Zarządzanie jakością
16/10/13
Na pe hasło: qualitas.13; trzeba się zalogować!
Zaliczenie:
Test otwarty, przez 20 min – 12 pytań (ona zadaje ustanie pytanie, my pisemnie odpowiadamy, bez przepisywania pytania); przy uzyskaniu 50% z testu, doliczane są zadania z pe (odpowiadamy konkretnie, nie referaty na ½ strony)
Zaliczenie 51%
Zarządzanie – jest to działalnością kierowniczą, polegającą na ustaleniu celów i powodowaniu ich realizacji poprzez wykorzystanie zasobów, procesów informacji w istniejącym otoczeniu (społecznym, kulturowym, prawnym ekonomicznym itp.) w sposób sprawny i skuteczny oraz zgodny z racjonalnością zadań
Zarządzanie to dysponowanie zasobami dla uzyskania korzyści to planowanie nad różnorodnością i przekształcenie …..
Ricky W. Griffin:
- Zarządzanie - zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, kierowanie – przewodzenie i motywowanie i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.
Planowanie oznacza wytyczenie celów organizacji i określenie sposobu ich najlepszej realizacji
Podejmowanie decyzji to część procesu planowania i obejmuje wybór trybu działania spośród dostępnych możliwości
Planowanie i podejmowanie decyzji pomagają utrzymać sprawność zarządzania, dostarczając wskazówek do przyszłych działań.
Organizowanie polega na wykonywaniu czynności mających na celu powiązanie różnorodnych działań członków organizacji w pewne bardziej lub mniej trwałe zespoły działań
Kierowanie, czyli przewodzenie i motywowanie polega na wywoływaniu u podwładnych właściwego stosunku do powierzonych im zadań, poprzez bodźce motywacyjne, oddziałujące na podwładnych w pozytywny lub negatywny sposób (premie, nagrody, nagany)
Kontrolowanie polega na porównaniu przebiegu wyników pewnych działań, tzn. stanu osiągniętego z planowanym celem, tzn. ze stanem złożony)
Wstępna
Bieżąca
Doraźna
Końcowa
[przy pomocy odpowiednich narzędzi, odrębnych dla różnych kontrolowanych rzeczy]
Zarządzanie jakością
Zarządzanie zasobami, procesami poprzez pryzmat efektów kojarzonych z jakością
Wg. ISO 90000:
Skoordynowane, powiązane ze sobą działania dotyczące kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości, obejmujące określenie i wdrożenie polityki jakości, celów ją wspierających, planów, a także szeroko rozumiane zapewnienie jakości i jej ciągłe, nieustanne doskonalenie.
Zarządzanie jakością to Zapewnienie jakości + Doskonalenie jakości
[zapewnienie – niezbędne minimum, które zbliża się z wymaganiami klienta]
NA KOŁO - Wytłumacz ten wzór; jak rozumiesz np. przewodzenie, motywowanie, kontrolowanie z griffina w odniesieniu do jakości
Zapewnienie jakości
część zarządzania jakością ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dotyczące jakości będą spełnione
W zapewnieniu jakości bardzo ważną rolę odgrywa standaryzacja.
Doskonalenie jakości
Część zarządzania jakością ukierunkowana na zwiększenie zdolności do spełnienia wymagań dotyczących jakości
Dążenie do poziomu przewyższającego planowane wyniki, wprowadzanie nowych rozwiązań, technologii, ale także przywracanie stabilności procesów
W doskonaleniu jakości istotną rolę odgrywają różne metody i narzędzia jakościowe
Dlaczego mówimy o jakości?
Wzrost konkurencji
Wprowadzenie nowych technologii wytwarzania
Skracanie okresów innowacji wyrobów
Obniżanie kosztów wytwarzania itp.
Uwarunkowania prawne
Bezpieczeństwo użytkowania
Ochrona zdrowia i życia
Ochrona środowiska naturalnego
Odpowiedzialność prawna za jakość
Standardy międzynarodowe
Dyrektywy, regulacje
Potrzeby i oczekiwania użytkowników
Rozszerzenie funkcji wyrobów
Ekstremalne warunki eksploatacji wyrobów
Chęć wyższego bezpieczeństwa
Wzrost niezawodności i trwałości [teraz: celowe postarzanie produktów]
Dostępność serwisu
Łatwość obsługi
Dostępność na rynku
Rozwój ruchów konsumenckich
Polityka jakości firmy
Image
Poprawa konkurencyjności
Akceptacja rynku
Zdobycie nowych rynków
Definicja jakości?
Próby określenia jakości przypominają szykanie złota na końcu tęczy. Możemy zmierzać w odpowiednim kierunku, ale nigdy tam naprawdę nie dotrzemy…
Martin Woodhead: „Dążenie ku tęczy”
[jakość jest to stopień, w jakim obiekt spełnia pewne cechy (ma je)]
Jakość jako symbol
Kiedyś: Gmerki – znaki cechowe, potem
Znaki fabryczne, marki, potem
Znaki zgodności z normami lub
Znaki jakości
KOŁO - Co oznacza znak jakości Q? (Znak - Poznaj dobrą żywność? – promowanie żywności wysokiej jakości)
Nazwy/symbole – synonimy:
Rosenthal
Electrolux
Panasonic
Adidas
Nazwy wyrobów – synonimy – przykład: zegarek szwajcarski
Jakość luksusowa – np. mercedes, człowiek, który nim jeździ,
Kojarzenie jakości – metoda prób i błędów (historyczna)
Przedmioty codziennego użytku
Skóry zwierzęce
Żywność
Kodeks Hammurabiego – wymaganie JAKOŚCI
Platon wprowadził pojęcie – jakość; przeciwstawił pojęcia ilości, a jakości
W średniowieczu, obowiązywała zasada – niech kupujący sam się strzeże, dotknięte – kupione to gmerki przestrzegały klientów
W latach 40. I 50. XXw. - Nastąpił wzrost zainteresowania jakością, szczególnie: Japonia
Cykl PDCA – nacisk na doskonalenie jakości – wymyślił Deming
Deming – def. – jakość to przewidywany stopień jednorodności i niezawodności przy możliwie niskich kosztach i dopasowaniu do wymagań rynku
(pierwiastek rynkowy, ekonomiczny, nacisk na niezawodność wyrobu i powtarzalność jago cech)
Juran – Jakość to stopień, w jakim dany produkt zaspokaja potrzeby określonego nabywcy; jakość – użyteczność wyrobu; jakość – stopień , w jakim określony wyrób znajduje pierwszeństwo przed innym
Booom na jakość – lata 60. I 70. XXw. rozwój TQM, 6 sigma itd.
