MŁODA POLSKA – Wykład 08 (23-04-2014)

KULTURA MASOWA

• Autonomizm cecha epoki, poddawanie analizie sposobu tworzenia, życia społecznego i kulturowego.

• Czas przełomu wieków to czas rozwoju kultury masowej. (Próchno sytuacja artystów tworzących kulturę masową, cierpią bo nie mogą znaleźć inwencji) Kultura masowa uniemożliwia rozwijanie artystycznych ideałów. Artsta musi dostosować się do potrzeb nieznanego odbiorcy o oczekiwaniach masowych. Z jednej strony artysta na przełomach wieku udawał swój status kogoś wyjątkowego, z drugiej – dostosować się do odbiorcy masowego. Słabnie funkcja wyróżnika społecznego, ale w etosie artystów ciągle istnieje.

• Sienkiewicz był przez pokolenie młodopolan postrzegany jako artysta sztuki masowej.

• Prawdziwy pisarz to ten, który przeżywa, nie który pisze. Sztuką jest umiejętność przeżywania, wrażliwość, a nie materialne dzieło.

• W życiu literackim XIX w. ważne były salony literackie, artysta znajdował tam możliwości do rozwoju swojego talentu mecenas go finansował. Na przełomie wieków zaczynają tracić swoje znaczenie, nie ma już finansowania artystów (przez przemiany ekonomiczne, gospodarcze itd.). Z takich salonów pozostał salon Deodymy (?) żył poprzednią epoką,funkcjonował w Warszawie do 1908r. do śmierci gospodyni. Charakteryzował się szczególną oprawą, teatralizacją, bywali tym artyści ,,parnasi” – grupa ekskluzywna (Sienkiewicz, Odyniec, Jankowski, Opman). Potrzeba celebracji artysta jako kapłana była bardzo silna. Inne salony to były po prostu domy, w których się spotykano, nie spotykał się mecenas z biednymi artystami, to spotkania u ludzi, którzy byli organizatorami życia kultury masowej – wydawców prasy.

• Dom na Zaświeciu Maryli Wolskiej – uczestnicy spokań nazywali siebie puamentnikami – przebywającyc w przestrzenie międzyplanetarnej.

• Kultura masowa -> zanikanie salonów.

• Artyści szukają kontaktu z przedstawicielami kultury masowej. Wobec czego spotykają się w kawiarniach – pojawiają się KAWIARNIE LITERACKIE, za którymi pojawia się KABARET LITERACKI. Dwie najistotniejsze formy życia literackiego.

• W Krakowie – Jama Michalika ze Lwowa (cukiernia ^^) filia cukierni

• W Warszawie – Udziałowa, 1908 Żeromski poznaje malarkę, która zostaje jego II żoną, bywa tu Leśmian, Srokowski, Micińskie, Reymonta, Żeromski. Spotykali się współpracownicy Himery.

• W Wawie – Pod filarami Bernarda B – razem z dziennikarzami, literaci semadeni z aktorami. W tamtejszej świadomości dziennikarz i pisarz to jedno. Słonimsi, Modrzejewska, Prus, Boy-Żeleński,

• W Wawie – kawiarnia U Stempka – Stempowskiego. Spotykali się aktorzy i dziennikarze, w noc sylwestrową 1908/09 zainicjowano działalność I kabaretu literackiego Momus. (Drugi ważny kabaret to Zielony Balonik). Moda na kabarety przyszła z francji, były ich dwa rodzaje – 1. Artyści spotykali się sami ze sobą, były o większej ambicji, służyły wewnątrzzawodowej ambicji - 2 nie stroniły od widzów, przedstawicieli kultury masowej, do tego kabaretu nawiązywał Zielony Balonik.

• Zielony Balonik – nie wiadomo kto go założył xD, Kisielewski, Noskowski, Siedlecki – inicjatywa narodziła się między nimi, 1905 odbył się I wieczór kabaretowy.

• Istotą kabaretu była gra z konwencją.

• W 1910 wychodzą Historie Maniaków – tekst likwidacyjny, rozliczeniowy. Kabret wpisuje się w weryfikacje własnych schematów kultury.

• Momus – nazwa to grecki bożych śmiechu wyśmiewający ludzkie przywary mieszkańców Olimpu.