5.10.2008r

Początki nowego życia.

Przekaz genetyczny- punkt wyjściowy połączenia się komórki płciowej z plemnikiem. Gamety (kom) połowa normalnej ilości chromosomów po 23 chromosomy.

Chromosom – struktury w kształcie pręcików, zawierają kwas DNA (z niego zbudowany są geny, czyli kod dziedziczenia cech, funkcji rozwojowych). Każdy gen (jest ich ponad 30 do 40 tysięcy) pełni określoną rolę. Odpowiedzialne za cechy fizyczne, określa pewne zadatki i właściwości np. inteligencji, ale także są te które odpowiedzialne za kierunek i etapy rozwoju (ruchowego, uk. Nerwowego). Niektóre powodują, ze każdy z nas ma inny wygląd fizyczny, jest unikalny. Po połączeniu się ze środowiskiem dopiero może nastąpić różnorodność biologicznych cech. Cechy nie do zmiany, za które odpowiada 1 gen jest np.: kolor oczu. Bardzo duża liczba genów od matki i ojca może się różnić zestawić, a nasze istnienie to rezultat pewnej loterii. Może być niekorzystny wtedy gdy 1 z komórek zawiera cechy chorobowe lub recesywne które szkodzą gdy się spotkają ze sobą.

Choroby dziedziczne to „zespół z dziedziczeniem”

- zespół Kociego Krzyku

- zespół Edwardsa

Różne są możliwości rozwojowe. Tu też zespół downa (jest tu zbyt duża lp chromosomów 21). Kiedyś człowiek z zespołem downa był negatywnie postrzegany. Opieka ze strony rodziców też była dużo słabsza. Lekarze też takimi chorobami somatycznymi się nie zajmowali, szkoły też. Dlatego takie osoby były zaniedbywane, symbolem tamtych lat takich osób były czapki z pomponem. Na przełomie lat takie dzieci rodziły się u młodych matek. Dzieci bardzo wcześnie zaczęły wchodzić w stymulację, zajęcia ruchowe, dydaktyczne. Dzieci zaczęły dobrze wyglądać. Młode matki chciały żeby te dzieci funkcjonowały w miarę normalnie. Zaczęły te dzieci pojawiać się w przedszkolach, u logopedów. Obraz zmienił się na korzyść. Biologia z uszkodzeniem nie wspierana dała taki obraz jak kiedyś był. Dzieci były odrzucone. Teraz te dzieci są sobą, są zupełnie inne, zadbane.

Początki życia w nowym świecie i stadia rozwoju prenatalnego: życia człowieka w naszej kulturze jest liczone od momentu przyjścia na świat, np. w Chinach uważano, że podczas przyjścia na świat ma 9 miesięcy. Grupy komórek układają się w „listki zarodkowe:

a). ektoderma- zewnętrzny (tworzy się naskórek i układ nerwowy (wspólna dla nich możliwości na bodźce)

b). endodermy- wewnętrzne (układ wewnętrzne)

c). mezoderma- pośredni (tk. łączna, nabłonkowa, mięśniowa)

listki tworzą się w stadium listków zarodkowych. Wszystko to trwa ok. 2 tygodni

Stadium embrionalne trwa 6 tygodni. Czas organogenezy w tym czasie embrion narażony na wszelkie uszkodzenia przez wpływ czynników „teratogenne” w tym okresie alkohol, nikotyna, narkotyki, różne choroby jak grypa, opryszczka, różyczka, toksoplazmoza może się odbić na dziecku i okazać, że ma ono braki w narządach np. nierozwinięcie się kończyn u dziecka.

Szkodzą też: zdjęcia RTG w leczeniu. Po tym dopiero zagrożony jest układ nerwowy np. na stres matki, podczas którego dziecko odbiera substancje chemiczną jaka się wydziela podczas tego stresu. Powoduje to, że zadania przystosowawcze nie są potem w pełni wydajne.

Stadium płodowe tu narządy wykończone w owej budowie. Zmiana proporcji ciała. Przyrost masy ciała, dziecko utrudnia funkcje narządów. Trwa ok. 7 miesięcy. Tu też etap gdzie dziecko łatwo utrzymać przy życiu jeśli urodzi się jako wcześniak 7 miesięczny.

