naprawa- doprowadzenie do stanu używalności uszkodzonych ogniw lub pojedynczych zespołów maszyny. Jej integralnym składnikiem jest regeneracja części zużytych obejmująca czynności, których celem jest przywrócenie ich właściwości użytkowych.

Remont-Kompleksowa i jednoczesna naprawa wszystkich zespołów w maszynie lub ich wymiana

usunięcie skutków zużywania się części maszyn luburządzeń, przez co nie dopuszcza się do nadmiernego ich zużycia, mogącego spowodować awarie lub defekty wymagające nieplanowanego wycofania tych obiektów z użytkowania. Remont bierzący,średni,kapitalny

Przegląd wykrycie niesprawności i uszkodzeń oraz ich usunięcie przez regulację lub elementarne naprawy,kontrolowanie stanu technicznego maszyny,usuwanie wad i usterek. Działania-(diagnostyka,regulacja,konserwacja,profilaktyka) cel: ustalenie stopnia zużycia części i mechanizmówmaszyny oraz stwierdzenia, czy:części nie zostały nadmiernie zużyte,mechanizmy rozregulowane,zapobieganie defektą i awaria.zakres czyszczenie i mycie, sprawdzenie i pomiar zespołów dławicowych, przegląd i badanie łożysk, sprzęgieł i czopów wałów itp.

Konserwacją w znaczeniu procesu odnowy obiektu technicznego nazywa się czynności związane z:czyszczeniem,smarowaniem,kontrola stanu technicznego,zabezpieczeniem eksploatacyjnym,

Sprawdzanie stanu technicznego-przed rozpoczęciem procesu eksploatacji (komisyjny odbiór obiektu ioddanie go do eksploatacji),przed rozpoczęciem pracy i zaraz po zakończeniu (zmianowe oddawanie obiektu),w czasie jego pracy (co zalicza się do obsługi technicznej)

Maszyna techniczne sprawna-spełnia przypisana funkcję produkcji przy danych warunkach

Przestoje nieplanowane świadome świadomie i w sposób nieprzewidziany przerywamy dalsze użytkowanie maszyny z powodu jej niesprawności technicznej -na podstawie wypracowanej diagnozy(monitorowanie-stanu urządzenia,produkcji)

Przestoje nieplanowane wymuszone-wymuszona sytuacjia spowodowana-niemożliwość uruchomienia,brak ruchów roboczych.Źle przeprowadzony remont,wadliwa konstrukcja,zużycie naturalne.

Czynności obsługowe:instalacja,przeglądy techniczne (obsługiwanie,ocena stanu technicznego),szkolenie personelu,naprawy,utylizacja.

Monitorowanie stanu urządzenia *nieuzyskanie parametrów pracy maszyny *zwiększone zużycie E *nasilenie szumów * niewłaściwe funkcjo mechanizmów roboczyczych *wyciek smarów

Monitorowanie produkcji *zmniejszenie wydajności na jednost t *zbyt intensywne zużycie narzędzi lub materiału wsadowego *dużo braków prod lub wybrakowania całej produkcji, *z powodu niedotrzymania tolerancji wymiarowych i wymaganego kształtu wyrobu, zbyt dużej chropowatości powierzchni

Kontrola-mierzenie,obserwowanie,badanie charakterystyk obiektu istotnych.monitorowanie dzialania majace na celu obserwacje stanu obiektu. Od kontroli różni się tym, że jest ono stosowane do oceny dowolnych zmian parametrów w czasie, może odbywać się w sposób ciągły, w

przedziałach czasu lub podanej liczbie zadziałań

Trwałość techniczna-Cecha maszyny mierzona okresem trwania stanu technicznego

umożliwiającego jej właściwe użytkowanie (eksploatację) wg zasad przyjętych w okresie jej użytkowania. Kończy się zużyciem fizycznym, technicznie nie jest możliwe przywrócenie jej poprzednich zdolności. Na trwałość składają się trwałości techniczne części składowych maszyny. TT maszyny jest dłuższa niż TT części składowych ponieważ w maszynie w razie usterki jakiejś części można stosować części zamienne.

