Epizootyczne zapalenie naczyń chłonnych

(lymphangitis epizootia,epizootic lymphangitis)

Nosacizna afrykańska

Etiologia:

-dimorficzny grzyb Histoplasma farciminosum

-postać pasożytnicza grzyba:

>owalne lub kuliste blastospory, śr. 2,5-3,5 um

>z charakterystyczną, podwójnie zarysowaną otoczką- wytwarzane w organizmie osobnika zakażonego

>w organizmie namnaża się przez pączkowanie

-postać M (mycelial phase):

>in vitro na podłożach sztucznych, warunki tlenowe

>tworzy segmentowane, rozgałęzione nitki grzybni i terminalne chlamidospory

-postać Y (yeast phase – postać drożdżowata)

>podłoże wzbogacone, warunki mikroaerofilne

>owalne, zwykle łańcuszkowato ułożone blastospory(przypominają fazę pasożytniczą)

-wytwarza ureazę – do wzrostu może wykorzystywać związki azotowe zawarte w moczniku(z gleby, zwłaszcza nawożonej obornikiem – naturalny rezerwuar grzyba)

-bardzo oporny na czynniki fizyczne i chemiczne

-preparaty najbardziej skuteczne – z kwasem nadoctowym

-2 lata żywotności w inwazyjności w wysuszonej ropie w stajniach(ściany, przegrody)

Epidemiologia:

-stacjonarnie w Afryce(nosacizna afrykańska), kraje śródziemnomorskie, Azja

-w Polsce- województwa północne(nadmorskie, podmokłe tereny)

-konie w każdym wieku, młode na terenach endemicznych

-naturalny rezerwuar: gleba, zwłaszcza nawożona obornikiem

-pierwotne źródło zakażenia: konie chore(ropa)

-wtórne źródło: sprzęt do czyszczenia, uprząż, siodła

-mechaniczni przenosiciele: owady krwiopijne i pasożyty(świerzbowce)

-droga zakażenia: kontakt bezpośredni koni chorych ze zdrowymi

Patogeneza:

-przenikanie blastospor przez otarcia i rany skóry

-odczyn zapalny i niszczenie przez fagocyty

-lub przeżywają w fagocytach i wędrują do skórnych i podskórnych naczyń limfatycznych

-powstają ogniska zapalne, ogniska ropne i owrzodzenia

-proces wzdłuż naczyń limfatycznych, nawet z objęcie regionalnych węzłów

Objawy kliniczne

-okres inkubacji: 3-4 tyg. do 2 m-ce

-pojedyncze, a później paciorkowato ułożone guzki wzdłuż naczyń limfatycznych na skórze głowy, szyi, kończyn(narażone na urazy)

-konie wierzchowe – kłąb, mostek

-guzki różnej wielkości(wiśnia – orzech włoski)

-po kilku-kilkunastu dniach rozmiękanie i pękanie guzków – wypływa ropa

-naczynia chłonne między guzkami – powrózkowato zgrubiałe i uwypuklone

-z guzków – owrzodzenia miseczkowate, ze stwardniałymi brzegami, powstają kalafiorowate naroślą z wyglądu przypominające owoc maliny(wybujałe ziarninowanie)

-po 406 tyg. Samowyleczenie – odpowiednie żywienie, utrzymanie i pielęgnacja

-jeśli brak higieny:

>nadkażenia bakteryjne, proces ciągnie się miesiącami

>powstają następne guzki i owrzodzenia, obrzęk i zropienie węzłów chłonnych

>następnie utrata kondycji i postępujące charłactwo

>słoniowatość kończyn

-sporadycznie zmiany na zewnętrznych narządach rodnych klaczy i ogierów

-nadkażenia bakteryjne: paciorkowce, gronkowce, Psedomonas

-wtedy bakteriema i przerzuty ropne w narządach wewnętrznych, gorączka i brak apetytu, nawet zejścia śmiertelne

