraje bogate wolniej w porównaniu z przeciętną dynamiką.

Ilościowa teoria pieniądza - utrzymuje, że zmiany nominalnej podaży pieniądza powodują identyczne zmiany poziomu cen (a także płac), lecz nie wpływają na produkcję i zatrudnienie.

Iluzja pieniądza - występuje wtedy, kiedy ludzie nie odróżniają wielkości nominalnych od realnych.

Import (Z) - to dobra, które są produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej.

Indeksacja - automatycznie dostosowuje wysokość nominalnych zobowiązań do skutków inflacji.

Inflacja - to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w jakimś okresie. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie.

Inwestycje - są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa.

Jednostka rozrachunkowa - jest to jednostka, w której są wyrażone ceny i są prowadzone rozliczenia.

Klasyczny model makroekonomiczny - analizuje gospodarkę, w której płace i ceny są doskonale giętkie.

Koncepcja wzrostu zerowego - zakłada że najlepszym rozwiązaniem jest obniżenie tempa wzrostu PNB do zera, ponieważ zwiększaniu PNB towarzyszą dodatkowe koszty, np. w postaci zanieczyszczenia

środowiska naturalnego i zatłoczenia miast.

Konkurencyjność międzynarodowa - jest mierzona przez porównanie względnych cen towarów w różnych krajach, wyrażonych w tej samej walucie.

Koszt alternatywny - danego dobra to ilość innych dóbr, z których trzeba zrezygnować, aby wytworzyć dodatkową jednostkę danego dobra.

Koszt alternatywny (koszt utraconych możliwości ) utrzymywania pieniądza - to odsetki utracone w wyniku trzymania aktywów finansowych w postaci pieniędzy (gotówki ), a nie w formie oprocentowanych obligacji.

Krańcowa skłonność do importu (KSI) - obrazuje jaka część każdej dodatkowej jednostki dochodu narodowego podmioty krajowe chcą wydać na dodatkowy import.

Krańcowa skłonność do konsumpcji - jest to część każdego dodatkowego funta dochodu rozporządzalnego, którą gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję.

Krańcowa stopa podatku dochodowego - jest to ta część każdego dodatkowego funta dochodu, którą państwo zabiera w formie podatku dochodowego.

Krańcowy produkt pracy - jest równy przyrostowi produkcji wynikającemu z zatrudnienia dodatkowego pracownika przy danym zasobie kapitału rzeczowego.

Krzywa IS - jest zbiorem różnych kombinacji dochodu i stopy procentowej przy których rynek dóbr znajduje się w równowadze.

Krzywa LM - jest zbiorem różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu przy których rynek pieniądza znajduje się w równowadze.

Krzywa Phillipsa - dowodzi, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie. Sugeruje to, że możemy wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji lub odwrotnie.

Krzywa podaży globalnej - obrazuje wielkości produkcji, którą chciałyby zaoferować przedsiębiorstwa przy każdym poziomie cen.

Krzywa podaży globalnej AS - obrazuje wielkość produkcji, którą przy każdej cenie przedsiębiorstwa są skłonne wytworzyć. W modelu klasycznym nie występuje iluzja pieniądza, a płace nominalne są elastyczne. Wielkość produkcji nie zależy zatem od cen, a krzywa podaży globalnej przebiega pionowo na poziomie produkcji potencjalnej.

Kurs oparty na parytecie siły nabywczej - jest to taka ścieżka zmian nominalnego kursu walutowego, która pozwala utrzymać na stałym poziomie konkurencyjność międzynarodową. W krajach, w których występuje wyższa stopa inflacji niż u ich konkurentów, będzie następowała deprecjacja nominalnego kursu walutowego, w krajach zaś, w których inflacja jest niższa niż u konkurentów, postępować będzie aprecjacja kursu.

Makroekonomia - jest nauką o gospodarce jako całości.

Makroekonomia gospodarki otwartej - jest to analiza gospodarki, w której ważną rolę odgrywają transakcje za zagranicą.

Mnożnik kreacji pieniądza - obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę (np. 1 funt ).