Dziecko po porodzie musi się dopasować o świata poprzez IV przejścia do nowego świata wg. Boadella:

1). Przejście sensoryczne- mózg dziecka doświadcza silnych bodźców sensorycznych negatywnie odbieranych w pierwszym momencie np. ostre światło, głośne rozmowy, przedmioty i ich odgłosy, krzyki. Układ nerwowy odbiera to jako zbyt silne reakcje. Również temperatura znacznie niższa niż wewnętrzna. Powinno się dziecko zaraz położyć na brzuchu matki. Szarpanie dziecka, owinięcie w materiał zawsze zbyt szorstki.

2). Przejście krążeniowe- narodziny oddychania

3). Przejście grawitacyjne- zsuwanie się ze szczebli, coś negatywnego. Bardzo dobrym miejscem dla dziecka jest podłoga, daje możliwość prawidłowego rozwoju. Miękka podłoga to miejsce bezpieczne, gdzie dziecko odbija się ku prawidłowemu rozwojowi. Trwa od momentu opanowania siły grawitacji.

4). Przejście pokarmowe- jest rozciągnięte w czasie, trwa długo. Następnie przejście na karmienie zewnętrzne związane też z emocjami negatywnymi. Dziecko jest bardzo zależne od otoczenia w sensie dostarczania mu substancji od matki, a matki SA różne, nie zawsze przestrzegają pory karmienia, nie mają chęci a wtedy też dochodzi do pewnych zaburzeń.

19.10.08

Sfery rozwoju człowieka

a). mała motoryka

duża motoryka

b). procesy poznawcze- mowa, rozumienie, czynności

duża motoryka- w kierunku

- najpierw trzymanie głowy ok.3 m

- przewrotki ok. 6m

- unoszenie ciała od podłoża, przemieszczanie się za pomocą pełzania

- siedzenie z podparciem, staje przy trzymaniu się czegoś, robie pierwsze kroki i w ten sposób działa siła przeciwciążenia, chodzi

Rozwój dziecka następuje wg programu genetycznego. Gdy uszkadzamy mózg, wtedy rehabilitacja pobudza do ruchu, jeśli bodźce są intensywne to komórki sprawne mogą zastąpić ten obszar uszkodzony.

Mała motoryka- rozwój chwytu najpierw cała ręką, potem ok. 5misiąca 4 palcami, potem może dziecko używać kciuka, później chwyt pencytowy – kciuk+2 palce

Dziecko musi być uczone i zachęcane. Wykorzystanie osiągniętych możliwości, czynności życia codziennego, np. mycie zębów, niewarunkujące się nawzajem czynności, ale trzeba dziecko ich nauczyć.

Procesy poznawcze- bazują na informacjach pochodzących ze świata zewnętrznego. Sprawne analizatory, sprane środowisko zewnętrzne. Na podstawie tych różnych bodźców wytwarzane są różne wrażenia już na poziomie pnia mózgu, na samym początku są one tylko odbierane, dopiero potem możliwe jest tworzenie spostrzeżeń na podstawie wielu informacji z różnych zmysłów. By dziecko mogło wytwarzać sytuacje poznawcze np. różnych osób, musi być z nimi w kontakcie. Noworodek już prawdopodobnie rodzi się ze zdolnością rozpoznania twarzy.

W tej fazie synkretyzm łączy w całość przedmiot z tłem. Dziecko przejawia inteligencje sensoryczno- motoryczną. Odwraca głowę w kierunku dźwięku, mówi za pomocą sfery ruchowej, a pewne informacje do niego docierają. I ta aż do manipulacji na przedmiotach.

Rozwój w okresie niemowlęcym to rozwój psychoruchowy. Jest uzależniony od kondycji ruchowej dziecka. Mierzy się ten rozwój za pomocą „skali rozwoju psychoruchowego Brunet – Lezine”

- dziecko powinno spojrzeć w kierunku klocka

- wyciągnąć rękę

- zakryć dłonią

- wziąć do ręki

- przełożyć do drugiej ręki

- wziąć następny klocek, nie wypuszczać innych

- patrzymy czy potrafi wybudować z klocków wieżę

We wczesnym dzieciństwie dziecko w ramach schematu kombinuje jak dostać przedmiot będący dalej niż sięga dłoń.

