Scenariusz zajęć

Uczestnicy zajęć: studenci drugiego roku pedagogiki opiekuńczej z terapią pedagogiczną

Cele:

• Eliminowanie negatywnych emocji.

• Odprężenie i wyciszenie uczestników zajęć.

• Wyrabianie zdolności koncentracji.

• Samopoznanie i samoobserwacja różnych doznań.

Środki dydaktyczne:

Płyta CD z muzyką relaksacyjną „szum morza”, kadzidło zapachowe, kolorowe kredki i długopisy, podstawka pod kadzidło, kartki, zapałki.

Czas trwania: 30 minut

Przebieg zajęć:

1. Wykład na temat stresu: pojęcie stresu, przyczyny i skutki występowania stresu oraz sposoby radzenia sobie z nim – techniki relaksacyjne.

2. Ćwiczenie relaksacyjne: malowanie zapachem. Uczestnicy zajęć mają przed sobą kartki i kredki. Prowadzący zapala kadzidełko i mówi do uczestników: „Zamknijcie oczy. Za chwilę poczujecie zapach. Pomyślcie z czym on się wam kojarzy i przedstawcie to na kartce papieru”. Po wykonaniu rysunku uczniowie kolejno prezentują swoje skojarzenia.

3. Wizualizacja relaksacyjna: kąpiel w morzu. Instrukcja: Wyobraź sobie, że leżysz na plaży. Właśnie zbliża się zachód słońca. Jest ci dobrze i ciepło. Słońce zachodzi za linią morskiego widnokręgu. Pomiędzy tobą, a zachodzącym słońcem – na powierzchni spokojnego morza – ściele się smuga cudownego słonecznego światła. Powoli wchodzisz do ciepłej wody, idąc w kierunku słońca. Czujesz się tak, jakbyś zbliżał się do światła. Pełna słonecznego blasku woda sięga Ci już powyżej pasa. Zaczynasz płynąć – kierujesz się tą linią światła – płynąc w kierunku słońca. Czujesz się bardzo lekko, towarzyszy ci wspaniałe i fascynujące odczucie. Czujesz się tak, jakbyś płynął w świetle. Czujesz się połączony z dobrą i wspierającą energią przyrody. Twoje wnętrze i cały wszechświat stanowią pełną harmonię.
Po jakimś czasie powracasz na brzeg, ale pozostaje w Tobie to odczucie lekkości, odświeżenia i wewnętrznej radości. Wyobraź sobie, że stopniowo ubierasz się i przechodzisz do codziennego życia z tym nowym doznaniem lekkości.

Inne przykłady tekstów wizualizacyjnych:

• Scena na plaży - słyszysz szum fal. Morze kołysze się po horyzont – ogromna przestrzeń – doświadczasz poczucia nieskrępowania, nieskończoności i ożywczej siły przyrody. Kładziesz się na morskim piasku, który jest bardzo ciepły i przyjemny w dotyku. Czujesz jakby ten dotyk oddziaływał na Ciebie terapeutycznie. Przez chwilę patrzysz się w niebo i widzisz jak jest spokojne, bezkresne, przejrzyście niebieskie.  Czujesz się połączony z tym spokojem nieba. Obserwujesz jeden mały obłoczek, który powolutku i subtelnie wędruje nad Twoją głową. Doświadczenie to czyni cię jeszcze bardziej rozluźnionym i odprężonym. Obłok przesuwa się i stopniowo rozpływa po niebie – niebo jest znowu bezchmurne. Zamykasz oczy (cały czas – w Twojej wyobraźni, wcześniej wyobrażałeś sobie siebie, że masz oczy otwarte i obserwujesz niebo) i czujesz padające na Ciebie, przyjemnie ciepłe promienie słońca. Ciepłe promienie słońca działają teraz na Ciebie jak lekarstwo, zatapiasz się w błogości, komforcie i poczuciu bezpieczeństwa.

• Odpoczynek w lesie - Wyobraź sobie zielony las, pełen świeżego powietrza, wypełniony śpiewem ptaków. Słyszysz delikatny szum strumyka gdzieś w oddali. Wyobraź sobie padające pomiędzy gałęziami promienie słońca, blask słońca, który wdychasz w swoim oddechu. Wyobraź sobie, że otaczają Cię paprocie i leśne mchy. Czujesz się rozluźniony i szczęśliwy. Odczuwaj jak narasta w Tobie wewnętrzny komfort i poczucie bezpieczeństwa. 
  Błogość wyplenia Twoje ciało, emocje i umysł, odczuwaj coraz więcej wewnętrznego światła.

Wizualizacje lecznicze według G. Epsteina

1. STRES :

1. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, że karmisz olbrzymy. Gdy skończysz, otwórz oczy.