Mnożnik zrównoważonego budżetu - to mechanizm polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje zwiększenie produkcji.

Mnożnikiem - nazywamy stosunek zmiany produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych.

Model akceleratora (przyspieszenia) - zakłada że przedsiębiorstwa oceniają przyszłą wielkość produkcji i zysków poprzez ekstrapolację dotychczasowego wzrostu produkcji. Wzrost produkcji w stałym tempie prowadzi do niezmiennego poziomu inwestycji i stałego tempa wzrostu pożądanego majątku produkcyjnego. Dla zwiększenia zamierzonego poziomu inwestycji konieczny jest przyspieszony wzrost produkcji.

Motyw portfelowy utrzymania pieniądza - to niechęć ludzi do ryzyka. Ludzie są skłonni poświęcić wyższą przeciętnie stopę zwrotu dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takiego portfela inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dającą się łatwiej przewidzieć stopę zysku.

Motyw przezorności - polega na tym, że z góry decydujemy się trzymać pewien zasób pieniądza na pokrycie nieprzewidzianych wydatków, których dokładnego rodzaju nie jesteśmy jeszcze w stanie przewidzieć.

Motyw transakcyjny - trzymania pieniądza odzwierciedla fakt niedoskonałej synchronizacji wpływów i wydatków w czasie.

Na ścieżce wzrostu zrównoważonego produkcja kapitał i siła robocza wzrastają w jednakowym tempie. Wielkość produkcji na 1 zatrudnionego i kapitał przypadający na 1 zatrudnionego są stałe.

Nadwyżka popytu na pieniądz - musi zostać dokładnie zrównoważona przez nadwyżkę podaży obligacji. W przeciwnym wypadku ludzie planowaliby utrzymywanie większego majątku od tego jaki faktycznie posiadają.

Nakład pracy - w przedsiębiorstwie jest mierzony liczbą roboczogodzin przepracowanych w nim w danym okresie.

Naturalna stopa bezrobocia - to odsetek siły roboczej obejmujący bezrobotnych w warunkach równowagi na rynku pracy. Są oni dobrowolnie bezrobotni, gdyż nie chcą podjąć pracy przy płacy realnej zapewniającej równowagę.

Nominalną podaż pieniądza - kontroluje bank centralny. Jeżeli przyjmiemy założenie upraszczające, że ceny dóbr są stałe, to możemy uznać, iż bank centralny kontroluje także realną podaż pieniądza, kiedy uchylimy założenie o stałości cen, zobaczymy, że zmiany ilości pieniądza w ujęciu nominalnym prowadzą zwykle do zmiany poziomu cen. Bankowi centralnemu jest wówczas znacznie trudniej kontrolować realną podaż pieniądza.

Okresowe zwolnienia - powodują że część pracowników pozostaje przez pewien czas poza przedsiębiorstwem.

Operacje otwartego rynku - występują wtedy, kiedy bank centralny zmienia wielkość bazy monetarnej, kupując lub sprzedając papiery wartościowe na otwartym rynku.

Ostatnia instancja kredytowa - to instytucja zdolna do udzielania pożyczek bankom i innym instytucjom finansowym w sytuacjach, kiedy panika na rynkach finansowych zagraża całemu systemowi finansowemu.

Oszczędności - to ta część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług.

Panika finansowa - jest to samospełniająca się prognoza. Ludzie dochodzą w pewnym momencie do wniosku, że bank nie będzie zdolny do wypłacenia pieniędzy posiadaczom wkładów. Wpadają więc w popłoch i biegną do banku, aby wydostać swoje pieniądze. Tym samym sprawiają, że bank rzeczywiście nie jest w stanie wypłacić pieniędzy i będzie musiał ogłosić bankructwo.

Paradoks zapobiegliwości - jest to zmiana rozmiarów oszczędności, jakie gospodarstwa domowe pragną poczynić przy każdym poziomie dochodu, prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniającej równowagę. Nie następuje natomiast zmiana oszczędności w punkcie równowagi; nadal muszą się one równać planowanym inwestycjom.

Parytetem złota - nazywamy cenę złota w walucie krajowej, Jest on ustalony przez rząd.

Pieniądz - jest środkiem przechowywania wartości (tezauryzacji), ponieważ można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości.

Pieniądz - jest to pewien powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań (np. spłata długu). Inaczej mówiąc jest to środek wymiany.

Pieniądz bezgotówkowy - jest to środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa prywatnego lub osoby fizycznej.

Pieniądz symboliczny - jest to środek płatniczy, którego wartość, czy też siła nabywcza, znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach.

PKB w cenach czynników wytwórczych - jest miarą produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich.

PKB w cenach rynkowych - jest miarą produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi.

PKB w cenach rynkowych jest więc wyższy od PKB w cenach czynników produkcji o wielkość podatków pośrednich (pomniejszoną o sumę ewentualnych subsydiów do dóbr i usług).

Płaca realna - jest ilorazem płacy nominalnej i poziomu cen. Informuje ona o ilości dóbr, które można nabyć za daną płacę nominalną.

Płynność - dotyczy szybkości i pewności, z jaką dana pozycja aktywów może być z powrotem zamieniona na pieniądz w dowolnym momencie, w którym zażyczą sobie tego jej posiadacze. Z tego punktu widzenia składnikiem aktywów o najwyższej płynności jest sam pieniądz (gotówka ).

PNB nominalne - mierzy się w cenach bieżących, tj. takich które istniały w okresie, gdy osiągano składające się na PNB dochody.

PNB realne (w cenach stałych) - koryguje nominalny PNB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie, najczęściej określanym jako rok bazowy lub podstawowy.

Podaż pieniądza - jest to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, występującego w roli środka wymiany.

Polityka dochodowa - jest próbą bezpośredniego oddziaływania na wysokość płac i innych dochodów.

Polityka fiskalna (inaczej budżetowa) - to decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków.

Polityka handlowa - to polityka oddziaływania przez rząd na wymianę międzynarodową, za pomocą takich narzędzi jak podatki, subsydia lub bezpośrednie ograniczanie importu i eksportu.

Polityka pieniężna - łagodzi wstrząs, jeżeli zmiana cen wywołuje reakcje państwa, które dostosowuje wielkość nominalnej podaży pieniądza, aby w krótkim okresie uniknąć zmiany jego realnej podaży.
Polityka stabilizacyjna - obejmuje działania państwa zmierzające do utrzymania wielkości produkcji blisko poziomu zapewniającego pełne wykorzystanie czynników wytwórczych (pełne zatrudnienie).

Popyt globalny - jest to suma, którą przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe planują wydać na dobra i usługi przy różnej wielkości dochodu.

Popyt inwestycyjny - oznacza zamierzone (planowane) przez przedsiębiorstwa powiększenie zasobów kapitału trwałego (fabryki i maszyn) oraz stanu zapasów.

Popyt na pieniądz - to popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym (w skrócie: realny zasób pieniądza ).

Pośrednik finansowy - to instytucja, która stanowi ogniwo ułatwiające kontakty pomiędzy kredytodawcami i kredytobiorcami.

Potrzeby finansowe sektora publicznego ( PPSP ) lub inaczej - deficyt sektora publicznego - jest to suma deficytu budżetu centralnego i budżetów terenowych oraz deficytu w gałęziach znacjonalizowanych.

Poziom cen - rozumiemy przeciętną cenę wszystkich dóbr wytwarzanych w gospodarce.

Produkcja potencjalna - jest to wielkość produkcji, którą wytworzyłaby gospodarka, gdyby wszystkie czynniki produkcji zostały w pełni wykorzystane.

Produkt krajowy brutto (PKB) - jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego kto jest ich właścicielem.

Produkt Narodowy Brutto (PNB) - jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji. PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą.

Przymusowo bezrobotny - to taki pracownik, który jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracą za obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia.

Rachunek obrotów bieżących -w bilansie płatniczym - jest to zapis płatności z tytułu przepływu dóbr i usług oraz pozostałych transakcji bieżących (odsetki, dochody majątkowe, przekazy) pomiędzy danym krajem a zagranicą.

Rachunek obrót kapitałowych - bilansu płatniczego - jest to zapis transakcji dotyczących aktywów finansowych danego kraju zagranicą.

Rachunkowość uwzględniająca inflację - polega na przyjęciu takich definicji kosztów, przychodów, zysków, strat, które są w pełni dostosowane do warunków inflacji.

Realną podaż pieniądza - M/P jest to iloraz nominalnej podaży pieniądza i pieniądza M. i poziomu cen P.

Realny kurs walutowy - jest miarą względnej ceny dóbr pochodzących z różnych krajów, wyrażonej w jednej walucie.

Realny PNB (per capita) na 1 mieszkańca - jest to realny PNB podzielony przez liczbę mieszkańców w kraju.

Rezerwy - jest to ilość złota pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat na żądanie właścicieli wkładów.

Rezerwy dewizowe - jest to zasób walut obcych przechowywany przez krajowy bank centralny.
Rozporządzalne dochody osobiste - są to dochody jakie gospodarstwa domowe otrzymują od przedsiębiorstw, powiększone o wypłaty transferowe otrzymywane od państwa i zmniejszone o podatki bezpośrednie płacone państwu, są to inaczej dochody, jakie gospodarstwa mogą przeznaczyć na wydatki lub oszczędności.

Równowaga krótkookresowa - na rynku dóbr przy stałych cenach i płacach istnieje wtedy, kiedy popyt globalny lub inaczej - planowane globalne wydatki dokładnie zrównają się z faktycznie wytworzoną produkcją.

Równowaga wewnętrzna gospodarki kraju - występuje w momencie, gdy popyt globalny jest równy produkcji zapewniającej pełne zatrudnienie.

Równowaga zewnętrzna gospodarki - występuje gdy saldo rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego wynosi zero.

Rynek pieniądza - znajduje się w równowadze wówczas gdy wielkość zapotrzebowania na realny zasoby pieniądza jest równa wielkości zaoferowanej.

Rynek walutowy - jest to taki rynek międzynarodowy, na którym jedna waluta krajowa może być wymieniona na inną. Cena po której wymieniane są te dwie waluty, to inaczej kurs walutowy (wymienny).

Stagflacja - oznacza współwystępowanie wysokiej inflacji i dużego bezrobocia. Często jest ona spowodowana przez ujemny wstrząs podażowy.

Sterylizacja (neutralizacja) - jest operacją otwartego rynku, przebiegającą między pieniądzem krajowym, a krajowymi papierami wartościowymi. Celem tego zabiegu jest wyeliminowanie wpływu, jaki ma nadwyżka bądź deficyt bilansu płatniczego na rozmiary krajowej podaży pieniądza.

Stopa bezrobocia - jest to odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, lecz jest zarejestrowana jako chcąca i będąca w stanie pracować.

Stopa dyskontowa - jest to stopa procentowa stosowana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Stopa rezerw jest to stosunek rezerw do wkładów.

Stopa rezerw obowiązkowych - jest to minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów, jaką muszą utrzymywać banki komercyjne na mocy decyzji banku centralnego.

Strategia substytucji importu (polityka importowa) - polega na zastąpieniu importu produkcją krajową pod osłoną wysokich ceł lub ograniczeń ilościowych.

System clearingowy - jest to ogół porozumień na mocy których wzajemne zobowiązania i należności banków rozlicza się przez zestawienie wszystkich transakcji dokonanych w danym okresie i dokonanie spłaty tylko zobowiązań netto powstałych w rozliczeniach międzybankowych.

System kursu walutowego - jest to określenie warunków i zasad ustalania przez rząd danego kraju kursu walutowego.

Ścieżka kursu walutowego - opartego na parytecie siły nabywczej (PSN) - jest to taka ścieżka nominalnego kursu walutowego, na której realny kurs walutowy jest utrzymywany na stałym poziomie w określonym przedziale czasu.

Tendencja rozwojowa produkcji (trend) - to wygładzona ścieżka obrazująca rozwój produkcji w długim okresie po wyeliminowaniu krótkookresowych wahań.

Ucieczka od pieniądza - oznacza gwałtowny spadek realnego popytu na pieniądz, występujący wtedy, kiedy wysoka inflacja i wysoka nominalna stopa procentowa zwiększają koszty utrzymania pieniądza.

Ujemny wstrząs podażowy - wywołuje w krótkim okresie wzrost cen i spadek produkcji.

Unia walutowa - przewiduje stałe i niezmienne kursy walutowe w obrębie unii, swobodę przepływu kapitału oraz wspólną, ponadnarodową władzę monetarną ustalającą podaż pieniądza w całej unii.
W gospodarce bezpieniężnej - nie występuje środek wymiany. Wymiana ma charakter bezpośredni, co oznacza, że jedne dobra są wymieniane na inne.

W modelu klasycznym - zmiana nominalnej podaży pieniądza prowadzi do identycznej zmiany procentowej płac nominalnych i cen. Realna podaż pieniądza, stopa procentowa, produkcja, zatrudnienie i płace realne pozostają nie zmienione.

W modelu klasycznym - zwiększenie wydatków państwa o określoną kwotę powoduje wyparcie identycznej kwoty wydatków prywatnych. Sprawia to, że popyt globalny pozostaje na nie zmienionym poziomie produkcji potencjalnej.

Waluta jest wymienialna - jeżeli rząd, działając za pośrednictwem banku centralnego, zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży, po stałym kursie, takiej ilości waluty, jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży (zakupu) na rynku.

Wartość dodana - jest to przyrost wartości dóbr w wyniku określonego (danego) procesu produkcji.
Według hipotezy Fishera - wzrostowi inflacji o 1% towarzyszy wzrost stopy procentowej także o 1%.

Wypieranie - polega na ograniczeniu wielkości popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który powoduje zwiększenie popytu globalnego i w konsekwencji - wzrost stopy procentowej.

Wzrost gospodarczy pobudzany eksportem - opiera się na wzroście produkcji i dochodu narodowego, stymulowanym przez eksport, a nie zastępowaniu importu produkcją krajową.
Wzrost wydatków państwa na dobra i usługi prowadzi do zwiększenia produkcji zapewniającej równowagę. Przy danej stopie podatkowej wpływy podatkowe wzrastają. Mimo to powiększa się deficyt budżetowy (lub zmniejsza się nadwyżka budżetu). Przy danym poziomie wydatków państwa G wzrost stopy podatkowej powoduje zmniejszenie zarówno produkcji w punkcie równowagi, jak i deficytu budżetowego.

Zapasy - to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży.

Zapasy buforowe - jest to system mający zapewniać stabilizację rynku surowca. Organizacja zajmująca się ich tworzeniem dokonuje interwencyjnych zakupów surowca przy niskiej jego cenie, a sprzedaje go - przy wysokiej.

Zarejestrowana siła robocza (podaż pracy) - to liczba osób, które zarejestrowały się jako chętne do podjęcia pracy. Jest ona sumą liczby zatrudnionych i liczby zarejestrowanych bezrobotnych. tj. osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy.

Zarządzanie popytem - polega na wykorzystaniu polityki pieniężnej i polityki fiskalnej w celu stabilizacji dochodu na wysokim przeciętnie poziomie.

Zasada celowego działania - zgodnie z nią, najlepszym sposobem osiągnięcia danego celu jest użycie środków bezpośrednio wpływających na ten cel. Środki sprzyjające danemu celowi, lecz wpływające także na inne obszary i wywołujące tam zakłócenia określa się jako rozwiązania suboptymalne.

Zasada przewagi komparatywnej - zgodnie z nią kraje wytwarzają i eksportują te dobra, których względne koszty produkcji są niższe niż w innych krajach.

Zasoby siły roboczej - obejmują wszystkich tych, którzy jako pracownicy najemni wykonują jakiś zawód lub są zarejestrowani jako chcący i będący w stanie podjąć pracę.

Złudzenie inflacyjne - ludzie ulegają zł. infl. gdy mylą zmiany realne ze zmianami nominalnymi. Ludzki dobrobyt zależy od zmiennych realnych, a nie nominalnych.