Crosby – jakość osiąga się poprzez zapobieganie a nie przez kontrolę; „zero defektów”; jakość mierzy się kosztem barku zgodności a nie wskaźnikami; jakość określa się poprzez zgodność ze specyfikacją; 4 absoluty
Taguchi – o jakości decyduje starta przekazana przez dany produkt od momentu pojawienia się tego produktu na rynku. Każda charakterystyka jakości ma wartość docelową, a każde odchylenie od tej wartości powoduje starty dla społeczeństwa
Imai – twórca koncepcji Kaizen, wg której jakość – wszystko to, co można poprawić
30/10/13
WYKŁAD 2: NORMALIZACJA. KOSZTY JAKOŚCI
Jednym z warunków zapewnienia jakości jest STANDARYZACJA
Historia
4241 pne – w Egipcie – ustalenie 365 dni w roku
2560 pne – w Egipcie – zastosowanie modułu budowlanego przy budowie piramidy Cheopsa
IV w. ne – Rzymianie normalizują drogi – 2,75 cm
1906 – powołanie IEC [porządkowanie, normalizowanie dyscypliny elektrotechnicznej]
1926 – powołanie ISA
1946 – powołanie ISO
Podstawowa zasada – „Angielska śruba będzie wkręcana we francuski otwór niemieckim śrubokrętem”
Normalizacja w naszym życiu, przykłady:
Normalizacja papieru – a4, a5
ISO 216
Giełdy towarowe – sprzedaż towarów standaryzowanych pod względem jakości i ilości
ISO 3166 – zasady kodowania oraz kody dla nazw państw oraz terenów
Znakowanie produktów niebezpiecznych
Organizacje normalizacyjne – międzynarodowe
ITU – międzynarodowa unia telekomunikacyjna
WHO – światowa organizacja zdrowia
FAO międzynarodowa organizacja do spraw żywności i rolnictwa
IUC – międzynarodowa unia badań skór chemicznych
ICUMSA – międzynarodowa komisja ujednolicenia cukrowniczych metod analitycznych
CAC – komisja kodeksu żywnościowego
Organizacje normalizacyjne – regionalne
Europejski komitet normalizacyjny
Europejski komitet normalizacyjny elektrotechniki
Europejski instytut norm telekomunikacyjnych
Afrykańska regionalna organizacja normalizacyjna ARSO
Cele normy:
Celem normy jest ułatwienie realizacji zadań wynikających z potrzeb społecznych i gospodarczych poprzez tworzenie wzorcowych rozwiązań w zakresie
Bezpieczeństwa ludzi, środowiska i mienia
Likwidowania barier w handlu
Utrwalania osiągnięć techniki
Upowszechniania postępu technicznego
Zwiększenia efektywności w gospodarce
Tworzenia podstawy do rozstrzygania sporów między dostawcą a odbiorcą
Tworzenia podstawy odniesienia przy zawieraniu umów cywilno - prawnych
Definicja normy wg UE
W dyrektywy rady UE 83/189 wraz ze zmianami oraz decyzji rady..
Specyfikacja techniczna, zatwierdzona przez uznaną jednostkę normalizacyjną, do wielokrotnego stosowania, z którą zgodność nie jest obowiązującą i która jest jedną z następujących norm:
Normą międzynarodową (np. ISO) – normą, przyjętą przez międzynarodową jednostkę normalizacyjną i rozpowszechnioną
Normą europejską (EN, ETS) – normą przyjętą przez europejską jednostkę normalizacyjną i rozpowszechnioną
Normą krajową (np. PN, DIN), normą przyjętą przez krajową jednostkę normalizacyjną i rozpowszechnioną
Każdy zakład ma prawo powołać swoją normę, czyli:
Zakładowy dokument normalizujący
Nie może on być jednak sprzeczny z postanowieniami istniejących norm krajowych, europejskich
System normalizacyjny w Polsce – Ustawa z dnia 23 września 2002 o normalizacji.
Normalizacja – proces dążący do powstania normy
Proces opracowania normy
Na proces opracowania normy składają się:
Ocena i przyjęcie propozycji tematu opisanej w karcie nowego tematu
Opracowanie projektu normy
Ankieta adresowana i powszechna
Rozpatrywanie uwag i zatwierdzenie normy
Publikacja normy
Zasada „standstill”
Jest to wstrzymanie krajowych prac normalizacyjnych (bez względu na jakim etapie się znajdują), jeżeli podjęto w tym samym zakresie prace na poziomie europejskim lub międzynarodowym
Polska norma
W Polsce normą krajową jest Polska. Norma oznaczona symbolem PN na zasadzie wyłączności, przyjęta w drodze konsensu i zatwierdzona przez krajową jednostkę normalizacjyjną i powszechną…
Polska norma – symbolika, przykłady
PN
PN-EN
PN-ISO
PN-EN-ISO
PN-IEC
Znak zgodności z Polską Normą
“chroniony znak, przyznawany przez jednostkę dokonującą oceny zgodności jako strona trzecia, wskazujący że przedmiot oceny zgodności (wyrób, proces, osoba, system lub jednostka) jest zgodny z wyspecjalizowanymi wymaganiami”
Można nim oznaczyć wyroby pod warunkiem uzyskania certyfikatu zgodności.
Lub istnieje inna możliwość - informacja o zgodności wyrobu z wymaganiami.. (ta wersja jest tańsza, bo nie trzeba wykupować certyfikatu)
Normy europejskie
Normy europejskie EN – opracowane i wydawane przez
Drożenie EN jest obowiązkowe
Wdrożenie polega na włączeniu normy do krajowego systemu normalizacyjnego
Stosowanie jest DOBROWOLNE
Można uzyskać znak zgodności z normą EN,
Wdrożenie, a stosowanie – obowiązek wdrożenia (krajowy system normalizacyjny np. PKN), ale dobrowolność stosowania (np. przedsiębiorca w UE).
Czy mogą być jednak obligatoryjne?
Tak, jeśli przestrzegane są w jakimś prawie, np. w umowie cywilno – prawnej (strony umowy wyraźnie powołują się na różne wymagania jakościowe np. pochodzące z PN, DIN)
Normy jako prawny miernik jakości
Gdy strony nie powołują się na żadne konkretne wymagania dotyczące jakości towaru i gdy zajdzie spór:
Podstawę roszczeń stanowi jednak norma nieobligatoryjna dotycząca spornego towaru zgodnie z art. 375 KC
Norma jest tu miernikiem średniej jakości
Ważne definicje
Normy zharmonizowane – normy dot tego samego przedmiotu zatwierdzone przez różne jednostki normalizacyjne; mogą się różnić sposobem prezentacji, naet treścią, [nie mogą być jesak ze sobą sprzeczne]
Typy norm:
Norma podstawowa – obejmuje szeroki zakres zagadnień
Norma terminologiczna – określa definicje terminów oraz niektórych przypadkach odpowiednie objaśnienia
Norma badań – opisuje metodę badań
Norma procesu – jakie normy muszą być spełnione w celu zapewnienia funkcjonalności procesu
Norma wyrobu – wymagania jakie powinny być spełnione przez wyrób
Norma usługi
Norma interfejsu – dotyczy kompatybilności wyrobów
Norma danych
Stosowanie norm wycofanych
Jak norma została wycofana to może ona być dalej stosowana do funkcjonowania danej firmy [prezentują one tylko mniej nowoczesne normy]
Brak jakości, brak normalizacji – powoduje koszty jakości
Kształtowanie jakości produktu
Jakość typu
Planowanie i projektowanie wyrobu
Weryfikacja eksperymentalna
Jakość wykonania
Uruchomienie produkcji/usługi
Produkcja/dostarczenie usługi
Jakość eksploatacji
Użytkowanie produktu
serwis
jakość typu – zgodność z normami, z wymaganiami, które mają zastosowanie na etapie planowania wyrobu
jakość wykonania – zgodność z przyjętym wzorcem
jakość eksploatacji – to czego można się spodziewać na jakimś etapie trwałości
Koszty jakości to m.in. koszty błędów
marketingowe
Rozwojowe
Projektowania
Wykonania
Obsługi serwisowej
Informacyjne zarządzania
Zasada dziesięciokrotności
Wykrycie błędu na etapie projektowania może kosztować przedsiębiorstwa umowną złotówkę. W trakcie trwania produkcji – dziesięć złotych, a u konsumenta sto złotych
1:10:100
[wykrycie wady wcześniej kosztuje zdecydowanie mniej]
Koszty jakości
Pewne wydatki związane z zapewnieniem produktom przydatności do użytku – Juran i Gryna
Te, które są „związane z zapewnieniem wymaganego poziomu jakości - Hamrol
Koszty jakości są to ponoszone nakłady lub utracone korzyści wynikające z niedoskonałości działań – Borys
Suma kosztów poniesionych przy uzyskaniu dobrej jakości
Koszty jakości to takie, które wynikają z filozofii tolerowania błędów, pomyłek, opóźnień, przeoczeń – Deming
W każdym przedsiębiorstwie jest ukryta „fabryka” która wytwarza do 1/10 całości produkcji – ukierunkowana na wytwarzanie bubli, usuwanie błędów – Feigenbaum
Świadomy manager jest świadomy 30% kosztów jakości, 70% kosztów jest ukrytych (utracone możliwości, stracona energia)
Koło – napisz definicję 2 i wyjaśnij różnicę między nimi, podziała banka
Wg Johna Banka
Koszt zgodności [koszty ponoszone na uzyskanie pewności, że usługa odpowiada wymaganiom klienta]
Koszt profilaktyki [szkolenie, planowanie jakości, koszty przeglądów maszyn]
Koszty oceny [kontrola, ocena przegląd, koszty utrzymania sprzętu, wizyt u kontrahentów,
Koszty niezgodności [koszty które pojawiają się gdy do klienta trafi wyrób, niespełniający jego wymagań]
Koszty błędów (wewnętrzne) [koszty powtórnej kontroli, koszty braków nienaprawialnych i naprawialnych, koszty powtórnej kontroli, koszty wyszukiwania przyczyn]
Koszty błędów (zewnętrzne) [w konfrontacji zewnętrznej (u klienta), reklamacje, naprawy, serwis, koszty zwrotów, koszty związane z kosztami utraconych korzyści (utracenie szans, zaniechanie działań),koszty ukryte (np. związane z powstaniem odpadów,
Koszty utraconych korzyści
Koszty przekroczonych wymagań [jeżeli klient dostaje wartości, których się nie spodziewa
13/11/13
Całkowite koszty jakości – procesy tradycyjne
Całkowite koszty jakości – procesy nowoczesne
Koszty jakości – skutek wprowadzenia six sigma
Nie ma optimum, jest dążność do spadku całkowitych kosztów jakości
3,4 DMPO
– błąd na poziomie 3 sigma, to plama na dywanie, która jest błędem w procesie sprzątania, ma wielkość o średnicy 1,5m, natomiast na poziomie 6 sigma, jest to wielkość końcówki szpilki, której się wgl nie dostrzeże
Rachunek kosztów jakości
To proces polegający na:
Ewidencjonowaniu (księgowe ujęcie) na odpowiednich kontach – wg zróżnicowanego podziału (np., wg miejsc powstania, przyczyn)
Obliczaniu w poszczególnych grupach
Przeprowadzeniu analizy np. poprzez wyznaczenie wskaźników
Podjęciu działań korygujących i/lub zapobiegawczych
TEMAT: OBOWIĄZAKOWA CERTYFIKACJA produktów/wyrobów
Producent jest zobowiązany wprowadzić na rynek wyłącznie produkty bezpieczne.
Filozofią gospodarki UE jest swobodny przepływ wyrobów i usług między jej krajami członkowskimi
ALE
Dla pewnych grup wyrobów – zwłaszcza jeżeli mogą one stanowić zagrożenia dla zdrowia, mienia czy środowiska – zostały opracowane dyrektywy zawierające wymagania zasadnicze, których spełnienie jest warunkiem wprowadzenia do obrotu
Dowodem spełniania przez wyrób wymagań jest umieszczenie na nim oznakowania CE
Ważna zasada:
W Europie konsument ma prawo oczekiwać, że zakupiony produkt jest bezpieczny w użytkowaniu i nie zagraża jego życiu lun zdrowiu
Ma prawo żądać ochrony na tym samym poziomie niezależnie od tego, w jakim kraju się znajduje
Produkt – rzecz ruchoma nowa lub używana, jak i naprawiana lub regenerowana przeznaczona do użytku konsumentów, lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów, nawet jeśli dla nich nie była przeznaczona, dostarczona lub dystrybułowana, przez producenta lub dystrybutora, tak odpłatnie, jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach świadczenia usług. Produktem nie jest rzecz używana dostarczona jako antyk albo jako rzecz wymagająca naprawy lub regeneracji przed użyciem, o ile dostarczający powiadomił konsumenta o tych właściwościach rzeczy
Produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć warunkach jego użytkowania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym użytkowaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.
Dopuszczone do obrotu na jednolitym rynku UE mogą być wyłącznie wyroby spełniające wymagania unijnych aktów prawnych, które dotyczą głównie aspektów bezpieczeństwa użytkowania wyrobów
W Polsce przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę również ustawę o systemie oceny zgodności
Dyrektywy starego, a dyrektywy nowego podejścia
Dyrektywy starego podejścia obejmowały konkretne wyroby, kiedy trzeba było zmienić coś, komisje unijne się zapychały, zaletą było to, że znalazło się dyrektywę na wszystko; powolne nowelizowanie, przedsiębiorca musiał czekać na nową dyrektywę, żeby zacząć handel
Potem pogrupowano wyroby w poszczególne typy (różne zabawki stały się zabawkami ogółem itp.) Ale stwierdzono, że na niektóre grupy wyrobów trzeba zostawić wyszczególnione dyrektywy (np. motoryzacja, nawozy sztuczne). Nowe podejście uwzględnia również oszczędność energii itp. Dzisiaj mamy nadal dyrektywy starego podejścia, ale są zastępowane nowymi (zasadnicze wymagania, w starym podejściu – szczegółowe wymagania) Nowe wskazują na cele jakie producent powinien osiągnąć żeby wprowadzić produkt na rynek, dają one pewną dowolność.
Duża liczba dyrektyw szczegółowych jest uzasadniona specyficznymi warunkami np. w przemyśle motoryzacyjnym
Nowe podejście – dyrektywy całkowitej harmonizacji, a ich przepisy zastępują wszystkie odpowiednie przepisy krajowe, które powinny być uchylone, Dyrektywa jest nadrzędna
Znak CE można uzyskać dopiero po przejściu oceny zgodności (pomysł nowego podejścia)
CE jest obowiązkowe dla wyrobów nowych pochodzących z krajów członkowskich UE; dla wyrobów nowych i importowanych z krajów poza UE
Szczegółowe wymagania dotyczące produktów znajdziesz w normach, które są normami zharmonizowanymi (tylko wymagania zasadnicze)
Tylko wyroby które spełniają wymagania zasadnicze mogą zostać wprowadzone na rynek i do użytku
DNP
Dyrektywa bezpieczeństwo zabawek – zastąpiona dyrektywą TOYS
Wyroby budowlane
Odpowiedzialność za produkty wadliwe
Wyposażenie ochrony osobistej
Nieautomatyczne urządzenia ważące
Urządzenia gazowe
Wyroby medyczne
Sprawność energetycznych kotłów wodnych
Rekreacyjne jednostki pływające
Dźwigi
Maszyny
Urządzenia ciśnieniowe
Przyrządy pomiarowe
Bezpieczeństwo zabawek
ZNAĆ 5 nazw!!
Producent musi ustalić sam jakimi dyrektywami objęty jest wyrób na etapie projektowania wyrobów
Jak uzyskać oznakowanie CE
- wymadania dyrektywy stosuje się do zabawek, czyli do dowolnego produktu lub materiały zaprojektowanego dla dzieci do 14 roku życia
Dyrektywa zabawkowa pprzewiduje trzy oceny zgodności
- moduł A (wewnętrzna kontrola produkcji)
- moduł b (badanie typu WE)
- moduł C (zgodność z typem w oprciu o wewnętrzną kontrolę produkcji
Droga jaką musi przeyć producent i jego produkt, aby mógł być oznakowany CE (moduł A lub poprzez moduł B+C)
Modułów podstawowych jest 8 ale 14 w różnych kombinacjach
Czy stosowane są normy zharmonizowane (tak moduł A) (nie; tak ale nie w całości, normy nie istnieją moduł B+C)
Moduł A jest najpowszechniejszym spośród 3 systemów
Po spełnieniu wymagać odpowiednich modułów możemy
- nadać na własną odpowiedzialność nadać oznaczenie ce na zabawkę i/lub
- na własną odpowiedzialność wystawić deklarację zgodności i/lub
- uzyskać certyfikat Ce wydany przez jednostkę notyfikowaną
Po spełnieniu tych warunków zabawka może się znaleźć na rynku UE
Moduł A
- jest najprostszy
- obejmuje kontrolę projektowania, jak i produkcji wyrobów
- nie wymaga udziału jednostki notyfikowanej w procesie oceny zgodności
- całą procedurę oceny prowadzi tylko i wyłącznie producent wyrobu na swoją własną odpowiedzialność
Moduł B: badanie
- moduł obejmuje kontrolę fazy projektowania
- wykonany na tej podstawie prototyp przekazywany jest do jednostki notyfikacyjnej celem wykonania tzw. badania typu
Moduł C: zgodność z typem
- obejmuje fazę produkcji i następuje po B
Zapewnia zgodność produkowanych seryjnie produktów
- nie jest notyfikowany??
Moduł D – zapewnienie jakości produkcji
- wymaga udziały jednostki notyfikowanej, która ocenia czy jest system (czy pracujemy na jego podstawie) ISO 9001
Następuje po module B
- koncentrujemy się na ocenie tego, co się dzieje w ocenie produkcji, zgodnie z ISO, ale certyfikatu się nie wymaga
Moduł E
- tak jak D, ale
- faza kontrolna i badania (produkt końcowy)
Moduł F
- dodatkowo wystawienie certyfikatu zgodności
- produkt ocenia jednostka zewnętrzna
Moduł G
- każdy produkt jest badany przez jednostkę notyfikowaną
Krótkie serie produktów
Musi być wdrożony ISO
Moduł H
- przyglądają się oprócz produkcji też projektowaniu
Jeżeli w ocenie zgodności bierze udział jednostka notyfikowana
- cechy produktów, skład, opakowania, instrukcję montażu i uruchomienia itp.
- oddziaływanie na inne produkty, czy może stwarzać zagrożenie czy nie, czy istnieje ułatwienie przy łączeni tych modułów
- wygląd, oznaczenia, instrukcje użytkowania
- czy zostały wyznaczone grupy, dla których produkt jest przeznaczony (gdzie jak i przez kogo może być użytkowany)
Jeżeli wyniki są pozytywne to w ramach certyfikacji jest wydawany certyfikat (potwierdzenie zgodności)
Certyfikacja – działalnie jednostki certyfikującej, że wyrób lub proces jest zgodny z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami
Jednostka notyfikowana – zajmuje się certyfikacją i badaniem wyrobów, notyfikacja jest uzasadnieniem jej potencjału. Zajmuje się tym Ministerstwo Gospodarki, które może dać notyfikację np. laboratorium na wykonywanie badań, po tym jak ta jednostka będzie miała akredytację, którą wydaje Polskie Centrum Akredytacji
Listy jednostek notyfikowanych sna zakresy poszczególnych dyrektyw są one obwieszczane w monitorze Polskim
Żeby być notyfikowanym trzeba być akredytowanym
Rejestracja danej jednostki jednostka
Akredytacja danej jednostki prze PCA jednostka akredytowania [formalne uznanie naszych kompetencji]
Autoryzacja danej jednostki przez właściwe ministerstwo jednostka autoryzowana [autoryzowanie się w konkretnym resorcie
Notyfikacja danej jednostki przez MG jednostka notyfikowana w UE [MG z komisją UE może nadać notyfikację]
Akredytacja – uznanie przez jednostkę akredytującą kompetencji jednostki do wykonywania określonych działań
Autoryzacja – zakwalifikowanie przez ministra lub kierownika urzędu centralnego, zgłaszającej się jednostki do procesu notyfikacji
Notyfikacja - zgłoszenie komisji UE autoryzowanych jednostek certyfikujących i kontrolujących oraz autoryzowanych laboratoriów właściwych do wykonywania określonych czynności
Polskie centrum badać i certyfikacji S.A. jednostka notyfikowana nr: 1434
Zakres notyfikacji obejmuje następujące dyrektywy nowego podejścia:
Bezpieczeństwo zabawek
Kompatybilność elektromagnetyczna
Sprzęt
W przypadku gdy nie ma szczegółowych przepisów dotyczących bezpieczeństwa, uznaje się go za bezpieczny jeżeli spełnia określone wymaganiami polskimi pewne normy. Jeżeli więc produkt je spełnia, tzn. że jest produktem bezpiecznym
Jak nie ma też norm, ro bezpieczeństwo produktu ocenia się wg norm europejskich, starszych norm polskich, zaleceń komisji europejskiej, w sektorze zasad dobrej praktyki, w wiedzy i technice, ew. uzasadnione oczekiwania konsumentów.
Organem sprawującym nadzór jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w zakresie ustalonym ustawą, w jego strukturach jest Inspekcja Handlowa, która pobiera próby z rynku i na tego podstawie wkracza i dokonuje oceny i kontroli
Wojewódzka inspekcja handlowa jest na ulicy Konopnickiej we Wrzeszczu
11/12/13
System ISO 9001 oraz systemy pokrewne i branżowe
International Organization for Standardization
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna
isos - równy, równocenny
1930 – kontrola statystyczna – opracowana przez Sherwart-a
1959 – departament obrony USA – norma ML-Q-9858 (nie trzeba jej znać)
1962 – NASA wydała Quality System Requirements dla swoich dostawców
1968 – NATO przyjęła normę AQAP
1970 – Pierwsze przepisy dot. Systemów jakości – Atomic Energy Commission
1971 – ANSI-N45-2
1971 – BS 9000 – zalecenia dla przemysłu elektronicznego w Wielkiej Bryttaniii
1974 – BS 5179
1979 – BS 5750
WB pionierzy wydawania norm!
1987 - Pierwsze wydanie norm, głównie oparte o BS5750
1994 - Drugie wydanie norm
1996 - Normy z serii ISO 9000 wydane w Polsce - PN-ISO 9000:1996
2000 - Trzecie wydanie oparte o tzw. "podejście procesowe"
2005 - Aktualizacja normy ISO 9000 (Podstawy i terminologia)
2008 – Aktualizacja ISO 9001(Wymagania) i ISO 9004
(nie trzeba pamiętać dat, tylko około)
Motywy podjęcia decyzji o certyfikacji
Wg kwartalnika „Zarządzanie Jakością”
Badania – marzec 2010 ( w % odpowiedzi)
- chęć wyróżnienia się na rynku (największy) 86%
- cele promocyjne (drugi największy)
- chęć oceny niezależnej
- wymogi rynku
- wymóg klienta
- warunek przetargu
- wymogi prawa
- przepisy branżowe
Aspekt marketingowy
Certyfikat ISO 9001 oraz możliwość umieszczania informacji o nim w logo przedsiębiorstwa, w dokumentach korespondencyjnych i innych znakach, pozwala przyśpieszyć proces budowania wizerunku.
Jest to symbol pozytywnie odbierany przez klienta.
Jest elementem wizualnej identyfikacji firmy, sprawia, że firma ma swój udział w sferze zmysłowej odbiorcy, a to pierwszy krok do zdobycia rynku
Ekonomiczne aspekty certyfikatu ISO 9001
Badania wykazują, że certyfikacja na zgodność z normą ISO 9001 wpływa na poprawę wyników finansowych przedsiębiorstwa oraz na wzrost jej wartości.
Rozpatrywanie zależności systemu jakości wg norm ISO serii 9000 w kontekście wzrostu wartości firmy pozwala wyróżnić
wartość w aspekcie krótkoterminowym rozumianą jako relację: koszty – przychody, czyli zysk
oraz
wartość w aspekcie długoterminowym, rozumianą jako przewagę konkurencyjną.
Wzrost krótkoterminowy osiąga się ze względu na:
Ustabilizowanie lub zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów,Obniżenie kosztów we wszystkich strefach działalności przedsiębiorstwa, a w szczególności w sferze:
Doskonalenia i nadzorowania procesów w firmie,
Optymalizację poprzez eliminację marnotrawstwa wymaganych zasobów do dostarczenia wyrobu czy usługi.
Wzrost długoterminowy wartości przedsiębiorstwa uzyskiwany jest przez:
Tworzenie i integrowanie łańcucha wartości, a w tym rozwój i stabilizację relacji z odbiorcami i dostawcami oraz uwiarygodnienie łańcucha dostaw w całym cyklu obsługi klienta,
Rozwój kapitału intelektualnego przejawiający się w byciu liderem w zarządzaniu, w kodyfikacji wiedzy w procedurach, w gromadzeniu wiedzy o firmie i jej zarządzaniu,
Umacnianie kultury organizacyjnej firmy,
Utrzymanie aktywów materialnych i niematerialnych na odpowiednim poziomie i poprzez potrzebę stałego ich doskonalenia
Kto wdraża ISO 9001?
Wszyscy mogą ją wdrożyć, każde przedsiębiorstwo i każda organizacja, urzędy, szpitale, szkoły. Nie ma zanczenia wielkość firmy – do wymagań ISO 9901 mogą dostosywoywać się kikutysięczne wielowydziałowe korporacje, małe firmy rodzinne, nie ma znaczenia wielkość ani rodziaj.
Normy serii 9000
Definują minimalne wymagania wobec systemu jakości
W celu udokumentowania możliwości opracowania i dostarczenia danego wyroby lub usługi
Służące uzyskaniu zadowolaenia klienay poprzez skuteczne wdrożenie system jakości oraz ciągły proces doskonalenia jakości
system
zbiór wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziaływujących elementów
system zarządzania
system do ustanawiania polityki i celów, i osiągania tych celów
system zarządzania jakością
system zarządzania do kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości
zarządzanie jakością
skoordynowanie działania dotyczące kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości
zapewnienie jakości
część zarządzania jakością ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dotyczące jakości będą spełnione
doskonalenie jakości
część zarządzania jakością ukierunkowana na zwiększenia zdolności do spełnienia wymagań dotyczących jakości
Seria norm ISO 9000
Seria rodzina grupa zbiór – nie ma znaczenia nazwa
ISO 9000: 2005
PN-EN ISO 9000:2006 Systemy Zarządzania Jakością. Podstawy i terminologia
ISO 9001:2008
PN-EN ISO 9001:2009 Systemy Zarządzania jakością. Wymagania
ISO 9004:2009
PN-EN ISO 9004:2009 Zarządzanie mające na celu osiąganie trwałego sukcesu organizacji – Podejście poprzez zarządzanie jakością (oryg.) [doskonalenie org jeżeli nie wystarcza nam norma 2008]
ISO 19011:2001
PN-EN ISO 19011:2003 Wytyczne do auditowania systemu zarządzania jakością i systemu zarządzania środowiskiem
Wymaganie – potrzeba lub oczekiwanie, które zostało ustalone, przyjęte zwyczajowo lub jest obowiązkowe.
Norma ISO 9001
Specyfikacja klienta
Akt prawny
Umowa
Zwyczaje w firmie
Krewni i znajomi.. np.
ISO 10005:1995 Zarządzanie jakością - Wytyczne dotyczące planów jakości).
ISO 10006:2003 Zarządzanie jakością - Wytyczne dotyczące jakości w zarządzaniu przedsięwzięciem
ISO 10007:2003 Zarządzanie jakością – Wytyczne zarządzania konfiguracją
ISO 10012:2003 Systemy zarządzania pomiarami - Wymagania dotyczące procesów pomiarowych i wyposażenia pomiarowego
Norma ISO 9001
Ma rozdziały:
4 – ogólne spojrzenie czym jest system, dokumentacja i podejście procesowe
Rozdział 5 – zaangażowanie kierownictwa, zorientowane na klienta, planowanie, odpowiedzialność, uprawnienia, komunikacja
Rozdz 6 – zarządxanie zasobami
Rozdz 7 – realizacja wyrobu (trzeba go zaplanować, zakupy, zapasy, monitorowanie…
Rozdz. 8 – pomiary, analiza i doskonalenie
Dopuszczalne wyłączenia – tylko rozdział 7
To obszary i wymagania które nie są przez daną organizację realizowane i mają związek z 7 rozdziałem normy
Przykłady zakresów
MAĆKOWY:
Skup mleka surowego. Przygotowanie nowych wyrobów z mleka. Produkowanie, pakowanie, magazynowanie, dostarczanie i handel własnymi wyrobami z mleka. Handel zakupionymi artykułami żywnościowymi.
SPOMLEK:
Skup mleka. Produkcja i dystrybucja serów twardych, mleka spożywczego, mleka w proszku, masła, jogurtu, śmietany, kefiru i napojów owocowych.
Wybrane wymagania - 4. System zarządzania jakością
4.1. Wymagania ogólne
Dotyczą potrzeby ustanowienia, udokumentowania oraz utrzymania systemu zarządzania jakością, który zgodnie z normą powinien ulegać ciągłej poprawie pod względem jego skuteczności.
Dana organizacja powinna:
zidentyfikować wszystkie procesy niezbędne do wprowadzenia systemu zarządzania jakością i jego zastosowania w organizacji,
określić kolejność i powiązania pomiędzy procesami,
określić kryteria i metody badania skuteczności procesów,
zapewnić zasoby, środki, informacje, które są niezbędne do zrealizowania określonych operacji i ich monitorowania,
wdrożyć działania, które są niezbędne do osiągnięcia zaplanowanych rezultatów oraz do osiągnięcia ciągłego doskonalenia realizowanych procesów.
4.2. Wymagania dotyczące dokumentacji
4.2.1. Postanowienia ogólne
To wymagania odnoszące się do potrzeby udokumentowania systemu zarządzania jakością, który zgodnie z normą powinien obejmować:
udokumentowaną politykę jakości i cele jakości,
księgę jakości,
udokumentowane procedury wymagane w normie ISO 9001:2000,
dokumenty potrzebne do zapewnienia skuteczności procesów planowania, do zapewnienia skuteczności realizowanych operacji i nadzoru nad procesami,
zapisy wymagane przez normę ISO 9001:2000.
5. Odpowiedzialność kierownictwa
5.1. Zaangażowanie kierownictwa
Norma wymaga, by najwyższe kierownictwo dostarczało dowodów swojego osobistego zaangażowania w rozwój i wdrożenie systemu zarządzania jakością oraz w ciągłe doskonalenie jego skuteczności.
Zgodnie z normą, powinno to polegać na:
przekazywaniu informacji w obrębie całej organizacji na temat istoty spełniania wymagań klienta oraz wymagań o charakterze prawnym,
ustanowieniu polityki jakości,
zapewnieniu, by opracowane zostały cele jakościowe,
prowadzeniu przeglądów kierownictwa,
zagwarantowaniu zasobów i dostępności do nich.
5.5.2. Przedstawiciel kierownictwa
Norma wymaga wyznaczenia osoby, której zadaniem będzie:
zapewnienie, że procesy niezbędne dla systemu zarządzania jakością są ustanowione, wdrożone i utrzymane,
przedstawianie raportów najwyższemu kierownictwu dotyczących funkcjonowania systemu zarządzania jakością i będących podstawą jego udoskonalenia,
utrzymywanie kontaktów zewnętrznych w sprawach systemu jakości.
6. Zarządzanie zasobami
6.2. Zasoby ludzkie
Personel wykonujący pracę mającą wpływ na jakość produktu powinien posiadać odpowiednie dla danego stanowiska kompetencje, wykształcenie, umiejętności, doświadczenie.
Ich zapewnienie winno polegać na:
wcześniejszym zidentyfikowaniu i określeniu kompetencji personelu
szkoleniu personelu,
ocenie skuteczności szkoleń,
zapewnieniu świadomości o roli pracownika w systemie,
utrzymywaniu właściwych zapisów, pozwalających dostarczyć informacji na temat wykształcenia, rodzajów szkoleń, kwalifikacji oraz doświadczenia personelu mającego wpływ na zaspokojenie wymagań klienta.
Wybrane wymagania -
7. Realizacja wyrobu
7.4. Zakupy
7.4.1. Proces zakupu
Zakupione produkty powinny odpowiadać wcześniej ustalonym wymaganiom, a rodzaj i zakres nadzoru nad zakupami oraz dostawcami zależeć będzie od tego, w jakim stopniu dostawa wpływa na realizację produktu dostarczanego przez organizację.
Należy dokonywać klasyfikacji dostawców i ustanowić kryteria wyboru i oceny swoich dostawców.
Należy prowadzić i utrzymywać zapisy z kwalifikacji i oceny wraz z opisem działań, podjętych w ich następstwie.
7.4.2. Informacje dotyczące zakupów
Informacje dotyczące zakupów powinny dokładnie określać charakterystykę zakupywanego produktu, a jeśli to konieczne, zawierać dane na temat:
wymagań dotyczących akceptacji produktu, wymagań dotyczących procedur postępowania, procesów i wyposażenia,
wymagań dotyczących kwalifikacji personelu,
wymagań dotyczących systemu zarządzania jakością .
Wszystkie wymagania przed przekazaniem ich do dostawcy, muszą być sprawdzone pod kątem ich poprawności.
7.5.3. Identyfikacja i identyfikowalność
W rozdziale tym mówi się o potrzebie ustanowienia systemu identyfikacji produktu poprzez wszystkie etapy jego realizacji.
Mowa także o potrzebie zidentyfikowania i określenia statusu produktu, na tle wymagań dotyczących produktu, zweryfikowanych podczas monitorowania i pomiarów.
Identyfikacja - niepowtarzalne oznaczenie wyrobu,
surowca, dokumentu, procesu
Identyfikowalność - zdolność do prześledzenia historii,
zastosowania lub lokalizacji tego, co jest przedmiotem rozpatrywania
7.5.4. Własność klienta
Własność klienta (na przykład dostarczony przez niego dokument, rysunek, dodatki do produkcji),
wykorzystana lub w jakikolwiek sposób włączona do procesu realizacji, powinna być wcześniej zidentyfikowana, zweryfikowana, następnie chroniona i zabezpieczona.
Wybrane wymagania -
8. Pomiary, analiza, doskonalenie8.3. Nadzór nad wyrobem niezgodnym
Nie należy dopuścić do wykorzystania produktu niezgodnego z wymaganiami.
Przykłady postępowania z produktem niezgodnym:
podejmowanie działań eliminujących wykryte niezgodności, np. przeróbka, naprawa
zwolnienie lub akceptacja na podstawie zezwolenia na odstępstwo, wydawane przez odpowiednią osobę lub za zgodą klienta,
podejmowanie działań uniemożliwiających ich wykorzystanie, np. wyraźne oznakowanie, separacja, zabezpieczenie
8.5.2. Działania korygujące
Działania takie mają na celu wyeliminowanie przyczyn powstałych niezgodności i zapobiegania ich ponownemu pojawieniu się.
Rodzaj działań korygujących powinien być uzależniony od charakteru i skutków wywoływanych przez niezgodności.
Postępowanie ma regulować wymagania dotyczące:
przeglądania i analizy niezgodności, łącznie z reklamacjami klienta,
sposobów określania przyczyn niezgodności,
oceny potrzeby wprowadzania działań korygujących,
ustalania i wdrożenia działań korygujących,
rejestracji wyników podjętych działań,
przeglądu działań korygujących pod kątem ich skuteczności.
8.5.3. Działania zapobiegawcze
Celem działań zapobiegawczych jest wyeliminowanie przyczyn potencjalnych niezgodności.
Charakter działań zapobiegawczych zależy od skutków potencjalnych problemów, które mogłyby się pojawić, gdyby działania te nie zostały wprowadzone.
Opisuje się wymagania odnoszące się do:
sposobów oceny potencjalnych niezgodności i ich ewentualnych skutków,
oceny potrzeby wprowadzania działań zapobiegawczych,
określenia i wdrożenia niezbędnych działań,
rejestracji wyników podjętych działań,
przeglądu działań zapobiegawczych pod kątem ich skuteczności.
CZĘSTO NA EGZAMINIE – potencjalnych niezgodności!
Organizacja pracuje w systemie, w którym można odpowiedzieć na następujące pytania:
KTO?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
W JAKIEJ KOLENOŚCI?
NA JAKIEJ PODSTAWIE?
ILE?
JAK?
JAK CZĘSTO?
Obowiązuje zasada:
-powiedz, co masz robić
-rób to, co powiedziałeś
-udowodnij to
Norma ISO 9001 – tzw. meta-norma
Normy pokrewne
Normy przemysłowe (branżowe)
Normy pokrewne
Dedykowane dla przedsiębiorstw, niezależnie od ich specyfiki, przemysłu, branży działania
PN EN ISO 14001
Podstawowym zadaniem normy jest wspomaganie działań związanych z ochroną środowiska i zapobieganie zanieczyszczeniom w sposób zgodny z potrzebami organizacji. Certyfikacja na zgodność z wymogami normy ISO 14001 oznacza, iż firma jest zaangażowana w ochronę środowiska.
PN-N-18001 i OHSAS 18001
Norma PN-N-18001:2004 "Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania" oraz specyfikacja OHSAS 18001:2007 PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - Wymagania – zawierają wymagania dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy , w celu umożliwienia organizacji odpowiedniego sformułowania polityki i celów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem wymagań przepisów prawnych i innych wymagań dotyczących tej dziedziny.
Zawierają wymagania dotyczące identyfikacji zagrożeń występujących w organizacji oraz oceny związanego z nimi ryzyka zawodowego.
ISO/IEC 27001 – System zarządzania bezpieczeństwem informacji
Określa wymogi dotyczące systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji (ISMS.
Opracowana w celu zapewnienia wyboru adekwatnych i proporcjonalnych środków bezpieczeństwa.
Standard ten ma zastosowanie we wszystkich organizacjach, dla których informacja stanowi wymierną wartość lub jej ochrona wynika z odpowiednich przepisów prawa. Spektrum tych organizacji jest zatem bardzo szerokie: firmy, banki, jednostki administracji publicznej różnych szczebli, jednostki służby zdrowia, organizacje non-profit.
Normy branżowe (przemysłowe)
Dedykowane konkretnej, specyficznej gałęzi przemysłu, branży
Zawiera specyficzne wymagania, mające zastosowanie wobec wszystkich producentów tej branży – często jako warunek progowy
ISO/TS 16949 - Certyfikacja w przemyśle motoryzacyjnym
Opracowana przez Międzynarodową Grupę Zadaniową Sektora Motoryzacji (IATF) oraz Stowarzyszenie Japońskich Producentów Pojazdów Inc. (JAMA) przy wsparciu ze strony Podkomisji ISO/TC 176 - Zarządzanie jakością i zapewnienie jakości.
Zawiera treści normy ISO 9001 poszerzone o dodatkowe wymagania, obowiązujące w branży motoryzacyjnej.
Ujednolica amerykańskie (QS-9000), niemieckie (VDA 6.1), francuskie (EAQF) i włoskie (AVSQ) standardy specjalistyczne w branży motoryzacyjnej w celu wyeliminowania potrzeby wielokrotnych auditów certyfikacyjnych oraz zapewnienia wspólnego podejścia do systemu zarządzania jakością w przemyśle motoryzacyjnym.
Standard IRIS – kolejnictwo
ISO 22000 – system zarządzania bezpieczeństwem żywności
ISO 50001 – system zarządzania energią
ISO/IEC 20000 - system zarządzania usługami informatycznymi
EN ISO 13485 – wyroby medyczne (bez leków)
Wiele stopni uspecyficznienia – przykład przemysł spożywczy
ISO 9001
ISO 22000
ISO 15593 (opakowania żywności)
BRC, IFS (handel), GlobalGAP (farmy), MSC (hodowla ryb), FAMI QS (pasze)