Minerały

Pierwiastki rodzime

Siarka
- barwa żółta
- rysa jasnożółta
- twardość 1,5 – 2
- połysk diamentowy, na przełamie tłusty
- brak łupliwości

Siarczki i pokrewne

Piryt
- pokrój izometryczny
- barwa złota, mosiężnożółta
- rysa czarna
- twardość 6 – 6,5
- połysk metaliczny
- brak łupliwości

Galena
- barwa ołowianoszara do srebrzystej
- rysa szara
- twardość 3
- połysk metaliczny
- bardzo duży ciężar właściwy

Halogenki

Halit
- bezbarwny lub zabarwiony na jasne kolory
- twardość 2 – 2,5
- połysk szklisty
- łupliwość doskonała
- słony smak

Tlenki i wodorotlenki

Magnetyt
- pokrój izometryczny
- barwa czarna
- rysa czarna
- twardość 5,5 – 6
- połysk szklisty lub metaliczny
- brak łupliwości

Hematyt
- pokrój izometryczny
- barwa wiśniowobruntna
- rysa wiśniowoczerwona
- twardość 5 – 6
- połysk półmetaliczny
- brak łupliwości

Kwarc
- bezbarwny lub różnie zabarwiony
- rysa biała
- twardość 7
- połysk na ścianach szklisty, na przełamie tłusty
- brak łupliwości
- przełam muszlowy

Węglany, azotany i borany

Kalcyt
- pokrój płytkowy lub krótkosłupkowy
- bezbarwny lub zabarwiony na jasne kolory
- rysa biała do szarawej
- twardość 3
- połysk szklisty
- łupliwość doskonałą w 3 kierunkach
- reaguje z HCl

Magnezyt
- barwa jasna
- rysa biała
- twardość 4 – 4,5
- połysk szklisty

Siarczany

Gips
- pokrój tabliczkowy, rzadziej igiełkowy
- bezbarwny lub zabarwienie białe, szare, żółtawe lub miodowe
- twardość 2
- połysk szklisty do perłowego
- łupliwość doskonała

Anhydryt
- zabarwienie białe, szare
- twardość 3,5 – 4
- połysk szklisty lub perłowy

Baryt
- bezbarwny lub zabarwienie białe, żółte, kremowe
- twardość 3 – 3,5
- połysk szklisty
- łupliwość dobra
- duży ciężar właściwy

Krzemiany

Oliwiny
- zabarwienie oliwkowe
- rysa biała
- twardość 6,5 – 7
- połysk szklisty

Granaty
- pokrój izometryczny
- zabarwienie czerwone lub brązowe
- rysa biała
- twardość 6,5 – 7,5
- połysk szklisty do żywicznego
- brak łupliwości

Turmalin
- zabarwienie czarne
- twardość 7
- połysk szklisty
- brak łupliwości

Pirokseny
- pokrój krótkosłupkowy, grubo tabliczkowy
- zabarwienie czarne, czasem czarnozielone lub brunatne
- rysa biała do jasnoszarej
- twardość 5,5 – 6,5
- połysk szklisty
- łupliwość doskonała w 2 kierunkach

Hornblenda
- pokrój słupowy lub długosłupowy
- zabarwienie czarne, czasem czarnozielone lub brunatne
- rysa biała do jasnoszarej
- twardość 5,5
- połysk szklisty
- łupliwość doskonała w 2 kierunkach

Talk
- zabarwienie białe, bladozielone lub szare
- rysa biała
- twardość 1
- połysk perłowy lub tłusty
- łupliwość doskonała, jednokierunkowa
- tłusty i śliski w dotyku

Biotyt
- pokrój cienkopłytkowy, blaszkowy
- zabarwienie czarne
- twardość 2 – 3
- połysk szklisty lub metaliczny
- łupliwość doskonała jednokierunkowa
- sprężystość blaszek

Muskowit
- pokrój cienkopłytkowy, blaszkowy
- bezbarwny do srebrzystego
- twardość 2 – 3
- połysk szklisty, perłowy lub jedwabisty
- łupliwość doskonała jednokierunkowa
- sprężystość blaszek

Skalenie alkaliczne (np. ortoklaz)
- pokrój grubo tabliczkowy
- zabarwienie białawe, szare, cieliste, żółte, czerwonawe
- rysa biała
- twardość 6
- połysk szklisty
- łupliwość doskonała w jednym kierunku i bardzo dobra w drugim

Plagioklazy
- pokrój grubo- i cienko tabliczkowy
- zabarwienie białoszarawe, szarozielonkawe, ciemne
- rysa biała
- twardość 6
- połysk szklisty
- łupliwość doskonała w jednym kierunku i bardzo dobra w drugim

Skały magmowe

Skały wylewne

Porfir kwarcowy
- skała kwaśna
- struktura porfirowa
- tekstura zbita, bezładna
- skład ciasta skalnego: ortoklaz, plagioklazy kwaśne, kwarc
- prakryształy: kwarc, skalenie

