1)Rodzaje połączeń ścisłych, pełnych
Połączenia peine charakteryzują się brakiem występowania ruchów, możliwe są tylko niewielkiego stopnia przemieszczenia ko|ci między sobą.
Połączenia pełne dzielą się w zależności od materiału spajającego kości na:
1. Połączenia włókniste, czyli więzozrosty:
a) więzozrosty włókniste - łączą końce dalsze kości goleni, np. więzozrost piszczelowo-strzałkowy; do więzozrostów włóknistych zalicza się również błony
łączące kości na dużej powierzchni, jak błona międzykostna goleni czy przed-
ramienia;
b) więzozrosty sprężyste - cechują się większymi niż pozostałe połączenia pełne
odkształceniami dzięki rozciągliwości pasm lącznotkankowych, z których są
zbudowane (np. więzadła żółte);
c) szwy - więzozrosty występujące między kośćmi czaszki;
d) wklinowania - więzozrost łączący korzeń zęba z zębodolem.
2. Połączenia chrzęstne, czyli chrząstkozrosty- materiałem spajającym kości w tym
połączeniu jest tkanka chrzęstna włóknista lub szklista. Przykłady chrząstkozrostów
to: połączenia trzonów kręgów (krążek międzykręgowy) czy spojenie łonowe.
3. Połączenia kostne, czyli kościozrosty - najmocniejsze ze wszystkich połączeń
pełnych kości. Między łączącymi się elementami nie występują nawet najmniej-
sze przesuwania. Kościozrosty powstają najczęściej ze skostnienia więzozrostów
i chrząstkozrostów, np. kość krzyżowa czy kość guziczna.
2) Błona międzykostna > to więzozrost bo (bold )up
3) St. promieniowo - nadgarstkowy > ruchy
Staw promieniowo-nadgarstkowy, zwany też stawem bliższym ręki, jest typu eliptycz-
nego o 2 stopniach ruchomości. Ruchy w tym stawie to:
- zgięcie dłoniowe (zgięcie), zgięcie grzbietowe (wyprosi) - w płaszczyźnie strzał-
kowej, wokół osi poprzecznej;
- odwodzenie (przywodzenie dopromieniowe) - przywodzenie (przywodzenie
dołokciowe) - w płaszczyźnie, czołowej, wokół osi strzałkowej.
Ruch złożony łączący wyżej wymienione ruchy to obwodzenie.
(W stawie promieniowo-nadgarstkowym (articulatio radiocm-pea) łączą się po-
wierzchnia stawowa nadgarstkowa k. promieniowej oraz powierzchnie stawowe
k. łódeczkowatej, k. księżycowatej i k. trójgraniastej (ryc. 46 i ryc. 47). W stawie tym
występuje krążek stawowy oddzielający k. łokciową od kk. nadgarstka. K. promieniowa
łączy się z k. łódeczkowatą i częściowo z k. ksieżycowatą, natomiast krążek stawowy łączy
się z częścią k. księżycowatej i z k. trójgraniastą.)
4)St. nadgarstkowo - śródręczny > st. Płaski
Stawy nadgarstkowo-śródręczne n-V (ari. caipometacarpeae) łącza kości sze-
regu dalszego z podstawami kości śródręcza (ryc. 46), Stawy międzyśródręczne (art
intermetacarpeae) znajdują się między podstawami kości śródręcza. Jedne i drugie są
stawami płaskimi o minimalnej ruchomości, pogłębiające zakres ruchów w stawie pro-
miemowo-nadgarstkowym. Kość śródręcza V ma większą ruchomość od pozostałych
kości śródręcza, gdyż słabiej niż inne jest umocowana z nadgarstkiem, dlatego może
wykonywać nieznaczne ruchy przeciwstawiania.
5)St. śródręczno - nadgarstkowy kciuka (palca I) > co to za st., ruchy w st.
k. czworoboczną większą z podstawą I kości śródręcza (ryc. 46 i ryc 48). Staw jest typu
siodełkowatego o 2 stopniach ruchomości. Ruchomość tego stawu to:
- odwodzenie - przywodzenie dłoniowe - w płaszczyźnie strzałkowej, wokół osi
poprzecznej;
- odwodzenie - przywodzenie promieniowe - w płaszczyźnie czołowej, wokół osi
strzałkowej.
