Norma postępowania – jest to wypowiedź zakazująca ( czyli zabraniająca swobodę działania ) albo nakazująca ( zabierająca swobodę niedziałania ) określonemu podmiotowi zachować się w określony sposób. Fakt zabrania się części swobody jednego podmiotu jest korzystny dla swobody innego podmiotu.

NORMA POSTĘPOWANIA

ADRESAT -> OKOLICZNOŚCI -> NAKAZ/ZAKAZ -> ZACHOWANIE SIĘ

MUSZA BYĆ TE 4 ELEMENTY. JEŚLI ICH NIE MA TO WYPOWIEDŹ NIE JEST NORMĄ POSTĘPOWANIA !

Przykład: art. 100 §1. Pracownik jest obowiązany wykonać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Adresat – pracownik -> Okoliczności- każde -> nakaz -> Wykonanie pracy sumiennie i starannie

Adresat-pracownik -> Okoliczności – polecenia przełożonego nie są sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę-> nakaz -> Stosowania się do poleceń przełożonych

Warunki determinujące skuteczność normy postępowania

1. Precyzja wypowiedzi

2. Jednoznaczność wypowiedzi

3. Bezpośredniość wskazania adresata okoliczności i zachowania

Postać słowna normy postępowania

1. Norma postępowania może być sformułowana jako wypowiedź rozkazująca np. przyjdź tu! ; zrób to ! ; Nie kradnij ! Nie oszukuj !Pij, nie pierdol !

2. Norma postępowania może być sformułowana jako wypowiedź hipotetyczna( odpowiednik dyrektywy celowościowej )

„(W każdym przypadku – zwrot kwantyfikujący, zwykle domyślny) , jeśli podmiot A mający cechy C znajdzie się w okolicznościach W, to powinien czynić( albo nie czynić ) Z”

1. Norma postępowania sformułowana jako wypowiedź kategoryczna ( stosowane przez polskiego ustawodawcę ) „ Każdy kto jest A i ma cechy C, w okolicznościach W powinien czynić ( albo: nie czynić ) Z”

OBOWIĄZYWANIE NORMY

Uzasadnienie Obowiązywania Normy

Trzy sposoby uzasadniania normy obowiązywania

1. Tetyczny – polega on na uznaniu, że norma prawna obowiązuje wówczas, gdy łącznie spełnionych jest pięć warunków.

• Warunek 1–norma została właściwie ustanowiona przez kompetentny organ ,zgodnie z wiążącym trybem prawotwórczym.

Art. 87 Konstytucji RP

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane normy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Art. 92 Konstytucji RP

1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1 , innemu organowi.

• Warunek 2 –norma została urzędowo ogłoszona

Art. 88 Konstytucji RP
1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.

2.Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.

3.Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

• Warunek 3 – norma nie została formalnie uchylona /derogowana

Art. 17

Traci moc ustawa z dnia 15 listopada 1956r. o zmianie imion i nazwisk ( Dz. U. z 2005 r. Nr. 233, poz. 1992 oraz z 2007 r. Nr 21, poz. 125 ).

• Warunek 4 – norma nie jest sprzeczna z żadną inną prawnie obowiązującą normą lub jeżeli jest sprzeczna, to nie straciła mocy obowiązującej na podstawie przyjętych reguł walidacyjnych( reguła pozwalająca na rozstrzyganie o obowiązywaniu określonej normy w systemie prawnym ).

• Warunek 5 – obowiązującymi normami są uznane według przyjętych reguł walidacyjnych – konsekwencje norm wyrażonych expressis verbis( WPROST ) w przepisach aktów prawotwórczych.

1. Aksjologiczny – obowiązuje w tym ujęciu jeśli w świetle przyjmowanych przez kogoś ocen czyny prze tę normę nakazywane uznawane są za dobre, a czyny zakazane – za złe, lub też, co ma miejsce znacznie częściej, przewidywane skutki danych czynów uważane są za złe czy dobre z określonego punktu widzenia.

2. Behawioralny – za obowiązujące uznaje się te normy, które w przeważającej liczbie przypadków są spełniane, tzw. Do których adresaci się stosują.