Charakterystyka metod waloryzacyjnych (W. Okoń)

Metody impresyjne(z łac. "impressio" - odczucie, wrażenie, przeżycie) są metodami skoncentrowanymi wokół organizowania różnych form uczestnictwa dzieci, młodzieży i dorosłych w eksponowanych wartościach moralnych, społecznych, estetycznych oraz naukowych. Metody impresyjne polegają na wywoływaniu u uczniów następujących czynności:

zdobywanie informacji dotyczących eksponowanego dzieła oraz jego twórcy

pełne uwagi uczestnictwo w procesie ekspozycji danego dzieła

aktywność własna uczestników w odpowiadającej formie, która będzie wyrażała główną myśl dzieła

konfrontacja tej myśli z postępowaniem uczestników zajęć oraz wyprowadzenie wniosków dotyczących własnych postaw i postępowania

Tak pojmowaną metodę stosuje się dla takich form jak:

• utwór literacki

• przedstawienie teatralne

• wartościowy film

• dzieła sztuki plastycznej

• utwory muzyczne

• opis czynów ludzi, którzy charakterem oraz osiągnięciami mogą wzbudzić u uczestników zainteresowanie oraz podziw

Wartość stosowanej metody zależeć będzie od wybranego do tego celu działa oraz od wzbudzonych u uczestników głębokim przeżyć, co prowokuje do wymiany myśli oraz wrażeń z innymi uczestnikami a nawet chęć zmiany w sobie pewnych cech, zachowań czy postępowania.

Metody ekspresyjne(z łac. "expressio" - wyrażenie) polegają na stwarzaniu takich sytuacji, gdzie uczestnicy będą samodzielnie wytwarzać lub odtwarzać pewne wartości, poprzez które działanie wyrażają oni samych siebie jednocześnie przeżywając ukazywane wartości. Przykładem może tutaj być przygotowanie przez uczniów przedstawienia szkolnego, w którym sami by odgrywali poszczególne role aktorów, zajmowali się scenografią, reżyserią, organizacją, jak również pisaniem prostych dzieł scenicznych.

Innymi przykładami wartościowych prac grupowych lub indywidualnych mogą być:

• namalowanie obrazu

• stworzenie rzeźby

• zrobienie filmu krótkometrażowego

• organizacja wystawy prac uczniów

• inscenizacja określonych wydarzeń historycznych

• happening

• psychodrama (dotycząca stosunków międzyludzkich)

Stosując wyżej wymienione sposoby eksponowania wartości, szybciej niż w innych warunkach można uzyskać efekt utożsamiania się uczestników zajęć z wartościami które zasługują na wybór oraz odrzucenie przez niech negatywnych wartości. Ocena ma tutaj atrakcyjną postać: stanowi część przeżycia oraz jego konsekwencję, zatem znacznie łatwiej może się ona stać trwałym składnikiem systemu wartości niż te narzucane za strony rodziców lub nauczycieli.