Ruch złożony to obwodzenie, a częścią obwodzenia jest odprowadzanie i przeciw-
stawianie kciuka.
6) St. śródręczno - paliczkowy kciuka (palca I) > jaki st.
I kości śródręcza z podstawą paliczka bliższego kciuka (ryc. 48).
Wyróżniamy bliższe i dalsze stawy miedzypaliezkowe II-V (art. interphalangeae)
(ryc. 4S). Bliższe to połączenie głowy paliczka bliższego z podstawą paliczka środkowego,
natomiast stawy dalsze łączą głowy paliczka środkowego z podstawami paliczka dalszego.
Kciuk posiada tylko jeden staw międzypaliczkowy, gdyż w skład jego budowy wchodzi
tylko paliczek bliższy i dalszy.
Staw śródreczno-paliczkowy kciuka i wszystkie stawy międzypaliczkowe są stawami zawia-
sowymi o jednym stopniu ruchomości, w których wykonujemy ruch zgięcia i wyprostu.
7) St. śródnadgarstkowy > jaki st.
Staw złożony, łączy kości szeregu bliższego nadgarstka z kośćmi seregu dalszegoszczelina stawu przebiega częściowo tak ze kość łódeczkowata tworzy głowkę po stronie promieniowej a po stronie łokciowej tworzy ta kość panewkę razem z k. księżycowatą i k. trójgraniastą. Kości szeregu
dalszego po stronie promieniowej tworzą panewkę (k. czworoboczna większa i mniejsza),
a po stronie łokciowej - główkę (k. główkowata i k. haczykowata). Ruchomość tego staw
jest połączona z ruchami w stawie promieniowo-nadgarstkowym i w stawach międzynad-
garstkowych. Zakres ruchu wyprostu stawu bliższego (promieniowo-nadgarstkowego) jest
mniejszy - wynosi ok. 25° - niż dalszego (stawu śródnadgarstkowego) - ok. 45°. W ruchu
zgięcia ręki wielkość zakresów ruchów w stawie bliższym i dalszym jest odwrotna. Na
ogól wyprost w stawie bliższym ma mniejszy zakres, gdyż panewka stawu promieniowo-
nadgarstkowego skierowana jest nieco do przodu.
. Ruchy odwodzenia i przywodzenia są ruchami częściowo złożonymi i odbywają się
wokół osi przebiegającej skośnie. W odwodzeniu następuje przesuwanie szeregu bliższe-
go nadgarstka w kierunku łokciowym oraz jednocześnie zachodzi ruch zgięcia i słabego
aawracania. Szereg dalszy wykonuje ruch boczny w rym samym kierunku oraz wyprost
i odwracanie.
8) Stopnie ruchomości nadgarstka
5
9) Jaki st. łączy rękę z przedramieniem, jakie kości
Promienno nadgarstkowy
10) St. ramienny > 3 stopnie ruchomości, jakie kości tworzą st.
W stawie ramiennym (articuiatio tuimeń) łączy się głowa k. ramiennej i wydrążenie
stawowe łopatki pogłębione przez obrąbek stawowy (ryc. 40 i ryc. 41). Do składników
niestałych tego stawu należą wymieniony obrąbek i ścięgno głowy długiej mięśnia dwu-
głowego ramienia, które przebiega wewnątrzstawowo, oraz więzadła.
Staw ten jest typu kulistego wolnego, o 3 stopniach ruchomości, czyli jest to staw
wieloosiowy (ryc. 42). Ruchy stawu to:
- zgięcie - wyprost - w płaszczyźnie strzałkowej wokół osi poprzecznej,
- odwodzenie - przywodzenie - w płaszczyźnie czołowej wokół osi strzałkowej,
- rotacja zewnętrzna i wewnętrzna w płaszczyźnie poprzecznej wokół osi po-
dłużnej.
Występuje tu również ruch złożony - obwodzenie.
