WYDZIAŁ EKONOMII

KIERUNEK: Ekonomia

SPECJALNOŚĆ: Ekonomia przedsiębiorstwa

GRUPA: EP

ANALIZA MAKROEKONOMICZNA GOSPODARKI RPA

W LATACH 2005-2011

Praca zaliczeniowa z przedmiotu Makroekonomia II

Prowadzący ćwiczenia:

RPA- informacje podstawowe

Na ścieżkach Republiki Południowej Afryki można znaleźć zarówno luksus, jak i biedę, dawne tradycje i najnowocześniejsze rozwiązania, dziką naturę i cywilizację. Dlatego też, ze względu na swą różnorodność kraj ten nazywa się Kraina Tęczy. RPA jest państwem wielowyznaniowym i konstytucja gwarantuje swobodę wyznań oraz oficjalnie uznaje 11 języków: angielski, afrikaans oraz 9 języków murzyńskich. Jest tam rozwinięta turystyka, przede wszystkim dzięki egzotycznej i naturalnej przyrodzie. Natomiast jeśli chodzi o transport cechuje się bardzo dobrze rozwiniętą siecią autostrad ale transport publiczny praktycznie nie istnieje. Różnorodność widoczna jest także w systemie opieki zdrowotnej, która dzieli się na system państwowy i prywatny. Pomimo, że tylko najbogatsze 20% ludności korzysta z systemu prywatnego, to pracuje tam ponad 70% lekarzy. Wniosek z tego, że w systemie państwowym jest niewystarczająca liczba przychodni i szpitali, natomiast szpitale, przychodnie i kliniki prywatne są świetnie wyposażone, posiadają odpowiednią kadrę i zaplecze medyczne. Kolejnymi problemami z którymi boryka się ten kraj to problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa, wynikiem czego są incydenty od kradzieży do rozbojów. Pomimo takiej sytuacji RPA to najbogatszy kraj Afryki, wytwarzający obecnie ponad 30% całego dochodu Czarnego Lądu. Jest znany z bogatych złóż diamentów (RPA wytwarza 80% produkcji światowej) platyny i złota. Ma to oczywiście przełożenie na wartości dochodu narodowego oraz na średnie zarobki. Pod względem dochodu narodowego, RPA jest porównywalna do takich krajów jak Belgia, Austria, Polska czy Dania –mogłoby wskazywać na zadowalający poziom średniego dochodu. Nie jest to jednak wskaźnik determinujący status ekonomiczny przeciętnego mieszkańca. RPA jest  bowiem krajem o największej dysproporcji klasowej mierzonej za pomocą indeksu GINI. Państwo to boryka się także z problemem drenażu mózgów- wykształceni biali wyjeżdżają do pracy za granicą, bo nie mogą znaleźć pracy w RPA, gdzie bezrobocie wynosi ponad 25%. Przyczyną takiej sytuacji jest wprowadzenie systemu preferującego zatrudnianie czarnych (Broad Based Black Economic Empowerment Act), który przyznaje punkty za zatrudnianie pracowników z warstw dyskryminowanych. Tym samym często na wysokich stanowiskach znajdują się osoby o nieodpowiednich kwalifikacjach, zatrudnieni jedynie ze względu na kolor skóry. To właśnie z powodu ograniczonej liczby kandydatów z odpowiednim poziomem wykształcenie bierze się tak głębokie rozwarstwienie ekonomiczne i wiele innych problemów. Na podstawie przeprowadzonej analizy postaramy się unaocznić słabości gospodarki Republiki Południowej Afryki oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, jakie kroki należy podjąć, aby problemy nie pogłębiały się.

1. Wzrost gospodarczy

Republika Południowej Afryki jest jednym z najbardziej rozwiniętych gospodarczo państw Afryki. Rozwój gospodarczy tego kraju miał głównie miejsce w latach 1911-1980, kiedy to dochód na jednego mieszkańca zwiększył się kilkakrotnie. Następnie w latach 1980-1995 gospodarka RPA wyraźnie wyhamowała. Przyczyniły się do tego głównie sankcje gospodarcze nałożone przez ONZ, będące konsekwencją polityki apartheidu oraz długotrwała susza. Dopiero po wprowadzeniu przez Nelsona Mandelę Programu Odbudowy i Rozwoju gospodarka RPA zaczęła wychodzić z zakrętu. RPA w 2011 roku wzrósł o 3,5 % w stosunku do 2010 roku, zaś jego wartość wyniosła 383 mld USD. Poziom inflacji w RPA w 2011 roku osiągnął wartość 6,1 %, zaś poziom zadłużenia zagranicznego w tymże roku wyniósł 47,66 mld USD. Dochód narodowy RPA stanowi około 1/3 dochodów wszystkich pozostałych państw afrykańskich, co najlepiej obrazuje, jak silna jest gospodarka RPA na tle pozostałych gospodarek państw kontynentu afrykańskiego.

Rok	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
PKB mld	132,87	118,48	111,11	168,22	219,09	247,05	261,01	286,18	273,14	283,96	363,24	481,80	384,21

Gospodarkę RPA cechuje wysoka koncentracja produkcji i kapitału. Największe przedsiębiorstwa działają w obszarze energetyki, hutnictwa żelaza, przemysłu paliwowego i wydobywczego oraz transportu. W RPA występują bogate złoża surowców, takich jak: złoto (40 % światowych zasobów), platyna, rudy chromu, wanadu i manganu, na wydobyciu, których opiera się przemysł wydobywczy. Ponadto RPA jest jednym ze światowych liderów wydobyciu diamentów, rud tytanu, antymonu, żelaza, miedzi, niklu, ołowiu, cyny, uranu, węgla kamiennego, srebra, azbestu i fosforytów. Bardzo istotną rolę w gospodarce RPA odgrywa przemysł maszynowy i metalowy, który w przeważającej mierze skupia się na produkcji maszyn i urządzeń dla górnictwa i rolnictwa. Duże znaczenie dla gospodarki RPA ma również hutnictwo żelaza, metali kolorowych i uszlachetniających stal. Dobrze rozwinięty jest także przemysł chemiczny, który koncentruje się na przetwórstwie importowanej ropy naftowej oraz nowatorskiej technologii uzyskiwania z węgla paliw syntetycznych. W RPA produkuje się również samochody osobowe i ciężarowe oraz tabor kolejowy.

Republika Południowej Afryki jest również jednym z najważniejszych producentów energii elektrycznej. Wytwarzana jest ona w elektrowniach bazujących na rodzimym węglu, hydroelektrowniach oraz elektrowni atomowej w Koebergu.

Gdy chodzi o rolnictwo, to opiera się ono głównie na hodowli. Wynika to z tego, że Republika Południowej Afryki jest krajem w 70 % składającym się z pastwisk. Zwierzęta, jakie hoduje się w RPA to: owce, bydło, kozy oraz trzoda chlewna. Grunty orne, na których można prowadzić produkcję roślinną stanowią zaledwie 12 % powierzchni kraju. Warunki takie sprawiają, że w RPA większość gospodarstw rolnych, to małe gospodarstwa, produkujące jedynie na własne potrzeby, charakteryzujące się tradycyjnymi metodami upraw. Liczba dużych gospodarstw rolnych wynosi około 60 tys. Ich powierzchnia przekracza często 1000 ha. Gospodarstwa te mają ogromny udział w produkcji rolnej kraju. Rośliny, jakie uprawią się w RPA to: kukurydza, pszenica, owies i jęczmień, ziemne, tytoń, słonecznik, trzcina cukrowa, bawełna, winorośle, cytrusy, grusze, jabłonie, brzoskwinie, ananasy. Ceny produktów rolnych w RPA są stosunkowo wysokie, na co duży wpływ, ma również istnienie rządowych organizacji pośrednich, kontrolujących rynek żywnościowy.

Infrastruktura w RPA jest bardzo dobrze rozwinięta w regionach uprzemysłowionych, takich jak południowy Transwal. Gorzej sytuacja wygląda w północno-zachodniej części kraju. Długość linii kolejowych wąskotorowych wynosi 20,9 tys. km, z czego 9,9 tys. km stanowią linie zelektryfikowane. W RPA jest zbudowanych 362 tys. km dróg kołowych, z których 20 % to drogi utwardzone. Na terenie RPA jest wybudowanych 731 różnego rodzaju lotnisk, na czele z największymi portami lotniczymi takimi jak: Johannesburg, Kapsztad, Durban. Do głównych portów morskich należy zaliczyć: Durban, Kapsztad, Saldanha, Richard's Bay, Port Elizabeth, East London.

RPA jest bardzo atrakcyjnym krajem dla turystów. Jest tam wiele bardzo dobrze zorganizowanych parków narodowych oraz rezerwatów zwierząt, pięknych plaż nad Oceanem Indyjskim, góry smocze oraz winnice na południu. Zauważalny jest stały wzrost liczby turystów zagranicznych odwiedzających ten kraj, ze wszystkich kontynentów. Przemysł turystyczny jest czwartą gałęzią pod względem dochodów państwa.

Ważną rolę w gospodarce RPA odgrywa handel zagraniczny. Jego wartość stanowi ponad 20 % dochodu narodowego. Eksportuje się głównie: złoto, platynę, diamenty, inne metale i wyroby metalowe, maszyny, środki transportu, węgiel kamienny. Z importu zaś pochodzą maszyny i środki transportu, wyroby elektroniczne, produkty chemiczne, sprzęt transportowy i telekomunikacyjny.

Oddziaływanie państwa na wzrost gospodarczy powinno obejmować:

1. zachęcanie do oszczędzania i do przekształcania oszczędności w inwestycje kapitałowe;

2. ułatwianie inwestowania w najbardziej wydajnych dziedzinach gospodarki i w najbardziej efektywne przedsięwzięcia;

3. sprzyjanie innowacjom, pobudzanie i ułatwianie modernizacji aparatu wytwórczego;

4. ubieganie się o zewnętrzną pomoc w postaci kredytów zagranicznych;

5. przyciąganie zagranicznych inwestorów;

6. działanie środkami polityki ekonomicznej w kierunku podwyższenia poziomu nakładów inwestycyjnych i poprawy ich efektywności.

Źródła:

1. www.goafrica.gov.pl

2. www.eduteka.pl

3. www.forbes.pl

4. Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2012

2. Inflacja

W roku 2008 południowoafrykański rand był trzecią najbardziej tracącą na wartości walutą na świecie. W tym niechlubnym rankingu wyprzedziło go jedynie argentyńskie peso i indyjska rupia. W 2011 inflacja wyniosła 6,1% a w 2012 5,41%.
W 2011 roku wartość randa spadła o 19 procent, obniżając kurs południowoafrykańskiej waluty do poziomu 8,30 za dolara. Jest to największy spadek notowany wśród 12 głównych walut świata.
Deprecjacja randa cieszy południowo-afrykańskie korporacje, eksportujące towary za granicę i uzyskujące należności w dolarach. Kursy akcji AngloGold Ashanti Ltd. (największy producent złota w Afryce) czy Sasol Ltd. (największa firma pod względem dochodu i dostawca 40% paliwa na rynek lokalny) poszybowały w górę na giełdzie w Johannesburgu. Słabnący rand oznacza dla nich dodatkowe zyski i rekompensuje straty powstałe na skutek osłabienia globalnego popytu. Problem dodatkowo pogłębia wciąż niejasna przyszłość strefy euro, gdzie trafia 30 procent produkcji eksportowej RPA.
Z drugiej strony, coraz słabszy rand staje się poważnym wyzwaniem dla firm zależnych od importu lub sprzedaży na rynku lokalnym, ponieważ oznacza dla nich wyższe koszty. Inflacja w RPA wzrosła w listopadzie 2011 r. do poziomu 6,1 procent, przebijając planowany cel inflacyjny po raz pierwszy od dwóch lat. Nie spowodowała to jednak podwyżek stóp procentowych przez Bank Centralnych, co było spowodowane zastojem w branży przemysłowej (obecnie stopy kształtują się na najniższym od 30 lat poziomie, 5,5 procent.
Decyzja o obniżeniu stóp procentowych zapadła dopiero, gdy sytuacja ustabilizowała się. Niższa inflacja była ważnym czynnikiem, który zagrał decyzyjną rolę. Tempo inflacji spadło z 5,7 proc. w skali rocznej w maju do 5,5 proc. w czerwcu 2012 roku. To wielkość najniższa od dziesięciu miesięcy, która mieściła się przyjętym przez Bank Centralny docelowym przedziale 3–6 proc. po siedmiu kolejnych miesiącach (od października do kwietnia) powyżej założonego pułapu.
Wprawdzie słaby rand powinien w teorii prowadzić do pobudzenia eksportu i w ten sposób korzystnie wpływać na saldo bilansu handlowego, deficyt na rachunku obrotów bieżących RPA poszerza się.
Ekonomiści są zgodni, że choć deprecjacja randa daje wielu firmom afrykańskim powód do zadowolenia, poprawiając ich konkurencyjność względem zagranicy, w długim okresie nie może ona stanowić siły napędowej gospodarki RPA.¹

Tabela 1źródło: Bank Światowy

3. Handel zagraniczny

Obroty Handlu Zagranicznego RPA ze światem w latach 2010 – 2011 i ich dynamika (w stosunku do poprzedzającego roku):

Rok	Obroty mld USD	Dynamika obrotów %	Eksport mld USD	Dynamika eksportu %	Import mld USD	Dynamika importu %	Saldo obrotów Mld USD
2011	187	112	94,2	113	92,9	112	-1,3
2010	167	121	83	134	83	133	0,6

Źródło: MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata RPA

Wartość eksportu RPA w roku 2011 r. wyniosła 94,2 mld USD i była o ok. 9% wyższa aniżeli w roku 2010 r. Największe wzrosty eksportu odnotowano w sektorach związanych z górnictwem. Eksport RPA zaczął wzrastać i osiągnął na koniec 2011 r. wartość 94,2 mld USD (Dla porównania Polski eksport w 2011 r. wyniósł ok. 175 mld USD). Wzrost eksportu jest wynikiem zdecydowanego wzrostu zapotrzebowania na surowce naturalne na rynkach światowych, przede wszystkim UE oraz Chin.

Eksport z RPA:

Ranking	Kraj	Eksport w mld Randów	Udział w %
1	Chiny	6,4	13.3
2	USA	5,5	9,9
3	Japonia	4,9	9,3
4	Niemcy	3,9	7,5
5	Anglia	2,5	4,6
6	Indie	1,8	3,8

Źródło: MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata RPA

Rok 2011 był kolejnym okresem dominacji Chińskiego handlu z RPA, od 2009 r. kiedy to Chiny zajęły pierwsze miejsce w zakresie wartości wymiany handlowej z RPA. Pozycja Chin z każdym miesiącem umacnia się. W 2010 r. Chiny zaimportowały z RPA o 12 % więcej towarów aniżeli następne w rankingu USA, natomiast w 2011 r. różnica pomiędzy importem do Chin, a importem do USA (również druga pozycja w rankingu największych importerów z RPA w 2011) wyniosła aż 33%.

Import do RPA:

Ranking	Kraj	Eksport w mld Randów	Udział w %
1	Chiny	7,6	13,1
2	Niemcy	6,1	10,7
3	USA	4,5	8,2
4	Arabia Saudyjska	2,8	4,8
5	Japonia	2,3	4,6
6	Wielka Brytania	1,9	4,2

Źródło: MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata RPA

Podobnie jak w przypadku eksportu z RPA, import do RPA został zdominowany od 2009 r. przez Chiny. Pomimo wciąż bardzo silnej pozycji Chin w Afryce, należy odnotować, że największym konkurentom Chin w odniesieniu do eksportu towarów na rynek RPA (USA i Niemcy) udało się zdecydowanie zwiększyć wartość swojego eksportu (odpowiednio o 28% i 5,2%), natomiast Chinom przybyło zaledwie 2% w tym samym okresie. W rezultacie maleje różnica w wartości eksportowych towarów do RPA między Chinami, a pozostałymi graczami światowymi.

Główne pozycje towarowe handlu zagranicznego RPA w 2011 roku:

Eksport	Import
Towar	mld Randów
Perły, kamienie szlachetne, metale szlachetne	94,4
Paliwa mineralne	40,0
Rudy metali, żużel i popiół	38,5
Żeliwo i stal	35,1
Pojazdy nie szynowe oraz ich części i akcesoria	27,6
Maszyny i urządzenia mech.	24,1
Owoce i orzechy jadalne	11,8
Aluminium i artykuły z aluminium	9,6
Maszyny i urządzenia elektryczne; ich części	7,9
Napoje i alkohole	6,3

Źródło: MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata RPA

Główną rolę w eksporcie RPA odgrywa przemysł wydobywczy (w tym najważniejsze pozycje to złoto, platyna i diamenty) oraz przemysł motoryzacyjny (12% eksportu przemysłowego), który z licznymi fabrykami odgrywa rolę koła zamachowego gospodarki. Położenie geograficzne RPA z punktu widzenia gospodarki globalnej jest bardzo dobre. Jest stąd relatywnie blisko do krajów o gospodarce tzw. „wschodzącej”, czyli min. Chiny, Indie, Brazylia i Australia. Zważając na ten fakt oraz na szacunkowy wzrost zapotrzebowania przez te kraje na surowce naturalne występujące w nadmiarze w RPA, kraj powinien inwestować w przemysł wydobywczy jak i w infrastrukturę, co powinno ułatwić handel międzynarodowy.

4. Rynek pracy

Temat rynku pracy w RPA jest dość skomplikowany. Z jednej strony panuje olbrzymie bezrobocie (oficjalnie jest to ok. 25%, ale w rzeczywistości jest to dużo więcej), a z drugiej strony poszukiwania firm kogoś, kto okaże się kompetentny na dane stanowisko.
Z jednej strony pojawia się problem BBBEE (polityka wyrównywania szans dla czarnych i kolorowych), a z drugiej etyka i dążenie do tego, żeby na odpowiednim stanowisku była odpowiednia osoba. Bo niestety, czarni mieszkańcy odstają kompetencjami od wielu stanowisk które zajmują, wiec ich prace tak naprawdę wykonuje często ktoś inny. Lub nie wykonuje jej nikt. Co zyskują pracodawcy w zamian za akceptowanie takiej sytuacji? Punkty w rządowej skali, które często decydują o wygranej w przetargach – zwłaszcza tych rządowych. Ale nie tylko – międzynarodowe firmy które rozwijają przemysł w RPA i posiadają dobry ranking mogą liczyć na dotacje i ulgi. Liczba punktów przyznawana jest na podstawie liczby zatrudnionych, biorąc jednak pod uwagę poziom pracownika – firma otrzyma więcej punktów za zatrudnienie kandydata BBBEE na stanowisku kierowniczym czy dyrektorskim, niż za zatrudnienie go na stanowisku szeregowym. Na obecnej sytuacji korzystają najbardziej wykwalifikowani pracownicy którzy dyktują warunki oraz cudzoziemcy, bo często zatrudnienie cudzoziemca jest tańsze niż zatrudnienie pracownika z rynku lokalnego.

Wyszczególnienie	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Stopa bezrobocia (%)	26,3	26,1	24,2	23,0	21,9	24,3	24,0	23,9	25,2
Zatrudnienie (mln. os.)	6,4	7,2	8,2	8,4	8,5	8,16	8,25	8,38	8,46

Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.tradingeconomics.com/

Pierwsza rzeczą jaka nasuwa się po przeanalizowaniu tabeli jest bardzo wysoki poziom bezrobocia. Od 2007 do 2009 roku nastąpił spadek bezrobocia spowodowany tym, że w tym okresie przybyło ok 433 tysięcy nowych miejsc pracy(najwięcej w sektorze publicznym), co zwiększyło zatrudnienie z 8,2 mln osób w 2007 roku do 8,5mln os. w roku 2009. W 2010 roku widoczne są skutki kryzysu ogólnoświatowego, kiedy w RPA ceny surowców naturalnych mocno spadły okazało się, że wiele kopalń jest nierentownych i zostały zamknięte, w efekcie pracę w całym kraju straciło wiele tysięcy osób, co spowodowało znaczny wzrost bezrobocia. W kolejnych latach stopa bezrobocia kształtowała się na porównywalnym poziomie, a niewielkie spadki wynikają głównie z napływu taniej siły roboczej z Mozambiku oraz Zimbabwe. Jedną z przyczyn tak wysokiego bezrobocia na przestrzeni lat jak jest przede wszystkim wynik tragicznego poziomu edukacji. System ten nie rozwija kapitału ludzkiego w stopniu wystarczającym do wykonywania wykwalifikowanej pracy. Dawniej wielu niewykwalifikowanych pracowników znajdowało prace w sektorze wydobywczym, a obecnie potencjalnym miejscem zatrudnienia jest branża turystyczna.

5. Sytuacja społeczna w RPA

Republika Południowej Afryki jest zamieszkiwana przez 43 miliony ludzi, z których 74,4% pochodzi z Afryki, 14,3 z Europy a 8,8% ludności stanowi mieszkanka etniczna. 79,2 % stanowi ludność czarnoskóra, 9,2 % to ludzie biali a 9 Hindusi. Podział ras jest wyraźnie widoczny biorąc pod uwagę zarówno czynniki ekonomiczne, jak i kulturowe.

5.1 Kontrast społeczny- wskaźnik Giniego²

Wskaźniki ekonomiczne takie jak wysokość średniej pensji, PKB na mieszkańca czy poziom bezrobocia nie mówią wszystkiego o jakości życia społeczeństwa. Istotną charakterystyka jest skala nierówności przychodów. Według badań przeprowadzonych w 2005 roku RPA znajduje się na 2 miejscu pod względem nierówności społecznej. Współczynnik Giniego dla tego państwa to 65.³
Dwubiegunowość społeczna RPA jest uwarunkowana historycznie; przez ponad pół wieku  obowiązywała tam polityka apartheidu, obejmująca polityczną, prawną socjalną i ekonomiczną czarnoskórych mieszkańców. Słowo pochodzi z języka Afrikaans i oznacza rozdzielność. Obecnie najbogatsze 10 % populacji otrzymuje 51%, a  najbiedniejsze 10% tylko 0,2% dochodów pochodzących z pracy o pomocy socjalnej.⁴
Zróżnicowanie statusu ekonomicznego pociąga za sobą wiele innych problemów. Najważniejszym z nich jest nierówny dostęp do opieki zdrowotnej. Choć rząd RPA przeznacza na opiekę zdrowotną 8,2% dochodu narodowego, to sytuacja demograficzna nie poprawia się. W prawdzie liczba narodzin na jedną kobietę wynosi 2,42, to jednak w porównaniu do lat 90 tych, śmiertelność dzieci poniżej 5 roku życia wzrosła (39 na 1000 urodzin). Sytuacji nie oprawia fakt, istnieją duże różnice w przeznaczaniu środków na sektor prywatny i publiczny. Podczas, gdy mniej niż 15% populacji korzysta z  prywatnej opieki zdrowotnej, otrzymuje ona 46% nakładów przeznaczanych na ochronę zdrowia (1 170 dolarów USA na osobę). Pozostałe 64% populacji zdane jest na sektor publiczny, gdzie finansowanie wynosi około 160 dolarów na osobę.
Ograniczony dostęp do opieki społecznej i edukacji jest głównym powodem rozszerzania się największego wroga współczesnej Afryki- AIDS oraz HIV.⁵

5.2 Największe zagrożenie

Od 2002 r. do 2011 częstotliwość występowania HIV/AIDS, wśród ludności w wieku rozrodczym 15-49 oscyluje wokół 17%. Liczba chorych wzrosła w tym czasie z ok. 4,8 mln do 5,6 mln osób. Liczba zgonów swoje apogeum osiągnęła w 2006 r. i wyniosła 0,4 mln. W roku 2011 liczba ta oscylowała w okolicach 0,27mln

Mimo tego przygnębiającego obrazu wynikającego z wcześniejszych zaniedbań, rząd RPA realizuje od lat programy mające na celu zwalczenie epidemii. Działania te wspiera globalny amerykański program PEFPAR (prezydencki plan ratunkowy przeciw AIDS) 2009-2013. PEFPAR skupia się na potrzebach będących w szczególnie trudnej sytuacji młodych kobiet i dzieci ofiar seksualnego wykorzystywania. Inną organizacja wspierającą walkę z AIDS w RPA jest Global Fund który powstał z inicjatywy G8 i WHO. Sponsorami organizacji są rządy państw jak również osoby i fundacje prywatne. Global Fund jako cel działalności przyjął zapobieganie i leczenie HIV/AIDS, gruźlicy i malarii.
W kwietniu 2007 r. SANAC przyjął NSP 2007-2011, narodowy strategiczny plan walki z HIV, AIDS oraz zakażeniami przenoszonymi drogą płciową. W wyniku realizacji tego planu udało się znacząco zwiększyć dostęp do darmowej terapii antywirusowej. Terapię taką rozpoczęło w 2011r. dwa razy więcej osób niż w roku 2010. Terapię otrzymuje w tej chwili 75% spełniających kryteria tj. 1.7 mln osób. Zgodnie z zakładanym planem testami na obecność wirusa HIV przebadano przez piętnaście miesięcy 2010/2011 r. ponad 14.8 mln osób. Znaczący postęp osiągnięto też w redukcji przenoszenia wirusa z ciężarnych matek na dzieci. Dane pokazują tutaj spadek z 8.5% w 2008r. do 3.5% w 2011. Jest to o tyle istotne że liczba kobiet w ciąży będących nosicielkami wirusa HIV oscyluje wokół 30%.⁶

5.3 Human Development Index- HDI

Według Human Development Report, który bada wskaźnik rozwoju społecznego HDI (Human Development Index) opublikowanego przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju w 2011 roku Republika Południowej Afryki na 169 państw uplasowała się na 123 miejscu w rankingu (dla porównania Polska uplasowała się na 39 miejscu). HDI wówczas wynosiło 0.619, podnosząc średnią o 0.004 w stosunku do roku 2010.

Wskaźnik HDI ocenia kraje na trzech płaszczyznach: „długie i zdrowe życie” (long and healthy life), „wiedza” (knowledge) i „dostatni standard życia” (decent standard of living). Od roku 2010 do ich pomiaru służą następujące wskaźniki:
-oczekiwana długość życia
-średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców w wieku 25 lat i starszych
-oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających proces kształcenia
-dochód narodowy per capita w USD, liczony według parytetu nabywczego waluty (PPP $).⁷

W RPA średnia długość życia to 42 lata, co powoduje, że otwiera ona ostatnią dziesiątkę w skali świata. Jest to jednak średni wynik na kontynencie Afrykańskim. Powodem tego są oczywiście choroby zakaźne (przeze wszystkim AIDS).
Współczynnik solaryzacji wynosi 85%, porównując do Afryki Subsaharyjskiej, gdzie współczynnik ten wynosi 76,43% jest to wynik zadowalający. Sytuacja wygląda inaczej, gdy spojrzymy na RPA przez pryzmat Euroazji, której współczynnik solaryzacji osiąga 93.22%.⁸

6. Finanse publiczne

Na uwagę zasługuje relatywnie niski poziom zadłużenia kraju, gdyż relacja długu do PKB oscyluje wokół 35 proc., podczas gdy podobne wskaźniki dla krajów europejskich są dwu-trzykrotnie wyższe.

Wybrane pozycje wśród wydatków budżetowych (dane za rok 2001-2009):

• Wydatki socjalne – 12,4% PKB i 40% wydatków budżetowych;

• Edukacja – 5% PKB i 16% wydatków budżetowych;

• Opieka zdrowotna – 3,7% PKB i 12% wydatków budżetowych;

• Wojsko – 1,3% PKB (43 miejsce na świecie) i 4% wydatków budżetowych;

Głównym priorytetem rządu RPA na najbliższe lata będzie sektor edukacji. Celem jaki przyświecać będzie tym działaniom jest duża różnica w poziomie edukacji na niekorzyść ludności kolorowej.

Wnioski i zalecenia

Zalecenia:

• Dążenie do zniesienia BBBEE i kierowanie się kryterium kompetencji, co zwiększyłoby rekrutacje lokalne, a tym samym poprawiłoby sytuację białych mężczyzn na rynku, zmniejszając zjawisko drenażu mózgów,

Zwiększenie wydatków rządu na edukacje co prowadziłoby do polepszenia warunków i poziomu kształcenia w tym kraju, a tym samym eliminowania braków w wykształceniu czarnych mieszkańców

---

1. Na podstawie http://www.pcsa.org.pl/↩

2. Najniższa możliwa wartość wskaźnika, 0 proc., oznacza, że wszyscy ludzie uzyskują takie same dochody. Wartość 100 proc. wskazywałaby, że jedno gospodarstwo domowe koncentruje cały dochód w danym państwie↩

3. źródło CIA, World Fackbook↩

4. Coovadia H, Jewkes R, Barron P, Sanders D, McIntyre D. The health and health system of South Africa: historical roots of current public health challenges. Lancet 2009;374:817‐34. ↩

5. Opracowano na podstawie danych ze strony http://www.aids.gov.pl/files/wiedza/RPA.pdf↩

6. Na podstawie portalu Infoświat http://www.infoswiat.com/2013/06/17/1243/↩

7. Na podstawie Human Development Report 2011↩

8. Na podstawie Google Public Data↩