Zmiany anatomopatologiczne

-guzy i wrzody na skórze ułożone łańcuszkowato

-ropnie w narządach wewn. – w wyniku nadkażeń

Rozpoznanie

-objawy kliniczne i przewlekły przebieg

-badanie mikroskopowe ropy(punktaty z guzków)

-preparaty mazane nie barwione lub barwione(blastospory)

-posiewy - podłoże Sabourauda(12 tyg. Wzrost)

-badanie bakteriologiczne – wykluczenie wrzodziejącego zapalenia lub powikłań

Postępowanie

-lista OIE

-izolacja koni chorych i podejrzanych

-pełnowartościowe żywienie

-oczyszczanie i odkażanie boksu – 2-3% prep. Jodoforowe

-potem dezynfekcja całego pomieszczenia – 3-4% Lysoformin lub inne z kwasem nadoctowym

-wybiegi wyłączone na 2 lata + wapno chlorowane

Leczenie

-prep. Mineralno-witaminowe i odpornościowe

-miejscowe pędzlowanie owrzodzeń jodogliceryną, spryskiwanie prep. Grzybobójczymi(Clinafarm, Fungiferm)

-antybiotyki przy nadkażeniach

Zagrożenia dla zdrowia człowieka

-mało zakaźny

-ale trudno gojące się, ogniskowe ropne zapalenie skóry

Wrzodziejące zapalenie naczyń chłonnych

(lymphangitis ulcerosa, ulcerative lymphangitis)

Etiologia

-bakteria G+, Corynebacterium pseudotuberculosis

-rzadziej paciorkowce, Streptococcus equi sp. zooepidemicus

-wytwarza hemolizynę i egzotoksyny powodujące martwicę skóry

-występuje powszechnie w środowisku

-zachorowania uwidaczniają się późnym latem i wczesną zimą

Epidemiologia

-wszystkie kraje

-konie w wieku 5 m-cy do 2-3 lat

-droga kontaktowa

Patogeneza

-do zakażenia dochodzi przez powierzchowne zranienie skóry, ew. przeniesienie zakażenia przez owady

-pojawia się obrzęk tkanek, rozszerzenie naczyń chłonnych – powrózkowate uwypuklenia naczyń ponad powierzchnię skóry

Objawy kliniczne

-przebieg przewlekły

-w dolnych partiach karku i na brzuchu pojawiają się bolesne, początkowo twarde, później miękkie obrzęki, powrózkowato zgrubione naczynia chłonne

-obrzęki na wymieniu, mosznie, wewnętrznych powierzchniach ud

-pojawiają się ropnie(o średnicy 2,5-25 cm), które pękają po 7-10 dniach (przetoka) kremowo-zielonkawa ropa

-proces gojenia trwa około 1-2 tyg. , pozostają twarde blizny, cały proces chorobowy może trwać nawet do roku

-może dochodzić do przerzutów ropni do narządów wewnętrznych – zejścia śmiertelne

-charłactwo i przerzuty do narządów wewnętrznych

Rozpoznawanie

-badanie bakteriologiczne: ropa(punktaty z guzów, wymazy z wrzodów)

Postępowanie

-antybiotykoterapia – większość antybiotyków z wyjątkiem aminoglikozydów – długotrwałe podawanie leków ze względu na możliwość opóźnienia dojrzewania ropni

-leczenie miejscowe:

>maści rozgrzewające – np. maść ichtiolowa

>środki antyseptyczne – rywanol, jodofory

>nacinanie i płukanie dojrzałych ropni, dreny

-wakcynoterpia – z zabitym zarazkiem lub autoszczepionki(Str. equi sp. zooepidemicus)

-oczyszczenia i odkażanie pomieszczeń

Nosacizna

(malleus,glanders)

Etiologia

-Burkholderia mallei(Pseudomonas mallei)

-G- pałeczka

-silna inwazyjność i zaraźliwość a zróżnicowania zjadliwość

-chorobotwórczość uwarunkowana inwazyjnością zarazka i uwalnianiem endotoksyn

Epidemiologia

-chorują zwierzęta koniowate(najczęściej sprowadzone do ogrodów zoologicznych)