11) Obręcz kończyny górnej > to st. mostkowo - obojczykowy i barkowo – obojczykowy
Mostkowo obojczykowy
W stawie mostkowo-obojczykowyro (articulatio sternoclavicularis) łączą się nastę-
pujące powierzchnie stawowe: wcięcie obojczykowe rękojeści mostka uzupełnione
przez chrząstkę pierwszego żebra i powierzchnia stawowa mostkowa końca most-
kowego obojczyka (ryc. 39). Jama stawu przedzielona jest przez krążek stawowy, który
dopasowuje powierzchnie stawowe. Więzadła wzmacniające ten staw to: więzadla
mostkowo-obojczykowe przednie i tylne, więzadio żebrowo-obojczykowe oraz więzadło
międzyobojczykowe.
Staw barkowo-obojczykowy
W stawie barkowo-oł?ojczykowym (articulatio acromioclavicularis) łączą się po-
wierzchnia stawowa barkowa na końcu barkowym obojczyka i powierzchnia stawowa
wyrostka barkowego (obojczykowa) łopatki (ryc. 40 i ryc. 41). Występuje tutaj również
krążek stawowy, choć często jest niepełny.Więzadła wzmacniające ten staw to: więzadlo
kruczo-obojczykowe i barkowo-obojczykowe.
♦ Więzadło lcruczo-obojczykowe dzieli się na dwa pasma: stożkowate - rozpięte
między guzkiem stożkowatym obojczyka a wyrostkiem kruczym, i czworoboczne
- biegnące od kresy czworobocznej do wyrostka kruczego.
• Więzadło barkowo-obojczykowe wzmacnia część górną torebki stawowej, biegnie
od końca barkowego obojczyka do wyrostka barkowego łopatki.
Więzadło kruczo-barkowe zalicza się do więzozrostów łopatki, lecz funkcjonalnie
związane jest ze stawem ramiennym. Łączy wyrostek kruczy i barkowy łopatki. Tworzy
sklepienie stawu ramiennego i ma wpływ na ograniczenie ruchów odwodzenia i zgięcia
ramienia w stawie ramiennym. W ruchach tych powyżej ok. 60° włącza się obrót łopatki,
czyli ruch złożony stawu mostkowo-obojczykowego i barkowo-obojczykowego.
12) St. szczytowo - potyliczny, szczytowo - obrotowy > ruchy
Powierzchnie stawowe to: kłykcie potyliczne kości potylicznej i dołki stawowe
górne kręgu szczytowego.
Staw wzmacniają błony szczytowo-potyliczne - przednia i tylna (ryc. 21):
• błona szczytowo-potyliczna przednia to pasmo biegnące od części podstawnej
kości potylicznej do łuku przedniego kręgu szczytowego; błona ta zrośnięta jest
częściowo z więzadłem podłużnym przednim;
• błona szczytowo-potyliczna tylna biegnie od tylnego brzegu otworu wielkiego do
tylnego łuku kręgu szczytowego.
Stawy szczytowo-potyliczne są typem kłykciowym (eliptycznym) o 2 stopniach
ruchomości.
Ruchy w stawie;
- zgięcie (skłon w przód) i wyprosi (skłon w tył) głowy - w płaszczyźnie strzałko-
wej, .wokół osi poprzecznej,
- zgięcie w bok (skłon głowy w bok) w prawo i w lewo - w płaszczyźnie czołowej,
wokół osi strzałkowej.
13)Th 3-4 > st. Płaski
Połączenie między dwoma kręgami cechuje minimalna ruchomość (stawy płaskie)
we wszystkich kierunkach - dopiero suma ruchów minimalnych w odpowiednich odcin-
kach kręgosłupa (szyjnym, piersiowym i lędźwiowym) umożliwia ruchy we wszystkich
trzech głównych płaszczyznach:
- zgięcie i wyprosi kręgosłupa (skłon w przód i tył) - w płaszczyźnie strzał-
kowej wokół osi poprzecznej (ryc. 22);
- zgięcia boczne kręgosłupa w lewo i prawo (skłony boczne) - w płaszczyźnie
czołowej wokół osi strzałkowej;
- rotacja kręgosłupa w lewo i prawo (skręty) - w płaszczyźnie poprzecznej
wokół osi podłużnej (ryc. 23).
Z połączenia powyższych ruchów powstaje ruch złożony, czyli obwodzenie.
14) Ruchomość w kręgosłupie - odc. Th > jakie st., ile stopni ruchomości
zgięcie w bok
lewa prawa
skłon
i odchylenie
3
Jednak 2 ?
