Piramida Maslowa(piramida potrzeb ludzkich)

5.Potrzeby samorealizacji(potrzeby rozwijania siebie, zdolności, talentów, zainteresowań)

4.Potrzeby uznania(potrzeby sukcesu, szacunku, prestiżu, znaczenia)

3.Potrzeby przynależności(potrzeby akceptacji, miłości, przyjaźni, przynależności do grupy)

2.Potrzeby bezpieczeństwa(zabezpieczenie przed chorobą, bezrobociem i starczą niezdolnością do pracy)

1.Potrzeby fizjologiczne(pożywienie, mieszkanie, odzież)

Granica możliwości produkcyjnej

Sposoby przesuwania :

*Substytucja zasobów-zamiana dóbr na inne

*Rozkładanie kosztów-w celu rozłożenia kosztów obciążenia kapitałowego, ludzie stworzyli szereg struktur społecznych zaczynając od rodziny, spółki, które pozwalają połączyć kapitał ale również rozłożyć ryzyko, co pozwala zwiększyć możliwości produkcyjne. Spółka pozwala rozłożyć ryzyko(dywersyfikacja)

*Specjalizacja produkcji-rozczłonkowanie procesu produkcyjnego na pojedyncze czynności.

*Korzyści skali-obniżka kosztu jednostkowego spowodowana zwiększeniem rozmiarów produkcji. Występuje wtedy, gdy rozmiary produkcji rosną szybciej niż zużycie zasobów. Są pewne granice obniżenia kosztów jednostkowych, po przekroczeniu pewnego punktu, koszty jednostkowe zaczynają rosnąć(dyzekonomia skali)

Handel-zamiana dóbr, które cenimy mniej na dobra, które cenimy bardziej.

Autarkia-gospodarka samowystarczalna.

Pieniądz-

Barter-handel(towar za towar)

Przewagi komparatywne-niższy koszt lub zdolność do wytwarzania, po koszcie niższym niż konkurenci.

RICS – określenie grupy państw rozwijających się – Brazylii, Rosji, Indii, Chin oraz  Republiki Południowej Afryki

Rynek-proces w wyniku którego następuje uzgadnianie przedmiotu oraz warunków transakcji.

a)z punktu widzenia terytorialnego: lokalne, regionalne, krajowe, międzynarodowe

b)z punktu widzenia przedmiotu obrotów:

-rynek dóbr i usług konsumpcyjnych, np.rynek żywności;

-rynek czynników wytwórczych(zasobów)

c)z punktu widzenia sytuacji rynkowej:

-rynek zrównoważony-popyt zbliżony do podaży(ceny stabilne)

-rynek producenta-popyt większy niż podaż(ceny rosną)

-rynek konsumenta-podaż większa niż popyt(ceny maleją)

d)z punktu widzenia legalności:

-rynki legalne-płacą podatki, ubezpieczenia

-rynki nielegalne-czarny rynek, szara strefa

e)z punktu widzenia ilości podmiotu: rynek doskonałej(czystej) konkurencji; rynek konkurencji monopolistycznej; rynek digopolistyczny(od ilku do kilkunastu firm)-digopol, np.producenci leków, samochodów; rynek monopolistyczny

f)z punktu widzenia przepisów:rynki formalne(ściśle określone warunki transakcji-przetargi, aukcje); rynki nieformalne

g)z punktu widzenia ingerencji:

-rynki wolne(popyt, podaż, ceny kształtują się swobodnie)

-rynki regulowane(popyt, podaż, ceny reguluje państwo)

-rynki mieszane(przewaga swobody/ingerencji państwa-płaca min)

Popyt-ujemna relacja pomiędzy ceną, a ilością jaką konsumenci są skłonni zapłacić i są w stanie nabyć w danym czasie, przy założeniu cateris paribus-nic się nie zmienia(podaż jest stała)

Im wyższa cena tym popyt maleje.

p-cena

q-ilość

d-wymagania

s-podaż

Ujemna relacja ceny i popytu wynika z:

-z powodu istnienia substytucji-rośnie cena dobra to konsument stara się go zastąpić tańszym substytutem,

-z powodu istnienia efektu dochodowego-rosną ceny dóbr, wzrastają koszty utrzymania, konsumenci rezygnują z zakupu

Determinanty popytu-czynniki pozacenowe: poziom dochodów realnych ludności; ilość konsumentów, ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych

Jeśli rośnie cena dobra substytucyjnego (margaryny), to popyt na dane dobro (masło) rośnie.

Jeśli rośnie cena dobra komplementarnego (benzyny), to popyt na dane dobro (samochodu) spada.

Paradoks Giffena-dotyczy dróg najuboższych, polega na tym, że wzrost ceny dobra podstawowego, np.chleba, powoduje wzrost popytu na to dobro, ponieważ jest ono podstawową egzystencji, a inne dobra są bardziej niedostępne.

Paradoks Veblena-dotyczy grup najbogatszych(wzrost cen dóbr prestiżowych powoduje wzrost popytu se str tych dóbr abe przez ich konsumpcję wyróżnić się na tle innych.

Paradoks Spekulacyjny-wzrost ceny powoduje wzrost popytu, w oczekiwaniu na dalszy wzrost cen.

Podaż-dodatnia relacja pomiędzy ceną, a ilością jaką producenci są skłonni zapłacić w danym czasie, przy założeniu cateris paribas.

Co ma wpływ, że producenci zaczynają więcej produkować (wpływ na podaż)

-podatki i dopłaty/ rozwinięta technologia/ ilość firm w branży/ tania siła robocza/ rodzaj rynku(konkurencja doskonała-sprzedający a także kupujący mają myśl że ich decyzje nie mają wpływu na tzw. "cenę rynkową", monopolistyczna, digopol-idoczna dominacja kilku przedsiębiorstw na rynku.)

Równowaga rynkowa(popyt=podaż)

nadwyżka (podaż>popyt)

niedobór (popyt>podaż)

Punkt równowago