Achromatopsja – całkowita niemożność widzenia barw. Świat widziany jako czarno- biały.
Jakich fotoreceptorów nie ma w dołku centralnym PRĘCIKÓW (w dołku centr. Są tylko czopki i jest ich tam największa gęstość)
Dołek centralny (środkowy) niewielki obszar centralny siatkówki, o najwyższej gęstości czopków (w dołku centralnym występują tylko czopki typu Red i Green)
Miejsce gdzie nie ma fotoreceptorów – plamka ślepa !
Miejsce gdzie jest najwięcej fotoreceptorów centralna część siatkówki.
Czopki – wypełnione rodopsyną, widzenie barwy, dzień, widzenie fotopowe.
Czopki – składają się z 3 rodzajów fotoreceptorów: 1) czopki typu R(ed) = L(ong) 2) typu G(reen) = M(iddle) 3) typu B(lue) = S(hort)
Pręciki – reagują na jasność i ruch, noc, widzenie skotopowe, brak pręcików- ślepota zmierzchowa
kom karłowate i pyłkowe – barwa i kształt.
kom parasolowate – ruch, wykrywanie krawędzi między przedmiotami, oddzielają przedmioty od tła i od siebie samych.
kom zwojowe (karłowate, pyłkowe, parasolowate) są w siatkówce oka
Próg bólu – 1000 – 3000 Hz + 120 d B
250 ms – to minimalny czas zanim dostrzeżemy to co mamy przed oczyma np. jeżeli ktoś stanie przede mną to zobaczę go po 250 ms.
Amplituda - głośność (d B) (amplituda odbierana na poziomie subiektywnych wrażeń jako głośność)
Częstotliwość – wysokość (Hz) (wysokość dźwięków zależy od częstotliwości (Hz)
Cechy dźwięku
Fizyczne – amplituda, częstotliwość, charakter drgań (ilość i natężenie drgań)
Psychologiczne (subiektywne) – głośność, wysokość, barwa.
Glutaminian - odpowiedzialny za odczuwanie umiarkowanego bólu.
Substancja P – odpowiedzialna za odczuwanie silnego bólu (żeby zmniejszyć ból, trzeba zablokować receptory substancji P)
Brodawki grzybowe (czubek języka) – wrażliwość na bodźce smakowe.
Receptory bólowe – nocyceptory
Krystalina – białko wypełniające kom soczewki (skutek rozfałdowania krystality – zaćma)
Błąd typu FA – fałszywy alarm
Błąd typu OM – błąd ominięcia
Zmysł magnetyczny - orientacja w terenie podczas przemieszczania się na duże odległości (nie jest pewne czy człowiek posiada zmysł magnetyczny)
Zmysł kinestetyczny – rejestruje ruch i położenie kończyn.
Zmysł równowagi – rejestruje położenie ciała względem sił ciążenia.
Bodziec podprogowy – stymulacja, która jest wystarczająco silna żeby pobudzić organy sensoryczne, ale zbyt słaba by można było ją świadomie zauważyć
Transdukcja – przetwarzanie informacji elektromagnetycznych na sygnały nerwowe
Transdukcja dla wzroku odbywa się w – fotoreceptorach na siatkówce
Transdukcja dla słuchu odbywa się w – kom włoskowych na błonie podstawnej
Bodziec dystalny – te bodźce, które na nas jeszcze nie oddziałują.
Bodziec proksymalny – bodziec dostrzegalny.
Cecha priorytetowa – cecha wyjątkowa, wyrazista, intensywna- przyśpieszająca etap integracji oraz cały proces selekcji np. ruch, szczególnie wyrazisty kolor
Faza dekompozycji - pierwsza faza widzenia kompletnej sceny wizualnej, dzięki badaniu cech sceny wizualnej (kształt, barwa, przestrzenna organizacja, dynamika)
Faza kompozycji – integrowanie wyników analiz przeprowadzonych w fazie I z danymi zapisanymi wcześniej w pamięci wizualnej.
Powidok – iluzja wzrokowa, powstała na skutek długotrwałej stymulacji różnych części siatkówki, różnymi barwami. Po przeniesieniu wzroku zobaczymy barwy opozycyjne do wcześniejszych. (czerwony vs zielony) (niebieski vs żółty)
Wskazówki jednooczne (statyczne) – informacje określające odległość przedmiotu, która może być postrzeżona jednym okiem bez poruszania sę przedmiotu lub oka. Rodzaj wskazówki jednoocznej to: Gradient struktury powierzchni - zmiany progresywne w strukturze powierzchni, które mogą sygnalizować odległość)
Wskazówki dwuoczne – dotyczą odległości przedmiotu od obojga oczu, patrzących wspólnie.
Rodzaj wskazówki dwuocznej to: Różnica siatkówkowa (różnica dwuoczna) – różnica pomiędzy obrazami na siatkówkach obojga oczu
Otolity - zmysł słuchu i równowagi.
Achromatopsja – całkowita niemożność widzenia barw. Świat widziany jako czarno- biały.
Prozopagnozja - nierozpoznawanie twarzy (rozpoznawanie twarzy odbywa się w płacie skroniowym)
Astygmatyzm – ubytek w krzywiźnie rogówki lub soczewki, który powoduje zamazanie obrazu.
Katarakta – zmętnienie części soczewki oka, które powoduje zamazane widzenie, zniekształcone obrazy oraz nadwrażliwość na światło.
Deuteranopia – nierozpoznawanie barwy zielonej.
Protanopia – nierozpoznawanie barwy czerwonej.
Głuchota przewodzeniowa – fizyczne uszkodzenie ucha zew lub środkowego (uszkodzenie kosteczek w uchu środkowym) Konieczny aparat słuchowy.
Głuchota neuronowa – kom włoskowe zniszczone przez wysokie dźwięki. Konieczne implanty ślimakowe lub pniowe.
Anosmia – utrata węchu
Słuch absolutny – zdolność do identyfikowania określonego tonu samego w sobie, a nie w relacji z innymi tonami.
Nominalizacja – sprowadzanie otrzymanych wyników w określonej skali do skali prostszej.
Problem segmentacji mowy – problem w organizacji ciągłego strumienia mowy w oddzielne części, które odpowiadają pojedynczym słową.
Teoria detekcji sygnału - odróżnianie sygnału od szumu. Wyjaśnia w jaki sposób ludzie odróżniają sygnały zatopione w szumie.
Teoria bramowania – niebólowe bodźce mogą zmniejszyć lub zwiększyć odczuwanie bólu.
Teoria Bucka i Axela – receptorami węchowymi nie są same kom węchowe, ale też znajdujące się w nich białka receptorowe
Zasada mieszania i dopasowania – można odczuwać o wiele więcej rodzajów wrażeń, niż posiadamy rodzajów receptorów.
Dychotyczna prezentacja bodźców – zaprezentowanie jednocześnie 2 różnych komunikatów akustycznych, osobno do każdego ucha.
Zjawisko cocktail – niezdawanie sobie sprawy z rozmów innych osób, dopóki nie zostanie wymienione twoje imię.
Słuchanie dychotyczne – procedura, w której uczestnicy słyszą bodźce wysyłane oddzielnie do każdego ucha (przez słuchawki) i poproszeni są o słuchanie dźwięku wysyłanego tylko do jednego ucha a zignorowanie drugiego.
Moc predyktywna teorii- na podstawie tej teorii można przewidywać sytuacje, zdarzenia przyszłe.
Kontrola wrót bólu – odgórne blokowanie neuronów kojarzących, które regulują napływ sygnałów bólowych do mózgu
Cykl neissera- spostrzeganie ma charakter reaktywny, tzn człowiek reaguje na to co już się zdarzyło w jego otoczeniu. To otoczenie a nie człowiek, decyduje o tym, co jest spostrzegane.
Teoria zasobów uwagi według Kahnemana - Teoria zasobów uwagi, uwaga jest mechanizmem wybierającym bodźce, na które należy zareagować. Są to bodźce ważne dla jednostki, a nie bodźce mające z góry określone cechy fizyczne.
Zjawisko interferencji (Kahneman) – wzajemne zakłócanie się dwóch procesów uwagowych poprzez walkę o zasoby.
Zjawisko interferencji tłumaczone poprzez teorię zasobów
Efekt McGurka – słyszysz to co widzisz.
Efekt Rosenthal – tendencja do upodabniania tego co widzimy, obserwujemy z własnymi przekonaniami (studenci- szczury inteligentne i nieinteligentne)
Efekt Prousta – zapach przywołuje związane z nim wspomnienia autobiograficzne
Efekt Moneta – dłużej zatrzymujemy wzrok na elementach, które są tej samej jasności co tło, niż w przypadku gdy są one jaśniejsze lub ciemniejsze od tła.
Efekt ten występuje bez względu na kolor elementu, istotna jest tylko jego jasność- taka sama jak jasność tła.
Antycypacja ruchu – ruch oczu, który przenosi się automatycznie w miejsce przewidywanego zdarzenia np. tam gdzie zaraz zderzą się samochody lub upadnie piłka
Inercja wzroku – nawet jeśli zniknie nam z pola widzenia samochód, który obserwujemy, to wzrok nadal będzie poruszał się z tą samą prędkością w stronę miejsca gdzie go oczekujemy ponownie zobaczyć.
Widzenie peryferyczne – widzenie nieostre tego co znajduje się w obszarze pola widzenia, ale my na tym nie skupiamy wzroku bo patrzymy na coś innego.
Plan cztero- grupowy Solomona – Podział badanych na 4 grupy – 2 z nich przejdą pretest i posttest, a 2 tylko pretest
(Bramka) Teoria filtra uwagi (Donald Broadbent) – w kanale sensorycznym (bramka) inf są blokowane lub przepuszczane (selekcja inf) do dalszego przetwarzania semantycznego.
Teoria przeszukiwania pola percepcyjnego (Anna Treisman) – ma miejsce w sytuacji, gdzie np. próbujemy znaleźć dany przedmiot na stole pośród wielu innych
- odbywa się to w 2 etapach 1) najpierw sygnał dociera do map lokacyjnych, gdzie wykrywane jest czy cecha poszukiwanego przedmiotu np. kolor czerwony, jest obecna w którymś z przedmiotów w polu widzenia 2) później następuje lokowanie w mapach cech.
Postępowanie korelacyjne – postępowanie badawcze, gdzie analizowany jest wzajemny związek dwóch ZZ np. szybkość chodzenia a pozycja społeczna.
Synteza addytywna – zjawisko mieszania się barw w wyniku łączenia się fal świetlnych o różnej barwie np. barwa żółta powstaje w wyniku mieszania się fal świetlnych o barwach zielonej i czerwonej.
technika eksperymentalna – służy do badania, co jest przyczyną, a co skutkiem, czyli w jaki sposób zmienne niezależne (czynniki) wpływają na zmienne zależne (zjawiska, które badacz chce wyjaśnić)
Podwójny ból – wrażenie, gdzie zranienie powoduje najpierw ostry ból a następnie tępy ból.
Model kostek lodu – model uporządkowania wewnętrznej struktury kory wzrokowej
Komórki babcine – kom kodujące wybiórczo kształty dobrze znane i silnie utrwalone w strukturach mózgu.
Komórki proste – kom uwrażliwione na kąt nachylenia kontur.
Komórki złożone – kom reagujące na kierunek ruchu.
Fechner – psychofizyka (obrazuje związek między zdarzeniami fizycznymi i naszym ich doświadczaniem)
Frenologia – koncepcja neuropsychologii, istnieje ścisły związek między budową anatomiczną i lokalizacją różnych struktur kory mózgu a umysłem.
Neuronalny system kadrowania sceny wizualnej – kieruje ruchem gałek ocznych, głowy i całego ciała, aby móc zobaczyć poszczególne kadry sceny wizualnej.
Neuronalny system analizy sceny wizualnej – nadaje sens temu na co patrzymy, elementy sceny wizualnej (barwa, ruch, kompozycja przestrzenna) są przeanalizowane pod kątem posiadanej już wiedzy i doświadczenia wizualnego.