15) 7 żebro przyczepia się do > z Th 6-7
16) St. stępowo - śródstopny > st. Płaski
[articuiatio tarsometatarseae) łączą kk. klinowate
i k. sześcienną z jednej strony z kk. śródstopia z drugiej strony. Linia przebiegająca wzdłuż
tych stawów nazywa się linią Lisfranca2. W tej okolicy wyróżnia się też stawy między-
śródstopne (articuiatio intennetatarseae), łączące podstawy kk. śródstopia między sobą
(ryc.67).
Więzadla wzmacniające te stawy to: stępowo-śródstopne grzbietowe i podeszwowe
(ryc. 68 a, b).
Pozostałe stawy międzystępowe, stępowo-śródstopne i międzyśródstopne są stawami
płaskimi o minimalnej ruchomości, pogłębiające ruchy stawu skokowo-piętowo-łódkowe-
go. Dzięki tak licznym połączeniom stopa dopasowuje się do zmiennie ukształtowanego
podłoża. Jedynie i kość śródstopia wykazuje większy zakres ruchu od pozostałych kości
śródstopia, gdyż może wykonywać nią ruch do góry i do dołu:
17) St. skokowy górny i st. skokowy dolny > jakie kości, jakie ruchy, jaki staw
Staw skokowo-goieniowy (articuiatio talocrtiralis) zwany jest także stawem sko-
kowym górnym
Główkę stawu tworzą: powierzchnia stawowa górna i dwie powierzchnie kostkowe
przyśrodkowa i boczna na bloczku k. skokowej. Panewka utworzona jest z: powierzchni
stawowej dolnej i powierzchni stawowej kostki przyśrodkowej k. piszczelowej oraz
powierzchni stawowej kostki bocznej strzałki.
Torebka stawowa: jest bardzo mocna i napięta po stronie bocznej i przyśrodkowej;
część przednia i tylna są cienkie i wiotkie.
Jest to staw zawiasowy z poprzecznie ustawioną osią ruchu która jest po-
łożona prostopadle do działania siły ciężkości kończyny dolnej- W pozycji anatomicznej
kąt zawarty między stopą a podudziem wynosi ok. 90°, ruch powodujący zmniejszenie
tego kąta to wyprosi, ruch zwiększający ten kąt to zgięcie. Można wykonywać je stopą
w stosunku do podudzia lub przybliżać podudzie względem nieruchomej stopy (pochylać
podudzie do przodu lub do tylu przy obciążonej stopie).
Ruchy w stawie to zgięcie (zgięcie podeszwowe) i wyprost (zgięcie grzbietowe)
- w płaszczyźnie strzałkowej, wokół osi poprzecznej
Staw skokowo-pietowo-lódkowy (articuiatio talocalcaneonavicularis)y zwany stawem
skokowym dolnym można podzielić na: staw skokowo-piętowy (zwany stawem
podskokowy - articuiatio subtalam) - łączący powierzchnie stawowe tylne k. skokowej
i k. piętowej, oraz staw skokowo-piętowo-łódkowy - utworzony z pozostałych powierzchni
stawowych (wymienionych poniżej). Jest to staw złożony z 10 powierzchni stawowych,
które czynnościowo tworzą jedną całość.
Oprócz wymienionych poniżej ruchów, w stawie tym wyróżniamy mały ruch zgięcia lub wyprostu, jako trzeci składnik ruchu wokół osi kompromisowej. Mimo tych niewielkich przesunięć (zgięcie, wyprost)
towarzyszącym ruchom rotacyjnym, staw jest o jednym stopniu ruchomości.
W stawie tym zachodzą następujące ruchy:
- odwracania z przywodzeniem (podniesienie brzegu przyśrodkowego stopy)
i nawracania z odwodzeniem (podniesienie brzegu bocznego stopy) - wokół
osi kompromisowej w płaszczyźnie prostopadłej do tej osi.
18) Stęp i paluch > ruchomość, jakie połączenie
Staw poprzeczny stępu (articuiatio tarsi transversa), zwany dawniej stawem Cho-
parta, utworzony jest przez dwa stawy : staw skokowo-łódkowy (articuiatio
talonavicularis) oraz staw piętowo-sześcienny (articuiatio calcaneocuboidea). Po stronie
grzbietowej wzmocnione są bardzo mocnym więzadiem rozdwojonym , składa-
jącym się z dwóch pasm: więzadta piętowo-łódkowego i więzadło piętowo-sześciennego,
które łączą powierzchnie grzbietowe odpowiednich kości.