Maszyny naprawialne W okresie ich istnienia jest możliwe:

● zachowanie wymaganych param i wartości wielkości fizycznych opisujących stan urządzenia w okresie użytkowania aż do wystąpienia uszkodz ● zachowan wartości między kolejnymi uszkodzeniami urządz ● zachowanie wartości aż do osiągnięcia przez urząd stanu granicznego

Maszyny nienaprawialne W okresie ich istnienia jest możliwe:

● zachowanie wymaganych param i wartości wielkości fizycznych opisujących stan zdatności urządzenia aż do pierwszego uszkodz ● zachowan tychże param i wart do chwili wystąpienia stanu grani ● zachowanie tychże param i wart do zakoń wyznacz z góry pracy

Czynności obsługowe:instalacja,przeglądy techniczne (obsługiwanie,ocena stanu technicznego),szkolenie personelu,naprawy,utylizacja

Tarcie fizycznie suche występuje wówczas gdy trące powierzchnie lementów maszyn są fizycznie i chemicznie czyste,czyli gdy powierzchnie metalowych części maszyn są pozbawione warstw tlenków i błonek absorpcyjnych

t. wewnętrzne-przemieszczanie elem ciała w jego wnętrzu,wynika z istnienia sil kohezji zaleza od swobody przemieszczania się czasteczek,zewnętrzne- Odbior maszyny u producenta-

t. wewnętrzne wzajemne przemieszczanie elementow ciala w jego wnętrzu,sily kohezji i zalezy od swobody przemieszczania się czasteczek. Zewnętrzne-styk dwoch cial przemieszczających się wzajemnie, sily adhezji bez czynnika smarującego.suche,plynne,graniczne,mieszane,spoczynkowe ruchowe,ślizgowe kretne.toczne

Tarcie technicznie suche-występuje gdy współpracują ze sobą NIE SMAROWANE powierzchnie części maszyn (np.okładziny cierne-bęben hamulcowy) nieprawidłowa eksploatacja szkodz układu smarowania,w węzłach tarcia co powoduje zatarcia

Tarcie graniczne-powierzchnie trące pokryte smarami zawierającymi substancje powierzchniowo czynne. Smary te tworzą na powierzchni warstwy odporne na duze naciski i trwale przyczepiaja się do powierzchni trących zapobiegajac wystepowaniu tarcia suchego. Wystepuje w fazie docierania.

Tarcie półpłynne powierzchnie mają małą liczbę punktow styku, a powierzchnie trące nie są dostatecznie zasilone smarem.

Tarcie półsuche dużych naciskow i mała prędkości obwodowej, smar znajduje się częściowo między powierzchniami trącymi, ktore mają wiele punktow styku

Tarcie mieszane wystepowanie rożnych rodzajow tarcia na powierzchni styku trących elementow z wyodrębnionymi mikroobszarami styku

Adhezja-szczepianie mikroobszarów współpracujących cial w wyniku oddziaływania fizycznego,powoduje ja wzajemne oddziaływanie powierzchniowych pól sil stykających się ciał

Szczepianie- proces trwalego bezdyfuzyjnego połączenia stykających się mikroobszarów powierzchni współpracujących w warunkach tarcia ciał na pierwotnej granicy ich rozdziału w wyniku wiązania chemicznego.Niska tempr,brak dyfuzj,nie zależy od czasu.

Zrastanie tarciowe- trwałe połączenie w wyniku dyfuzji atomów przynajmniej jednego ciala przez pierwotna granice rozdzialu ciał. Wystepuje przy duzych odkształceniach plastycznych oraz w wysokiej temperaturze mikroobszarów powierzchni współpracujących ciał.Zależy od czasu

Dyrektywy Nowego podejścia-zharmonizowanie praw dotyczących przepisów bezpiecznego użytkowania maszyn na terenie państw członkowskich UE. Określaja zasadnicze wymagania dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,które powinny być spełnione aby wyrób nią objety można było uznac za bezpieczny.Dyrektywy określają sposoby jakimi może być dowodzona zgodność wyrobu z „zasadniczymi wymaganiami” Wyroby spełniające ich wymagania powinny nosic znak-CE Wymagania Dyrektywy Maszynowej Zostały sprecyzowane w załączniku obejmującym zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.

Wyznaczenie okresu eksploatacji Z punktu widzenia kosztów i efektów -moment w którym zrównają się sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością księgową urządzenia. Z punktu widzenia projektanta należydążyć do tego aby trwałość techniczna nadawana produktowi odpowiadała trwałości normatywnej i okresowi optymalnemu eksploatacji

niezawodność zespół właściwości, które opisują gotowość obiektu i wpływające na nią:nieuszkadzalność,obsługi walność,zapewnienie środków obsług.

Resurs diagnostyczny to zasób możliwości użytkowania obiektu do kolejnej okresowej planowanej obsługi diagnostycznej. Dopiero w jej wyniku, wypracowanej diagnoziy, dokonuje się obsługi

technicznej, i to tylko w niezbędnym zakresie. Zmierza się tu do tego, aby w treści diagnozy zawarte były elementy predykcji stanu technicznego diagnozowanego obiektu

resurus techniczny Podstawową kategorią jest tu resurs techniczny, zróżnicowany ze

względu na rodzaj obiektu, jego znaczenie w procesie produkcyjnym i zagrożenie stwarzane przez jego eksploatację.Resurs to zasób możliwości użytkowania obiektu do kolejnej

okresowej planowanej obsługi technicznej

niezawodność operacyjna-procesu(rozumienie procedur,procesow),człowieka,obsługiwalność obiektu technicznego(skracanie czasu obsługi),niezawodność obiektu technicznego-zw śr czasu do uszkodzenia.

Odbior maszyny u producenta-

a)karta maszynowa b)DTR-zakres-typowa DTRc)sposoby sprawdzania dokładności maszyny

d)podstawowe dokumenty dotyczące- obsługi maszyny,bezpieczniej pracy,regulacji,serwisowania,programowania.

Nastepnie transport i posadowieniea)przygotowanie maszyny do transportub)warunki prowadzenia bezpiecznego transportuc)ustawienie maszyny na hali produkcyjnej –punktowe,liniowe,gniazdowe(technologiczne,produkcyjne) d)posadowienie maszyn-swobodne,związane e)stosowanie podkładek wibroizolacyjnych (fundamenty,fundamenty wibroizolacyjne) f)poziomowanie obiektów

Przed pierwszym uruchomieniem a)Dekonserwacja maszyny b)Podłączanie czynnikow energetycznych -sprężone powietrze -źródła prądu -Woda technologiczna(obiegi wody chłodniczej zamkniete,w obiegu otwartym) -para technologiczna

Pierwsze uruchomienie

a)Zalewanie plynami technologicznymi Obiegi hydrauliczne,obiegli chłodnicze,układy smarowania(smarowanie selekcyjne,mgła olejowa,smary stałę) Środki smarne (stałe,płynne) b)procedury uruchomieniowe urządzenia c)Sprawdzenie pracy w cyklach (praca ręczna,praca w cyklach automatycznych d)regulacja c)tworzenie instrukcji stanowiskowej.

Badanie oleju. Określające zanieczyszczenia w oleju:• klasa czystości oleju,• ilość (i ewentualnie postać) cząstek stałych,• zawartość pierwiastków z zanieczyszczeń,• zawartość wody,• zawartość innych substancji zanieczyszczających (np. sadzy, glikolu, paliwa, gazów rozpuszczonych)

Określające stan oleju: topień zużycia /zestarzenia/ (zawartość produktów

starzenia),rezerwę oksydacyjną,własności reologiczne, własności palenia, własności związane z napowietrzaniem oleju (skłonność do pienienia i zdolność wydzielania powietrza),skłonność do emulgowania,

dobór smarów-plynne,maziste,( silnie obciążone, duże prędkości ruchu)stale(trudne warunki pracy,odporność smaru na zwiększone naciski,termp stabilność chemiczna.

Zużycie moralne-wskaźniki niekorzystne w stosunku do innych maszyn,zużycie fizyczne-pogarszanie właściwości użytkowych maszyn w wyniku eksploatacji i zuzywania maszyn i urządzeń. Procesy niszczace-chemiczne,cieplne,elektryczne,mechaniczne. Uszkodzenia stopniowe- powstale w wyniku kumulacji skutkow starzenia,losowe-gwaltowny wzrost obciążenia.zapobieganie zuzyciu-konstrukcyjne czynniki (poprawna kompozycja,dobór obciążeń,materiałów,par trących,uszczelnien,smarowania),kontrola stanu zmeczenia,regulacjia,wlasciwa jakos warstwy wierzchniej,dobor par montazowych.

