31. Własność a życie w społeczeństwie
Własność i inne formy dysponowania różnymi rzeczami służą do podkreślania roli osoby, a ponadto dają jej możliwość wykonywania swoich zadań w społeczeństwie i w życiu gospodarczym. Ze względu na to powinniśmy popierać jednostki i wspólnoty dążące do zdobycia pewnego zasobu dóbr. Własność prywatna daje człowiekowi przestrzeń do autonomii osobistej i rodzinnej. Jest ona uwarunkowaniem swobód obywatelskich, ponieważ wzbudza do podejmowania obowiązku i ponoszenia ciężarów.
Bóg przeznaczył ziemię na użytek wszystkich ludzi i narodów. Człowiek używając dóbr stworzonych przez Boga, powinien uważać je nie tylko za własne, ale także za wspólne (by nie tylko jemu, ale i innym przynosiły pożytek). Każdemu przysługuje prawo do posiadania części dóbr, które wystarczają dla niego i jego rodziny. Prawo własności prywatnej nie sprzeciwia się prawu do własności publicznej. Przeniesienia dóbr na własność publiczną może dokonać tylko odpowiednia władza. Poza tym do zakresu władzy publicznej należy pilnowanie, by ktoś nie nadużywał własności prywatnej na szkodę dobra publicznego. Własność prywatna posiada charakter społeczny, oparty na prawie powszechnego przeznaczenia dóbr. Istnieje jednak niebezpieczeństwo, że wraz z postępem opanowywania świata rzeczy przez człowieka, będzie on się im podporządkowywał, będzie podatny na manipulację poprzez całą organizację życia społecznego i system produkcji. Człowiek nie może zrezygnować z siebie, ze swojego miejsca w świecie, nie może stać się niewolnikiem rzeczy materialnych, produkcji, czyli swoich własnych wyrobów. Ta sprawa jest bardzo ważna we współczesnej trosce o człowieka.
Niesprawiedliwe jest, aby niewielka grupa ludzi była uprzywilejowana i gromadziła coraz więcej zbędnych dóbr, trwoniąc dostępne bogactwa, podczas gdy pozostała grupa ludzi żyje w nędzy, na poziomie minimum niezbędnego do przetrwania. Tutaj pokazuje się zachwianie równowagi ekologicznej: ludzka zachłanność oraz indywidualny i zbiorowy egoizm sprzeciwiają się porządkowi stworzenia. W społeczeństwie istnieje cywilizacja konsumpcyjna, która ma swoje źródło w nadmiarze dóbr. Jest to społeczeństwo bogate i wysoko rozwinięte, podczas gdy inni głodują, a wiele ludzi nawet umiera z głodu. Wyjawia się tu także niekontrolowane wykorzystywanie wolności jednych, a ograniczaniu wolności drugich, tych, którzy odczuwają dotkliwe braki. Sobór Watykański II głosi, aby dzielić się z biedniejszymi w miarę swoich możliwości. Wzywa także do udzielania pomocy jednostkom i narodom, aby mogły zrealizować swoje potrzeby i się rozwijać. Chrześcijanie we współczesnym świecie walczą o sprawiedliwość i miłość, a przez to przyczyniają się do dobrobytu społeczeństwa i pokoju na świecie. Powinni oni, jako jednostki i jako organizacje, być przykładem dla innych. Pan Jezus uznaje prawo do podatków. Motywem ich płacenia jest dobro wspólne, które wymaga ofiarności ze strony obywateli.
Pytania do tekstu:
Jakie jest powiązanie własności jednostki z własnością społeczeństwa, narodu?
Co oznacza sformułowanie: „Prawo własności prywatnej nie sprzeciwia się prawu do własności publicznej.”?
Co jest niesprawiedliwe we współczesnym świecie nawiązując do zagadnienia własności?