Onkogenetyczny rozwój motoryczności człowieka:

1. Praca nad ciałem.

2. Wyładowanie energii przez dziecko jest konieczne.

3. Rozwój fizyczny zalezy od tego jak się ruszamy i daje dziecku poczucie pewności i niezależności.

4. Kontrola rozwoju ruchowego motoryczności poprawia samoocenę i poczucie własnej wartości.

5. Prawidłowy rozwój fizyczny ułatwia akceptację społeczną, która prowadzi do pełnienia ważnych ról społecznych.

6. Dziecko sprawne ruchowe ma większe poczucie bezpieczeństwa i własności siebie.

Kultura fizyczna - to ogół zachowań przebiegających według przyjętych w danym środowisku społecznym reguł i norm postępowania a mających na celu dbałość o zdrowie człowieka, o poprawę jego postawy, prawidłowy rozwój psychofizyczny oraz rezultaty tych zachowań. Formy uczestnictwa w kulturze fizycznej: wychowanie fizyczne, sport, rekreacja ruchowa, rehabilitacja ruchowa, turystyka

1. Koncepcja holistyczna (osiński)

Ogół wytworów o charakterze materialny i niematerialnym w dziedzinie dbałości o ciało i fizyczne funkcjonowanie człowieka, uznawanych w niej wartości i wzorców postępowania, które zostały zobiektywizowane przyjęte i mogą być przekazywane w danej zbiorowości, należy w niej wyróżnić fazy i sfery.

1. Sfera przekonań, postaw, poglądów i aspiracji w dziedzinie dbałości o ciało i fizyczne funkcjonowanie

2. Sfera obserwowalnych i sprawdzalnych czynności w postaci udziału w różnych formach zabiegów i ćwiczeń o charakterze ruchowych, hartującym i higienicznym.

3. Sfera intencjonalnych narzędzi tj. obiekty, sprzęt instytucje i organizacje, programy zarządzania i wiedza teoretyczna o formach i metodach stosowania ćwiczeń i zabiegów

1. Koncepcja socjologizująco – uniwersalistyczna, globalna (Krawczyk)

Względnie zintegrowany i utrwalony system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawności ruchowej , zdrowie, piękno człowieka, przebieg wg przyjętych w danej zbiorowości wzorów, a także rezultat owych zachowań.

1. Koncepcja indywidualistyczno- wartościująca(Demel)

Określenie postawy wobec własnego ciała, świadoma i aktywna troska o swój rozwój sprawność i zdrowie, to umiejętność organizowana i spędzania czasu z największym pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

Czynniki uczestnictwa w kulturze fizycznej:
* stymulacja (funkcja rozwojowa)
* adaptacja (funkcja przystosowawcza)
* kompensacja (funkcja wyrównawcza)
* korektywa (funkcja naprawcza)

Motoryka lub motoryczność ludzka to pojęcie obejmujące całokształt czynności ruchowych człowieka inaczej sferę ruchowe aktywności, słowem to wszystko, co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie. Motoryczność człowieka jest pojęciem wielostronnym na które składają się jej idea, treść i formy ruchu. Poszczególne czynności ruchowe ocenia się, biorąc przede wszystkim pod uwagę ich ideę, a więc cel: motywy działania.

Idea ruchu:
-potrzeby życiowe
-osiąganie celu
-pobudki hedonistyczne
- poczucie obowiązku
-potrzeby twórcze

Forma ruchu:
-właściwości struktury czasowej
-właściwości struktury przestrzennej
-właściwości struktury dynamicznej

Treści ruchu:
-popychanie, ściskanie, przenoszenie, chodzenie, bieganie, skakanie, uderzanie.

Motoryczność :
-wyrazowa – przekazywanie uczuć, treści, informacji ruchem.
-sportowa – zabawa, sport,
-bojowa
-dnia codziennego

Predyspozycje motoryczne wg J. Szopy a) strukturalne: parametry somatyczne, proporcje ciała struktura i masa mięśni ruchomość stawów masa tłuszczowa, masa ciała szczupłego. b) energetyczne *beztlenowe max moc aerobowa –kwasomlekowa i niekwasomlekowa* tlenowe: zdolność max pochłaniania tlenu odporność na zmęczenie c) koordynacyjna – wzrokowo ruchowa orientacja przestrzenna równowaga czas reakcji i antycypacja itp. d) psychiczne- temperament siła woli odwaga motywacja itp. Szopa uznał cechy ruchu za cechy jakościowe a więc atrybuty ruchu czyli zewnętrznego obrazu przemieszczającego się ciała lub jego fragmentu przestrzeni