Neuronalna implementacja teorii procesów przeciwstawnych – wiąże się z kanałami ON i OFF oraz z barwami opozycyjnymi.
- Jeżeli pole percepcyjne typu ON reaguje na zielony, wówczas gdy oświetlimy je takim światłem, do LGN a następnie do V1 jest przekazywana informacja o obecności barwy zielonej, a hamowana inf o barwie czerwonej. Jeżeli natomiast jest typu OFF wówczas barwa zielona jest hamowana, a przechodzi inf o barwie red
W jakich cechach uwagi używany jest 1) shadowing (podążanie) = podzielność/ przerzutność 2) od łatwego do trudnego = podzielność
Do badania przedłużonej koncentracji wykorzystuje się test ciągłego wykonania (test stały)
- długi czas trwania
- płytka selekcja informacji
- małe prawdopodobieństwo pojawienia się sygnału
Analogie słuch - wzrok
1) błona podstawna = siatkówka oka
2) kom włoskowe = fotoreceptory
3) dziura smakowa (brak kubków smakowych) = plamka ślepa (brak receptorów)
Płaty odpowiedzialne za widzenie – potyliczny ! ciemieniowy, skroniowy, czołowy
Okolica Wernickiego (płat skroniowy) – rozumienie języka. Uszkodzenie – afazja czucia Wernickiego (trudności w rozumieniu języka mówionego, niemożność rozpoznania akcentów i rytmu mowy.
Okolica Broki (płat czołowy) – generowanie mowy. Uszkodzenie – afazja ruchowa Broki (trudności w wysłowieniu się, znalezieniu odpowiednich słów, pacjent rozumie mowę, wie co chce powiedzieć, ale nie może znaleźć słów.
Inna nazwa pierwszorzędowej kory wzrokowej = V1 = pole 17
V1 – uszkodzenie = zespół Antona (zaprzeczanie ślepocie, subiektywne wrażenie widzenia, mimo że się nie widzi, widzenie w swoim wyobrażonym świecie)
V2 – widzenie kontur i kształtu – uszkodzenie = agnozja kształtu (nie rozpoznawanie kształtu, potrafi narysować rzeczy w 3D (robi to z pamięci) jednak nie rozpoznaje tego co narysował)
V4 – widzenie/rozróżnianie barw, precyzyjne widzenie kontur – uszkodzenie = ślepota na barwy
V5 – ruch i głębia – uszkodzenie = nie możność zobaczenia ruchu (co jakiś czas aktualizowany obraz)
Szlak grzbietowy (wielkokomórkowy) – droga typu GDZIE – lokalizacja przedmiotu, relacje przestrzenne, składa się z kom parasolowatych, przekazywany w kierunku płata ciemieniowego.
Szlak brzuszny (drobnokomórkowy) – droga typu CO – rozpoznawanie rzeczy (pyt co to jest) , składa się z kom karłowatych, przekazywany w kierunku płata skroniowego, uszkodzenie = agnozja wzrokowa (niezdolność do rozpoznawania widzianych przedmiotów)
Nasycenie barw = intensywność
Iluminacja = jasność oświetlenia
Wrażenie - to odzwierciedlenie elementarnej cechy zmysłowej, zarejestrowanej w wyniku odbioru danych sensorycznych.
Spostrzeganie – akt organizowania i interpretowania danych zmysłowych, tak by sygnalizowały one konkretny przedmiot lub zdarzenie.
Przestrzenna organizacja – sceny wizualnej, dotyczy rozmieszczenia poszczególnych elementów tej sceny.
Adaptacja do ciemności – przystosowanie się oka do widzenia w ciemności
Prawa organizacji psychologii postaci – zbiór zasad opisujących okoliczności w których znaki będą grupowane:
Prawo bliskości – znaki, które są obok siebie są grupowane razem
Prawo kontynuacji – znaki, które układają się wzdłuż linii krzywej lub prostej, są grupowane razem
Prawo podobieństwa – znaki które wyglądają podobnie są grupowane razem
Prawo domykania – tendencja do domykania wszelkich luk w figurze
Prawo dobrej formy – znaki które tworzą jeden kształt są grupowane razem