BIOFEEDBACK

Jest procesem umożliwiającym osobie naukę jak zmienić fizjologiczne czynności, aby polepszyć swoje zdrowie i osiągnięcia. Precyzyjne urządzenia mierzą fizjologiczne aktywności takie jak: fale mózgowe, czynność serca, aktywność mięśni i temperatura skóry. Instrumenty te bezzwłocznie podają dokładną „informację zwrotną” do użytkownika. Prezentacja tej informacji – często w połączeniu ze zmianami w myśleniu, emocjach i zachowaniu – wspiera pożądane zmiany fizjologiczne. Z biegiem czasu zmiany te mogą trwać nawet bez dalszego używania urządzeń.

Formy przekazu informacji zwrotnej o stanie czynności fizjologicznych człowieka:

• Wizualna – podczas pogłębiania koncentracji na ekranie monitora powiększa się piłka lub samolot leci wyżej, w chwilach rozproszenia piłka znika, samolot obniża lot;

• Akustyczna – przyjemny dźwięk przy sukcesie, nieprzyjemny przy porażce;

Główne wskazania do treningu:

• ADHD

• Dysleksja, dysgrafia, dysortografia

• Lęk

• Zaburzenia nastroju

• Uzależnienia

• Stan po urazie czaszkowo – mózgowym

• Padaczka

Efekty treningów EEG BFB

• Modulacja poziomu pobudzenia

• Regulacja cyklu czuwanie – sen

• Optymalizacja procesów poznawczych

• Polepszenie organizacji pamięci i uwagi

• Normalizacja reakcji czuciowo – ruchowych

• Normalizacja funkcji mózgowych wpływających na nastrój

Mechanizm działania

• Fale mózgowe są elektrycznymi falami generowanymi w każdym mózgu

• Czynność bioelektryczna mózgu (spontaniczna i wywołana) jest skutkiem aktywności neuronów kory mózgowej pozostających w stałej łączności z neuronami struktur podkorowych

• Zmiany w aktywności neuronów zachodzą podczas przechodznia ze stanu sktywności w stan snu, jak również podczas odbioru, percepcji i analizy bodźców czuciowych

• Rozległość i kolejność występowania zmian w aktywności neuronów w polach korowych jest wskaźnikiem intensywności procesów nerwowych zachodzących w całym mózgu

• Wszystkie składowe fal mózgowych są zawsze produkowane, ale przewagę pożądanych fal mózgowych można uzyskać wysiłkiem woli i systematycznym treningiem

Fale mózgowe i ich znaczenie

1. Pasmo Delta (o,5 – 4 Hz)

- najpowszechniejsza ze wszystkich fal mózgowych

- kojarzona z głębokim snem

- powoduje uwalnianie ludzkiego hormonu wzrostu (uzdrawia, regeneruje)

- pojawiają się również: w stanach patologicznych (uszkodzenia mózgu); przy intensywnym wysiłku umysłowym

- skutkiem treningu jest senność, ekstaza, bardzo głębokie odprężenie

2) Pasmo Theta ( 4-8 Hz)

- leży bezpośrednio na progu podświadomości, kojarzone z najgłębszym poziomem medytacji

- nazywane „bramą” do nauki i pamięci

- trening nad falami Theta: zwiększa kreatywność, usprawnia procesy uczenia się, redukuje stres, budzi intuicję

- nadmiar fal Theta powoduje dekoncentrację, problemy w skupieniu uwagi, są one charakterystyczne dla depresji, epilepsji, uszkodzeń głowy, patologiczny nadmiar fal Theta obrazuje śpiączkę.

3) Pasmo Alfa (8-12 Hz)

- pasmo głębokiego odpoczynku

- daje możliwość wejścia w obszar głębszych stanów świadomości człowieka

- stan Alfa powoduje subiektywne, emocjonalne stany: odprężenia, nieruchomości, cichości

- skutek treningu: relaks, odpoczynek, redukcja stresu

4) Pasmo niska Beta (12 – 15 Hz) – SMR

- obecność tej fali to wyciszenie psychomotoryczne, spokój i uwaga zewnętrzna

- niskie SMR może odzwierciedlać ADD (brak zogniskowanej uwagi); wysokie SMR jest charakterystyczne dla wysoce czujnej, fizycznej ciszy

- trening nad SMR może powodować odprężenie, poprawienie koncentracji uwagi

5) Pasmo środkowe Beta (15-18 Hz) – Beta 1

- za pomocą tych fal mózg realizuje szczytowe zadania

- fale Beta 1 odpowiadają za myślenie, świadomość siebie i otoczenia, zewnętrznie skupioną uwagę, człowiek czuje się raźny i niepoirytowany

- skutkiem treningu może być powiększenie zdolności umysłowych, koncentracji i inteligencji.