Tendencje przemian ludzkiej populacji:
- przeciążenia kręgosłupa
-brak spontanicznej aktywności fizycznej
-zmiana funkcji zmysłów
-wydłużenie życia

Fazy budowania nawyków ruchowych:
-generalizacji
-koncentracji
-automatyzacji
-uplastycznianie

Sprawność fizyczna - zdolność organizmu ludzkiego do podejmowania i rozwijania trudnych zadań ruchowych w różnych sytuacjach:
-poziom rozwoju cech motorycznych będących efektem zamierzonego lub niezamierzonych celu.
- umiejętność wszechstronnego władania własnym ciałem, zdobyta dzięki opanowaniu zakresu zdarzeń ruchowych.
-ogólne właściwości fizyczne, na które składa się określony zdolności motorycznych i umiejętności ruchowych warunkujących wykonanie konkretnego ruchu.

Sprawność fizyczna obejmuje funkcje krażeniowo-oddechowe, względną szczupłość ciała, siłę mięśniową, wytrzymałość oraz gibkość.

Klasyfikacje koncepcji sprawności:
-motoryczne
-mechaniczno – biologiczne
-behawioralno – kulturalne
- fizjologiczno medyczne (zdrowotne)

Prakseologiczny cykl racjonalnego przebiegu działania w procesie wychowania fizycznego.

Prakseologia- (z gr. działanie, czynność) nazywa się naukę o normach i zasadach skutecznego działania.

1. Uświadomienie celu - elementarnym wymogiem jest to aby ustalony cel był bezwzględnie osiągnięty, a więc możliwy do wykonania w przewidywanym czasie, w dostępnych warunkach i za pomocą tych środków jakimi dany wychowawca fizyczny rozporządza.

2. Diagnoza - może dotyczyć różnych zakresów, przedmiotem diagnozy mogą być min zamiłowania, zainteresowania, stosunków społecznych
3. Prognoza pedagogiczna dotyczy przede wszystkim przewidywania stanu jaki wychowanek jest w stanie osiągnąć w określonym czasie
4. Planowanie polega na obmyślaniu, doborze i kolejności przewidywanych działań.
5. Realizacja istotą tego procesu jest działanie. Nie wystarczy najlepszy plan działania, namysł jeśli nie wystąpi po nim realizacja tego co wcześniej przedsięwzięliśmy.
6. Ocena i wnioskowanie pedagogiczne służy przede wszystkim wyciągnięciu aktualnych wniosków z realizacji poszczególnych etapów. Dokonana analizy całości realizacji procesu wychowania i kształcenia fizycznego umożliwia skuteczniejsze działanie w przyszłości.

Akt-fiz ( ujęcie fizjologiczne) to każdy ruch ciała spowodowany przez mięśnie szkieletowe związany z wydatkiem energetycznym na poziomie wyższym od metabolizmu spoczynkowego Akt-fiz ( ujęciu behawioralnym) to wolicjonalny ruch ciała w przestrzeń lub wysiłek przeciw działający siła zewnętrznym. Chcąc opisać (zmierzyć) AF w odniesieniu od zdrowia należy zwrócić uwage nie tylko na ogólny wydatek energetycznym ale określic także intensywność czas trwania i częstość podejmowania AF.

Sprawność fiz. różne koncepcje pojmowania i ich konsekwencje praktyczne

Wg. WHO sprawność fiz to zdolność do efektywnego wykonania pracy mięśniowej, za wysoce sprawnego fiz. Uznamy takiego człowieka który charakteryzuje się względnie dużym się zasobem opanowanych ćw. Ruchowych wysoką wydolnością ukł krążenia oddychania wydzielania i termoregulacji pewnymi prawidłowościami w budowie ciała afirmującym fiz aktywności stylem życia. Pojęcie aktywności fiz mieści w sobie 3 główne równoważne składniki organiczny motoryczny kulturowy. Przewęda wyróżnił najistotniejsze typy koncepcji sprawności fiz.* mechanistyczno-biologiczne * behawioralno-kulturowy * motoryczny * fizjologiczno- medyczny. koncepcje mech- biol. Takie rozumienie spr fiz propagował w Polsce N. Wolański podkreślał on że spr fiz skuteczność biologicznego działania organizmu a w rozwinięciu szczegółowym ujmować można jako stosunek poszczególnych fizjologicznych właściwości organizmu do ich podłoża makro-i mikro-morfo-bio-fizyko-chemicznego. Koncepcje behawioralno kulturowa kładzie nacisk na osiągnięty poziom zaradności samodzielności motorycznej w różnych sytuacjach zew.chodzi szczególnie o to w jakiej mierze człowiek jest dostosowany to problemów w środowisku biogeograficznym i społeczno kulturowym. Koncepcja motoryczna uwzględnia za zwyczaj poziom zdolności motor., a więc miarą sprawności jest pewna koniunkcja takich właściwości jak:zdolności siłowe,szybkościowe,wytrzymałościowe,koordynacyjne. Koncepcja fizjologiczno-medyczna-w koncepcji tej na plan pierwszy wysuwają się elementy fizjol.-medyczne i zdrowotne. Autorzy tej koncepcji kładą nacisk przede wszystkim na aspekty zdrowotne i sprawność energetyczną ustroju,a często jedynie wtórne już wspominają również o znaczeniu prawidłowej postawy ciała czy wynikówtestów sprawności ruchowej

Co to jest „uczenie się motoryczne” i jakie znasz sposoby uczenia się motorycznego?

Poprzez uczenie się motoryczne na ogół rozumie się zamierzone i niezamierzone zdobywanie i utrwalenie określonych umiejętności motorycznych przez powtarzanie.

Schmidt definiował uczenie się motoryczne jako pewne wewnętrzne procesy, wynikające z ćwiczenia lub z nabytego doświadczenia, które prowadzą do względnie stałych zmian w zdolnościach służących rozwojowi umiejętności motorycznych. W uczeniu się motorycznym pierwszoplanową rolę poczynają odgrywać intelekt, świadomość i procesy antycypacji. Człowiek po to rozwiązuje określone zadania, aby móc samemu działać i zgodnie z własnymi zamierzeniami przeobrażać rzeczywistość. W uczeniu się nie jest więc najważniejsze motoryczna doskonałość, ale to, kim się człowiek staje, na ile jest on samodzielniejszy w działaniu i bogatsza staje się jego osobowość.

Uczenie się ruchu przebiega również mimowolnie, tzn. przez naśladownictwo lub metodą prób i błędów. Ważne miejsce w takim uczeniu odgrywa wzorowanie się na stylu ruchowych zachowań innych osób. Metoda prób i błędów(„przybliżeń i poprawek”, „porażek i sukcesów”).Obok niewątpliwych wad taki sposób działania posada również zalety. Są nimi odwoływanie się do twórczej inicjatywy uczącego się, rozbudzenie wyobraźni motorycznej i możliwość znalezienia całkowicie nowych, własnych rozwiązań.

Nawk ruchowy i związane z nim zjawiska.

Nawyk ruchowy jest indywidualną formą reakcji i działalności ruchowej, charakteryzującą się zautomatyzowanym przebiegiem i tym, że jej wykonanie nie wymaga jakieś specjalnej koncentracji uwagi i myślenia. Nawyk nie oznacza jednak samej czynności, a jest nabytą zdolnością do wykonywania określonej czynności.

Wyróżnia się nawyki zamknięte(wewnętrzne) i otwarte(zewnętrzne).Nawyki zamknięte są oparte przede wszystkim na warunkowaniu wewnętrznym, a istotą jest tu ścisłe odwzorowanie wcześniej zaproponowanej formy ruchu. W wypadku nawyku otwartego istnieje konieczność pewnego dostosowania formy ruchu do sytuacji zmieniającej się w środowisku zewnętrznym. Dla pewnych sportów typowe są nawyki zamknięte(gimnastyka, jazda figurowa na lodzie, skoki do wody),a dla innych nawyki otwarte(gry sportowe, zapasy, szermierka). Kształtowanie się czynności ruchowych o charakterze nawyku zachodzi w określonych etapach. Wówczas to obserwuje się stopniowy wzrost opanowania ruchu, wyrażający się zwiększeniem dokładności przebiegu poszczególnych charakterystyk przestrzennych, czasowych i dynamicznych. W fizjologii mówi się najczęściej o fazach tworzenia nawyku ruchowego i kolejno po sobie następujących procesach: generalizacji, koncentracji, automatyzacji.