-także mięsożerne i ludzie

-Turcja, Irak, Indie, Chiny, Mongolia

-w Polsce od 1957 roku, ale utrzymuje się u sąsiadów(Białoruś, Litwa – 1996 r.), stale występuje w Turcji(nielegalny przewóz zwierząt np. zebry)

-pierwotne źródła zakażenia:

>zwierzęta chore(wyciek z nosa i wrzodów)

>ozdrowieńcy

>bezobjawowi nosiciele

-wtórne źródła zakażenia:

>pasza, woda

>pomieszczenia, ściółka

>środki transportu zanieczyszczone zarazkami

-drogi zakażenia:

>alimentarna

>rzadziej uszkodzona skóra

>sporadycznie droga inhalacyjna

Patogeneza

-namnożenie w miejscu inwazji

-przenikanie do regionalnych węzłów chłonnych

-tam niszczenie przez fagocyty lub przeżywają przenoszone są do miejsc predylekcyjnych(błona śluzowa nosa, płuca, skóra)

-zmiany zapalne o charakterze wysiękowo-wytwórczym oraz martwicowym

-losy zakażenia zależą od sprawności mechanizmów obronnych i kondycji zwierzęcia oraz zjadliwości i ilości zarazka

-w warunkach naturalnych do rozwoju choroby dochodzi przy masowych zakażeniach lub powtarzających infekcjach w toku kilkutygodniowego kontaktu ze źródłem zakażenia

Objawy kliniczne

-okres inkubacji 2 tyg. – 2-3 m-sce

-postacie:

>ostra(osły, muły, mięsożerne, ludzie)

*objawy ogólne: gorączka 41-42 C, apatia, brak apetytu, dreszcze

*po 2-3 dniach na błonie śluzowej jamy nosowej szkliste żółtawe lub szaro-czerwone guzki, wielkości ziarna prosa, otoczone obwódką przekrwienia obocznego

*po kilku dniach martwica i zropnienie guzków

*przekształcają się w owrzodzenia o wałowato wyniesionych, nierównych brzegach

*zmiany obejmują zwykle jedną jamę nosową

*żółto-zielony, śluzowo-ropny, a później krwisty wypływ z zajętej jamy nosowej

*gojenie owrzodzeń, ale po nich charakterystyczne, srebrzyste, gwiazdkowate blizny

*jednocześnie guzki i owrzodzenia powstają w innych miejscach

*objaw charakterystyczny – jednoczesne występowanie guzków, owrzodzeń i blizn

*podobne zmiany w gardle, krtani, tchawicy i oskrzelach

*czasami na skórze wokół nozdrzy i części twarzowej głowy

*więc duszności i napadowy kaszel

*u samic na obrzękłych wargach sromowych

*u samców na mosznie

*ostatecznie stan ogólny szybko się pogarsza i w końcowej fazie rozwija się zapalenie płuc

*niekiedy biegunka i poliuria

*zejście śmiertelne po 1-2 tyg.

>przewlekła(konie)

*gorączka powrotna

*2-3 dniowe okresy gorączkowe towarzyszące rozpadowi guzów i bakteriemii

*okresy remisji gorączki – odzyskują apetyt, ale stan ogólny systematycznie pogarsza się

*na błonie śluzowej nosa charakterystyczne guzy, wrzody i blizny

*perforacja przegrody nosowej na skutek zlewania się sąsiadujących wrzodów i drążenia w

głąb

*obrzęk węzłów chłonnych podżuchwowych, potem stają się twarde i nieprzesuwalne względem podłoża, w związku z rozrostem tkanki łącznej

*zmiany następujące w dalszych odcinkach układu oddechowego do płuc włącznie

Objawy

-płuca:

*postać rozsiana drobnoguzkowa

>ciemnoczerwone guzki wielkości ziarna prosa do grochu we wszystkich płatach

>guzki w całym miąższu, ale najwięcej pod opłucną

>z czasem środek guza ulega martwicy i serowaceniu lub zwapnieniu

*postać guzowata

>zmiany obejmują cały zrazik lub kilka sąsiednich

>szaro-białe, słoniowate guzy wielkości jaja kurzego do pięści

>wypełnione ciemnobrązową serowatą lub ropną zawartością

-skóra

*zmiany na skutek zakażenia miejscowego przez uszkodzoną skórę lub drogę hemtogenną

*kończyny tylne, rzadziej przednie i głowa

*różańcowato ułożone guzki na skórze

*potem kraterowate wrzody 0,5-2 cm, o podminowanych brzegach i szaro-białym dnie

*z wrzodów wycieka ciągliwa, żółta ropa

*po kilkunastu dniach wrzody goją się , a w ich sąsiedztwie pojawiają się następne, zwykle wzdłuż przebiegu skórnych naczyń limfatycznych

*wrzody mogą drążyć do tk. podskórnej – zmiany rozrostowe i słoniowatość kończyn

-postać przewlekła

*trwa miesiącami i mimo okresowych remisji prowadzi do charłactwa

*przy zmianach w płucach nawet przez kilka lat mogą być niewidoczne objawy

*a dopiero po zadziałaniu czynników stresowych lub infekcji wirusowej dochodzi do uaktywnienia choroby i zapalenia płuc

-postać poronna lub subkliniczna – na terenach endemicznych, nosicielstwo zarazka

Zmiany anatomopatologiczne

-wychudzenie zwłok

-na błonie śluzowej nosa guzki, wrzody i charakterystyczne gwiazdkowate blizny

-na skórze wrzody oraz blizny

-płuca

>drobne ciemnoczerwone guzki z żółtym przeświecającym środkiem w miąższu

>lub duże, szaro-białe, słoniowate guzy, wypełnione „bryjowatą” brązowo-czerwoną

masą w poszczególnych płatach

>na przekroju guzka – martwicze centrum, otoczone szaro-białą obwódką

-histologicznie – martwica z rozpadem jąder komórkowych(kariorrhexis)

Rozpoznanie

-dochodzenie epidemiologiczne(pochodzenie i kontakt ze zwierzętami importowanymi)

-badanie kliniczne

-badanie sekcyjne

-badanie bakteriologiczne(uwaga – chorobotwórcza dla ludzi)

>do badania punktaty z guzków lub ropa

>mikroskopowo G- pałeczki o zaokrąglonych końcach

>posiew – ropę zmieszać z penicyliną w celu eliminacji paciorkowców

>fenomen Straussa – orchitis u samców świnek morskich po podaniu dootrzewnowym ropy

>agar zwykły lub ziemniaczany z dodatkiem 4% glicerolu – krople miodu

>identyfikacja – API testy, aglutynacja szkiełkowa

-testy serologiczne(OWD – zalecany – po 2 tyg. Ponowne badanie, Elisa)

-dawniej testy alergiczne(maleinizacja)

Maleinizacja spojówkowa

Do worka spojówkowego po odchyleniu dolnej powieki wkrapla się dawkę maleiny PPD(0,1 ml maleiny PPD).

Wynik ocenia się po 3, 6, 12, 24 godzinach.

Odczyn dodatni gdy pojawi się przekrwienie spojówek i wypływ ropny z oka utrzymujący się przez co najmniej 24h.

Wynik wątpliwy, gdy wypływ jest śluzowo-ropny i występuje nieznaczne przekrwienie spojówek. Wynik ujemny przy braku wypływu i krótkotrwałym lekkim łzawieniu.

W przypadku wątpliwych odczyn powtarza się po 5 dniach.

Podczas kontroli każdorazowo mierzy się ciepłotę.

Jeśli wynik jest wątpliwy przy wzroście ciepłoty powyżej 38,5 C odczyn uznaje się za dodatni.

