Układ oddechowy

28 marca 2015

11:56

Do układu oddechowego zaliczamy: nos->gardło->krtań->tchawicę->płuca wraz z oskrzelami i pęcherzykami płucnymi.

Strona zewnętrzna:

• Nos (jama nosowa) jest odgraniczona od góry przez kości nosowe, natomiast z boku przez kości szczękowe, a od dołu przez podniebienia. Pośrodkowa część jamy nosowej zbudowana jest z chrząstki szklistej i dzieli jamę nosową na część prawą oraz lewą, natomiast wejście do jamy nosowej wytworzone jest przez nozdrza przednie posiadające chrzęstny szkielet. Szczególnie u psa jama nosowa dominuje nad trzewioczaszką. Wierzchołek nosa u różnych zwierząt jest odmiennie ukształtowany:

U bydła tworzy tzw. Śluzawicę która jest pokryta nie owłosioną skórą, zawiera liczne gruczoły które utrzymują ją w stanie wilgotnym

U małych przeżuwaczy o mięsożernych wokół nozdrzy przednich występuje nie owłosiona płytka nosowa.

U świń występuje tarcza ryjowa która posiada krótkie włosy dotykowe. W okolicy nozdrzy u zwierząt występują szczególnie długie włosy zatokowe i mają funkcje dotykową.

Wnętrze jamy nosowej jest wielokrotnie podzielone przez małżowiny sitowe i nosowe. Małżowiny sitowe są liczne i w ten sposób powiększają okolice węchową u zwierzęcia i wzmacniają zmysł zapachu.

Część oddechowa jamy nosowej podzielona jest na cztery przewody:

1.Przewód nosowy węchowy (grzbietowy).

2.Przewó nosowy zatokowy. (środkowy)

3.Przewód nosowy oddechowy. (brzuszny)

4.Przewód nosowy wspólny. ( z wyjątkiem okolicy węchowej)

Jama nosowa wysłana jest śluzówką oddechową, która jest pokryta nabłonkiem wielorzędowym urzęsionym który zawiera liczne komórki kupkowe, a także gruczoły śluzowe.

• Gardło (część gardłowa jamy nosowej jest to górne gardło) w jej bocznych ścianach położony jest otwór prowadzący do trąbki Eustachiusza. Łączy ona część gardłową z uchem środkowym i dzięki temu pozwala na wyrównanie różnicy ciśnień.

  • Odcinek gardłowy:

• Krtań jest to organ jamisty który może być zamknięty przez chrząstkę nagłośniową. Krtań jest wysłana błoną śluzową, która w miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim ( w pozostałych ścianach pokryta jest nabłonkiem wielorzędowym urzęsionym) . Rusztowanie krtani jest utworzone z pięciu chrząstek:

Chrząstka 1 pierścieniowata ( ma kształt sygnetu)

Chrząstka 2 tarczowata ( jej zadaniem jest zamykanie światła krtani od strony brzusznej)

Chrząstka 3 nagłośniowa ( ma zdolność do zamykania krtani od strony przedniej )

Chrząstka 4 i 5 nalewkowate ( one są ruchowe i do nich przyczepiają się więzadła głosowe )

Chrząstki krtaniowe zbudowane są głównie z chrząstki szklistej, a chrząstka nagłośniowa z chrząstki elastycznej. Są połączone za pomocą więzadeł i mięśni. Mają też zdolność do przemieszczania się względem siebie i dzięki temu związane z nim więzadła głosowe ulegają napięciu lub rozluźnieniu. Nagłośnia ( chrząstka nagłośniowa) może być przyciągana do wejścia krtani i w ten sposób zamykać ją.

U konia, świni i u psa światło krtani powiększone jest przednio od więzadeł głosowych przez kieszonki krtaniowe. W trakcie połykania nagłośnia pochyla się ku tyłowi i zamyka wejście do krtani. Jeżeli mechanizm ten jest zakłócony może dojść do przedostania się cząstek pokarmowych do płuc. Konie ze względu na to że nie mogą unieść długiego żagielka podniebiennego mogą oddychać tylko przez nos. Jeżeli dojdzie do zaburzenia oddychania to jest wymagane cięcie tchawicy (tracheotomia)

• Tchawica- łączy się z krtanią i jest również zbudowana z pierścieni, które nazywane są pierścieniami tchawicznymi. Wysłana jest śluzówką oddechową, pomiędzy poszczególnymi pierścieniami wytworzone są więzadła. Kształt tych pierścieni jest zależny od gatunku zwierzęcia i u

żywych zwierząt mają one kształt owalny, okrągły - natomiast u zwierząt ubitych te pierścienie się zapadają. Tchawica następnie przechodzi w oskrzela.

To były te drogi które wprowadzają nam powietrze do ciała.

Zadania tych dróg oddechowych:

• Wprowadzanie i wyprowadzania powietrza.

• Oczyszczanie powietrza.

• Ogrzewanie powietrza.

 

Narządy jamy płucnej i opłucna.

Płuca otoczone są kostnym rusztowaniem na które składają się : żebra mostek, kręgosłup.

Jama piersiowa podzielona jest na część górną którą ogranicza przepona, oraz na część wewnątrz piersiową która rozciąga się od przepony do płaszczyzny poprowadzonej przez łuk żebrowy.

 

Ściana klatki piersiowej jest utworzona przez:

• skórę

• Powięź powierzchowną tułowia

• Warstwę mięśni

• Żebra i położone między nimi mięśnie oddechowe.

• Powięź głęboką tułowia

• Opłucna ścienna żebrowa ( opłucna to jest warstwa która wyściela jamę klatki piersiowej)

• Płuca dzielą się na dwa skrzydła prawe i lewe. W obrębie płuc wyróżnia się następujące powierzchnie:

• Powierzchnia żebrowa (z przodu gdzie płuca są ochłonięte przez żebra.)

• Powierzchnia przeponowa ( pod spodem gdzie występuje przepona)

• Powierzchnia przyśrodkowa.

• Płuca u większości zwierząt domowych są podzielone wcięciami na płaty i tylko płuca konia są słabo podzielone. Pokryte są torebką Łączno- tkankową która z kolei zrasta się z opłucną. Płuca mają budowę gruczołu cewkowo pęcherzykowego, zawierają przegrody w ich strukturze występują włókna kolagenowe ale również włókna sprężyste które mają zasadnicze znaczenia dla zdolności kurczenia się zdrowego płuca i jeżeli te włókna są rozciągnięte lub porozciągane np. jeżeli dochodzi do rozedmy lub obrzęku płuc wówczas wydech jest utrudniony. Natomiast zdrowe płuca po otwarciu klatki piersiowej zapadają się a ich powierzchnia jest delikatnie pofałdowana.

Do wnętrza płuc wnikają oskrzela, każde z nich wnika w jedno płuco i tam dalej dzielą się na mniejsze struktury zwane oskrzelikami.

• Oskrzeliki nie zawierają elementów chrzęstnych, ani gruczołów. Od najmniejszych oskrzelików odchodzą pęcherzyki płucne i to właśnie w nich dochodzi do zasadniczej wymiany gazowej!

• Pęcherzyki płucne oplecione są delikatną siecią naczyń włosowatych, natomiast ich powierzchnia pokryta jest cieniutką warstewką lipoproteinową ( połączenie tłuszczu i białka) i to jest tzw. Surfaktent ( zapobiega zapadaniu się pęcherzyków płucnych). Często u młodych płodów tej warstwy może być za mało i płuca nie działają do końca sprawnie.

  • Co to jest proces oddychania?

Przez pojęcie oddychanie rozumiany jest transport i oddawanie substancji gazowych, głównie tlenu oraz dwutlenku węgla. Tlen służy do spalania pobieranych z pożywieniem substancji chemicznych, natomiast dwutlenek węgla jest produktem końcowym przemian metabolicznych.

Typy oddychania:

Typ 1 oddychanie wewnętrzne proces odbywający się na poziomie komórki, który polega na przyswajaniu tlenu oraz usuwania dwutlenku węgla i wody przez komórkę i zużycie tlenu przez komórkę jest zależne od wydajności jej pracy. Takie komórki zużywają dużo tlenu, to są komórki tkanki mięśniowej a także tkanki mózgowej która jest szczególnie wrażliwa na niedobory tlenu. Mózg nie może być pozbawiony tlenu nie dłużej niż 2-4minut.

Typ 2 oddychanie zewnętrzne ten typ oddychania obejmuje wymianę gazową w płucach. Wdech występuje na wskutek skurczu przepony oraz mięśni wdechowych są to m.in. Mięśnie między żebrowe zewnętrzne. Natomiast gdy mięśnie ulegają rozkurczowi, płuc ulegają obkurczeniu a klatka piersiowa zmniejsza swoją objętość i to jest Ze względu na zasadę działania przepony lub mięśni między żebrowych wyróżnia się trzy Typy oddychania: 1 brzuszny, 2 żebrowy, 3 żebrowo-brzuszny.

 

Oddychanie u ptaków

Zasadniczo różni się od oddychania u ssaków spowodowane jest to odmienną budową anatomiczną, oraz zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen, który jest związany z szybszą przemianą materii i energii. Płuca ptaków są pozbawione opłucnej i są przymocowane do żeber. Oskrzela doprowadzają powietrz do płuc oraz do worków powietrza. Worki powietrzne u ptaków latających podczas lotu wtedy wypełniają powietrz 75% jamy ciała, a ich wypustki i zachyłki wnikają między mięśnie oraz do wnętrza pneumatycznych kości. Najważniejszą funkcją worków powietrznych jest zmniejszanie właściwej masy ciała oraz udział w podwójnej wentylacji płuc. W czasie lotu dzięki mięśniom poruszającym skrzydła, powietrze z dużą siłą jest wtłaczane do płuc i do worków powietrznych to umożliwia wielogodzinne utrzymywanie się ptaka w locie. U ptaków hemoglobina ma mniejsze pogniebactwo do tlenu ilość oddechów na minutę u ptaków jest różne w zależności od gatunku np. u Gęsi ok 10 oddechów/ minutę, u kaczki ok 15-18, u kury 22-25.