2. Zamknij oczy. Zrób dwa wydechy. Widzisz, jak nawiązujesz znajomość z wrogimi istotami. Otwórz oczy.

3. Zamknij oczy. Wykonaj dwa wydechy. Wyobraź sobie, że robisz węzły z głowy węża. Gdy skończysz, otwórz oczy.

4. Zamknij oczy. Zrób trzy wydechy. Widzisz, jak wskakujesz na grzbiet pędzącego smoka. Gdy skończysz, otwórz oczy.

5. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobraź sobie, że nawołujesz ukrytych mieszkańców jaskini. Potem otwórz oczy.

6. Zamknij oczy. Wykonaj dwa wydechy. Jesteś w starym zamczysku i widzisz przed sobą duchy. Potem otwórz oczy.

7. Zamknij oczy. Zrób trzy wydechy. W katakumbach odkrywasz ducha o wielkiej mocy. Otwórz oczy.

8. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, że prowadzisz dziwne zwierzę do ciemnego lasu. Otwórz oczy.

9. Zamknij oczy. Zrób wydech. Spójrz na cel, do którego nie trafiłeś. Co trzeba zrobić? Czy potrzebujesz pomocnika? Otwórz oczy.

10. Zamknij oczy. Zrób jeden wydech. Zobacz, jak ptak unosi się wysoko w górę, a przecież ptakom wygodniej jest latać na niższym pułapie. Co czujesz? Otwórz oczy.

11. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Wyobraź sobie, że zmagasz się z falą po to, by móc się całkowicie spełnić. Otwórz oczy.

12. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Teraz rozumiesz, dlaczego możemy być cisi i spokojni po walce. Potem otwórz oczy.

13. Zamknij oczy. Zrób wydech. Uświadom sobie, kiedy najlepiej jest zachować milczenie, a kiedy trzeba mówić. Otwórz oczy.

14. Zamknij oczy. Zrób wydech. Wiesz już, w jaki sposób zachować cierpliwość i nie poddawać się, niezależnie od tego, co dzieje się w naszym społeczeństwie. Otwórz oczy.

2. WYCZERPANIE:

Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie, że niesiesz lampę, po czym przez dowolny otwór (otworami są również pory skóry) wejdź do wnętrza swego ciała. Odszukaj drogę do nadnerczy. Spójrz na jeden gruczoł i powiedz mu, Ŝe go kochasz i juŜ więcej nie będziesz go nadużywał. Następnie pogłaszcz go delikatnie, okazując swoją troskę. Potem wykonaj trzy wydechy i zobacz, Ŝe stoisz na szczycie piramidy nadnercza. Teraz zbiegnij schodami w dól z jednej strony piramidy i wbiegnij na szczyt po drugiej stronie, wiedząc, Ŝe w ten sposób pobudzasz gruczoł do produkcji wszystkich substancji koniecznych do utrzymania harmonii twego ciała. Czujesz, jak hormony wypływają z gruczołu, tworząc w całym ciele kolorową tęczę. Gdy skończysz, przejdź do drugiego nadnercza, wykonaj trzy wydechy i powtórz to ćwiczenie. Po zakończeniu pracy otwórz oczy.

3. BRAK CELU:

Zamknij oczy i wykonaj jeden wydech. Widzisz, czujesz i uświadamiasz sobie, że jesteś przy warsztacie tkackim. Splatasz wzór swego życia zgodnie z tym, jak chcesz go widzieć. Wybierz spośród tysięcy nitek tylko te, które ci odpowiadają. Widzisz swoje ręce, które tkają tkaninę niczym ziemia i niebo twoje życie, a warsztat nuci pieśń o wieczności. Teraz otwórz oczy.

4. ZŁE SAMOPOCZUCIE:

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobraź sobie miedzianego węża na drzewcu trzymanym przez Mojżesza. Spójrz mu w oczy i uświadom sobie, że wracasz do zdrowia. Otwórz oczy.

5. NIEPOŻĄDANE EMOCJE:

(np. zamęt, dezorganizacja, brak koncentracji oraz przerażenie)

Zamknij oczy i wykonaj wydech. Wybierz odpowiedni sposób i przedstaw sobie obraz odzwierciedlający uczucie, którego chcesz się pozbyć. Podejdź do niego i uświadom sobie, że wszystko, co stanie się podczas tej konfrontacji, przyniesie ci ulgę. Gdy skończysz, otwórz oczy.

6. BRAK WIARY W SIEBIE:

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Bądź swoim bohaterem. Wyobraź sobie, że jako bohater pokonujesz wszystkie napotykane w twoim życiu trudności. Potem otwórz oczy.

