15 dzień

1. Płytka przedstrunowa- wyznacza głowową część tarczki

2. Smuga pierwotna

16 dzień

1. Węzeł pierwotny Hensena

17 dzień

1. Wyrostek struny grzbietowej z kanałem struny

18 dzień

1. Zanik dolnej części wyrostka struny grzbietowej

2. Tzw. Płytka nerwowa

3. Omocznia

4. Błona ustno-gardłowa i stekowa

5. Mezoderma przyosiowa dzieli się na somity i somitomery

19 dzień

1. Struna grzbietowa

20 dzień

1. Rynienka nerwowa

22 dzień

1. Rynienka zaczyna się zamykać, powstaje cewa nerwowa

23 dzień

1. Cewa nerwowa z otworami nerwowymi przednim i tylnym

3 tydzień

1. Różnicuje się mezoderma

2. Powstaje serce

3. Powstają pierwsze naczynia

4. Różnicuje się ośrodkowy układ nerwowy

Okres zarodkowy

4 tydzień

Początek 4 tyg. 4mm

1. fałd głowowy i ogonowy

2. pierścień pępowinowy

3. pęcherzyk oczny (neuroektoderma)

4. płytka uszna

5. łuki gardłowe I i II

6. somity

7. Cewa nerwowa z otworami nerwowymi przednim i tylnym

8. Zanika błona ustno-gardłowa

9. Powstaje pierwotna jama ustna

10. Nabłonek ektodermalny tworzy listewkę zębową

11. Uchyłek tarczycy (najwcześniej powstający gruczoł dokrewny)

12. Powstaje trzon języka, z mezodermy dna pierwotnego gardła guzek środkowy i guzki boczne

13. Z endodermy 3. Kieszonki powstaje zrąb grasicy (komórki nabłonkowo-siateczkowe)

Koniec 4 tyg. 6mm

1. Kolejne łuki III i IV

2. zawiązki kończyn górnych- uwypuklenie mezodermy ściennej pokryte ektodermą okrywającą

3. 3 pęcherzyki mózgowe uwypuklają okolicę głowy

4. zamykanie otworów cewy nerwowej (25-26 przedni, 27-28 tylny)

5. pęcherzyk żółtkowy się odwęża

6. serce tworzy wyraźne uwypuklenie

7. płytka soczewki (ektoderma okrywająca)

8. ogon

9. Podział somitów na miotom, sklerotom i dermatom

10. Do końca 4 tyg. Trwa migracja komórek ze smugi pierwotnej w różnych kierunkach

5 tydzień

1. II łuk gardłowy pokrywa III, IV łuk oraz 2, 3 i 4 bruzdę-tworzy się zatoka szyjna

2. wzrost pęcherzyków mózgowych

3. dołki nosowe

4. Z 2. Kieszonki (endoderma) tworzy się nabłonek i krypty migdałka podniebiennego

5. Powstają przytarczyce dolne z grzbietowej części 3. Kieszonki

6. Podniebienie pierwotne

7. Nabłonek węchowy (kom. zmysłowe z ektodermy okrywającej; I neuron węchowy)

8. Z mezodermy bocznej różnicuje się kora pierwotna (płodowa) nadnerczy, warstwa siatkowata

9. Zawiązek kończyny dolnej

10. w kończynie górnej tworzy się płytka dłoniowa

11. modele chrzęstne kości

12. Zaczyna się tworzyć umięśnienie tułowia

6 tydz. 13mm

1. zarysy twarzy

2. głowa się powiększa i zgina do wyniosłości sercowej

3. różnicują się części kończyny górnej

4. somity tylko w okolicy lędźwiowo-krzyżowej

5. zawiązek oka dobrze widoczny, bo pojawia się barwnik siatkówki ale nie ma jeszcze powiek

6. widoczne zawiązki tworzące małżowinę uszną

7. przepuklina pępowinowa (pętle jelita wypchnięte do sznura pępowinowego, cofają się ok. 10 tyg.)