Maleinizacja śródskórno-powiekowa

Maleinę wstrzykuje się strzykawką do tuberkulinizacji śródskórnie do dolnej powieki w odległości 1mm od jej brzegu.

Ocenę przeprowadza się po 24 i 72h.

Dodatni odczyn gdy obrzęk obu powiek i widoczny jest wypływ ropny z oka.

Wątpliwy gdy opuchlizna powiek występuje, ale wypływ jest śluzowy.

Ujemny gdy występuje lekki obrzęk powieki dolnej, zanikającym po 24h.

Jeśli wynik pierwszego sprawdzenia testu(po 24h) wyszedł dodatnio lub wątpliwie, to należy wykonać dodatkową maleinizację na drugim oku(tzw. sensybilizację) którą ocenia się po 48h.

Maleinizacja podskórna

Przed wykonaniem maleinizacji należy pobrać krew do badania serologicznego.Badanie serologiczne i alergologiczne mogą dawać fałszywie ujemne w ostrej postaci choroby oraz w stanach charłactwa, a fałszywie dodatnie przy mieloidozie(zakażenie Burkholderia pseudomallei).

Test ten wykonywany jest, gdy OWD i maleinizacja spojówkowa lub śródskórno-powiekowa wyszły z wynikiem wątpliwym.

Przed badaniem zwierzęta przez 2 dni poddaje się obserwacji z pomiarem ciepłoty ciała rano, w południe i wieczorem. Jeżeli średnia temp. Przekracza 38,5 C lub wahania dobowe wynoszą ponad 1 C maleinizację odracza się.

Jeśli wahania dobowe mieszczą się w granicy 0,5 C to wstrzykuje się rozcieńczoną maleinę podskórnie na szyi, iniekcję wykonuje się wieczorem a wynik odczytuje się rano po 12h, pomiary wykonuje się co 3h przez 24-36h.

Odczyn uznaje się za dodatni gdy w miejscu podania wystąpi bolesny obrzęki wielkości jaja kurzego lub pięści i utrzymuje się przez 2-3 dni, przy jednoczesnym wzroście ciepłoty o -12 C z osowieniem i utratą apetytu. Dodatni wynik przyjmuje się gdy słabo wyrażony jest odczyn miejscowy i ogólny ale notowany jest wzrost ciepłoty o 2 C lub więcej.

Odczyn wątpliwy gdy ciepłota wzrośnie o 1 C(nie więcej niż 2 C) z jednoczesnym brakiem apetytu i słabo wyrażonym, ale utrzymującym się przez 2-3 dni odczynie miejscowym.

Odczyn ujemny gdy ciepłota jest w granicach normy fizjologicznej i brak jest odczynów ogólnych i miejscowych. Mały obrzęk w miejscu podania maleiny zanika w ciągu 18-24h.

Schemat badania koni w kierunku nosacizny

Badanie kliniczne i maleinizacja met. śródskórno-powiekową

Po 24h

Wynik dodatni lub wątpliwy wynik ujemny

Po 24h

Sensybilizcja=Maleinizacja met. śródskórno-powiekową

Po 48h

Wynik dodatni lub wątpliwy wynik ujemny

Eutanazja

Pobrać krew do bad.

serologicznego

Maleinizacja podskórna

Wynik dodatni lub wątpliwy wynik ujemny

Eutanzaja decyduje wynik bad.

serologicznego

wynik badania dodatni lub wątpliwy wynik ujemny

eutanazja

Rozpoznanie różnicowe

-zołzy(obustronny wypływ ropny, brak zmian w nosie)

-epizootyczne i wrzodziejące zapalnie naczyń chłonnych(guzy i wrzody na skórze, zwykle brak gorączki i zmian w nosie)

