emocje i motywacje/ćwiczenia

kontrola emocjonalna

NARZĘDZIA

1. Kwestionariusz Kontroli Emocjonalnej KKE [Brzeziński]

LEKTURA

1. Brzeziński, J. (1973). Kształtowanie się mechanizmu kontroli emocjonalnej.

Kwartalnik pedagogiczny,

18(3), 99-108.

TEORIA

Samokontrola emocjonalna

Czynność samokontroli to zachowanie podejmowane w celu
redukcji postrzeganej rozbieżności między standardem osobistym
a własną emocją lub formą zachowania.

Techniki kontroli to świadome czynności samokontroli.

Kontrola negatywna – wytłumienie niepożądanej formy

zachowania

Kontrola pozytywna – włączenie pożądanej formy zachowania


Klasy czynności samokontroli ze względu na obiekt, na który
skierowane jest oddziaływanie jednostki (wg. Kocowskiego):

 Oddziaływanie na sytuację emocjorodną

 Reinterpretacja sytuacji emocjorodnej

 Oddziaływanie na ośrodkowy proces emocjonalny

(wzbudzenie emocji przeciwstawnej lub wyładowanie
zastępcze)

 Działanie na motywację emocjonalną

 Pohamowanie działania sterowanego emocją








Grupy technik samokontroli emocjonalnej:

Techniki sytuacyjne – modyfikacje sytuacji emocjorodnej

Techniki kontroli wewnętrznej (symbolicznej) – modyfikacja pobudzenia emocjonalnego

Techniki kontroli ekspresji

Tatanka Yotanka (Sitting Bull)/Sioux
1831 – 1890 [Mistrz skali Ke]

Emocje i motywacje/ćwiczenia/KONTROLA EMOCJONALNA [skrypt by marekjaros2006]

2/4

TECHNIKI KONTROLI SYTUACYJNEJ nie prowadzą do negatywnych następstw

przykłady:

unikanie sytuacji emocjorodnych i usuwanie się z nich

poszukiwanie i podtrzymywanie kontaktu z bodźcami emocjorodnymi

„robienie czegoś innego” – poszukiwanie i włączanie bodźców uruchamiających reakcje,

które wykluczają emocję (Skinner, 1953)

TECHNIKI KONTROLI WEWNĘTRZNYCH WYZNACZNIKÓW EMOCJI
dwie odrębne grupy technik: oddziaływujące na poznawcze aspekty emocji lub skierowane na
komponent fizjologiczny (patrz koncepcja Schachtera i Singera)

przykłady:

tłumienie – hamowanie wewnętrznych (symbolicznych) bodźców uruchamiających

emocje. Polega to na uruchomieniu nowego ciągu myśli eliminującego niepożądaną
emocję, odwróceniu uwagi i skierowaniu na coś innego i niezgodnego z poprzednim –
„robienie czegoś innego”

autoperswazja – wypowiadanie uspokajających słów – powszechna w użyciu.

OSOBOWOŚCIOWE UWARUNKOWANIA KONTROLI EMOCJI


Wysoki poziom samokontroli charakteryzuje osoby:

Wyższym poziomie inteligencji

Większym zróżnicowaniu psychologicznym

Introwertyczne

Silnym poczuciu własnej odrębności i refleksyjności

Funkcjonujące w głębszej perspektywie czasowej

O uogólnionym poczuciu panowania nad swoim otoczeniem

Lepiej przystosowane psychologicznie i społecznie

Cechujące się relatywnie wyższą stabilnością zmiennych fizjologicznych

NARZĘDZIA

1. Kwestionariusz Kontroli Emocjonalnej – J. Brzeziński

Emocje i motywacje/ćwiczenia/KONTROLA EMOCJONALNA [skrypt by marekjaros2006]

3/4

kontrola emocjonalna - działa w różnych ogniwach procesu emocjonalnego z różną siłą

Kwestionariusz składa się z 5 skal, które mierzą siłę oddziaływania kontroli emocjonalnej w
poszczególnych ogniwach procesu emocjonalnego.

Profil psychometryczny – obrazuje strukturę kontroli emocjonalnej. Pomiędzy poszczególnymi
skalami mogą zachodzić interkorelacje. Stwierdzenia do kwestionariusza zostały zaczerpnięte z
literatury przedmiotu.

I.

skala kontrola ekspresji (Ke): mierzy zdolność osoby do kontrolowania zewnętrznych
przejawów emocji takich jak np. ruchy całego ciała, kończyn, drżenie rąk, wokalizacja,
śmiech, płacz, wyraz mimiczny twarzy. Nie bada: pocenia, blednięcia, czerwienienia się
(nie da się tego wyuczyć).

Wysoki wynik – świadczy o nadmiernej kontroli ekspresji emocji.
Niski wynik – niedostatecznie wykształcona kontrola ekspresji

II.

skala motywacji emocjonalno-racjonalnej (Mer): mówi o rodzaju motywacji u
jednostki; jeden koniec skali prezentuje zachowania motywowane emocjonalnie; drugi
koniec skali zachowania motywowane racjonalnie. Wynik pozwala określić typ sterowania
własnym zachowaniem.

Wysoki wynik – kontrolowane, przemyślane zachowania;
Niski wynik – impulsywność zachowania.

III.

skala odporności emocjonalnej (O): mierzy zdolność osoby do niezderorganizowania
się pod wpływem przeżywanych emocji dodatnich lub ujemnych. Uwzględnia także
oddziaływanie na przedmiot emocji, pozwalające osobie stłumić aktualnie rozwijający się
proces emocjonalny. Mierzy zdolność do kontrolowania własnych zachowań w stanach
emocjonalnych.

Wysoki wynik – osoba jest odporna na emocje i nadmiernie kontroluje swoje
zachowanie.

Niski wynik – nieodporna na emocje, nie kontroluje swoich zachowań. (Nie jest to to
samo, co pobudliwość lub brak pobudliwości, dalej jest w stanie skontrolować emocje).

IV.

kontrola sytuacji (Ks): mierzy zdolność osoby do kontrolowania sytuacji wywołujących
emocje przez odpowiednią ich percepcję i interpretację. Uwzględniany fakt czy osoba
łatwo wchodzi w sytuacje emotogenne czy ich unika.

Wysoki wynik - świadczy o nadmiernej kontroli sytuacji przejawiającej się głównie w
formie lękowej a wynikającej z obronnie ukierunkowanej percepcji i interpretacji tej
sytuacji emotogennej.

Niski wynik – osoba zbyt łatwo wchodzi w sytuacje emotogenne, nie zastanawiając się
nad konsekwencjami wynikającymi z tego faktu.

V.

skala pobudliwości emocjonalnej (Pe): mierzy próg ogólnej pobudliwości
emocjonalnej. Wynik w tej skali mówi o stopniu łatwości wchodzenia osoby w stan
emocjonalny pod wpływem bodźców wywołujących emocje. Im niższy wynik w tej skali
tym trudniej osoba wchodzi w stan emocjonalny, tym mniej jest pobudliwa emocjonalnie.

Emocje i motywacje/ćwiczenia/KONTROLA EMOCJONALNA [skrypt by marekjaros2006]

4/4

BONUS DLA PRYMUSÓW

KONTROLA EMOCJONALNA w ujęciu Brzezińskiego (w czarnych owalach elementy kontroli
mierzone przez KKE)

kontrola emocjonalna

sytuacja emotogenna

proces emocjonalny

tor fizjologiczny

tor motywacyjny

Ks

Ke

O

Pe

Mer

aspekt
sprawnościowy

aspekt ekspresyjny

właściwości AUN i OUN

wyuczone postawy i
reakcje emocjonalne

wzorce i normy
kulturowe

działanie emocjonalne