Piramida Maslova

Piramida potrzeb: 

• samorealizacji – potrzeby samorealizacji – wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb,

  • estetyczne (potrzeba harmonii i piękna)

  • poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)

• szacunku i uznania – potrzeby uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi;

  • pragnienie potęgi, wyczynu i wolności,

  • potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi.

• przynależności - występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy,

• bezpieczeństwa - pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne,

• fizjologiczne - gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka.

• Socjalizacja pierwotna – przypada na niemowlęctwo i wczesne dzieciństwo. Socjalizacja pierwotna jest pierwszą fazą, w której człowiek w swoim dzieciństwie staje się członkiem społeczeństwa w ramach wzajemnego oddziaływania dziecka i jego rodziców. W tym czasie dzieci poznają język i podstawowe wzory zachowań, które staną się podstawą ich dalszej edukacji. Główną instytucją socjalizacji jest rodzina. Socjalizacja pierwotna odbywa się pod wpływem „znaczących innych”.

• Socjalizacja wtórna – obejmuje starsze dzieci i rozciąga się na dorosłe życie jednostki. Odnosi się do późniejszego procesu, w którym jednostka uprzednio socjalizowana wchodzi w nowe etapy "obiektywnego świata" konkretnego społeczeństwa (np. przygotowanie do określonego zawodu). Odpowiedzialność za socjalizację przejmują inne instytucje: szkołą, grupy rówieśnicze, media, miejsce pracy. Zachodzące tam interakcje uczą jednostkę wartości, norm i przekonań składających się na wzór kultury, w jakiej żyje. Socjalizacja wtórna odbywa się pod wpływem „uogólnionego innego”.

Racja stanu (z fr. raison d'État) - nadrzędny interes państwowy, wyższość interesu państwa nad innymi interesami i normami, wspólny dla większości obywateli i organizacji działających w państwie lub poza jego granicami, ale na jego rzecz.

Zrównoważony rozwój (inaczej ekorozwój) – doktryna ekonomii politycznej, zakładająca jakość życia na poziomie na jaki pozwala obecny rozwój cywilizacyjny w przeciwieństwie do "żelaznej reguły ekonomii" Malthusa. Początkowe zdanie z raportuWCED z 1987 r. – "Nasza Wspólna Przyszłość" (Our Common Future, tzw. Raport Brundtland – od nazwiska przewodniczącej komisji, Gro Harlem Brundtland) zawiera ideę ekorozwoju: "Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie." Raport ów dostrzega, że cywilizacja osiągnęła poziom dobrobytu możliwy do utrzymania, pod warunkiem odpowiedniego gospodarowania. Model takiej gospodarki zakłada odpowiednio i świadomie ukształtowane relacje pomiędzy wzrostem gospodarczym, dbałością o środowisko (nie tylko przyrodnicze, ale także sztuczne – wytworzone przez człowieka) oraz zdrowiem człowieka. Doktryna ZR dąży do sprawiedliwości społecznej poprzez m.in. ekonomiczną i środowiskową efektywność przedsięwzięć zapewnioną m.in. przez ścisły rachunek kosztów produkcji rozciągający się również w bardzo złożony sposób na zasoby zewnętrzne (iiSBE).

Monopol to struktura rynkowa charakteryzująca się:

• występowaniem na rynku tylko jednego dostawcy lub producenta danego towaru, który kontroluje podaż i ceny, oraz wielu odbiorców;

• występowaniem barier uniemożliwiających innym firmom wejście na rynek (np. ustawodawstwo, patenty, koszty itp.);

• unikatowością produktu monopolu (nie posiada on dobrego lub bliskiego substytutu).

Stan nadzwyczajny w państwie

Stan nadzwyczajny w państwie to stan szczególnego zagrożenia. Wymaga on sięgnięcia po szczególne środki prawne. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej przewiduje trzy rodzaje stanów nadzwyczajnych. Do stanów nadzwyczajnych zaliczyć można stan wojenny, stan klęski żywiołowej, stan wyjątkowy

W każdym państwie mogą zdążyć się takie sytuacje kryzysowe, których nie da się usunąć za pomocą narzędzi istniejących w danym porządku prawnym.

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej przewiduje trzy rodzaje stanów nadzwyczajnych:

• stan wojenny,

• stan klęski żywiołowej,

• stan wyjątkowy.

Wprowadzenie każdego ze stanów nadzwyczajnych wymaga zaistnienia innych wyjątkowych sytuacji. Nie mniej jednak można wyróżnić pewne cech charakterystyczne dla wszystkich sytuacji nadzwyczajnych.

