Logika 07-12-2010

Ze względu na sposób rozstrzygania prawdziwości zdań:

1. Zdania analityczne: tautologie logiczne: uznaje się je niezależnie od doświadczenia, a wyłącznie na podstawie rozumienia poszczególnych wyrazów i struktury zdań. Dzielą się na:

• tautologie- zdania analitycznie prawdziwe(Kawaler jest nieżonatym mężczyzną. Trójkąt ma 3 boki.);

• zdania kontradyktoryczne- zdania analitycznie fałszywe(każdy kwadrat ma 3 boki.). nie wnoszą nowej wiedzy o świecie

1. zdania syntetyczne: o ich prawdziwości rozstrzyga się na podstawie doświadczenia. Odwołujemy się do rzeczywistości(Na dworze zapadł zmrok.) ze względu na specjalne funkcje w systemie wiedzy wyróżniamy:

• aksjomaty: pewniki, postulaty

• hipotezy

zdania kwadratu logicznego:

• zdanie ogólno twierdzące: SaP: Wszystkie S są P lub też każde S jest P

• Zdania ogólno przeczące SeP: żadne S nie jest P

• zdania szczegółowo twierdzące: SiP pewne S są P

• zdania szczegółowo przeczące: SoP pewne S nie są P tudzież niektóre S są P

S- subiectum, podmiot

P- praedicato, orzecznik

afirmo- uznawać

nego- przeczenie

Każdy student pedagogiki jest inteligentni/ żaden student pedagogiki nie są inteligentni/ niektórzy studenci pedagogiki są inteligentni/

SaP zdanie przeciwne SeP

Zdania ogólne

zdania zdania

twierdzące przeczące

Zdania szczegółowe

SiP zdanie pod przeciwne SoP

I Przekątne: zdanie sprzeczne

I Pionowe: zdania podporządkowane

SaP: Każdy student jest bogaty.

SeP: żaden student nie jest bogaty.

SiP: Niektórzy studenci są bogaci.

SoP: Niektórzy studenci nie są bogaci.

Sprzeczność: zdania sprzeczne nie mogą być zarazem prawdziwe i zarazem fałszywe.

Przeciwieństwo: zdania nie mogą być zarazem prawdziwe, ale mogą być zarazem fałszywe.

Pod przeciwieństwo: między SiPem a SoPem zdania pod przeciwne mogą być zarazem prawdziwe, ale nie mogą być zarazem fałszywe.

Podporządkowanie: zachodzi między SaPem i SiPem, albo SoPem i SePem, jeśli zdanie ogólne jest prawdziwe to prawdziwe jest również zdanie podporządkowane mu czyli zdanie szczegółowe, a jeśli fałszywe jest zdanie szczegółowe, to fałszywe jest zdanie ogólne(przy założeniu nie pustości)

Wszyscy studenci

Każdy student jest bogaty.

Niektórzy studenci są bogaci.

Zdania praktyczne:

Zdania praktyczne: to takie, które występują w naukach praktycznych(etyka, estetyka, pedagogika…). Pełnią funkcję bodźcową(oprócz poznawczej)- skłaniają ludzi do pewnych zachowań, działań lub przyjęcia pewnych zachowań:

• Wypowiedzi wartościujące

• Oceny: zdania oceniające, wartościujące, nie tylko informują, ale i rekomendują: typy: aksjologiczne: moralne-dobro i zło, etyczne- piękno tudzież brzydota, utylitarne- skuteczność działania, cel uświęca środki; Wyróżniamy oceny:

• aksjologiczne,

• etyczne,

• estetyczne,

• utylitarne:

• Normy: tetyczne(obowiązywalność normy jest podyktowana postanowieniem przez prawomocną władzę, np. przepisy podatkowe, przepisy ruchu drogowego), aksjologiczne(obowiązywalność normy jest podyktowana odwołaniem się do pewnych wartości), utylitarne(obowiązywalność normy jest podyktowana skutkami działania, użytecznością): pełnią nie tylko funkcję informatywną, ale nakazują, zakazują, dopuszczają, stanowią bodziec do działania

• Rozkazy: najbardziej widoczny jest aspekt bodźcowy, najmniej aspekt działania

• Pytania: obok informacji zawierają bodziec wyrażający chęć pozyskania informacji

• Życzenia i prośby

Problem wartości logicznej tzw. zdań logicznych

Logicy początkowo odmawiali zdaniom praktycznym wartości logicznej, ale przy podanej definicji zdania logicznego można uzasadnić wartość logiczną tych zdań ze względu na funkcję informacyjną jaką pełnią. Funkcja bodźcowa jedynie dopełnia ta pierwszą.

Kognitywizm: „przemyśliwują to”- głosi, że wartość logiczna przysługuje ocenom i normą zdania te praktyczne opisują jakiś rodzaj rzeczywistości.

Kognitywizm: zdania praktyczne wyrażają jedynie postawy emocjonalne lub wolitywne, dążenie podmiotu do realizacji zawartych w nich treści, dlatego nie przysługuje im wartość logiczna.

W tradycji filozofii klasycznej- jaką reprezentuje lubelska szkoła- tego nie zapisujcie- można przypisać wartość logiczną zdaniom praktycznym, gdyż praktyka pokazuje, że ludzie dyskutują o słuszności oceny, uzasadniają ją. Ich wartość logiczna byłaby zakotwiczona w pewnym stanie rzeczy do którego się owe zdania odnoszą. Nie są one jedynie wyrazem preferencji jednostkowych lub grupowych

Definicja nazwy:

1. Syntaktyczna: wyrażenie, które w zdaniu kategorycznym pełni funkcję podmiotu lub orzecznika

2. Semantyczna: wyrażenie, które w zdaniu kategorycznym pełni funkcję oznaczania

3. Pragmatyczna: myśl, którą użytkownik języka wiąże z danym wyrażeniem

Pojęcie w pojęciu psychologicznym i logicznym:

1. Psychologicznym: przedstawienie nienaoczne(samochód- każdy widzi wyobraża inaczej)

2. Logicznym: każdej nazwie odpowiada pojęcie, które jest jej znaczeniem

Zakres(ekstensja/ denotacja) i treść(intencja/ konokacja):

1. Denotować, desygnować, desygnat

2. Dwa pojęcia zbioru:

• Klasa(mnogość)

• Agregat (zbiór w sensie kolektywnym): zbiór uniwersalny studentów- wszyscy studenci we wszechświecie- student ufoludek też

1. Dwie nazwy mają ten sam zakres, jeżeli można je użyc zamiennie w pewnym zdaniu, a prawdziwość tego zdania się nie zmieni, np. auto- samochód

2. Typy treści nazw:

• Pełna

• Istotna

• Konstytutywna

• Konsekutywna

• Pleonastyczna

1. Dwie nazwy mające różne zakresy nie mogą mieć tej samej treści, ale mające ten sam zakres nie muszą mieć tej samej treści, np. Autor „Pana Tadeusza” i autor „Grażynki”