Katarzyna Świerczek

III ZF –DL

Gr. C5

STRUKTURA ORGANIZACYJNA SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

System jest to pewna całość składająca się z powiązanych ze sobą części. Tworzy pewną strukturę, która posiada parę funkcji. Systemy możemy podzielić na:

• Konfiguracyjne i działaniowe,

• Naturalne i sztuczne,

• Realne i nominalne.

System ubezpieczeń społecznych to system sztuczny mający charakter działaniowy. Może on być analizowany jako system nominalny (zbiór aktów prawnych), realny lub mieszany.

System organizacyjny ubezpieczeń ma charakter mieszany i obejmuje całą administrację związaną z ubezpieczeniami.

Zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych według ustawy z 13X1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych wykonują:

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)

• Powszechne Towarzystwo Emerytalne ( PTE)

• Komisja Nadzoru Finansowego

• Zakłady emerytalne

• Płatnicy składek, czyli pracodawcy.

ZUS to państwowa jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną. Składa się on z terenowych jednostek organizacyjnych i centrali. Działa on na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Do jego zadań należy:

• stwierdzenie i ustalenie obowiązku ubezpieczeń społecznych,

• ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłata tych świadczeń,

• wymarzanie i pobieranie składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne FP, FGŚP,(Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych)

• prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek, prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek,

• orzekanie przez lekarzy orzeczników ZUS oraz komisje lekarskie ZUS dla potrzeb ustalania prawa do świadczeń.

Organami ZUS są :

• Prezes ZUS,

• Zarząd,

• Rada Nadzorcza.

Prezesa ZUS powołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Do zakresu działań Prezesa Zakładu należy:

• Kierowanie pracami Zarządu

• Koordynowanie współpracy Zakładu z urzędami administracji rządowej, w tym w szczególności z Komisją Nadzoru Finansowego, a także z innymi organami rentowymi

• Tworzenie, przekształcanie i znoszenie terenowych jednostek organizacyjnych oraz określanie ich siedziby, właściwości terytorialnej i rzeczowej

• Powoływanie i odwoływanie kierowników jednostek organizacyjnych Zakładu, ich zastępców oraz głównych księgowych

• Zwierzchni nadzór nad orzecznictwem lekarskim dla celów ubezpieczeń społecznych

• Przyznanie świadczeń w drodze wyjątku

• Spełnianie funkcji pracodawcy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy

• Zatwierdzanie projektów dotyczących administrowania środkami FRD

Zarząd Zakładu składa się z Prezesa Zakładu oraz z 2-4 osób, powoływanych i odwoływanych przez Radę Nadzorczą Zakładu, na wniosek Prezesa Zakładu. Do zadań Zarządu należy:

• Bieżące zarządzanie funduszami, których dysponentem jest Zakład

• Przygotowywanie projektów dotyczących administrowania środkami FRD

• Prowadzenie gospodarki finansowej Zakładu

• Opracowanie projektu rocznego planu finansowego FUS i FRD oraz przekazanie go w trybie określonym w przepisach dotyczących prac nad projektem budżetu państwa – po zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą Zakładu – ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego

• Sporządzanie rocznych sprawozdań finansowych Zakładu, FUS i FRD i przedkładanie ich ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, po zaopiniowaniu przez biegłego rewidenta.

• Sporządzaniu rocznych sprawozdań z wykonania planów finansowych FUS i FRD

• Przedstawienie Radzie Nadzorczej Zakładu informacji o pracy Zakładu – w formie zakresie i terminach określonych przez Radę Nadzorczą Zakładu

• Sporządzanie planu finansowego Zakładu i sprawozdań z jego wykonania

• Opracowanie rocznych sprawozdań z działalności Zakładu

• Sporządzanie wieloletniej prognozy kroczącej dochodów i wydatków funduszu emerytalnego

Rada Nadzorcza Zakładu jest powołana przez Prezesa Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję. Do jej zadań należy:

• uchwalanie regulaminu działania Zarządu Zakładu

• Ustalanie wynagrodzenia członków Zarządu, z wyłączeniem Prezesa Zakładu

• Okresowa ocena pracy Zarządu, w przyjętym przez siebie trybie

• Zatwierdzanie projektu rocznego planu finansowego Zakładu i sprawozdania z jego wykonania, a także rocznego sprawozdania z działalności Zakładu

• Opiniowanie projektów planów finansowych FUS i FRD oraz sprawozdań z ich wykonania

• Opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz zgłaszanie inicjatyw w tym zakresie kierowanych do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego

• Wybór biegłego rewidenta wykonującego badanie rocznego sprawozdania finansowego Zakładu FUS i FRD

• Opiniowanie projektu statutu Zakładu

Struktura organizacyjna Zakładu oraz zakres działania centrali i terenowych jednostek organizacyjnych określona jest w statucie Zakładu, który zostaje nadany na wniosek Prezesa Zakładu przez Ministra odpowiadającego za sprawy zabezpieczenia społecznego.

W skład Centrali Zakładu wchodzą:

• Gabinet Prezesa

• Departament Administracyjny

• Departament Aplikacji Autorskich

• Departament Audytu

• Departament Eksploatacji Aplikacji

• Departament Eksploatacji Infrastruktury Informatycznej

• Departament Finansów Funduszy

• Departament Finansów Zakładu

• Departament Kontroli Płatników Składek

• Departament Kontroli Wewnętrznej

• Departament Kontrolingu

• Departament Legislacyjno-Prawny

• Departament Obsługi Klientów

• Departament Orzecznictwa Lekarskiego

• Departament Prewencji i Rehabilitacji

• Departament Realizacji Dochodów

• Departament Rent Zagranicznych

• Departament Rozwoju Usług IT

• Departament Spraw Pracowniczych

• Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych

• Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych

• Departament Ubezpieczeń i Składek

• Departament Współpracy Międzynarodowej

• Departament Zamówień Publicznych

• Departament Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji

• Departament Zarządzania Nieruchomościami

• Departament Zarządzania Systemami Informatycznymi

• Departament Zarządzania Usługami

• Departament Zasiłków

• Biuro Poligrafii

• Biuro Rady Nadzorczej.

Kolejnym podmiotem wykonującym zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych jest Powszechne Towarzystwo Emerytalne. To spółka akcyjna, która zajmuje się tworzeniem funduszy emerytalnych, zarządza nimi i je reprezentuje wobec osób trzecich. Działają na podstawie ustawy o organizacji
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Minimalny kapitał akcyjny PTE wynosi 5 mln Euro.
Akcje towarzystwa są imienne, a wszyscy akcjonariusze traktowani są w jednakowy sposób.
Powszechne Towarzystwo Emerytalne jest organem Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE).

PTE zarządza funduszem odpłatnie, zatrudniając specjalistów, którzy inwestują pieniądze zgromadzone przez członków danego funduszu emerytalnego. Może ono zarządzać tylko jednym funduszem, chyba że wystąpiła sytuacja, w której nastąpiło przejęcie przez towarzystwo zarządzania innym funduszem, albo połączenia towarzystw.

PTE może pobierać opłaty w dwóch formach:

• Potrącenia określonej procentowo kwoty z wpłacanych składek (tzw. Opłata od składki) – stopa opłaty jest uzależniona od stażu członkowskiego w danym OFE i nie może ona wynosić więcej niż 3,5%.

• Opłata wnoszona przez członka funduszu na rzecz PTE, gdy dokonuje on wypłaty transferowej do innego towarzystwa przed okresem stażu wynoszącym 24 miesiące (opłata za zmianę funduszu). – opłata za zmianę funduszu może wynosić nie więcej niż 20 % minimalnego wynagrodzenia

Licencję na działanie PTE wydaje Komisja Nadzoru Finansowego. Władzami towarzystwa są: zarząd, rada nadzorcza i walne zgromadzenie akcjonariuszy.

Zarząd nie może liczyć mniej niż 3 członków, których powołuje i odwołuje walne zgromadzenie.
Członkowie rady nadzorczej towarzystwa powoływani są na dwa lata. Ich liczbę określa Statut towarzystwa.

W Polsce aktualnie działa 14 PTE, są to:

• AEGON PTE S.A. (poprzednia nazwa: PTE Ergo Hestia S.A.)

• PTE Allianz Polska S.A.

• Amplico PTE (poprzednia nazwa: AIG PTE)

• Aviva PTE Aviva BZ WBK S.A. (poprzednia nazwa: Commercial Union PTE)

• AXA PTE S.A.

• PKO BP BANKOWY S.A. PTE (poprzednia nazwa: PTE Bankowy SA)

• Generali PTE S.A.

• ING PTE S.A. (poprzednia nazwa: Nationale Nederlanden PTE)

• Nordea PTE S.A. (poprzednia nazwa: SAMPO PTE, )

• Pekao Pioneer PTE S.A.

• Pocztylion-Arka PTE S.A.

• PTE POLSAT S.A.

• PTE PZU S.A.

• PTE WARTA S.A. (poprzednia nazwa: PTE DOM S.A.)

Kolejnym podmiotem wykonującym zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Jest to centralny organ administracji rządowej, który został utworzony 19 września 2006 roku. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego zapewnia realizację ustawowych zadań KNF. Komisja zajmuje się:

• Ochroną interesów osoby ubezpieczonej i zapobieganie sytuacją, w której zakład ubezpieczeń nie jest w stanie wypłacić należnych świadczeń

• Ochroną interesów członków otwartych funduszy emerytalnych – drugi filar

• Ochroną interesów uczestników pracowniczych programów emerytalnych – trzeci filar

Ponad to Komisja Nadzoru Finansowego zajmuje się procesem licencyjnym, jakiemu poddawane są wnioski o założenie:

• Powszechnych towarzystw emerytalnych

• Otwartych funduszy emerytalnych

• Pracowniczych programów emerytalnych

Komisja Nadzoru Finansowego współpracuje z Narodowym Bankiem Polskim w celu nadzorowania banków będących depozytariuszami funduszy emerytalnych.

Zapewnia też bezpieczny rozwój funduszy i pracowniczych programów emerytalnych współpracując z NBP, ZUS, organizacjami administracji rządowej, towarzystwami i podmiotami działającymi na rzecz funduszy oraz związkami pracowników, związkami zawodowymi i innymi organizacjami społecznymi.

BIBLIOGRAFIA:

• System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, pod red. Grażyny Szpor

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Powszechne_Towarzystwo_Emerytalne

• http://www.zus.pl/default.asp?p=2&id=343 Załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 stycznia 2011 r. (Dz. U. Nr 18, poz. 93)

• ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U.1998 Nr 137 poz. 887)