Tragizm Wallenroda

-Motto poematu zaczerpnięte z Machiavellego „Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia…trzeba być lisem i lwem” Bohater Mickiewicza nie jest osobowością machiavelliczną ponieważ nie traktuje ‘maski’ i strategii zamaskowania jako środków neutralnych etycznie. To, że Konrad musi nosić maskę staje się powodem jego duchowej udręki.

-Wallenrod to rycerz chrześcijański zmuszony do wyboru walki niezgodnej z etosem rycerskim.

-Przeżywany przez niego konflikt norm moralnych ma charakter doświadczeni tragicznego i współtworzy bardziej złożoną sytuację duchową bohatera, w której tragizm przejawia się również na innych płaszczyznach życia.

-Aby ocalić ojczyznę Konrad musi niszczyć własne szczęście i kobietę, która kocha. Popełnił z tego powodu czyny niemoralne, plamiące jego honor rycerski.

-Musi zdradzać i mordować.

-Zabija z ukrycia, a przecież swój prestiż zdobył walcząc otwarcie w turniejach na dworach całej Europy.

-Ma poczucie splugawienia duszy, jego naród go nienawidzi, widzi w nim tylko mistrza zakonu.

-Żeby zyskać zaufanie zakonu musiał działać wbrew swojej ojczyźnie.

-Moralnie wątpliwy jest też sposób w jaki staje się mistrzem zakonu- zabija innego rycerza chrześcijańskiego na znak tego, ze chce być w zakonie. Zabija przecież też samego- prawdziwego- Konrada Wallenroda i podszywa się pod jego imię.

-Danielewski uznał, że jest to ‘poetyckie studium duchowych skutków zbrodni wynarodowienia’ Konrad teraz walczy z zemsty, nie z miłości do ojczyzny.

-Maria Konopnicka powiedziała ‘Wallenrod był tragiczny w swoim buncie przeciw własnemu skażeniu nienawiścią’

-Zofia Gąsiorowska porównała tragedię Wallenroda do Edypa, widzą w niej ‘tragedię człowieka cierpiącego zło, które mu straszny los narzucił’

-Maria Janion- ‘Wallenrod jest przede wszystkim wielkim dramatycznym obrazem zmaganie się postaw moralnych’

-Jan Lechoń- ‘Konrad Wallenrod nie był wezwaniem do zdrady narodu, ale dramatem zdrady’

-Wacław Borowy- ‘Bohaterstwo Konrada Wallenroda jest jedynym połączeniem makiawelizmu z chrystianizmem’

-Krytycy uważali, ze Mickiewicz nawołuje do zdrady, ale jak słusznie powiedziała Konopnicka Maria ‘Konrad Wallenrod to nie apoteoza zdrady, to jej tragizm’

-Każdy z dylematów, które musi rozwiązać Konrad niesie ze sobą rozwiązanie powiązane z cierpieniem:

*Bohater musi wybrać między miłością do kobiety a narodu, bo nie mogą one współistnieć.

*Narrator mówi „Szczęścia w domu nie zaznał, bo go nie było w ojczyźnie” utożsamia ojczyznę ze szczęściem, dlatego musi ją wybrać, a nie kobietę.

*Sposób walki jest nieetyczny, podstępny i niehonorowy. Jest to walka sprzeczna zasadom wpajanym mu od dziecka. Woli jednak zatracić siebie niż zawieść ojczyznę

*Walczy dla ojczyzny, ojczyzny, która go nienawidzi.