Seksuologia kulturowa – wykład 17.04.2013

Miłość i seks w kulturze chrześcijańskiej

Geneza chrześcijaństwa

• Palestyna – połowa I w. n .e – od nauk Jezusa, Syna Bożego, i jego uczniów, jako tradycja ustna

• Wpływ judaizmu i religii pogańskich

• System rozwijany przez wiele wieków

• Trzy zasadnicze odłamy:

  • Prawosławie

  • Katolicyzm

  • Protestantyzm

Geneza Kościoła – I

• Przełom Ii i III w. – jako zinstytucjonalizowana forma chrześcijaństwa:

  • Hierarchia: biskup, kapłan, diakon, świeccy, in laicy

  • Początki doktryny religijnej

  • Standaryzacja kultu

• IV w. – ojcowie Kościoła – pierwsze dogmaty

Geneza Kościoła – II

• Główny ośrodek – Rzym

• 313 r. – Konstantyn edyktem mediolańskim uznaje chrześcijaństwo za legalne

• 382 r. – Teodozjusz Wielki uznaje religie państwową na terenie Cesarstwa Rzymskiego

• XI w. – rozdział na Kościół Wschodni i Zachodni

• XVI w. – pierwsze Kościoły protestanckie

Mit Adama i Ewy – I

• Zjedli owoc z drzewa poznania, tj. uzyskali wiedze, co jest dobre a co złe.

• A więc wcześniej żyli jak we śnie, mając tylko miłość/przyjaźń Boga

• Teraz doznali miłości erotycznej do siebie, znaleźli sens istnienia, zaczęli życ pełnią życia

• Pierwszy grzech = złamanie nakazu posłuszeństwa Bogu

Mit Adama i Ewy – II

• Rola Szatana: ukazywał ludziom, ale bardziej Ewie, korzystne skutki jedzenia owocu z drzewa poznania

• A wiec kobieta była bardziej inteligentna – dała się przekonać, bardziej wrażliwa na dobro i wartości duchowe

Mit Adama i Ewy – III

• Zjedzenie owocu poznania = akt erotyczny

• Akt erotyczny = odkrycie nagości swych ciał i ukrywanie się przed Bogiem

• Przedtem nie byli świadomi swej cielesności i nie wstydzili się jej – jak zwierzęta

• Teraz uzyskali świadomość swej cielesności, a ponieważ Bóg im tego zabronił, zaczęli się wstydzić przed Bogiem – jako ludzie

Mit Adama i Ewy – IV

• Bóg utrudnił ludziom dalsze poznawanie się, wyganiając ich z raju i każąc ciężko pracować, przez co zostawało im mało czasu na miłość

• Sens ludzkiego istnienia: człowiek może tworzyć dobro i przezywać miłość, ale może tez tworzyć i upowszechniać zło i nienawiść

Skutki grzechu pierworodnego

• Gdyby nie było tego grzechu, nie byłoby ludzkości, bo to sposób jej reprodukcji

• Grzech pierworodny obciąża wszystkich ludzi poprzez akt seksualny, w którym się poczynają

• Grzeszna staje się rozkosz seksualna, stosunek seksualny dopuszcza się tylko dla reprodukcji ludzkości

• Miłość między mężem i żona uszlachetnia grzeszne stosunki seksualne w małżeństwie

Stanowisko wczesnego chrześcijaństwa

• Dominacja mężczyzny nad kobietą

• Skojarzenie kobiety ze złem i rozkoszą seksualna

• Potępienie kobiety jako nosicielki zła, postawy antykobiece

• 220 r. – dopuszczono konkubinat kobiet szlachetnych z mężczyzną chrześcijaninem niewolnikiem lub wyzwoleńcem, o ile był jedynym związkiem (398 r. sobór w Toledo)

• Małżeństwo zostało podporządkowane prawu własności, każdy miał prawo do ciała współmałżonka. Wspólnota seksualna: „ oboje będą jednym ciałem” – św. Mateusz

• Małżeństwo zostało ogłoszone, jako nierozerwalne

• Małżeństwo i seksualność zostały połączone w jedność, przedtem były rozłączne

• Kult czystości seksualnej: wyższość ascezy seksualnej nad miłością małżeńską

• Mniejsze zło to kontakt seksualny w małżeństwie niż poza nim (św. Paweł).

• Małżeństwo instytucją prokreacyjną, ale zarazem ochrona przed popełnieniem grzechu nieczystości

• Na przełomie II i III w. pojawiły się pierwsze dziewice i wdowy kanoniczne

Społeczność nauk Jezusa i stanowiska chrześcijańskiego

• Jezus ogłosił miłość, przebaczenie i tolerancję

• Przejęto judaistyczny mit Adama i Ewy: idea grzesznego ciała

• Tło społeczne: chrześcijanie kontra rozpustny Rzym, walka z pogańską wolnością seksualną

• Wpływ manicheizmu

• Papież Grzegorz Wielki w VI w. - stosunek seksualny, nawet w małżeństwie, jest grzeszny

Reglamentacja seksualności

• Zakaz cudzołóstwa

• Zakaz kontaktów seksualnych przedmałżeńskich

• Zakaz kontaktów erotycznych niewiodących do zapłodnienia

• Nakaz monogamicznego nierozerwalnego małżeństwa

• Nakaz celibatu kapłanów i zakonników/zakonnic

Stosunek do prostytucji

• Starożytny Rzym – legalizacja

• Karol Wielki – kara śmierci

• Święty Ludwik – legalizacja

• Sobór w Bazylei XV w. – legalizacja prostytucji jako uzasadnienie dla nierozerwalności małżeństwa

Stosunek do homoseksualizmu

• Męskie zachowania homoseksualne sa wyklęte, kobiece tolerowane jako „nieczyste”

• Kodeks Justyniana VI w. – kara śmierci dla uwodziciela hs., konfiskata połowy majątku – dla uwiedzionego

• Zachowania hs. Kobiet nie były karane

Stosunek do przerywania ciąży

• Starożytny Rzym – dozwolone

• Stary testament – zabrania

• Nowy testament – nic nie mówi

• Św. Augustyn – zabrania, bo dusza dziecka nieochrzczonego szła do piekła

Poradniki dla spowiedników

• Zabraniają następujących aktywności seksualnych:

  • Masturbacja

  • Seks oralny

  • Różnorodność pozycji seksualnych

  • Pocałunki z językiem

  • Przeżywanie przez kobiety orgazmu

Jan XXIII i Sobór Watykański II

• 03.1963 r. papież powołuje Papieską Komisję ds. Kontroli Urodzin

• 11.10.1963 r. – otwarcie obrad: kościół potrzebuje odnowy – „aggiornamento”.

• Komisja w trakcie soboru opowiedziała się za planowaniem rodziny i dopuszczeniem środków antykoncepcyjnych (60:5).

• 28.06.1966

Konstytucja Gaudium et spes

• 12.1965 r.

• Określa stosunki seksualne w małżeństwie jako „uczciwe i godne”, nawet jeśli nie prowadzą do zapłodnienia, ale nie wolno stosować środków prewencyjnych

• Potępione jest przerywanie ciąży, nawet ze względów leczniczych, więc Kościół ustanawia priorytet ratowania życia dziecka kosztem życia matki. I tak w polskim Kodeksie Etyki Lekarskiej!

• Wolno odczuwać radość z fizycznego kontaktu

Argumenty przeciwko antykoncepcji

• Niezmienność nauki Kościoła!!!

• Droga do niewierności małżeńskiej, bo brak strachu przed nieślubnym dzieckiem

• Brak szacunku dla kobiet sprowadzonych do roli przedmiotu dostarczającego mężczyźnie przyjemności

• Państwa totalitarne mogłyby nakazywać ich ogólne stosowanie