Kierunek naukowego zarządzania

W Europie najbardziej znanym popularyzatorem naukowego zarządzania był Henry Le Chatelier(1850-1936). Urodził się w Paryżu. Z wykształcenia był inżynierem. W początkach swojej kariery zawodowej pracował w górnictwie, później zaczął wykładać w wyższych uczelniach i prowadzić badania w dziedzinie fizyki i chemii. W 1884r. sformułował zasadę przekory odnoszącą się do układów chemicznych i fizycznych. Mówi ona, że każdy układ pozostający w stanie równowagi na skutek działania czynników zewnętrznych ulega przemianie ograniczającej oddziaływanie tych czynników. Sformułował filozofię systemu- cykl organizacyjny, który składa się z pięciu następujących po sobie etapów:

Wyboru celu, jaki chce się osiągnąć. W opinii Chateliera cel powinien być jeden, jasno i precyzyjnie wytyczony, ale powinien być też ograniczony w stosunku do realnych możliwości podmiotu działającego.

Zbadania środków i warunków, których trzeba użyć(stworzyć), aby osiągnąć zamierzony cel. Dla znalezienia optymalnych sposobów działania należy najpierw zbadać i ustalić wszystkie czynniki, które wpływają na jego wynik, następnie dokonać ich hierarchizacji. Po sklasyfikowaniu czynników można poddać je analizie jakościowej, bądź ilościowej, przy czym preferuje się analizę ilościową.

Przygotowania środków i warunków uznanych niezbędne. To zarówno pozyskanie zasobów rzeczowych jak i ludzkich oraz uporządkowanie ich. To znaczy stworzenie systemu organizacyjnego, który zapewni jak najsprawniejsze wykonanie działania.

Wykonania zgodnie z powziętym planem. Autor komentując zmiany występujące w procesie działania, twierdzi że rzadko zdarza się, aby improwizacje były lepsze od projektu wykonanego według planu. Poprawki są też przyczyną opóźnienia i dodatkowych kosztów.

Kontroli otrzymanych wyników. Wyznacza się do tego specjalnego dozorcę, który sprawdza jakość każdego przedmiotu, upewnia się, że nie przekroczono wyznaczonego czasu i swe spostrzeżenia notuje na karcie wykonawczej i instrukcyjnej robotnika. Te notatki służą do bardzo szczegółowej statystyki.

Kartę wykonawczą odsyła się do wydziału wykonawczego, aby zawiadomić, że przedmiot już został wykonany i może być poddany następnej obróbce. Następnie kieruje się ją do wydziału kontroli biura przygotowawczego. Potem przechodzi ona kolejno przez ręce trzech urzędników, z których jeden sporządza listę płacy robotników , drugi prowadzi wykaz dzienny postępu wykonania zamówień i sprawdza, w jakiej mierze wykonanie odpowiada pierwotnemu założeniu, a trzeci oblicza koszty własne przedmiotów znajdujących się w robocie. Te dane statystyczne, zebrane w postaci tablic graficznych umożliwiających szybką orientację, codziennie informują kierownika przedsiębiorstwa o stanie produkcji, skutkach finansowych, przypuszczalnym terminie wykończenia itp.

Największym znawcą i propagatorem kierunku naukowego zarządzania w Polsce był Karol Adamiecki. Urodził się w Dąbrowie Górniczej, studiował w Instytucie Technologicznym w Petersburgu. Po studiach podjął pracę w rosyjskich walcowniach. W tym czasie rozpoczął badania nad zagadnieniami technologicznymi oraz nad organizacją pracy zespołowej i kierowanie pracą zespołów ludzkich. Badania w walcowniach pozwoliły mu na sformułowanie prawa harmonii i opracowania zasady harmonogramów. Rezultaty swej pracy ogłosił w 1903r. Adamiecki analizując warsztat pracy zauważa, że straty z powodu straconego czasu wynikają z dwóch powodów:

Gdy poszczególne organy nie są należycie dobrane, czyli ich wzorcowe produkcje są niejednakowe;

Gdy działanie tych organów nie jest należycie zharmonizowane

Stąd wniosek, że najlepsze zharmonizowanie działania jest możliwe tylko wtedy, gdy poszczególne organy są najlepiej do siebie dobrane. Działanie każdego organu wytwórczego możemy wyrazić charakterystycznym wykresem obrazującym zależność jego kosztów od produkcji. W tym rozumieniu harmonią doboru możemy nazwać taki dobór, przy którym wykresy charakterystyczne wszystkich organów będą ze sobą uzgodnione, innymi słowy, gdy każdy z organów także pod względem ekonomicznym będzie najdoskonalszy.

Sformułował, 3 prawa ekonomii jako podstawy nauki organizacji. Są one wg Adamieckiego silnie powiązane z nauką przyrody:

PRAWO PODZIAŁU PRACY, czyli podział pracy na wykonawczą i kierowniczą. Wg Adamieckiego tym prawem zdefiniowanym przed Adama Smitha kieruje się całą przyroda w dążeniu do ekonomii.

PRAWO KONCENTRACJI LUB INTEGRACJI- Adamiecki tłumaczy to na przykładzie żywego organizmu. Komórki przy wykonywaniu swych funkcji życiowych dzielą się i specjalizują, dzięki czemu ogólny nakład i strata energii i środków zmniejszają się. Jednocześnie komórki wykonujące funkcje jednakowe łączą się do wspólnego działania, dzięki czemu znów otrzymujemy ekonomię.

PRAWO HARMONII oparte na:

harmonii doboru poszczególnych organów

harmonii działania, funkcjonowania organów lub czynności pracy zbiorowej

„trzeba dobierać organy zgodnie z ich charakterystycznymi wykresami i trzeba aby te organy działały w ścisłym związku z sobą, tak aby każda czynność odbywała się w swoim czasie”

harmonii duchowej (współdziałania ludzi w procesie pracy)

Dorobek wymienionych przedstawicieli kierunku przemysłowego bywa również w literaturze przedmiotu określany jako fizjologiczna teoria organizacji lub też jako kierunek techniczno-fizjologiczny. Trzeba powiedzieć, że prace, koncepcje i dociekania prekursorów naukowego zarządzania były już zaczynem do kierunku Human Relations.