Cechy charakterystyczne stanów nadzwyczajnych:

• wprowadzane są w sytuacji szczególnego zagrożenia, kiedy nie wystarczają obowiązujące regulacje prawne,

• wprowadzenie każdego ze stanów wymaga wydania ustawy, w drodze

 rozporządzenia,

• ustawy wprowadzające stany nadzwyczajne określają zasady działania organów władzy publicznej,

• ustawy wprowadzające stany nadzwyczajne określają w jakim zakresie mogą ulec ograniczeniu prawa i wolności człowieka i obywatela,

• ustawa wprowadzająca może, ale nie musi określić sposoby wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia praw i wolności,

• działania podejmowane w związku z wprowadzeniem stanu nadzwyczajnego muszą być proporcjonalne, oznacza to, że środki

 użyte muszą odpowiadać zaistniałym potrzebom,

• działania podejmowane w trakcie trwania stanu nadzwyczajnego mają zmierzać do jaknajszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa,

• w czasie

 stanów nadzwyczajnych nie może zostać zmieniona:

• Konstytucja,

• ordynacje wyborcze do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego,

• ustawa o wyborze Prezydenta,

• ustawa o stanach nadzwyczajnych.

• w czasie trwania stanu nadzwyczajnego i w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może zostać:

  • skrócona kadencja Sejmu,

  • przeprowadzone wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego,

  • przeprowadzone wybory na Prezydenta,

  • przeprowadzone referendum krajowe

.

• Kadencje wspomnianych organów państwowych ulegają automatycznemu wydłużeniu.

Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego (ang. Euro-Atlantic Partnership Council; EAPC) powstała w maju 1997 r. Wcześniej współpraca NATO z państwami partnerskimi odbywała się w ramach istniejącej od 1991 roku Północnoatlantyckiej Rady Współpracy (North Atlantic Cooperation Council - NACC).

W założeniu Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego miała stanowić kontynuację działalności NACC i była wyrazem woli przyjęcia do NATO nowych członków. Stała się także organem, który nadzorował rozwój dialogu, współpracy i konsultacji między Paktem a partnerami Partnerstwa dla Pokoju. Ustalono, że EAPC zbierać się będzie dwa razy w roku na szczeblu ministrów spraw zagranicznych i obrony oraz raz w miesiącu w Brukseli w gronie ambasadorów.

Przedsięwzięcia podejmowane w ramach EAPC wynikają ze wspólnie wypracowywanego Planu Działań EAPC (EAPC Action Plan') oraz z Indywidualnych Programów Partnerskich (Individual Partnership Programme - IPP). Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego otwarta jest dla wszystkich państw deklarujących wolę współpracy z Sojuszem w dążeniu do poprawy bezpieczeństwa międzynarodowego. Zakres i poziom współpracy definiowany jest indywidualnie z zainteresowanymi państwami.

Plan działania EAPC zawierał szczegółowe tematy konsultacji politycznych, jak: bezpieczeństwo, sytuacje kryzysowe, problemy regionalne, kontrola zbrojeń, proliferacjabroni jądrowej, biologicznej i chemicznej oraz szerokie spektrum dotykające obronności (taktyka obronna, terroryzm, planowanie obronne, budżet wojskowy itp.). W ramach EAPC utworzono Ośrodek Koordynacyjny Pomocy w Klęskach Żywiołowych (EADRCC) oraz Euroatlantycką Jednostkę Pomocy w Klęskach Żywiołowych (EADEUR), które29 maja 1998 roku zostały zatwierdzone przez ministrów spraw zagranicznych EAPC.

Partnerstwo dla Pokoju (Partnership for Peace) – program określający szczególny rodzaj stosunków łączących państwa członkowskie NATO z krajami aspirującymi do tego miana, a także mechanizm współpracy tychże państw w zakresie ładu, bezpieczeństwa oraz stabilizacji w Europie. Uczestnictwo w "Partnerstwie dla pokoju" nie było równoznaczne z gwarancjami bezpieczeństwa, jakich NATO udziela swym członkom w myśl art. 5 traktatu waszyngtońskiego. Nie stwarzało ono także formalnych przesłanek do przyjęcia do NATO, choć jak pokazuje przykład Polski, Czech i Węgier ułatwiało przystąpienie dosojuszu

Dialog Śródziemnomorski (MD)

Dialog Śródziemnomorski (MD) jest instytucją współpracy partnerskiej Sojuszu skierowaną do państw Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Decyzję o powołaniu MD podjęto podczas spotkania ministrów spraw zagranicznych państw NATO (grudzień 1994 r.). 
Głównym celem funkcjonowania MD jest wzmacnianie bezpieczeństwa i stabilizacji w regionie Morza Śródziemnego oraz budowa wzajemnego zrozumienia i zaufania poprzez rozwój współpracy polityczno-wojskowej. Działania podejmowane w ramach MD są komplementarne wobec inicjatyw realizowanych w regionie przez UE, OBWE i G-8. 
Kooperacja w ramach MD nie jest tak intensywna, jak w przypadku współpracy realizowanej w ramach PdP. Zaangażowanie w operacjach NATO pozostaje skromny. Ważnym aspektem współpracy są działania mające na celu zmianę wizerunku Sojuszu w państwach regionu (m.in. konsultacje, seminaria). 

