BADANIE MAKROSKOPOWE- przybliżone określenie rodzaju gruntu i niektórych jego cech fiz bez pomocy przyrządów. RODZAJE BADAŃ MAKROSKOPOWYCH:*oznaczanie rodzaju i nazwy:gruntów organicznych – w sposób organoleptyczny, gruntów niespoistych – w sposób wizualny,gruntów spoistych – na podstawie prób: (wałeczkowania, rozcierania w wodzie, rozmakania) *oznaczanie stanu gruntów spoistych – na podstawie liczby wałeczkowań, *określanie barwy gruntu – w sposób wizualny, *określanie wilgotności gruntu – za pomocą dotyku, *określanie zawartości węglanu wapnia – działając roztworem HCl

BADANIE DODATKOWE gruntów spoistych przyrządami kieszonkowymi: badanie wytrzymałości na ścinanie gruntu ścinarką obrotową, badanie spójności gruntu penetrometrem tłoczkowym. SKŁAD GRANULOMETRYCZNY -zawarstość poszczególnych frakcji w gruncie. Na jego pdst sporządza się wykres uziarnienia o określa nazwę gruntu. FRAKCJA- zbiór ziarn i cząstek gruntu o śr d zwartych w określonym zakresie. STOPIEŃ PLASTYCZNOŚCI- I_L=(1,25X)/Afi gdzie: 1,25-ilość wody, którą traci wałeczek przy jednokrotnym wałeczkowaniu [%]; X-liczba wałeczkowa, A-aktywność koloidalna dla gruntów lodowcowych A=1, glin pokrywowych 0,5-0,8.dla iłów nasiąkliwych >1,5; fi-śr. zawartość frakcji iłowej [%].ANALIZA SITOWA- polega na określeniu składu granulometrycz gruntów niespoistych przez rozdzielenie poszczególnych frakcji na znormalizowanych sitach. Zawartość % ziarn: Zi=(m_si/m_s)*100 [%] msi-masa ziarn pozostałych na sicie [g], ms-masa szkieletu gruntowego wziętego do analizy [g]

Wykonanie: 1.Grunt przeznaczony do badania wysuszyć do stałej masy w temp. 105 ÷ 110 oC. Z próbki przeznaczonej do badania usunąć ziarna o średnicy powyżej 40 [mm]. 2.Zważyć około 1000 [g] gruntu. 3.Komplet czystych i suchych sit należy ustawić w ten sposób, aby najwyżej znalazło się sito o największym wymiarze oczek, tj. 25 [mm], a następnie kolejne sita o coraz mniejszych oczkach. Spód stanowi płaskie naczynie do zebrania pozostałości przesiewanego gruntu.

4.Wsypać próbkę gruntu na sito górne, a następnie przykryć je szczelnym wieczkiem i przymocować uchwytami. 5.Uruchomić wstrząsarkę na 5 minut. 6.Po zakończeniu przesiewania pozostałości na poszczególnych sitach zważyć. 7. Wyniki zamieścić w tabeli a także nanieść na wykres uziarnienia gruntu. WSKAŹNIK NIEJEDNORODNOŚCI UZIARNIENIA (różnoziarnistości) U: U=d₆₀/d₁₀ ; d₆₀ - średnica ziarn (cząstek), których wraz z mniejszymi jest w gruncie 60% ;d₁₀ – tak samo tylko że 10%. KAPILARNOŚĆ CZYNNA Hkc- maksymalna wysokość, na którą podniesie się woda w porach gruntu ponad poziom swobodnego zwg. BIERNA Hkb-max wys utrzymywania się wody w porach gruntu na tym samym poziomie przy obniżaniu się swobodnego zwg. Jest jednym z kryteriów wysadzinowości gruntu. Wykonuje się dla gruntów sypkich lub o nieznacznej spoistości, Hkb≤170cm, w celu oceny niebezpieczeństwa tworzenia się wysadzin podczas zamarzania oraz w celu obliczenia dodatkowego obciążenia podłoża wskutek obniżenia zwg. GĘSTOŚĆ OBJĘTOŚCIOWA- stosunek masy próbki do obj całej próbki: ρ= m_m/V [g/cm3]. WYSADZINOWOŚĆ GRUNTU- zjawisko powstawania wysadzin pod wpływem ujemnych temp. czyli wznoszenie się gruntu ku górze wskutek tworzenia się soczewek lodu w przemarzającym gruncie. ZAGĘSZCZALNOŚĆ GRUNTU – możliwość uzyskania przez grunt maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego ρ_d , w zależności od: użytej energii zagęszczenia E_z i sposobu jej przekazania, rodzaju gruntu i jego wilgotności. WILGOTNOŚĆ OPTYMALNA w_opt - to wilgotność, przy której grunt ubijany jedną z 4 metod normowych uzyskuje maksymalną wartość gęstości objętościowej szkieletu gruntowego ρ_ds.

WSKAŹNIK ZAGĘSZCZENIA Is jest miarą zagęszczenia gruntów (niespoistych i spoistych) sztucznie zagęszczanych i służy do kontroli jakości wykonanych robót ziemnych. Is=ρ_d/ρ_ds gdzie: ρd – gęstość objętościowa szkieletu gruntowego gruntu w nasypie, g/cm³, wyznaczona (na podstawie badań ρ i w gruntu w nasypie) ρds – maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego wyznaczona określoną metodą (Proctora) na próbce pobranej z badanego nasypu. WSKAŹNIK WODOPRZEPUSZCZALNOŚCI (współczynnik filtracji) k – prędkość przepływu wody w odniesieniu do całego przekroju gruntu przy spadku hydraulicznym i = 1 w temperaturze t = 10ºC. Wskaźnik wodoprzepuszczalności k_t w temperaturze badania tºC obliczany jest wg wzoru: k10=kt/(0,7+0,03t) [cm/min].

Spoistość gruntu (zawartość frakcji)	Między palcami pozostaje dużo ziaren piasku
Mało spoiste fi<5% Ip<5%	Piasek gliniasty
Mało spoisty Fi, Ip =5-10%	Piasek gliniasty
Średnio spoiste fi,Ip=10- 20%	Glina piaszczysta
Zwięzło spoisty Fi Ip =20- 30%	Glina piaszczysta zwięzła
Bardzo spoiste Fi, Ip>30%	Ił piaszczysty Piaszczysta