6) Pasmo wysokiej Bety (> 18 Hz) – Beta 2

- to fala związana ze stresem i napięciem mięśniowym

- stany emocjonalne odczuwalne subiektywnie: raźność, poruszenie, ekscytacja, działalność umysłowa (matematyczna, planowanie)

- skutki treningu: wyciszenie lub pobudzenie

7) Pasmo Gamma (40 Hz)

- są to jedyne fale obecne w każdej części mózgu

- mózg pracując nad informacjami w różnych częściach operuje falami Gamma (fale równoczesnego przetwarzania)

- aktywacja tych wysokich fal następuje również w stanach skrajnych przeżyć i emocji

BIOFEEDBACK – RODZAJE

Biofeedback EMG ( ElektroMioGrafia)

• Punktem wyjścia jest założenie, że napięcie mięśniowe mierzone w mikrowoltach wskazuje na stres

• Sesja terapeutyczna polega na tym, że urządzenie wychwytuje elektryczne sygnały w mięśniach ramienia i czaszki, a następnie przekłada je na formę zrozumiałą dla pacjenta ( napięcie mięśni - nieprzyjemny dźwięk lub błysk żarówki)

Biofeedback GSR (Galvanic Skin Response) lub EDR (Electro Dermal Response)

• Mierzy elektryczne przewodzenie skóry, które zmienia się w zależności od ogólnego pobudzenia współczulnego układu nerwowego

• Elektrody montuje się na opuszkach palców

• Najlepiej wykrywa zależności między stanem somatycznym i psychicznym człowieka (wykorzystywany w wykrywaczach kłamstw)

• W medycynie służy do monitorowania przebiegu hipnoterapii i psychoterapii, leczenia nadciśnienia, dychawicy oskrzelowej, nadmiernego pocienia się, osobom zdrowym polecany jest w celu: poprawy koncentracji, panowania nad emocjami, relaksacji;

Biofeedback oddechowy RSA

• Aparat do kształtowania oddychania przeponowo – relaksacyjnego; składa się z czujnika rytmu i długości wydechów oraz czujnika pulsu

• Wyniki pokazywane są za pomocą krzywej audiowizualnej oraz w formie gry

• Ma zastosowanie w pacjentów z padaczką, chorobami układu oddechowego, układu krążenia

• Obniża poziom stresu.

Biofeedback temperaturowy

• Czujnik temperatury zakłada się na opuszek palca

• Celem treningu jest osiągnięcie wyższej temperatury niż aktualna u danego pacjentaa

• Trening temperaturowy stosowany jest w relaksacji, w leczeniu niedokrwienia kończyn, chorobie reumatycznej, astmie

Biofeedback HEG

• Mierzy temperaturę głowy za pomocą termometru na podczerwień umieszczonego na głowie lub wykorzystuje zmiany spektrum podczerwieni generowanej przez przepływającą krew (bardziej czerwony kolor oznacza większe natlenienie krwi)

Biofeedback SPC

• Zmiany polaryzacji kory mózgowej rejestrowane na powierzchni czaszki jako wolne potencjały

• Negatywna polaryzacja oznacza większą aktywność pracy neuronów w rejestrowanym obszarze mózgu

Neurofeedback

• Wykorzystuje do monitorowania i trenowania czynność bioelektryczną generowaną przez pracujący mózg

• Podstawą treningu jest wykorzystanie „plastyczności mózgu” polegającej na zdolności neuronów do trwałych przekształceń funkcjonalnych

• Poprzez trening prowadzi do wzrostu walorów funkcji poznawczych oraz poprawia jakościowo pracę mózgu wspierając funkcjonowanie organizmu

• Metoda daje możliwość korygowania dysfunkcji mózgowych powstałych w wyniku zaburzeń rozwoju mózgu oraz urazów mózgowych

Przebieg sesji terapeutycznej

1. Rzetelna diagnoza – wywiad, oszacowanie neurologiczne, ustalenie rodzaju treningu.

2. Umieszczenie czujników na głowie pacjenta. Czujniki są wzmacniane i rejestrowane przez komputer.

3. Komputer przetwarza otrzymany sygnał i dokonuje sprzężenia zwrotnego.

4. Sprzężenie zwrotne jest informacją o tym, jakie fale mózgowe przeważają w danej chwili. Przebieg własnych fal mózgowych pacjent obserwuje na monitorze komputera.

5. Pacjent prowadzi trening samodzielnie, kierując grą wyłącznie za pomocą pracy własnego mózgu, bez klawiatury i joysticka

6. Kiedy wzrasta aktywność mózgu w pożądanym paśmie częstotliwości fal mózgowych, gra się udaje, pacjent uzyskuje punkty, przy wzroście niepożądanych pasm nie ma sukcesu w grze.

MUZYKOTERAPIA

Terapia muzyką – unikalny sposób zastosowania muzyki do kreowania pozytywnych zmian w zachowaniu człowieka.

Terapia muzyką znana była od najdawniejszych czasów, ale dopiero od 1950r. funkcjonuje jako samodzielna dyscyplina.

Muzyka stosowana jest w celach terapeutycznych w takich dziedzinach naukowych jak: medycyna, psychologia, pedagogika specjalna.

Muzykoterapia dziecięca stosowana jest w neuropsychiatrii (opóźnienia w rozwoju mowy u dzieci z uszkodzeniami mózgu, autyzm wczesnodziecięcy, zaburzenia zachowania, nerwice, upośledzenia fizyczne); stosuje się ją również w terapii dzieci sparaliżowanych, niewidomych, głuchych.

Muzykoterapia receptywna – polega na słuchaniu muzyki i przekazywaniu odczuć muzycznych.

Muzykoterapia aktywna – obejmuje śpiew oraz choreoterapię.

MUZYKOTERAPIA – BLOKI TERAPEUTYCZNE

Blok Leczniczo – Profilaktyczny

• Służy podwyższeniu potencjalnych możliwości organizmu, uśmierza ból

• Wspomaga regulację emocjonalną przy chorobach psychicznych i zaburzeniach osobowości

• Służy terapii zaburzeń o charakterze psychosomatycznym, neurologicznym w szpitalach, ośrodkach rehabilitacyjnych, sanatoriach i pensjonatach.