Dialog Śródziemnomorski (Mediterranean Dialogue – MD): 7 państw Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Maroko, Mauretania, Tunezja. 

Stambulska Inicjatywa Współpracy (ICI)

Stambulska Inicjatywa Współpracy (ICI) została powołana podczas szczytu NATO w Stambule (czerwiec 2004 r.). Mechanizm ten adresowany jest do państw Rady Państw Zatoki (GCC) i skupia obecnie cztery państwa – Bahrajn, Katar, Kuwejt i Zjednoczone Emiraty Arabskie. W ramach ICI prowadzone są głównie konsultacje, konferencje, sympozja itp. 

Stambulska Inicjatywa Współpracy (Istanbul Cooperation Initiative – ICI): 4 państwa 
Bahrajn, Katar, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie. 

Grupa Wyszehradzka (tzw. V4), państwa grupy wyszehradzkiej – nieformalne określenie stosowane od 1991 r. w stosunku do trzech państw środkowoeuropejskich: Czechosłowacji, Polski i Węgier – Trójkąt Wyszehradzki. W późniejszym czasie, wskutek rozpadu Czechosłowacji (1 stycznia 1993 r.), członkami Trójkąta Wyszehradzkiego stały się Słowacja i Czechy, dlatego zmienił on nazwę na Grupa Wyszehradzka. Głównym celem Grupy była współpraca z Unią Europejską i NATO w kwestii przystąpienia ich do struktur tych organizacji. Jedyną instytucją Grupy jest Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki (International Visegrad Fund). Termin powstał po spotkaniu 15 lutego 1991 prezydentów wspomnianych trzech państw na zamku w węgierskim mieście Wyszehrad. Spotkanie to zostało zaplanowane specjalnie właśnie w tym gronie, gdyż państwa te miały nie tylko zbieżne główne cele ich polityki zagranicznej, ale także podobne możliwości jej realizacji, czym różniły się od pozostałych państw byłego bloku komunistycznego, których wewnętrzne przemiany były z reguły znacznie mniej zaawansowane, a droga do struktur europejskich i północnoatlantyckich znacznie dłuższa, lub też, jak miało to miejsce w przypadku Słowenii, droga ta była znacznie krótsza. Na spotkaniu ustalono zasady przyszłej współpracy pomiędzy tymi państwami, a w szczególności ustalono, że będą wzajemnie konsultować i koordynować swoje działania, oraz że na arenie międzynarodowej będą wzajemnie wspierać swoje dążenia. Od tego czasu, w ramach grupy wyszehradzkiej znacznie zwiększyła się ilość spotkań polityków z najwyższych szczebli władzy tych państw, a omawiano na nich nie tylko wspólną politykę zagraniczną na zewnątrz, ale także wzajemne relacje pomiędzy tymi państwami, gdyż reprezentowały one bardzo zbliżony poziom rozwoju społeczno-gospodarczego. W 1992 r. w ramach grupy zostało zawarte Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA), pomiędzy Polską a Czechami, Słowacją i Węgrami. Współpraca w ramach Grupy, a szczególnie regionalna integracja, cierpiała na skutek odmiennych priorytetów poszczególnych państw, dążących przede wszystkim do integracji z Unią (szczególnie wyrazistych w przypadku Czech), i dopiero spowolnienie europejskich procesów integracyjnych wymusiło utworzenie porozumienia CEFTA, które przyniosło namacalne efekty gospodarcze. Co pół roku odbywają się spotkania premierów (przeważnie: czerwiec i grudzień), a co roku spotkania prezydentów (najczęściej wrzesień) i przewodniczących parlamentów (czerwiec).

Trójkąt Weimarski właśc. Komitet Wspierania Współpracy Francusko-Niemiecko-Polskiej – organizacja powołana przezministrów spraw zagranicznych trzech państw europejskich: Polski, Niemiec i Francji w 1991 roku w celu rozwoju współpracy między tymi państwami i promocji odradzającej się Polski na arenie międzynarodowej. Działalność Trójkąta Weimarskiego sprowadza się do organizowania szczytów z udziałem przywódców krajów członkowskich, a także − co roku – spotkań na szczeblu ministrów spraw zagranicznych. Pierwsze takie spotkanie odbyło się 28 sierpnia 1991 w Weimarze pomiędzy Krzysztofem Skubiszewskim (Polska), Rolandem Dumas (Francja) i Hansem-Dietrichem Genscherem (Niemcy). Dotychczasowe szczyty miały też miejsce w: Poznaniu (1998), Nancy (1999), Hambach (2001), Wrocławiu (2003) i ponownie w Nancy (2005). Szczyt w Weimarze, planowany na czerwiec 2006 roku, został przesunięty z powodu niedyspozycji zdrowotnej prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Szczyt ostatecznie odbył się dnia 5 grudnia 2006 roku w Mettlach (Niemcy).