Proces sensoryczno- motoryczny- kształcenie się stałości przedmiotu

- synkretyzm

- proces sensoryczno-motoryczny

- tworzą się reprezentacje w umyśle przedmiotów

- stałość przedmiotów

Z czasem dziecko może posługiwać się reprezentacjami a nie przedmiotami, dziecko przechowując obraz przedmiotu odwołuje się do przyszłości. Dzięki reprezentacji umysłu dziecko jest niezależne od sensorycznego świata jaki był na początku.

Dziecko zanim zacznie się posługiwać się mową musi się jej nauczyć.

Neurony lustrzane- odkryte jako specyficzne komórki podczas prowadzonych badań na małpach. Zaobserwowano, że w przerwie badań ktoś z obserwatorów wziął jabłko i zaczął jeść, komórki u małp zaczęły się tak zachowywać jakby małpy też coś jadły, czyli komórki aktywizują się gdy dany osobnik obserwuje jakiś ruch u kogoś innego stąd nazwa tych komórek. Są one rozsiane po całym mózgu. Obserwujemy coś i coś umiemy przez naśladowanie. Te neurony są w ośrodkach mowy, mózg wyposażony w komórki które umożliwiają bezp. naśladownictwo.

Mierzenie słów- każde dziecko ok. 1 roku życia.
Dziecko wykonuje takie czynności na przedmiotach, że te czynności wyzwalają tzn. klocek do stukania, okrągłe do turlania, coś jak plastelina do lepienia

Emocje- dziecko w I okresie uczy się emocji, czerpie wzory z otoczenia, ale jeśli w otoczeniu są porady by odczuwać ból to przez te bodźce nieprzyjemne odbiera coś przykrego, jest smutne, dziecko matki depresyjnej.

Geneza czynności na bazie czynności ruchowych:

- niepokojące jest gdy dziecko do 4 miesiąca życia nie reaguje na bodźce z otoczenia

- nie potrafi przełożyć zabawki z ręki do ręki i bawi się tylko rączkami do 7 miesiąca życia

- do 9 miesiąca nie siedzi bez oparcia, nie dotyka dłońmi kolan, nie wydaje dźwięków

- gdy dziecko ma rok, nie utrzymuje się w pozycji stojącej, nie umie zrobić kilku kroków z pomocą, nie wykazuje zainteresowania światem zewnętrznym, nie naśladuje gestów, nie potrafi pensetowo chwycić drobnego przedmiotu.

Problemy okresu niemowlęcego:

- z karmieniem

- ze snem

Treningi socjalizacyjne:

Cel, by z istoty biol. Dzieci można było wpuścić w społeczeństwo.

- trening karmienia (ok. niemowlęcy)

- trening toaletowy-czynności (ok. niemowlęcy)

- trening kontroli reakcji gniewu

- trening kontroli reakcji seksualnych

Dziecko musi zrezygnować z ciągłego pobierania. Matka to musi w dziecku wyćwiczyć. Karmienie początkowo powinno być bardzo częste, potem odstępy powinny być wydłużone.

Okres poniemowlęcy 2-3 rok

Duża motoryka- zadania rozwojowe okresu poniemowlęcego. Dziecko chodzi już, dalsze sprawności zależne od rodziny, w której się wychowuje. Tu można dokształtować pewne zadania z dużej motoryki: kopanie piłki, jazda na rowerku, czasem i pływanie, zależy to od aktywności rodzica.

Mała motoryka- jedzenie, picie samodzielne, układanie klocków, lepienie z plasteliny, rysowanie, wszystko zależy od rodziców. Wiąże się to z dojrzewaniem biologicznym z drugiej strony ze stymulacją:

- zachęcaniem

Stymulacja:

- codzienna, spontaniczna

- zamierzona

Struktury dojrzewają w mózgu, układzie nerwowym, a potem się to aktualizuje. Potrzebna jest zachęta na zasadzie mechanizmu instrumentalnego: kar i nagród. Tu duża rola też neuronów lustrzanych. Wzmocnienia zachęcają układ nerwowy do powtarzania czynności. Bardzo ważna jest też sfera emocjonalna. Z czasem emocje są bardzo subtelne, dziecko może się dobrze czuć, ale nie musi być zadowolone. Silne emocje mogą spowodować lęki, niepokój w tym: samotność, ciemność, dziecko lęka się wszystkiego co wiąże się z bólem. Te negatywne emocje paraliżują rozwój pozostałych sfer dziecka. Dziecko nie jest zdolne do tego by reagować na to co się dzieje tu i teraz. Jeśli stan niepokoju się przedłuża wtedy dziecko będzie miało pewne braki.

W tym czasie kształtuje się obraz ISTOTNOŚCI dziecko nadaje znaczenie różnym zmianom jakie występują w jego życiu, dotyczą one relacji z innymi, ale też z przedmiotami i sytuacjami. Są to znaczenia emocjonalne i maluje krajobraz istotności, malowany od bardzo wczesnego życia dziecka. Jeśli dziecku coś grozi, zrobi krok i się przewróci to dziecko zapamięta to zagrożenie. Ten krajobraz u zdrowego biologicznie dziecka w dobrej rodzinie, jest podobny do innych dzieci z tych normalnych rodzin. Dla nich jest porządek tym świecie. Dziecko które jest chore lub otoczenie to wówczas krajobraz różni się od pozostałych.

Po dzieciach w których brak kontroli poznawczej w zachowaniu bardzo uzewnętrznia się ten krajobraz istotności. Dzieci pokazują to czego doświadczyły. Można poznać to co jest wychowywane w atmosferze istotności, od tego co zaliczyło lęk. Z czasem gdy uczy się dostosowywać ma inne już relacje ze światem zewnętrznym. Trzeba odróżnić zachowanie budzące niepokój. Jeśli dziecko bawi się dzieci to może być to przykład uszkodzenia mózgu, może być związane z patologicznymi warunkami. Wiek gdzie dziecko nie jest samodzielne mimo że powinno musimy znaleźć odpowiedź dlaczego dziecko nie jest w normie. Poprzez jedzenie dziecko pokazuje jak się je w domu.

W małej motoryce- doskonalenie ruchów rękami pod kontrolą wzroku. Dziecko 3 letnie narysuje kółko, zbuduje z klocków most. Pokazujemy jak budować. Jeśli mózg dziecka nie jest gotowy to nie powtórzy tego. Ćwiczenie manipulacji przedmiotami pozwoli na to, ze jeśli dziecko jest gotowe to to zbuduje. Ma dobrą percepcję, wyćwiczone ręce w chwytaniu przedmiotów i nastawienie, ze dziecko ma ochotę to zrobić.

13.XII.o8r

Okres przedszkolny

I. zmiany w układzie nerwowym postęp w zachowaniu związany jest z dojrzewaniem układu nerwowego. Bez tego nie byłoby tych zmian tzn:
- postępująca melanizacja włókien nerwowych szczególnie w płatach czołowych w tym okresie życia płaty czołowe dojrzewają (myślenia, podejmowanie decyzji, kojarzenie faktów)

- wzrost liczby synaps połączenia między komórkami poprzez neuroprzekaźniki, im ich więcej tym więcej połączeń

- wzrost synchronizacji (dopasowanie się) aktywności w różnych obszarach mózgu oraz koordynacja między płatami czołowymi, a innymi częściami mózgu.

Dzięki tym zmianom można się spodziewać następujących obserwowalnych rezultatów w układzie nerwowym:

- zdolność do kierowania uwagą

- zdolność do tworzenia planów

- zdolność do refleksji nad własnym zachowaniem

- zdolność do rozwiązywania problemów

- zdolności logiczno-matematyczne

Duża motoryka- wzrost aktywności, sprawności motorycznej tu bieganie, skakanie, rzucanie, chwytanie piłki, łyżwy, rower, spinanie się po drzewach, ważne są tu wzorce z otoczenia, mass media lub mogą same coś ćwiczyć. Wzorce uzależnione od kultury, w kulturze świata zachodniego chłopców ukierunkowuje się na aktywność dot. Siły, dziewczynki na grację, rytmiczność

Mała motoryka- nie ma czegoś co zależy od biologii organizmu, ważne jest doskonalenie samoobsługi i to co służy pisaniu: używanie kredek, mazaków, lepienie. Ważna koordynacja wzrokowo-ruchowa zależna od ćwiczeń, zachęty i czy układ nerwowy prawidłowo się rozwija.

Procesy poznawcze:

- percepcja

- pamięć

- myślenie

Percepcja (spostrzeganie) – dziecko 3 letnie rozpoznaje koła. Może dokonać jego reprodukcji. Dziecko lat 4 rozpoznaje kwadrat i może je narysować. Dziecko 5 letnie i 6 letnie radzi sobie w ten sposób z trójkątem. W wieku 3 i 4 lata odróżnia pismo od innych znaków, potrafią rozpoznawać melodie. 40% dzieci 4 letnich rozpoznaje melodie prostą.

70% dzieci 5 letnich rozpoznaje melodię prostą

Słuch fonetyczny wyróżnia pewne jednostki.

Fenomeny – osobne np. TATA tu TA Ta!

To osobne jednostki tematyczne, słuchowe jako wstęp do czytania

6-7 lat to początek zaprogramowanej nauki czytania i pisania. Tu w sposób systematyczny można zachęcać do tej nauki. Czytanie analityczne tu występuje.

GLEN DOMAN- obserwując dzieci uważał, że od momentu rozwoju TV małe dzieci rozpoznają nazwy występujące w reklamach np. coca-cola. Wprowadził bity informacji wyraz, który ubrany jest np. czerwone tło i białe litery, czy białe tło i czerwone litery. Tu też zmysł dotyku obok wzroku czy słuchu.

Percepcja czasu- nie związana z żadnym zmysłem, czas to właściwość umysłu odbierany w zależności od budowy mózgu. Z czasem człowiek może korzystać z zegara czy kalendarza. Żaden zmysł mu tego nie umożliwia. Najpierw orientacja- dnia i nocy, pór roku, dni tygodnia a wreszcie zegarek.

Percepcja to zwana percepcją własnej osoby. To percepcja siebie. Dziecko odbiera siebie w sposób wewnętrzny. Może się porównywać z innymi dziećmi pod względem atrybutów zewnętrznych: zrost, ubiór

W sensie niezmysłowych danych czy jest ładniejsze czy brzydsze.

Orientacja w przestrzeni- zależy od osiągnięć koordynacji między zmysłami (kształty, odległość, głębia) poczucia stałości obiektów (wygląd przedmiotów) rozwój sprawności małej i dużej motoryki. Sprawności lokomocyjnej i manipulacyjnej i opanowania nazw relacji przestrzennej. Doświadczenie przestrzeni zależy od pozycji dziecka w przestrzeni. To znaczy, że świat istnieje z punktu widzenia usytuowania dziecka w przestrzeni.

Pamięć- krótkotrwała

4-5 lat (4 cyfry i możliwości ich odtwarzania)

6 lat (6 cyfr i możliwości ich odtwarzania)

Dziecko używa strategii powtarzania dla zapamiętania

Myślenie- myślenie przedoperacyjne, które charakteryzuje się egocentrycznym (odzwierciedlenie istotnych cech tego świata) w wieku przedszkolnym egocentryzm myślenia polega na tym, że dziecko może sądzić coś o swojej rzeczywistości i własnego pkt widzenia. Nie może się znaleźć w pozycji innej osoby. Tu w ramach inteligencji praktycznej dziecko zdolne jest do NAŚLADOWNICTWA ODROCZONEGO (coś zaobserwuje i może powtarzać jakąś czynność po upływie czasu) Potrafi dokonywać pewnej klasyfikacji/

I gatunkowy- nadrzędny (owoc- jabłko) –dziecko wie, ze to jabłko to owoc

Dziecięca teoria umysłu- u dzieci w wieku przedszkolnym. Powstaje gdy dziecko wyodrębniło się od środowiska gdzie ukształtowało się Ja w 3 roku życia. Do tego dochodzi orientacja kim jestem w rodzinie, o rodzicach, o krewnych i sprawności czy dziecko jest silne. Z tym JA dochodzi kształtowania teorii umysłu:

1. umysł istnieje –dowodem na to jest inne traktowanie ludzi, przedmiotów, rzeczy

2. umysł jest oddzielony od świata zewnętrznego i różni się od fizycznego. Dziecko odróżnia przekonania od rzeczywistości. Myśli nie są tym samym co obiekty rzeczywistości

3. w umysłach różnych ludzi są różne światy, różne myśli ludzi o tych samych zdarzeniach. Umysł można zarówno fałszować jak i wzbogacać sensie danej rzeczywistości.

14.12.08r

1. Częste problemy psychologiczne w wieku przedszkolnym (często się zdarzają u dzieci, które w danym okresie czasu są rozwiązywane)

a). przesadne lęki wynikające z separacji, bać się o zranienie swego ciała, lęki nocne- gwałtowne wybudzanie się, duże doświadczenia z dnia

b). utrzymujące się napady złości i zachowań agresywnych- wynikiem przeżyć dziecka (zazdrość z urodzenia się kolejnego dziecka, jeden rodzić za bardzo surowy). Te zachowania mogą mieć charakter przeniesiony za pomocą mechanizmu obronnego złość kierowana w stosunku do siebie, zwierząt, innych dzieci. Może wywalczyć w stosunku do siebie coś co chce- to związek z mechanizmów warunkowania instrumentalnego

c). nieprawidłowy opóźniony rozwój mowy z powodów czynnościowych, to wymagałoby ćwiczeń, z powodów że w domu rodzinnym nie opowiada się nic i nie analizuje, jest mało repertuaru słów, więc występuje ubogi kod, ograniczony kod językowy.

2 kody językowe:

a). ograniczony

b). rozwinięty lub uniwersalny

ad a). kod którym opisujemy świat konkretów, nie wszystko da się wyrazić słowami stosujemy mimikę, gesty. My nasiąkamy tym kodem w środowisku rodzinnym. Dziecko tego kodu nabywa w środowisku rodzinnym.

Ad b). Wprowadzony później np. w placówkach. Rozwinięty wśród dzieci na różnym poziomie. Kod ten wymaga pewnych starań i wysiłków. Dziecko, które wśród rówieśników jest inne w porozumiewaniu się odczuwa dyskomfort, wszystko zależy od wychowawczyni. Kod ten coś wyjaśnia, stawia tu hipotezy odwołuje się do różnych przyczyn.

Ad c). nadmierne zainteresowanie seksualne, masturbacja gdy jest nasilana, często to znaczy, że trzeba to poprawnie zdiagnozować.

- Trening kontroli reakcji seksualnej- relacje seksualne pod kontrolą czyli nie powinna być w stosunku do dzieci prowadzona by dziecko nie przejmowało takich reakcji. W trakcie rozwoju dziecko odkrywa przyjemność ze stymulacji genitalnej (narusza tabu w kulturze chrześcijańskiej) . Dorosły dlatego nie pozwoli robić tego dziecku. Dziecko dostaje więc komunikat, że nie może, wyraża oburzenie, złość. Takie dziecko po złości rodzica przejawia ten lęk masturbacją. Może być to masturbacja związana ze źle przeprowadzonym treningiem

- dziecko ma za mało informacji dochodzących do mózgu, zostawione jest same, nie ma nasycenia opiekunem, ucieka do tej masturbacji

- inscenizacja np. aktu seksualnego obserwowanego bezpośrednio lub w TV, w tedy się to pojawi u dziecka. Może to prowadzić do następstw zupełnie pod kontrolą.

Jeśli występują problemy psychologiczne:

a). złe relacje z rówieśnikami

b). nadmierna zależność od matki, nadmierne przedłużanie symbiozy. Występuje gdy matka nadmiernie lękowa w związku z dzieckiem, nie ma swych spraw i to jest dziecko uzależnione od matki i jest to syndrom przedłużającego urlopu macierzyńskiego

- dziecko ma opóźnienia w sensie samoobsługi

- nie nadąża za rówieśnikami

- dziecko nie znajduje się wśród rówieśników

- dziecko wycofuje się z tych kontaktów lub ucieka w agresję.

Ten syndrom może trwać aż do wieku szkolnego

- dziecko jest wtedy sprawne pod względem liter, malunków ale niezaradne

Przekładanie fantazji nad kontakt z realnym otoczeniem- dziecko ma rozbudowaną fantazję, jeśli dochodzi tu brak opiekunów to może to być negatywne. Gdy brak udziału w zajęciach dziecka, brak miłości, zainteresowania to dziecko ucieka w świat fantazji.

Mechanizmy obronne dziecka w wieku przedszkolnym:

A). regresja- może być dzieckiem młodszym, zaczyna się moczyć, seplenić, bawi się na niższym poziomie

b). projekcja- jeśli zrobi coś złego wskazuje innego winowajcę

c). przeniesienie- kto inny jest źródłem zagrożenia tego Ja, a inny jest obiektem agresji

d). obrona „ja” poprzez fantazjowanie. Tu treści na temat dziecka, tu dziecko wyjątkowo pozytywne

- obrona własnej wartości, własnego „ja”

Sumienie- w tym sumieniu są pewne doświadczenia co dobre, a co złe, pojawia się poczucie winy gdy dziecko postąpi zgodnie z zakazem i nakazem. Jest to poczucie winy bardzo nieprzyjemne. Gdy jest dużo zakazów w tedy dziecko bardzo przeżywa poczucie winy. Dorośli nadają pewne wartości przedmiotom i w tedy już dziecko ma poczucie winy. Dziecko wszystko co powie dorosły bierze dosłownie.

Okres rozwoju człowieka- wczesnoszkolny

Dziecko uśrednione, przeciętne ma specyficzny charakter. Cechy dziecka w okresie tego życia:

- ma uspokojone emocje dzięki:

a). dla dziecka jasno określona pozycja w rodzinie, poza sobą ma konflikt edypalny, odczuwa potrzebę bliskiego kontaktu z rodzicami płci przeciwnej, który kończy się w przedszkolu, a w szkole dziecko wchodzi w przynależność u chłopców do środowiska męskiego, u dziewczynek w środowisko kobiece. Dlatego różne zainteresowania wśród dzieci, baza przynależności do jednej płci.

b). okres latencji (uśpienia) psychoseksualnego. Dzieci tracą zainteresowanie płcią przeciwną, utrwalone poczucie tożsamości płciowej. Przestaje je dręczyć to kim jest w rodzinie i przynależność do płci. Jest gotowe by swą aktywność przenieść na zewnętrz zwrócone do świata zewnętrznego. Tu pojawia się nauczyciel, rówieśnicy i program nauczania. Dziecko jak są kłopoty w rodzinie ma swój drugi świat np. szkołę. U dziecka kształtuje się dyscyplina wewnętrzna dziecko bierze na siebie część odpowiedzialności za siebie, spędza część czasu poza okiem dorosłych, same chodzi do szkoły, ma przerwy dla siebie w szkole, jest na podwórku. Dyscyplina wewnętrzna pozwala mu kierować swymi sprawami. Dziecko wie o jakim czasie i gdzie ma się znaleźć w danym miejscu i dniu. Ta dyscyplina jest następstwem dyscypliny zewnętrznej poprzedniego okresu. Tam w poprzednim okresie rodzic wprowadza pewne rzeczy do życia dziecka, oddziaływania wychowawcze, które prowadzą do kształtowania dyscypliny wewnętrznej. Gdy dyscyplina zewnętrzna nie jest stała, niekonsekwentna to utrudnia dziecku wdrażanie dyscypliny wewnętrznej. Będzie się wtedy narażać na uwagi np. do strony nauczyciela

- będzie się go bało

- będzie wykorzystywać podpowiedzi nauczyciela

- będzie reagować agresją

Jak rodzice nie wprowadzą dyscypliny zewnętrznej, to powodują, ze dziecko nie może realizować nauki szkolnej. Pod byle pretekstem nie posyłają dziecka do szkoły. Wykorzystują dziecko do pomocy domowej np. libacja- nie pomagają dziecku robić zadań. Dziecko ma wtedy problemy psychologiczne bo nie mówi prawdy o nieobecności w szkole, więc mówi że zaspało itp. Dziecko ma wtedy problem w szkole z powodu rodzinnych przez brak podstaw w domu do kształcenia dyscypliny wewnętrznej.

Czas intensywnego kształtowania obrazu siebie w związku z zetknięciem się z szerszym lustrem społecznym

c). myślenie wieku 7-11 lat wg Puigeta to faza myślenia konkretnego czyli operacje konkretne dotyczące czynności umysłowych. Dziecko w tym okresie stopniowo osiąga system myślenia, różne informacje i obszary wiedzy. Przechodzą zabieg uzgadniania. Na początek nauczanie zintegrowane wiedza różnych dziedzin razem by potem zostały uprzedmiotowione. Główne pojęcia do opisywania świata, łączą dzieci w tzw. Zbiory (świat ożywiony to podzbiory) budowanie pewnej hierarchii i wprowadzenie pewnych szczegółów nie wszystkich. Faza te generuje myślenie na bazie konkretów, operacje umysłowe możliwe przez manipulacje w myślach poprzez przedmioty konkretne, powiązane to też jest z doświadczeniem konkretnym. Myślenia przejawia się bardziej w opisie otoczenia, środowiska niż wyjaśniania go.

Myślenie coraz mniej egocentryczne- mogą wczuć się w sytuację innego dziecka. Kształtowana jest teoria umysłu. Wraz z tym odchodzenie od przywiązania do 1 pkt własnego przychodzi pojecie „Zasad stałości”

Zasada stałości „kluczowe”:

1. dotyczy masy- dziecko opanuje ją w 7 roku życia

2. ciężaru- 9-10 rok

3. objętości ok. 11 roku życia

Ad 1). Związana jest masa z naczyniem w którym się znajduje. Kulka z plasteliny można z tego zrobić placuszek lub wałeczek (dziecko myśli, że w wałeczku jest więcej plasteliny niż w placku) w szkole dzieci opowiadają o tym właściwie

Ad 2). Kg pierza i kg ziemniaków- w szkole dzieci odpowiadają właściwie, że mimo większej ilości ciężaru ziemniaków wazą tyle samo, ciężar jest taki sam

Ad 3). Naczynie o niższej podstawie dzieci mogą coś subiektywnie zmierzyć, dzieci dowiadują się, że istnieją pewne stałości mimo kształtu. Dziecko może wykazać te zasady oraz może prowadzić operację- wyjść z pkt A do B i wrócić do A. Ważne to w zasadzie matematycznej gdzie dodawanie jest odwracalnością odejmowania.

Rozwój sfery moralnej- Paiget uważał, że sfera moralna jest zależna od sfery myślenia. Tu występuje konwencjonalizm moralny, To znaczy, że źródłem satysfakcji jest fakt postępowania zgodnego z ogólnymi uznawanymi normami. Bardzo ważnym nadawcą norm jest grupa rówieśnicza, która określa co znaczy Dorze postępować. Dziecko w tym wieku jest przygotowane od strony rozwoju gatunkowego, to czas kształtowania dziecka, ale też dziecko siebie kształtuje. Korzysta z pośrednictwa głównie nauczycieli, ale też rodziców. To czas zmiany pod względem ilościowym, wypełnianie możliwości jakie dziecko uzyskało. Dziecko potrafi kontrolować emocje. Dziecko dobrze się czuje gdy ma życie przewidywalne bo potrafi wybiegać w przyszłości. Otoczenie korzystniejsze gdy więcej jest ustalanych zasad. Czas jest po to by zacząć układać systematyzować informacje o otoczeniu i samym sobie.

Zderzenie- dziecko wychodząc ze środowiska rodzinnego niezmiennego gdzie opinie o sobie samym nie były niespodziewane, została osiągnięta kolejna stałość w związku z nowym otoczeniem. Więc musi aktualizować obraz samego siebie.

Obraz samego siebie- organizacja wszystkich właściwości, które jednostka nazywa: „ja” lub „sobą” albo świadomość własnego istnienia i funkcjonowania. Podmiot. Zbiór doświadczeń uznawanych za swoje. To co można powiedzieć o sobie kiedy mówi się :Ja” lub „mnie”. Organizacja składa się z potrzeb psychicznych, uzdolnień, reakcji postaw, reakcji emocjonalnych.

Prawidłowości funkcjonowania obrazu siebie- zdają się być takie, że wyuczone we wczesnym dzieciństwie strategie działania staramy się powtarzać w późniejszym życiu na innym materiale życiowym.

Źródła obrazu samego siebie.

1). Informacje płynące z własnego ciała (bodziec), te informacje dotyczą:

- sprawczości czy mają mieć zaufanie do własnego ciała, które kształtuje się poprzez używanie własnego ciała. Czy to ciało jest atrakcyjne, czy nie jest:

* jeśli ciało słabe i chore to tez informuje. Z ciała i wpływają na budowę obrazu samego siebie

* własny stosunek, swój stosunek do własnego ciała

* ciało podlega zmianie wartościowania w momencie starzenia się

Trzeba być w aktywnym stosunku do własnego ciała.

Z informacji od innych grup rówieśniczych, ważne by się dobrze widzieć w grupie rówieśniczej tej samej płci. Te informacje będą od innych dotyczyć: zachowań, zainteresowań, ocena posiadania przedmiotów jak ubrania, ocena żeby dziecko postępowało zgodnie z grupą. Nauczyciel dostarcza informacje inne i dzieci także