19) St. kolanowy > jakie kości, ruchy
Powierzchnie stawowe to: powierzchnie stawowe kłykci k. udowej i powierzchnia
rzepkowa oraz powierzchnia stawowa górna kłykci k. piszczelowej i powierzchnia sta-
wowa rzepki. Powierzchnie stawowe dopasowują do siebie dwie iąkotki (ryc. 62) - boczną
i przyśrodkową. Łąkotki są tworami chrzęstnymi, podkowiasto wygiętymi. Połączone
są z przodu więzadiem poprzecznym kolana, a z tyłu więzadłami łąkotkowo-udowymi
z k. udową. Staw kolanowy jest stawem zawiasowo-obrotowym o 2 stopniach ruchomości, z tym
że ruchy rotacyjne występują tylko w pośrednim ustawieniu stawu, czyli między maksy-
malnym wyprostem a maksymalnym zgięciem. Wyłączenie składnika obrotowego w wy-
proście jest niezbędne do utrzymania stabilności kończyny podczas przejęcia obciążenia.
Ruch zgięcia jest kombinacją toczenia i ślizgania. Początkowy zakres zgięcia ok. 20° jest
ruchem toczenia, następnie przechodzi w ruch ślizgania poprzez napięcie więzadei krzy-
żowych. W tym ruchu ciągle inne punkt}' k. udowej stykają się z tymi samymi punktami
k. piszczelowej, rzepki i łąkotek. Podczas zgięcia podudzia iąkotki przesuwają się do
tylu, przy wyproście - odwrotnie: Iąkotki wykonują ruch do przodu. Rzepka w położeniu
wyprostowanym stawu kolanowego i przy rozluźnionym m. czworogłowym daje się prze-
suwać na boki oraz w górę i dół; gdy wymieniony mięsień zostaje napięty, nie zauważa
się wtedy tych ruchów.
Ruchy w stawie to:
- zgięcie i wyprosi - w płaszczyźnie strzałkowej, wokół osi poprzecznej
(ryc. 64 a, b).
- rotacja podudzia na zewnątrz (odwracanie) i rotacja podudzie do wewnątrz
(nawracanie) - tylko w pośrednim ustawieniu staw, w płaszczyźnie poprzecznej,
wokół osi podłużnej goleni.
20) St. biodrowy > jakie kości tworzą st., ruchy
Powierzchnie stawowe stawu biodrowego (articuiatio coxae) to: głowa kości udowej
ora2 powierzchnia księżycowata panewki kości miednicznej. Panewkę tę pogłębia rąbek,
na którym położony jest element chrzestny, czyli obrąbek- Torebka stawowa jest gruba,
krótka, napięta i skręcona (w pozycji stojącej). Więzadia wzmacniające ten staw (ryc. 61)
to: biodrowo-udowe (jest najmocniejszym więzadtera człowieka), kulszowo-udowe, ło-
nowo-udowe, poprzeczne panewki oraz więzadto głowy kości udowej leżące wewnątrz
stawu.
21.Połączenie kości ramiennej i łopatki
Staw ramienny (głowa k ramiennej i wydrążenie stawowe łopatki)
22.Th4 –th5 co to za połączrnie
płaskie (miedzy kręgami występują tylko połaczenie płaskie są tam minimalne ruchy)
23.Międzypaliczkowe
Wyróżniamy bliższe i dalsze stawy międzypaliezkowe II-V (art. interphalangeae)
Bliższe to połączenie głowy paliczka bliższego z podstawą paliczka środkowego,
natomiast stawy dalsze łączą głowy paliczka środkowego z podstawami paliczka dalszego.
Kciuk posiada tylko jeden staw międzypaliczkowy, gdyż w skład jego budowy wchodzi
tylko paliczek bliższy i dalszy.
Staw śródreczno-paliczkowy kciuka i wszystkie stawy międzypaliezkowe są stawami zawia-
sowymi o jednym stopniu ruchomości, w których wykonujemy ruch zgięcia i wyprostu.