8. Mózgowie ma 5 pęcherzyków

9. Powstają przytarczyce górne z 4. Kieszonki

10. Woreczek nosowy

11. Początek 6 tyg. Powstaje ślinianka przyuszna (najwcześniej z gruczołów ślinowych)

12. Pod koniec 6 tyg. Powstaje ślinianka podżuchwowa

13. Pod koniec 6 tyg. pęka błona ustno-nosowa

14. 6-7 tyg. Hormony wydzielane przez trofoblast

15. Powstają zraziki grasicy, torebka i tkanka łączna z mezenchymy

16. Chrzęstne kręgi i dyski międzykręgowe

17. Parzyste pasma mostkowe z mezodermy ściennej

18. Powstaje model chrzęstny kości kończyn

19. Płytki ręki i stopy

20. 6-8 tydz. W kończynach pojawiają się mioblasty z odpowiednich miotomów

7 tydzień

1. oczy bocznie położone

2. kończyny górne wydłużają się i układają na wyniosłości sercowej

3. zawiązki powiek

4. zawiązki zębów

5. Różnicowanie opuszki węchowej w mózgowiu; II neuron węchowy z neuroektodermy

6. Pierwotna jama nosowa

7. Pierwotne nozdrza tylne

8. Brodawki językowe

9. Podniebienie wtórne (wyrostki podniebienne boczne z wyniosłości szczękowych)

10. Tarczyca przemigrowała w dół i ma dwa płaty

11. Uwypuklenie sklepienia międzymózgowia-szyszynka

12. Powstają zawiązki stawu skroniowo-żuchwowego

13. Chrzęstne elementy obręczy barkowej i biodrowej

14. Obrót kończyn: górne o 90 st. W bok, dolne o 90 st. Dośrodkowo

15. Pojawiają się palce

8 tydz. 30mm 1g

1. palce w kończynach rozdzielone

2. ukształtowane małżowiny uszne

3. krótki ogon,zanika

4. głowa ok. ½ zarodka

5. Wewnątrzzarodkowa jama ciała dzieli się na jamę osierdziową, opłucnową i otrzewnową

6. Zasadnicze połączenie elementów twarzy

7. 8-12 tydzień gruczoły językowe oraz mięśnie z somitów potylicznych a nie z mezenchymy

8. Łączą się oba zawiązki przysadki (część przednia, gruczołowa z ektodermy sklepienia jamy ustnej z częścią tylną, nerwową z neuroektodermy)

9. Zaczyna się różnicowanie komórek syntetyzujących hormony przysadki (STH,ACTH,LH,FSH)

10. KGN migrują i tworzą rdzeń nadnerczy

11. 8-10 tydz. Protymocyty z wątroby zarodka

12. Przyczepy mięśni żucia na żuchwie ustalone

13. Kostnienie obręczy barkowej

Okres płodowy

9-12 tydz. 9cm 45g

1. oczy i uszy zajmują ostateczne położenie, na skutek wzrostu żuchwy

2. dobrze wykształcona szyja

3. zamknięte powieki

4. pierwotne ośrodki kostnienia w czaszce i kościach długich

5. zanika przepuklina

6. rozpoznanie płci męskiej w 12-14 tyg.

7. płód wydala mocz

8. wątroba głównym ośrodkiem hematopoezy

9. ruchy oddechowe, rozwój układu oddechowego

10. gruczoły dokrewne podejmują funkcje

11. zawiązki paznokci

12. głowa ½ wielkości płodu

13. połączenie podniebienia pierwotnego, wtórnego i przegrody nosowej

14. Powstają jamy i krążki stawu skroniowo-żuchwowego tzw. „stadium kawitacji”

15. Połączenie chrzęstnych zawiązków mostka w górnej części, kostnienie przed urodzeniem

16. Zawiązki włosów

10 tydzień

1. Różnicują się pęcherzyki tarczycy z endodermy 5. kieszonki (będą wydzielały kalcytoninę)

2. Mezenchyma tworzy tkankę łączną i naczynia tarczycy

11-13 tydzień

1. Kubki smakowe

12 tydzień

1. Jama nosowa

2. Podniebienie ostateczne

3. Ostateczne nozdrza tylne

4. Koloid w pęcherzykach tarczycy

5. Rozpoczyna się synteza hormonów w narządach dokrewnych płodu (tarczyca, nadnercza, gonady, wyspy trzustkowe) pod nadzorem przysadki

6. Kolejna fala komórek mezodermalnych otacza korę pierwotną nadnerczy i powstaje kora ostateczna (warstwa pasmowata i kłębkowata)

7. Zróżnicowanie na korę i rdzeń w zraziku grasicy

8. Kostnienie kręgosłupa

9. Kostnienie kończyn

13-16 tydz. 14cm 200g

1. szybszy wzrost tułowia

2. głowa się prostuje

3. kończyny dolne dobrze rozwinięte

14 tydzień

1. Uwalnianie hormonów przysadki do krwi

2. 14-15 tydz. Ciałka Hassala wydzielają hormony grasicze

15 tydz.

1. 15-20 tydz. Kostnienie obręczy biodrowej

16 tydz.

1. Kostnieje młoteczek, kowadełko i strzemiączko

2. Brwi

17-20 tydz. 19cm 460g

1. ciało pokrywa lanugo

2. włosy na głowie

3. zawiązki paznokci w kończynie dolnej

4. można wysłuchać akcję serca

5. tkanka tłuszczowa brunatna

6. matka wyczuwa ruchy płodu

7. odruch ssania

20 tydzień

1. Powstają grudki chłonne migdałka podniebiennego

2. Gruczoły potowe

21-25 tydz. 25cm 800g

1. płód osiąga połowę wielkości noworodka

2. skóra różowa, pomarszczona

3. szczupłe ciało

4. pneumocyty I typu

5. szybki przyrost masy ciała

6. głowa 1/3 wielkości płodu

26-29 tydz. 28cm 1500g

1. płód otwiera oczy

2. hematopoeza w szpiku

3. pneumocyty II typu

4. ziewanie

5. rozwój układu nerwowego pozwala na kontrolę oddychania i regulację temperatury

6. Odbiór bodźców smakowych

30-34 tydz. 32cm 2500g

1. zanika lanugo

2. paznokcie rąk do końca palców

3. zstępowanie jąder

4. tkanka tłuszczowa podskórna magazynuje tłuszcz-gładka skóra

35-38 tydz. 35cm 3500g

1. gruba warstwa mazi płodowej

2. paznokcie stóp do końca palców

3. kończyny zgięte przyciśnięte do tułowia

4. obwód czaszki=obwód brzucha

5. wyraźnie zarysowana klatka piersiowa

6. głowa ¼ wielkości płodu