PAMIETAĆ! Artykuł paragraf i ustęp wyróżnia kolejne przepisy. (kodeks, rozporządzenie i ustawa obejrzeć)
Odrębnymi przepisami NIE JEST: punkt, litera, tiret (kreska -)
Przepis to nie norma!
Przepis ===============> Norma
wykładnia prawa
Czynność konwencjonalna a czynność psychofizyczna
Czynność psychofizyczna =np. drążenie dołu przeciwpowodziowego, kreślenie znaków słownych
Jest to ruch człowieka wywołujący dostrzegalną zmianę w świecie zewnętrznym. Ta czynność może być skuteczna lub nie skuteczna.
Czynność konwencjonalna –(np. statut, ustawa) lub w tradycyjnej konwencji (obyczaj) nadaje się w jakiś szczególny sens społeczny. O tym jak ważnie dokonać czynności konwencjonalnej chce rozstrzygają tzw. reguły sensu to jest podobne do dyrektyw celowościowych, reguły ważnego dokonywania czynności konwencjonalne.
wazna czynność konwencjonalna musi być wykonana przez:
Odpowiedni podmiot –podmiot kompetentny, ten kto jest wyróżniony do wykonania czynności konwencjonalnej ma kompetencje.
Odpowiedni sposób
Sankcja nieważności jest reakcją systemu prawa na naruszenie tych reguł.
Czynność prawna to doniosła prawnie czynność konwencjonalna.
Kompetencje –uprawniony do czegoś. Istota czyjejś kompetencji tkwi w obowiązku innego podmiotu zareagowania w określony sposób. Adresatem normy kompetencyjnej, jest zatem ten na którym tkwi obowiązek.
Norma kompetencyjna –norma, która wyróżnia, jaki podmiot P jako kompetentny do wykonania czynności C.
Adresatem tej normy jest podmiot A –na który norma taka nakłada obowiązek zareagowania, jako dokonanie czynności konwencjonalnej C przez P.
Podmiot kompetentny jest wyróżniony (tj. wskazany w okolicznościach) i manifestowany w przepisie, lecz nie jest adresatem tej normy.
Istotą kompetencji P jest obowiązek O.
Przepis wysławiający normę kompetencyjną –przepis kompetencyjny.
Stosowanie prawa
Czynność konwencjonalna –organu państwa (lub innego podmiotu), przez którą rozstrzyga się na podstawie normy generalnej i abstrakcyjnej jakąś sprawę indywidualną lub konkretna.
Etapy stosotania prawa –schemat uproszczony czynności organu
Podstawa prawna > Stan faktyczny > Dokonanie subsumpcji > Wydanie decyzji finalnej
Przykład
Podstawa prawna:
Art. 146 paragraf 1
Organowi stosującemu prawo, każdemu kto zabił drugiego człowieka, nakazuje się wymierzyć karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 8 lat, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności
Jan zabił człowieka
stan faktyczny > ustalić
Zatem Jan podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 8 lat, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności
Decyzja finalna wraz z uzasadnieniem, na ka przykład wyrok skazujący. Wydanie normy indywidualnej
Luz decyzyjny –zakres swobody, gdy przepis prawa jest tak sformułowany, że zawiera pewne elementy ocenne, zwroty nieokreślone znaczeniowo lub zakresowo.
Pracodawca może dążyć do zapewnienie prawu elastyczności pozostawiając luzy decyzyjne poprzez:
Wyznaczenie granic, w jakich można podejmować decyzję
Klauzule generalne (odesłanie pozasystemowe) np. odesłanie do zasad słuszności
zwroty niedookreślone –dobro dziecka, ważny interes, młodzieniec, rażący sposób, niskie pobudki
Częściej jednak jest tak że luzy decyzyjne są powiązane z charakterem tekstów prawnych, podzielających cechy języka etnicznego.
UWAGA! Język prawny, to język tekstów prawnych, język prawniczy, to język doktryny prawa.
Język prawny –krótka charakterystyka
język ogólny (etniczny –ale nie potoczny) cechujący się nieokreślonością zwrotów tego języka, tekst składa się ze zdań tj. przepisów prawnych, wiele wyrazów ma znaczenie swoiste dla tego języka; pożądana jest adekwatność, zwięzłość, precyzyjność, komunikatywność. Bardzo ważną cechą samego tekstu prawnego jest to, że ma kilka poziomów (tj. m.in. poziom przepisów prawnych i norm) oraz jego zmienność.
Model argumentacyjny stosowania prawa
Struktura formalna, jako podstawa wyróżnienia, stosowanie prawa (to model który jest szczególnie bliski, polubownym formą rozstrzygania sporów) sprowadza się do:
konstruowania argumentów
porównywania tych argumentów
Wariantem, najbardziej znanym tego modelu jest tzw. model proceduralny (Robert alexy).
Alext pyta: kiedy można uznać jakąś decyzję prawną (etyczną itp.) za racjonalną (tzn. uzasadnioną?) Odpowiada: wtedy, kiedy mogła by być wynikiem racjonalnego dyskursu tj. dyskursu toczonego wedle pewnych reguł (tj. ogólnego, dyskursu praktycznego, katalog obejmuje np. każdy, kto potrafi mówić, może brać udział w dyskusji, każdy twierdzi to, w co wierzy itp.)
… ta procedura stanowi uzasadnienie decyzji…
Alternatywne metody rozwiazywania sporów –mamy pewne reguły, procedurę pozwalające na osiągnięcie rezultatu, na który możemy się zgodzić.
PO 4 + i – modelu argumentacyjnego modelu stosowania prawa (mediacja, arbitraż) i porównać z sądami.