Tadeusz Deptuła

Wycieczka Szklarska Poręba – schronisko pod Łabskim Szczytem – Szrenica – Hala Szrenicka – Wodospad Kamieńczyka - Szklarska Poręba

Karkonosze są największym i równocześnie najwyższym masywem górskim w obrębie Sudetów. Ich łączna powierzchnia wynosi około 650 km2, z czego na terytorium Polski przypada niecała 1/3 - około 185 km2. Najwyższy szczyt Karkonoszy - Śnieżka (1603 m) - jako jedyny w Sudetach przekracza 1600 m wysokości, a wśród 21 wierzchołków sudeckich mierzących ponad 1400 m aż 15 znajduje się w Karkonoszach. Pod względem geologicznym Karkonosze należą do dużej jednostki zwanej blokiem karkonosko - izerskim, w skład której wchodzą m. in. Góry i Pogórze Izerskie, Kotlina Jeleniogórska i Rudawy Janowickie. Przechodziła ona długi i skomplikowany rozwój, czego efektem jest różnorodność kompleksów skalnych, jakie dziś można obserwować w Karkonoszach. Najstarsze skały pochodzą z prekambru lub najstarszego paleozoiku (ponad 500 mln lat temu) i są to występujące we wschodnich i południowych Karkonoszach gnejsy, łupki łyszczykowe, kwarcyty, gdzieniegdzie również marmury.

Szklarska Poręba

Historia Szklarskiej Poręby związana jest ściśle z rozwojem hutnictwa szkła, z poszukiwaniami szlachetnych kamieni i kruszców, a od połowy XIX w z turystyką. Pod koniec XIII w. tereny dzisiejszej Szklarskiej Poręby zostały kupione przez zakon Joannitów z Cieplic w celu poszukiwania złota i szlachetnych kamieni. W połowie XIV w. powstała pierwsza huta szkła. Późniejszym właścicielem terenów oraz inicjatorem powstania kolejnych hut była rodzina Schaffgotschów, której majątek obejmował obszar gór i przedgórza. W tym czasie Karkonosze były penetrowane przez poszukiwaczy skarbów ziemi , przybyłych tu z zachodniej Europy zwanych Walończykami. Ślady po ich obecności pozostałe do dnia dzisiejszego to sztolnie, wyrobiska, szyby a także tajemne znaki ryte na skałach, które świadczą również o bogactwie mineralnym tych terenów.

Od połowy XIX w. zaczęła intensywnie rozwijać się turystyka. Chęć poznania i osobistego doświadczenia uroków górskich wędrówek, a przede wszystkim piękno okolicy spowodowały, że Szklarska Poręba stała się bardzo znaną stacją klimatyczną i turystyczną Dolnego Śląska. Przełomem było wybudowanie drogi z Piechowic przez Przełęcz Szklarską do Harrachova w 1847r. oraz linii kolejowej z Jeleniej Góry do Tanvaldu w 1902 r. Od tego momentu Szklarska Poręba, rozwijając swoją funkcję turystyczną ugruntowała swoją pozycję, jako znane centrum turystyki i sportów zimowych. Kolejnym, ważnym dla rozwoju turystyki wydarzeniem było wybudowanie w 1962 r. Kolei Linowej „Szrenica” (wyciąg krzesełkowy).

Pod koniec XIX w. wieść o uroku miejscowości i pięknie okolicy spowodowała napływ do Szklarskiej Poręby artystów - pisarzy, poetów, malarzy i rzeźbiarzy. Tak powstała swoista kolonia artystyczna, której tradycje kontynuują artyści współcześni.

Hala pod Łabskim Szczytem jest łąką subalpejską, powstałą na skutek działalności człowieka. W centralnej jej części stoi schronisko "Pod Łabskim Szczytem", które powstało na miejscu starej budy. Na początku XX w. zostało przebudowane, poczym kilka lat później strawił je pożar. Odbudowano je ponownie, doprowadzając do niego w latach 1937-45 nowe drogi. W dawnych czasach biegł tędy szlak prowadzący do źródeł Łaby, które znajdują się w Czechach.

Szrenica (1362 m) położona jest w zachodniej części Karkonoszy. Kopulasty szczyt wyniesiony jest ponad główny grzbiet Karkonoszy na wysokość 60 m. Po stronie wschodniej opada on stromo w kierunku Kotła Szrenickiego, natomiast w części południowej łagodnie "schodzi" na Grzbiet Śląski. Szrenica zbudowana jest ze skałek granitowych i rumowiska skalnego, które pokrywa szczególnie wschodnią stronę zbocza. Granitowe gołoborza porastają żółto-zielonkawe porosty, które z daleka przypominają szron, stąd prawdopodobnie wzięła się nazwa "Szrenica".

Schronisko Szrenica usytuowane jest na wierzchołku góry o tej samej nazwie (1362 m.n.p.m.), na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, przy głównym karkonoskim szlaku turystycznym (czerwony), 300m od granicy (15' do granicznego przejścia turystycznego z Czechami). Stanowi idealną bazę wypadową i turystyczną zarówno po polskiej jak i czeskiej stronie.

Hala Szrenicka - nazwa ta nie jest przypadkowa, bo rzeczywiście Hala Szrenicka jest ogromną łąką, na której kiedyś wypasano bydło. Porasta ją bujna roślinność m. in. ciemiężnica zielona, modrzyk górski, goryczka trojeściowa, tojad mocny, sasanka alpejska, podbiałek alpejski i inne. Przez pewien czas nazywano to miejsce Graniczną Łąką ze względu na to, że hala obejmuje również tereny po stronie Czeskiej. W roku 1787 wybudowano na Hali Szrenickiej pierwszą budę pasterską, którą z czasem przekształcono na schronisko. Murowany budynek powstał dopiero w 1895 roku. Parokrotnie przebudowywany, m. in. w latach 1939 i 1962, został uszkodzony przez pożar w roku 1975. Został jednak odbudowany i jest obecnie największym schroniskiem w polskich Karkonoszach. W okolicy Hali Szrenickiej swój początek biorą popularne trasy narciarskie: "Lollobrygida" i "Śnieżynka

Najwyższy wodospad w polskich Karkonoszach. Próg wodospadu znajduje się na wysokości 843 m n.p.m. Wodospad spada trójstopniową kaskadą o wysokości 27 m do przepięknego Wąwozu Kamieńczyka. Wąwóz Kamieńczyka ma ok. 100 m długości, jego pionowe, skalne ściany osiągają ponad 25 m wysokości, a szerokość na niektórych odcinkach nie przekracza 4 metrów. Za środkową kaskadą wodospadu znajduje się, po części wykuta sztucznie przez Walończyków, jaskinia – tzw. „Złota Jama” ze skupiskami pegmatytu i ametystów. Przy wodospadzie znajduje się schronisko „Kamieńczyk” i „Szałas Sielanka".