7. GNIEW:

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zdejmij pętlę, która cię dusi. Zatrzymaj się przy każdym węźle, który rozwiązujesz (pętla ma do trzynastu węzłów), sprawdź, co jest przyczyną twego gniewu i napraw to. Nie pozwól żadnym innym emocjom przedostać się do tego ćwiczenia: skoncentruj się wyłącznie na gniewie. Po rozwiązaniu wszystkich węzłów otwórz oczy. Twój gniew zniknął.

8. BEZSENNOŚĆ:

Leżąc w łóżku z zamkniętymi oczyma, wyobraź sobie, że znajdujesz się na brzegu wartko płynącej rzeki. Jesteś otoczony kwiatami. Czujesz ich zapach. Weź jeden do ręki i umieść na nim każdą dręczącą cię myśl, po czym połóż kwiat na rzece. Widzisz i słyszysz, jak wartki strumień zabiera kwiat. Wykonuj to ćwiczenie tak długo, aż poczujesz, że zasypiasz.

9. NIEPOKÓJ:

Gdy poczujesz niepokój, skoncentruj się natychmiast na oddychaniu. W sytuacji dla nas niewygodnej czy przerażającej ulega ono zawsze zmianie. Jeśli uda ci się zyskać kontrolę nad oddychaniem, opanujesz także niepokój. Zacznij wykonywać długie, powolne wydechy przez usta, natomiast przy wdechu wciągaj powietrze w normalnym tempie przez nos. Kontroluj w ten sposób oddychanie do chwili, gdy się uspokoisz. Pamiętaj, że nie wolno robić głębokich wdechów, ponieważ wpłyną one jedynie na podwyższenie poziomu adrenaliny, a ponadto mogą spowodować omdlenie.

10. NIEZDECYDOWANIE:

Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i wyobraź sobie, że stoisz przy wielkiej, złotej wadze ze złotym pojemnikiem na każdej szali. Weź biały notes. Na kartce papieru napisz pozytywny aspekt określonej decyzji i połóż tę kartkę na jednej szali. Potem napisz kolejne korzyści — każdą na oddzielnej kartce — i kładź je po kolei na wadze. Następnie spisz na osobnych kartkach korzyści wynikające z podjęcia innej decyzji i połóż je na drugiej szali. Zobacz, która decyzja przeważy szalę i otwórz oczy. Natychmiast wprowadź decyzję w życie. Jeśli nie przeważy żadna szala, przyjrzyj się jeszcze raz korzyściom, które spisałeś i pomyśl, czy wszystkie zostały umieszczone na wadze. Jeśli tak, to znaczy, że albo nie jesteś jeszcze gotów do podjęcia decyzji, albo nie zależy ci na zmianie sytuacji tak bardzo, jak sądziłeś.

12. POCZUCIE WINY:

Zamknij oczy. Zrób trzy wydechy. Wyobraź sobie, że widzisz przed sobą czerwoną wstążkę. Napisz na niej cechy, których chcesz się pozbyć, w tym także poczucie winy. Zacznij od wad, które są dla ciebie najbardziej istotne. Zawiąż wstążkę wokół szyi. Wykonaj wydech i przejdź z miasta na pustynię, którą widziałeś, lub o której czytałeś. Odnajdziesz na niej wodospad, a przy nim ogromną skałę. Wykop obok niej dół i zdejmij ze wstążki wszystkie cechy, których chcesz się pozbyć. Wrzucaj je po kolei do zagłębienia, wykonując jeden wydech przy każdej nazwie niepożądanej cechy (oczywiście nie na głos, ale tam, na pustyni). Następnie połóż wstążkę na skale i spal ją. Włóż popiół do zakopanego dołu i zasyp go, a potem przesuń na niego skałę. Zrób jeden wydech i podejdź do wodospadu. Zacznij się wspinać na jego szczyt dokładnie pod strumieniami spadającej z hukiem wody. Widzisz i czujesz, jak woda uderza w ciebie i oczyszcza cię z resztek poczucia winy. Gdy wejdziesz na górę, wznieś ręce ku słońcu i zabierz kawałek świetlistej kuli, po czym połóż go gdziekolwiek na twoim ciele lub w jego wnętrzu. Czujesz, jak słońce przywraca ci zdrowie i dobre samopoczucie. Zrób jeden wydech i wyjdź spod wodospadu. Promienie słońca osuszą cię. Włóż czystą szatę i wróć na swoje krzesło ze świadomością, że poczucie winy zniknęło. Teraz otwórz oczy.

Bibliografia:

1. Epstein G. (1996). Uzdrowienie przez wizualizację. Wyobraźnia kluczem do zdrowia. Wydawnictwo Zysk i Spółka.

2. Strycharska – Gać B. (2008). Złe emocje pod kontrolą. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna.