Przedmiot ekonomii.
Ekonomia jest to nauka społeczna zajmująca się dokonywaniem wyborów dotyczących produkcji i dystrybucji dóbr i usług, w świecie rzadkich czynników wytwórczych; jest to nauka o tym jak ludzie wykorzystują ograniczone zasoby w celu zaspokajania swoich nieograniczonych potrzeb. Termin ekonomia wziął się z czasów starożytnej Grecji od Arystotelesa oznacza prawa rządzące gospodarka od słów ajkos- gospodarka namios- prawa; nauka badająca proces gospodarowania. Ekonomia została podzielona na mikro i makro (lata 60. XX w);
Makroekonomia- zajmuje się badaniem gospodarki jako całości przy agregatowych zmiennych ekonomicznych które maja charakter syntetyczny i obejmują swoim zasięgiem cala gospodarkę. Tymi kategoriami agregatowymi są: budżet, PKB, inflacja, bezrobocie.
Mikroekonomia- zajmuje się zachowaniem zasadniczych składników gospodarki (mikropodmiotów) którymi sa przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe oraz branże.
Ekonomiści stosują 2 sposoby prezentacji efektów swojej pracy.
e. pozytywna- twórcą tego podejścia Firiedmann, zajmuje się badaniem zjawisk gospodarczych takimi jakie one sa faktycznie, powstrzymują się od wyrażania sądów w kategoriach etycznych i moralnych zabrania się w e.p udzielać odpowiedzi na pytanie jak jest? i dlaczego tak jest?; prezentuje dane, buduje teorie, ale niczego nie ocenia. Np. analityk analizujący prace
e. normatywna- ocenia rzeczywistość ekonomiczna według norm i wartości etycznych bada jak jest? i dlaczego? Np. udziela odpowiedzi jaka powinna być płaca nominalna, analizuje ceny na rynku
proces gospodarowania- działalność polegająca na uzyskaniu jak najwięcej z tego co mamy; zajmuje się: wytwarzaniem( produkcja) dóbr gospodarczych, która ma miejsce w przedsiębiorstwie, podziałem wytworzonych dóbr ( rynek), spożyciem (gospodarstwa domowe), wymian (rynek); p.g polega na tym, ze człowiek najpierw wytwarza dobro a później je konsumuje, ale jeszcze wcześniej odbywa się podział przez rynek,
czynniki produkcji: ziemia (grunty, woda, energia elektryczna), praca(czynnik ludzki + wiedza+doswiadczenie + kwalifikacje), kapitał(środki finansowe maszyny, urządzenia, budynki)
ograniczoność zasobów a decyzje ekonomiczne
problem rzadkości- polega z jednej strony na zapotrzebowaniu, które jest nieograniczone a z drugiej- zdolnościami- ograniczone; rzadkość jest wynikiem zależności miedzy zapotrzebowaniem ludzi na dobra (popyt potencjalny) a ograniczonymi zdolnościami tych dóbr, problem rzadkości nie zniknie nigdy, ograniczoność zasobów i nieograniczoność potrzeb stanowią konieczność dokonywania wyborów: co i jak produkować? Wybór celów oraz środków potrzebnych do osiągnięcia stanowią istotę procesu gospodarowania, ponieważ problem rzadkości istnieje w każdym momencie to gospodarowanie polega na ciągłym dokonywaniu wyborów przez jednostki gospodarcze; każdemu wyborowi towarzysza 2 aspekty :korzyści i koszty, decydując się na podjecie określonej działalności gospodarczej spodziewamy się osiągnąć korzyści z danego wyboru. Równocześnie każde osiągnięcie korzyści oznacza powstanie kosztu alternatywnego - utraty wartości jaką można byłoby uzyskać w wyniku przeznaczania ograniczonych zasobów do wytwarzania bądź zakupu innych dóbr lub usług. Jest to wartość najcenniejszej i niewykorzystanej możliwości utraconej w wyniku dokonania wyboru. Problem rzadkości dotyczy np. ilości surowców, liczby ludzi nadających się do danej pracy, ilości hektarów ziemi, możliwości człowieka, nie wszystkie technologie są dostępne w danym czasie, znane technologie są ograniczone w stosowaniu (koszty). Alokacja zasobów- jest to rozdzielenie rzadkich zasobów miedze różnorakie możliwe ich zastosowania w procesie produkcji i dystrybucji. Krzywa możliwości produkcyjnych (wykres) reprezentuje na całej swojej długości najlepsza możliwą do wytworzenia strukturę produkcji przy nie zmiennym zasobie czynników produkcji
opis do wykresu: punkty od a do f oznaczają produkcję efektywną możliwą do realizacji i wykorzystującą całość czynników produkcji, punkt g przedstawia możliwość produkcyjną nieefektywną możliwą do realizacji lecz nie wykorzystującą całości czynników produkcji, punkt h zostanie osiągnięty dwoma drogami: wzrost ekstensywny- osiągnięty w wyniku zwiększenia ilości czynników produkcji; wzrost intensywny- zmiana technologii i organizacji , wzrost możliwości produkcyjnych, krzywa możliwości produkcyjnych charakteryzuje się rosnącym kosztem alternatywnym.
Racjonalność gospodarcza:
racjonalność wyboru: działalności - zwyczajowa cel określany przez tradycje, moralność, przyzwyczajenia; nakazowe- decyzje podmiotu przymusowe cel i środki narzucono, gospodarka centralna,; rynkowa swoboda decyzji podmioty gospodarcze dokonują racjonalnych wyborów dążą do osiągnięcia indywidualnych korzyści, ponoszą odpowiedzialność ekonomiczną za swoje decyzje, które nie maja negatywnych skutków zewnętrznych. I sytuacja- podmioty przy założonym poziomie środków starają się max stopniu osiągnąć cel; II- przy założonym stopniu osiągnięcia celu podmiot dąży do min nakładów koniecznych do osiągnięcia celu: nakłady stale- efekty zmienne- miernikiem max ceny; efekty stałe- nakłady zmienne- miernikiem stopa oszczędności; efekty i nakłady zmienne- miernikiem rentowność nakładów. Podejście behawioralne racjonalności gospodarczej polega na tym ze decydenci dążą w procesach gospodarowania do efektów satysfakcjonujących. Pozyskanie wiedzy do podjęcia racjonalnej decyzji charakteryzuje wysoki koszt stad decydent podejmuje decyzje przy niepełnej informacji, ale w satysfakcjonującym efekcie zależącym od indywidualnych aspiracji poszczególnych przedsiębiorstw czy gospodarstw domowych. 2 są dobra komplementarne ( uzupełniające się) gdy wzrost ceny jednego dobra spowoduje spadek popytu na drugie dobro, 2 dobra są substytucyjne (zastępcze) gdy zmiana ceny jednego dobra przy niezmienionej cenie drugiego dobra powoduje przesuniecie popytu od dobra droższego do tańszego.
Ogólna charakterystyka gospodarki rynkowej
1)założenia do modelu gospodarki rynkowej- istnieją 2 grupy podmiotów gospodarczych - konsumenci i producenci; podmioty spotykają się na dwóch rynkach- rynek dóbr konsumenckich i czynników produkcji; podmioty działają w warunkach doskonalej konkurencji( działa na nim wielu konsumentów i producentów oferujących jednorodne dobra, poszczególni uczestnicy rynku nie maja wpływu na poziom i zmiany cen, wszyscy uczestnicy są doskonale poinformowani o cenach i o ofertach potencjalnych nabywców i sprzedawców, a informacja jest darmowa, istnieje swoboda wejścia na rynek i swoboda wyjścia, swoboda zawierania transakcji); producenci i konsumenci dążą do indywidualnych korzyści, decyzje konsumentów są suwerenne i zależą od ich potrzeb, możliwości finansowych i cen relatywnych (cena wyrażona w innym dobru- dotyczy dóbr konsumpcyjnych);producenci podejmują decyzje w zależności od swoich zasobów produkcyjnych, możliwości finansowych oraz cen relatywnych dóbr produkcyjnych; ceny są jednymi zewnętrznymi informacjami dla podmiotów gospodarczych; wież miedzy uczestnikami rynku istnieją jedynie w formie transakcji kupno-sprzedaz; każda dokonana transakcja powoduje przepływ pieniądza i towaru między uczestnikami rynku, nie wywołując żadnych skutków ubocznych; strumienie pieniądza i towaru są zrównoważone z pośrednictwem ceny, a pieniądz ma stałą silę nabywczą;
2)mechanizm rynkowy koordynuje decyzje producentów i konsumentów
3)rynek jest forma poziomych więzi miedzy rożnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi sprzedać i kupić towar
otoczenie konkurencyjne (model Portera).
założeniem modelu portera jest to ze konkurencja odbywa się w branży, występują rożne zgorzenia w zależności od charaktery branży. Czynnikami wpływającymi na groźby i zagrożenia ze strony potencjalnych konkurentów są:
1)bariery wejścia: efekt skali- stanowi barierę wejścia zmuszając nowo wchodzących do podjęcia działalności na duża skale. A jest to niemożliwe gdyż nowo wchodzący tworzą małe firmy charakteryzujące się wysokimi kosztami jednostkowymi, można złagodzić te barierę przez dywersyfikacje działalności albo po przez sprzedaż produktów ubocznych; tożsamość marki-koszty związane z odciągnięciem wiernych klientów od istniejących firm poprzez reklamę, promocje; nakłady na działalność ryzykowna- prace badawczo rozwoje, wstępna kampania reklamowa, zapasy; koszty zmiany dostawcy-koszty związane ze sprawdzaniem produktu dostawcy, samego dostawcy, koszty kontroli; dostęp do kanałów dystrybucji- np. opusty, rabaty, promocje, zwiększenie obsługi klienta; koszty niezależne od skali- niektóre techniki prod. Są niedostępne dla nowo wchodzących ze względu na: wyłączna własność istniejących firm, patenty, gorsza lokalizacja firmy, utrudniony dostęp do surowców, brak doświadczenia; polityka państwa- może utrudnić dostęp do samego sektora biorąc pod uwagę udzielanie licencji, utrudniony dostęp do surowców. Państwo ustala normy dotyczące ochrony środowiska ;rywalizacja w sektorze- istniejące przed w sektorze mogą stosować konkurencje cenowa, jakościową, obsługową, wojnę reklamowa itp.: w przypadku dużej ilości zrównoważonych konkurentów w sektorze niektóre firmy uważają ze obniżając cenę ich działalności nie zostanie zauważona a to wzmaga konkurencje cenowa; powolny wzrost sektora powoduje wzmożona ekspansje rynkowa kosztem obniżenia ceny lepszej jakości co wzmaga konkurencyjność; wysokie koszty stale i składowania w sektorze skłaniają przed. Do zwiększenia zdolności produkcyjnej co związane jest z wysokimi kosztami magazynowania przyczyniają się do obniżenia ceny a to wzmaga konkurencje; brak zróżnicowania wyrobów, gdy produkt jest masowy w sektorze wzmaga się konkurencja; zróżnicowanie wielkości czy strategii działania przedsiębiorstw powoduje wzmożoną konkurencja w danym sektorze;2) bariery wyjścia - jeżeli są wysokie to mimo iż sektor jest nierentowny istnieje w nim wzmożona konkurencja ze względu na trudności wynikające z: posiadania wyspecjalizowanych zasobów, które związane są tylko z danym rodzajem działalności i dana lokalizacja w przypadku, których są wysokie koszty likwidacji lub przeniesienia; układów zbiorowych z pracownikami; restrykcji państwowych i społecznych; współzależność przed. o charakterze strategicznym i prestiżowymi; z barierami emocjonalnymi; 3)nabywcy;4)dostawcy5)substytuty
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl