Schemat charakterystyki przestępstw Znamiona czynu zabronionego:
1) Przedmiot ochrony dobra, wartości, rzeczy, które są chronione ustawą (mienie, życie, zdrowie)
- rodzajowy - dobro prawne, wartości, które są chronione przez grupę przepisów zawartych w jednym rozdziale
- indywidualny (konkretny) - dobra prawne, wartości chronione przez poszczególny przepis
2) Podmiot czynu zabronionego pozwala wyróżnić przestępstwa powszechne i indywidualne (podział wynikający ze sposobu określenia przestępstwa)
- powszechne - każdy może popełnić, "kto"
- indywidualne - osoba o cechach wskazanych przez ustawodawcę (149 KK, 296 KK) - właściwe i niewłaściwe
3) Strona przedmiotowa trzy elementy
a) zachowanie się sprawcy/czynność sprawcza - "zabija", "znieważa"
b) działanie (296-nadużycie) lub zaniechanie (296 - niedopełnienie)
c) materialne - sprawca wyrządza skutek i dopiero wyrządzenie skutku powoduje, że to przestępstwo
d) formalne - nie musi zaistnieć skutek - 162 KK + okoliczności modalne - wynikające z treści przepisu czas, miejsce i okoliczności popełnienia czynu
4) Strona podmiotowa sposób popełnienia przestępstwa - umyślnie/nieumyślnie
zamiar bezpośredni - chce
zamiar ewentualny - godzi się
Przestępstwo: czyn musi być
- bezprawny – zabroniony przez normę sankcjonowaną przy braku okoliczności wyłączających bezprawność czynu
- karygodny = społeczna szkodliwość większa niż znikoma
- zawiniony - gdy w warunkach od człowieka zdolnego do przypisania mu winy (spełniającemu przesłanki zawinienia – przede wszystkim dojrzałość i poczytalność) można wymagać zachowania zgodnego z zakazem albo nakazem karnym
- karalny – realizujący wszystkie znamiona opisu typu czynu zabronionego przy braku okoliczności wyłączających karalność
Podział przestępstw
a) waga
- zbrodnie - kara poz. wolności nie krótszy od 3 lat lub surowsza
- występki - 7 kk
b) forma czynu
- działanie
- zaniechanie
- działanie i zaniechanie
c) znamię skutku
- materialne
- formalne
d) typy przestępstw z uwagi na relacje w jakich pozostają do siebie
- typy zasadnicze
- typy zmodyfikowane * kwalifikowane * uprzywilejowane
e) tryb ścigania
- z oskarżenia publicznego * na wniosek - gwałt * z urzędu
- ścigane z oskarżenia prywatnego - 212,216,217
f) określenie sprawcy
-powszechne
-indywidualne *właściwe *niewłaściwe
g) sposób ataku na dobro prawne
- naruszenie dobra
- sprowadzenie niebezpieczeństwa na dobra prawne *konkretne naruszenie - 161 par 1 *abstrakcyjnego narażenia - 178a par 1
Czas popełnienia przestępstwa
- czas zachowania, nie skutek
- zaniechanie - ostatni moment, kiedy mógł wykonać ciążący obowiązek
- przestępstwa trwałe *rozpijanie - spór w doktrynie - raz a porządnie *ostatni moment popełnienia czynu
- intertemporalne - 4 KK
Miejsce czynu - art 6 par 2
art 12 PWKK - kiedy mamy wątpliwość jaką ustawę zastosować
Formy stadialne: - przygotowanie 16 kk - usiłowanie 13 kk - dokonanie
elementy przygotowania: - zamiar bezpośredni kierunkowy - umyślność
usiłownie: - umyślność - bezpośredni/ewentualny - działanie zmierzające bezpośrednio do dokonania
czyn przepołowiony - do pewnej granicy występek od pewnej - przestępstwo np kradzież
czy rozbój jest czynem przepołowionym? I KZP 27/08 - uchwała mająca moc zasady prawnej - rozbój zawsze jest przestępstwem
szczególne okrucieństwo - charakter i intensywność wykraczały poza konieczne do dokonania czynu
SN V KKN 566/98 - istota włamania - pomieszczenie zamknięte
Art. 15 wyłącza zastosowanie art. 13
SN I KR 35/74 - ustawa nie wymaga, aby zapobiegnięciu skutku przeciwstawił się samodzielnie
II AKa 338/10 - strona podmiotowa zabójstwa na podstawie strony przedmiotowej
SN III KK 123/05 - nie tylko strona przedmiotowa i analiza motywacji, ale też stosunek do pokrzywdzonego
II AKa 533/02 - oskarżony był raz skazany za pobicie ze skutkiem śmiertelnym, w drugim przypadku będzie już skazany za zabójstwo - bierzemy pod uwagę doświadczenie
148 §2 pkt 3 - zemsta, chęć wzbogacenia się za wszelką cenę, uderzenie w godność osobistą
148 §3 - indywidualne czy powszechne (raczej ind)
jeden czyn II AKa 161/05 - nie jest jednoznaczne, łatwe do wskazania: nastawienie, jednoczesność czasu i miejsca; nie liczy się ilość osób, ale ilość czynów
zabójstwo kobiety w ciąży - nie jest zabójstwem dwóch osób
148 żeby był §4 łączne spełnienie trzech przesłanek:
- silne wzburzenie - afekt ograniczający racjonalność
- stan wzbudzony okolicznościami niezależnymi od sprawcy
- okoliczności nie mogą być błahe, stan usprawiedliwiony okolicznościami
II KR 211/66 - namowa nie tylko działanie sprawcy wpływające na zmianę, ale także podtrzymywanie w zamiarze
i na kole z części szczególnej obowiązują artykuły 148-151, 155-158(ten jest ważny), 160, 162, 258