Determinanty przebiegu i efektów uczenia się motorycznego.

Pośród czynników warunkujących proces uczenia ruchów trzeba wymienić: właściwości uczącego się, okoliczności i czynniki charakteryzujące sytuację nauczania motorycznego; właściwości nauczającego.

Do najważniejszych cech rozwoju należy stopień dojrzałości organizmu, na który składa się zarówno poziom rozwoju morfologicznego, fizjologicznego i motorycznego, jak i psychicznego oraz społecznego. Wspólną cechą w procesie ontogenezy osobniczej jest występowanie fazy progresywnej, równowagi i regresji. Całość przebiegu poszczególnych faz jest kierowana przez genotyp osobnika i realizowana w konkretnym środowisku.

Pojawiają się również okresy szczególnie sprzyjające uczeniu się motorycznemu. Zjawisku temu z jednej strony sprzyja wyjątkowa sprawność i dojrzałość funkcjonalna ośrodków ruchowych w centralnym systemie nerwowym, a z drugiej procesy ossyfikacji, przyrostu aktywnej masy mięśniowej, korzystna zmiana proporcji ciała itd. Pośród indywidualnych cech istotne są zróżnicowane predyspozycje ruchowe. Poprzez te właściwości rozumiemy zespół warunków wewnętrznych jednostki, określających szybkość uczenia się i poziom wykonania określonych czynności motorycznych. Predyspozycje ruchowe zależą od wrodzonych właściwości głównie systemu nerwowego, a także, w mniejszej już mierze, od procesu wychowania fizycznego i tzw. aktywności własnej jednostki. Istotnym czynnikiem, szczególnie utrudniającym przyswojenie nowych ruchów, może być poziom sprawności poszczególnych zmysłów. Pragnący opanować jakąś umiejętność ruchową winien bowiem posiadać również fizyczne możliwości odtwarzania danego ruchu. Chodzi tu o dostateczną siłę mięśni i zadowalającą obszerność ruchu w stawach.

Najistotniejszy jest związek efektów nauczenia z cechami, które można określić jako ogólną postawę uczącego się. Właściwością jej jest pewna trwała dyspozycja, przejawiająca się w zachowaniach, które charakteryzują się pozytywnym lub negatywnym stosunkiem do uczenia się danej czynności motorycznej.

Cechy motoryczne człowieka.

Motoryka lub motoryczność ludzka to pojęcie obejmujące całokształt czynności ruchowych człowieka inaczej sferę ruchowej aktywności, słowem to wszystko, co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie. Motoryczność człowieka jest pojęciem wielostronnym na które składają się jej idea, treść i formy ruchu.Sprawność każdego człowieka to efekt rozwoju poszczególnych cech motorycznych. Nie jest to prosta suma wielkości. lecz specyficzny, funkcjonalny model uwarunkowany wymogami ćwiczenia startowego.
Najogólniej przez cechy motoryczne rozumie się zdolności charakteryzujące możliwości ruchowe danego osobnika. Przyjmuje się, że są to wielkości które:
1. cechują się jednakowymi parametrami, maj ą w spoinę jednostki miary i mogą być mierzone w taki sam sposób,
2. posiadają analogiczne, fizjologiczne i biochemiczne mechanizmy oraz wymagają wykazania podobnych właściwości psychiki.
Szybkość
Szybkość w rozumieniu cechy motoryczności żywego organizmu określa się jako zdolność do wykonywania ruchów w najmniejszych dla danych warunków przejawach czasu. Szybkość jako cecha motoryczna ma tylko jeden wymiar: czas. Szybkość polega na przemieszczaniu fragmentów ciała, lub też całego ciała w jak najkrótszym czasie, a zatem wymaga zdolności wykonywania szybkich skurczów mięśniowych, które mogą mieć charakter reakcji na nagłe i niespodziewane bodźce, bądź też mogą stanowić cykliczny łańcuch ruchów tak charakterystycznych np. w ruchach lokomocyjnych. Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku szybkość zależy od siły oraz od częstotliwości skurczów czynnych, te czynniki są połączone ze sprawnością i czynnościową ruchliwością układu nerwowego. Rozwój szybkości jest procesem złożonym, można go rozpatrywać w dwóch aspektach dokonując podziału na :
a) szybkość ogólną związaną z cechami budowy osobnika, ze stylem jego dynamiki ustrojowej, a zatem bardziej stabilnymi cechami wrodzonymi, dziedzicznymi,
b) szybkość szczegółową, zależną od stopnia wyćwiczenia, a tym samym dość plastyczną, znajdującą zastosowanie w konkretnych przypadkach np. gra na fortepianie, czy błyskawiczna reakcja w czasie pokonywania nieoczekiwanych przeszkód. W odniesieniu do zasad metodyki kształcenia szybkości Zaciorski podaje trzy główne warunki :
1. Technika ćwiczeń musi gwarantować wykonanie ruchu z prędkością krańcową.
2. Ćwiczenia powinny być na tyle opanowane, aby w czasie ruchu podstawowy wysiłek był skierowany nie na sposób, lecz szybkość wykonania.
3. Czas trwania ćwiczeń musi być tak dobrany, aby pod koniec – w wyniku zmęczenia – szybkość nie malała.

Siła

Siła to zdolność do pokonania oporu zewnętrznego lub przeciwdziałania mu kosztem wysiłku mięśniowego. Jest podstawową cechą motoryczną, najlepiej określającą poziom sprawności. Kształtuje się ona wraz z rozwojem cech somatycznych, dojrzewaniem ośrodkowego układu nerwowego i coraz większą aktywnością hormonalną młodego organizmu. Rozwój i poziom siły w dużym stopniu uwarunkowane są typem budowy ciała, który zdeterminowany jest czynnikami genetycznymi. Siła pełni dominującą rolę w sprawności fizycznej. Wszelka działalność fizyczna człowieka wymaga siły. Wpływa ona na szybkość ruchu, wytrzymałość oraz zręczność. Wg L. Denisiuka, „siła wyróżnia się wśród pozostałych cech motorycznych dużą wrażliwością na działanie ćwiczeń ruchowych”. Pod wpływem systematycznych ćwiczeń następuje szybki rozwój siły i spadek przy niedostatecznej aktywności ruchowej.

Wytrzymałość.

Wytrzymałość jest to, uwarunkowana stanem całego organizmu, zdolność do wykonywania długotrwałych wysiłków o określonej intensywności bez objawów wyczerpania (120-160 skurczów serca na minutę). Wytrzymałość zależy od układu krążenia, oddychania, wydzielania i termoregulacji, oraz od takich czynników psychicznych jak silna wola i motywacja. Rozwijanie wytrzymałości, a więc jej kształtowanie w sposób systematyczny i przemyślany, powinno rozpoczynać się jeszcze w fazie przedpokwitaniowej. Największe przyrosty wytrzymałości u dziewcząt obserwuje się w wieku 12 lat.
\Wg L. Denisiuka wytrzymałość to cecha motoryczna człowieka, która wyraża się najogólniej w braku przejawów zmęczenia przy wykonywaniu znacznych wysiłków ruchowych. Wytrzymałość zatem zależy od:
- sprawności narządów wegetatywnych (układu krążenia, oddychania, wydzielania, termoregulacji),
- ekonomiczności pracy,
- czynników psychicznych (woli, motywacji).

Koordynacja ruchowa

Pod pojęciem koordynacji ruchowej rozumiemy właściwości psychomotoryczne, które określają gotowość do optymalnego sterowania i regulacji ruchowych czynności. Kryterium oceny koordynacyjnych zdolności jest dokładność ruchu związana z koordynacją wolnych, kierowanych i kontrolowanych czynności motorycznych.

Zwinność to koordynacja ruchowa całego aparatu mięśniowego i kostnego. Jest sumą szybkości i zręczności, łączącą w sobie wyobrażenie ruchów elastycznych i obszernych, warunkujących szybką zmianę pozycji i postawy ciała. Zwinność w przeciwieństwie do innych zdolności motorycznych jest głównie cechą nabytą, uwarunkowaną głównie stanem i stopniem rozwoju układu nerwowego, dlatego też wzrasta wraz z rozwojem osobniczym. Zwinność jest to zdolność człowieka do wykonywania ruchów charakteryzujących się dokładnością