ONTOLOGIA-teoria bycia, zajmuje się tym co najważniejsze
EPISTEMOLOGIA-teoria poznania, bada to co wytworzy ontologia
AKSJOLOGIA- zajmuje się dobrem i pięknem: ESTETYKA(filozofia piękna),ETYKA(teoria dobra)
ARTEFAKT-to co jest stworzone i powołane do bytu
NORMY-nakazy i zakazy
WARTOŚCI-to co jest szczególnie cenne i cenione przez człowieka
ETYKA-zajmuje się rozważaniem pojęcia dobra, objaśnia świat fundamentalnych wartości. Jest to nauka iteratywno-aksjologiczna. SOKRATES(twórca etyki). Wykształciły się 2 postawy człowieka: HUMANIZMU(człowiek najważniejszy), TECHNOKRATYCZNA (człowiek nie jest najważniejszy, ważniejszy jest szereg innych wartości np. pieniądz, sukces.
ARYSTOTELES DOKONAŁ PODZIAŁU NAUKI NA:
1)filozofia teoretyczna: fizyka, matematyka, metafizyka;
2)filozofia: etyka, polityka, ekonomia
MORALNOŚĆ to stanowisko na dobro i zło, przekonania odwzorowane w konkretnym postępowaniu człowieka zwrócone ku dobru, a nie złu.
ŚWIADOMOŚĆ-poczucie siebie w czasie i przestrzeni
FORMY KONTROLI SPOŁECZNIEJ: moralność, obyczaje, religia, prawo(prawo to minimum moralności).
REFLEKSJE:
1)WARTOŚCIOWO-NORMATYWNA-do czynów ludzi wartościujących(nakazy, zakazy, walory, postulaty, cnoty, wzorce oraz ideały- modele i wzorce postępowania człowieka-charakter filozoficzny i psychologiczny)
2)OPISOWO-WYJAŚNIAJĄCA-w sensie ogólnym(np.sytuacja moralna w średniowieczu, dotyczy społeczeństw, nacji, ludzi będących w społeczeństwie, grup społecznych, warstwy, kasty, zespoły formalne i nieformalne, dotyczą poszczególnych indyw.)-(charakter socjologiczny etyki, etyka opisowa, moralne przeobrażania ludzi, oraz grup społecznych).
FILOZOFIA MORALNOŚCI:
1)BIOETYKA(sztuka humanizacji w kulturze technicznej, refleksja nad postępem naukowo-technicznym; wiedza jak można dążyć do szczęścia, którym jest spokój ducha, unika nie chorób, odwlekanie starości, przezwyciężenie lęku przed utratą bliskich),
2)METAETYKA(badanie struktur w języku etyki rozpatrywanej na gruncie logicznej analizy zdań),
3)OPISOWA,
4)NORMATYWNA,
5)DEONTOLOGIA-nauka o obowiązku – etyka zawodowa, oparta na autorytecie
6)PRAKSJOLOGIA-nauka o sprawnym działaniu
7)MONOONTOGENEZA-czas życia człowieka od poczęcia do śmierci
8)BIOGENEZA-to co należy do prokreacji i to co należy do inżynierii genetycznej
9)EUGENIKA-poprawianie człowieka
KODEKS PRACY-określa precyzyjnie zasady moralne określając sankcje za ich łamanie
KODEKS HAMMURABIEGO-kodeks oparty na prawie do zemsty
OCENA MORALNA-weryfikacja godności postępowania
DYREKTYWY POSTĘPOWANIA-wskazania nakazujące lub zakazujące
DOBRA W ETYCE ZAWODOWEJ (w sumie 7 (a-g)):
1)SYSTEMOWE (summe bonum=dobro systemowe): a)przyjemność b)szczęście c) korzyść d) poświęcenie
2)FUNKCJONALNE(dotyczy tego co jest wkładem do solidnej pracy): e)doskonałość f) sprawność g) skuteczność.
ETYKA ZAWODOWA bada: a)analizuje intencje b)obowiązek moralny (a,b- w kontekście odpowiedzialności człowieka za dobrowolne jego działanie)
MORALNA ETYKA ZAWODOWA:
a)aksjologia moralna(zajmuje się klasyfikacją wart. Moralnych i rangą ważności wartości (wiodące lub pośrednie)
b)arytologia-dziedzina o cnotach i przymiotach; dyspozycje człowieka do postępowania zacnego(przymiotniki)
c)deontologia(intencje skutek, zaangażowanie człowieka. Obowiązki opisują to co muszę zrobić. Powinność-opisuje to co trzeba zrobić.
d)ergonomia(
e)perfekcjonizm
f)etyka społ.-naukowa
INTERNALIZACJA-proces wychowania społecznego. W pierwszym etapie narzuca się młodemu człowiekowi obce wartości. Drugi proces to ten, że to co zostało nam narzucone zostało przez nas wymyślone. Trzeci etap to wpajanie cudzych zasad swoim dzieciom lub innym.
KONFORMIZM-zdolność do poszanowania prawa, moralności i obyczajów.
FELICYTOLOGIA-teoria kształtowania życia szczęsliwego, jak postępować aby nie wpaść w stan nieszczęśliwości, zespół doktryn formułujących sposoby osiągania szczęścia.
EUDAIMOLOGIA-nauka o szczęściu
RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNO ZAWODOWA:
1)aksjologia
a)ma wpływ na deontologię
b)hierarchizuje obowiązki:
-obciążenia
-kompetencje
-profesjonalizm
-wiedza
-fachowość
-znawstwo
-doświadczenie
To wszystko na drodze postulatywnej lub referentywnej.
2)deontologia
3)arytologia
TYPY AUTORYTETU:
1)charyzmatyczny-oprty na szczególnych właściwościach człowieka (np. Lech Wałęsa)
2)tradycyjny-dziedziczenie uprawnień
a)oparty na prawie stanowionym
b)oparty na prawie zwyczajowym
3)legalny-związany z demokratycznym prawem (ludzie, prawa decydują o dziedzinach). Warunkowane legitymizacją=uprawomocnieniem.
AUTORYTETY KREUJĄ POSTULATY I ZOBOWIĄZANIA:
1)predestynacja pracownicza (powołanie do zawodu)
2)należytość(troska o pracę)
3)stosowność
4)sprawność
5)użyteczność
6)niezawodność
7)odpowiedzialność
8)wzorcowość
9)procedurowość.
ETOS to suma:
1)styl życia
2)konkretne wartości
3)konkretne ideały tworzące wzorce postępowania
EKWILIBRIUM-równowaga wzorców kulturowych, wojny cywilne zawsze toczą się o ideały, rewolucje zawsze demolowały ekwilibrium
ETYKA OPISOWA-posługuje się empiryczną metodologią, zdolna jest do wspierania własnych.
Etyka opisowa=etologia=behaviorystyka=nauka o moralności:
1)socjologia moralności-problemy społecznych uwarunkowań moralnych ludzi. a)wpływ tradycji grupowych na postawę b)aprobata lub dezaprobata postępowania
2)psychologia moralności-człowiek jako przedmiot wiedzy moralnej i istota poznająca ustalone normy. Zajmuje się pytaniami:
a)jak przebiega rozwój człowieka w ontogenezie(zawodowa)? (ocena człowieka od podjęcia pracy do odejścia z niej)
b)wpływ świadomości człowieka na działanie w pracy?
c)jaki jest stopień zależności między postępowaniem, co pochwala, a co potępia?
d)dlaczego człowiek wybiera postępowanie nieaprobowane przez innych?
e)dlaczego ludzie nie mają wyrzuty, gdy łamią zasady moralne, prawo?
f)jak dochodzi do tego, że niektórzy zawsze obawiają się, że źle postępują, gdy nic złego nie zrobili?
Podpunkty d,e,f-na granice poszukiwania genezy dobra i zła.
3)historia moralności
a)przemiany znaczeń aprobowanych przez etykę zawodową
b)podobieństwo, zmienność, różnice między normami
c)przemiana moralności przy konfrontacji różnych kultur
NORMY MORALNE-nakazy+zakazy opisujące ludzkie zachowanie według tego jak powinno być. Występują w postaci:
a)absolutystycznej-wiara w pewność racji i słuszność zasad; istnienie w świecie odwiecznych pryncypiów
b)relatywistycznej-zależne od konkretnej sytuacji, np.historycznej, kulturalnej, mają do czynienia z normami własnymi, przejawem konfliktu norm może być np. KSENOFOBIA, APOLOGIA OBCOŚCI (wszystko co obce jest złe lub odwrotnie)
RODZAJE NORM:
1)moralne obronne-zasady odpierające nieodpowiednie zachowania, wyprowadzają z agresji,rozwiązują istotne problemy egzystencjalne, chronią, jak musi być w naszym postępowaniu
a)te, które bronią naszego biologicznego istnienia
b)-II-bronią godności
c)-II-niezależności
d)prywatności.
2)strzegące
a)służące potrzebie zaufania
b)chroniące sprawiedliwość
c)reguły przeciwne konfliktom społecznym
3)normy pomostowe (definiują zalety)
a)indywidualne
b)organizujące