obsługa profilaktyczna- ustalone odstępy czasu,cel-zmniejszenie prawdopodobieństwa uszkodzenia. Obslugfa remontowa-wykonywana po rozpoznaniu niezdatności.cel-przywrocenie obsluga organizacyjna-transport,przechowywanie

zużycie mechaniczne-quasi statyczne-ubyt mater przez caly czas trwania procesu,dynamiczne-zauwaza się jedynie zmiany jakościowe jak zgniot,zauważalny ubytek mat zauważalny po dlugim okresie tarcia,ścierne(typowe dla suchego) mikroskrawania(wykrawanie bruzdy w materiale elementu przez występ elementu wspołpracującego lub ziarno ścierne)rysowanie(tworzenie rysy w materiale elementu przez przemieszczający się występ elementu

współpracującego) Ścinanie nierówności (wartość siły niezbędnej do ścięcia występu jest mniejsza od wartości oporu odkształcenia (odgięcia) współdziałającego występu. Odrywanie nierówności(zahaczanie się występow elementow pary ciernej, z ktorych co najmniej jeden jest wykonany z materiału o budowie niejednorodnej.) Bruzdowanie (wgłębienie się występu elementu w materiał elementu wspołpracującego i na plastycznym wyciskaniu w nim bruzd podczas ruchu względnego (nie powoduje ubytku materiału)) adhezyjne 1 rodzaju (niskotemp)Zużywanie przez sczepianie-proces intensywnego niszczenia powierzchni częścimaszyn podczas tarcia, wyrażającym się plastycznym odkształceniem warstwy wierzchniej zuż adh 2 rodzajusczepianie II rodzaju (cieplne) zachodzipodczas intensywnego niszczenia powierzchni metaliwskutek tarcia ślizgowego i jest wywołane nagrzaniem stref tarcia do temperatury zmiękczenia metalu.spowodowane brakiem odpowiedniego doprowadzenia smaru,zbyt czestym i dlugim przeciążeniem prowadzacym do udzialu tarcia suchego.zużywanie utlenianie-typowe dla obficie smarujących czesci towarzyszy zużywanie zmęczeniowe.Powierzchnia tarcia charakteryzuje się:dużą czystością, jest z reguły błyszcząca,pokryta dość dużymi, nawet błyszczącymi plamami o rożnej barwie,.warstwa wierzchnia jest odkształcona nieznacznie. Zuż przez łuszczenie spallling typowe dla tarcia tocznego przy braku lub niedostatku

smaru - charakter dynamiczny, zmęczeniowy.Pierwsze mikropęknięcie pojawia się w miejscu największego wytężenia materiału wynik wielokrotnego działania maksymalnych naprężeń stycznych. Zuż gruzełkowe (pitting) Rodzaj zużywania wyniku tarcia tocznego w obecności smaru. Charakteryzuje się większą w porownaniu z łuszczeniem intensywnością oddzielania materiału - rozłupywanie mikroszczelin występujących na powierzchniach elementow w wyniku dynamicznego działania klinow smarowych. W strefach styku elementow czynnik smarujący jest wciskany

pod dużym ciśnieniem w mikroszczeliny materiału. Kratery pittingowe (miejsca wyrwań) są niebezpieczne; tworzą onekarby i mogą być źrodłem powstania pęknięć zmęczeniowych

cele diagnostyki-minimalizacjia nieplanowanych remontow i awari,eliminacja zbędnych remontow maszyn w dobrym stanie technicznym.działania:monitorowanie,diagnozowanie,prognozowanie. Diagnostyka to okreslenie ilościowe i jakościowe dostępnych do obserwacji objawow stanu technicznego i wnioskowanie na podstawie tego zbiory danych. Diagnostyka wibroakustyczna-proces dynamiczny zachodzący w maszynie Lub jej otoczeniu-halas,drgania,pulsacja,emisja akustyczna o f 0-1mhz i wiecej.analiza zagrożen-okresl rodzaj wypadkow,niebezpieczne czynniki zagrażające człowiekowi, np. chemiczne,biologiczne,

Monitorowanie- jest to obserwowanie wartości parametrów lub własności maszyny w trakcie normalnej jej eksploatacji lub w trakcie przeprowadzania procesu diagnostycznego

Diagnozowanie- czyli jest to proces mający na celu określenie aktualnego (w momencie pomiaru) stanu technicznego maszyny czyli o jej sprawności lub niesprawności, stopniu zużycia podzespołów,

wielkości uszkodzeń Geneza- jest to proces mający na celu ustalenie tego w jaki sposób

zmieniały się stany podzespołów maszyny od pewnego określonego

czasu do chwili obecnej. Prognozowanie- określanie przedziału czasowego, w którym należy

spodziewać się następnej zmiany stanu technicznego

Diagnostyka od strony realizacji to określenie ilościowe i jakościowe dostępnych do obserwacji objawów stanu technicznego i wnioskowanie na podstawie tego zbiory danych. Diagnostyka wibroakustyczna – proces dynamiczny zachodzący w maszynie lub jej otoczeniu czyli hałas, drgania, pulsacja medium, emisja akustyczna zachodząca w częstotliwości 0-1 MHz i więcej