Porfir bezkwarcowy
- skała obojętna
- struktura porfirowa
- tekstura zbita, bezładna
- skład ciasta skalnego: skalenie potasowe i sodowe
- prakryształy: skalenie potasowe
- barwa szara lub różowa

Andezyt
- skała obojętna
- struktura porfirowa
- tekstura zbita, bezładna
- skład ciasta skalnego: plagioklazy, pirokseny
- prakryształy: amfibole, pirokseny

Bazalt
- skała obojętna
- struktura skrytokrystaliczna lub porfirowa
- tekstura zbita, bezładna
- skład: plagioklazy, pirokseny
- prakryształy: oliwiny lub pirokseny
- barwa ciemnoszara lub czarna

Obsydian
- skała kwaśna
- barwa czarna
- przełam muszlowy
- jednorodna budowa wewnętrzna
- połysk szklisty

Skały żyłowe

Pegmatyt
- skała kwaśna
- struktura gruboziarnista
- tekstura zbita, bezładna
- skład: kwarc, skalenie potasowe, łyszczyki

Skały głębinowe

Granit
- skała kwaśna
- struktura średnioziarnista
- tekstura zbita, bezładna
- skład: kwarc (jasny), skalenie potasowe (różowe), plagioklazy (białe), biotyt (ciemny)

Sjenit
- skała obojętna
- struktura średnioziarnista
- tekstura zbita, bezładna
- skład: skalenie, biotyt

Dioryt
- skała obojętna
- struktura średnio- lub drobnoziarnista
- tekstura zbita, bezładna
- skład: plagioklazy, amfibole
- barwa prawie czarna

Gabro
-skała obojętna
- struktura gruboziarnista
- tekstura zbita, bezładna
- skład: plagioklazy (białe do ciemnoszarych), pirokseny (czarne z zielonkawym odcieniem)
- barwa ciemna brązowo- i zielonociemnoszara

Skały piroklastyczne

Bomba wulkaniczna

Pumeks
- skała kwaśna
- tekstura porowata
- barwa brązowa
- bardzo mały ciężar właściwy

Skały osadowe

Skały okruchowe

Piaskowiec
- skała lita
- frakcja piaskowa (psamitowa)

Zlepieniec
- skała lita
- frakcja żwirowa (psefitowa)
- zawiera obtoczone ziarna

Ił pstry, ceramiczny
- skała luźna spoista
- frakcja iłowa (pelitowa)
- powierzchnia tłustawa i śliska w dotyku
- można zarysować paznokciem
- po chuchnięciu pojawia się wyczuwalny zapach ziemi

Łupek ilasty
- skała lita
- frakcja iłowa (pelitowa)
- zabarwienie szare
- tekstura blaszkowa lub warstwowa
- po chuchnięciu pojawia się wyczuwalny zapach ziemi

Less
- skała luźna
- frakcja pyłowa (aleurytowa)
- zabarwienie żółtoszare do żółtobrązowego
- skład: pył kwarcowy, minerały ilaste, węglan wapnia, limonit

Glina zwałowa
- skała luźna spoista
- zawiera materiał o zróżnicowanej wielkości
- zabarwiona na szaro, żółtawo

Skały organogeniczne

Węgiel brunatny
- kaustobiolit
- skała fitogeniczna
- barwa brunatna do brunatnoczarnej
- wyraźnie brudzi ręce
- brak połysku

Węgiel kamienny
- kaustobiolit
- skała fitogeniczna
- twardy
- kruchy
- barwa czarna lub czarnobrunatna
- przełam nierówny lub muszlowy
- tekstura masywna
- nie brudzi rąk
- słaby, tłusty połysk

Torf
- kaustobiolit
- składa się z częściowo rozłożonych szczątków roślin
- miękki
- luźny (można rozdzielić w palcach)
- zabarwienie od żółtawobrunatnego do brunatno czarnego
-brak połysku

Wapień organogeniczny
- skała węglanowa
- widoczne fragmenty skamieniałości
- silnie reaguje z HCl

Kreda pisząca
- skała węglanowa, zoogeniczna
- skład: kalcyt, aragonit
- krucha
- miękka (można zarysować paznokciem)
- porowata
- zabarwienie białe
- brudzi palce
- silnie reaguje z HCl

Skały chemiczne

Krzemień
- skała krzemionkowa
- kontury wyraźnie odcinające się od skały otaczającej
- barwa ciemna
- otoczone białą korą
- twardy (rysuje szkło)
- skład: chalcedon, opal, kwarc

Sól kamienna
- bezbarwna lub różnie zabarwiona
- słony smak

Anhydryt
- tworzy drobnokrystaliczne skupienia
- nie da się zarysować paznokciem
- zabarwiony na biało lub szaro