24.Skokowy bliższy dalszy
Górny i dolny ?
bliższy to skokowo- goleniowy
dalszy skokowo- piętowo-łódkowy
25.Połączenia z kręgosłupa
płaskie
26. Stawy nadgarstkowo śródręczne
Stawy nadgarstkowo-śródręczne n-V (art. catpometacarpeae) łącza kości sze-
regu dalszego z podstawami kości śródręcza (ryc. 46), Stawy międzyśródręczne (art.
intermetacarpeae) znajdują się między podstawami kości śródręcza. Jedne i drugie są
stawami płaskimi o minimalnej ruchomości, pogłębiające zakres ruchów w stawie pro-
miemowo-nadgarstkowym. Kość śródręcza V ma większą ruchomość od pozostałych
kości śródręcza, gdyż słabiej niż inne jest umocowana z nadgarstkiem, dlatego może
wykonywać nieznaczne ruchy przeciwstawiania.
Do pozostałych więzadef (ryc. 47) wzmacniających stawy w obrębie nadgarstka
należą:
• więzadła międzynadga rstkowe dłoniowe, grzbietowe i międzykostne - wzmacniają
one stawy międzynadgarstkowe i śródnadgarstkowy po stronie dłoniowej, grzbie-
towej oraz łączą powierzchnie międzykostne odpowiednich kości;
• więzadła nadgarstkowo-śródręczne dłoniowe, grzbietowe i międzykostne - biegną
analogicznie do wyżej wymienionych;
• troczek zginaczy (dawniej więzadło poprzeczne nadgarstka) - łączy wyniosłość
promieniową nadgarstka z wyniosłością łokciową nadgarstka i zamienia bruzdę
w kanał nadgarstka, przez który przebiegają ścięgna zginaczy, nerwy i naczynia;
• więzadła śródręczne dłoniowe, grzbietowe i międzykostne.
Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka (art. carpometacarpea poUicis) łączy
k. czworoboczną większą z podstawą I kości śródręcza (ryc. 46 i ryc. 48). Staw jest typu
siodełkowatego o 2 stopniach ruchomości. Ruchomość tego stawu to:
- odwodzenie - przywodzenie dłoniowe - w płaszczyźnie strzałkowej, wokół osi
poprzecznej;
- odwodzenie - przywodzenie promieniowe - w płaszczyźnie czołowej, wokół osi
strzałkowej.
27.Skokowy piętowo łódkowy
Staw skokowo-pietowo-lódkowy (articuiatio tabcalcaneonavicularis)y zwany stawem
skokowym dolnym (ryc. 5S), można podzielić na: staw skokowo-piętowy (zwany stawem
podskokowy - articuiatio subtalaris) - łączący powierzchnie stawowe tylne k. skokowej
i k. piętowej, oraz staw skokowo-piętowo-łódkowy - utworzony z pozostałych powierzchni
stawowych (wymienionych poniżej). Jest to staw złożony z 10 powierzchni stawowych,
które czynnościowo tworzą jedną całość.
Na k. skokowej znajdują się następujące powierzchnie stawowe:
- 3 powierzchnie stawowe piętowe: przednia, środkowa i tylna,
- powierzchnia stawowa dla więzadła piętowo-łódkowego podeszwowego,
- powierzchnia stawowa łódkowata na głowie.
Na kości piętowej są to 3 powierzchnie stawowe skokowe: tylna, środkowa
i przednia, zaś na kości iódkowatej powierzchnia stawowa skokowa.
W wiązadle piętowo-łódkowym podeszwowym wyróżniamy powierzchnię sta-
wową dla głowy k. skokowej.
Więzadła wzmacniające ten staw (ryc. 68 a, b) to:
♦ skokowo-piętowe - tylne, przednie, boczne i przyśrodkowe, łączą odpowiednie
części kości skokowej i piętowej;
* skokowo-piętowe międzykostne - wypełniają zatokę stepu, biegną od bruzdy kości
skokowej do bruzdy kości piętowej;
• piętowo-tódkowe podeszwowe - rozpoczyna się na podpórce skokowej kości pię-
towej, biegnie pod głową kości skokowej, dla której posiada powierzchnię stawową
i kończy się na kości Iódkowatej.
W stawie skokowo-piętowo-lódkowym odbywają się ruchy dolnej części stępu
i śródstopia wraz z palcami w stosunku do k. skokowej.