-przewlekle zapalenie zatok lub worków powietrznych

-nowotwory błony śluzowej nosa

Postępowanie

-lista OIE

-podlega obowiązkowi zgłaszania

-usypianie zwierząt i utylizacja zwłok

-odkażanie pomieszczeń i sprzętu

-kwarantanna zwierząt mających kontakt z chorymi + badanie serologiczne

-wstrzymanie obrotu końmi na terenie zapowietrzonym

-tern zagrożony – kontrola koni

-jeśli chorobę stwierdzono w stadninie lub osadzie 6-miesięczna obserwacja, zachowanie rygorów sanitarno-weterynaryjnych, odzież ochronna, odkażanie bieżące, bieżące badanie kliniczne i serologiczne

-kraj uznany za wolny po 12 miesiącach od likwidacji ostatniego chorego zwierzęcia

-eksport – badanie OWD

Zagrożenie dla człowieka

-zakażenie kontaktowe

-okres inkubacji 2-3 dni

-powstaje guzek lub owrzodzenie z obrzękiem regionalnych węzłów chłonnych

-rozprzestrzenianie zmian na inne okolice ciała oraz błony śluzowe jamy nosowej, ustnej, krtani

-zapalenie tkanki łącznej skóry w miejscach zakażenia

-objawy ogólne: gorączka, dreszcze, bóle głowy, złe samopoczucie, bóle mięśni i stawów, wypływ z nosa

-potem posocznica, zapalenie płuc, opłucnej, ropnie w płucach

-nie leczone to śmierć w ciągu 3 tyg. lub przejście w postać przewlekłą z tworzeniem ropni w skórze, stawach i mięśniach

-rozpoznanie: badanie bakteriologiczne i serologiczne

-leczenie: ważne szybkie rozpoznanie i podjęcie leczenia w 1-2 dniu od wystąpienia objawów tetracyklinami lub innymi antybiotykami o szerokim spektrum

Zołzy

(adenitis equorum, strangles)

Etiologia

-bakteria Streptococcus equi sp. Equi

-G+, występuje w postaci różnej długości poskręcanych łańcuszków, złożonych z poprzecznie owalnych ziarenkowców

-rośnie na podłożach bakteriologicznych w 37 C, w warunkach tlenowych

-wytwarza hemolizę typu beta na podłożach agarowych z krwią

-właściwości immunogenne są związane z peptydem białka matrycowego M

-szczepy izolowane od koni cechują się zróżnicowaną zjadliwością, zależną od obecności białka M oraz zdolności wytwarzania otoczki zbudowanej z kwasu hialuronowego

-oporny na czynniki środowiska zewnętrznego – przez 4 tyg. zachowuje żywotność i inwazyjność w wysuszonym materiale

-w ciągu 10 min. niszczą go roztwory 0,5% lizolu, 3% kreoliny, 2-3% ługu sodowego

Epidemiologia

-występuje na całym świecie

-choroba sezonowa, występuje najczęściej późną jesienią oraz w zimie, często jako enzootia stajenna

-wrażliwe konie, muły, osły, inne koniowate

-chorują głównie zwierzęta młode od 2-3 miesięcy do 2-3 lat oraz konie starsze, które nie przebyły zakażenia

-chorobę wyzwalają czynniki stresowe(transport, nagłe zmiany pogody, intensywne treningi, zakażenia pokorna- lub adenowirusami końskimi)

-źródło zakażenia: wyciek z nosa chorych koni

-drogi zakażenia:

>kropelkowa

>inhalacyjna

>alimentarna(pasza lub woda zanieczyszczona paciorkowcami)

>krycie(sporadycznie, ale możliwe)

Objawy kliniczne

-okres wylęgania 4-8 dni

-podział:

1)zołzy typowe

2)zołzy atypowe(powikłane)

1)zołzy typowe

>objawy ogólne

*osowienie

*utrata apetytu

*ciepłota wewnętrzna 41-42 C

>następnie

*przekrwienie błony śluzowej nosa

*obustronny wypływ z nozdrzy(początkowo surowiczy, potem śluzowy i ropny)

>po 2-3 dniach

*obrzęk okolicy węzłów chłonnych podżuchwowych

*węzły chłonne twarde i bolesne

*w wyniku obrzęków utrudnione przyjmowanie płynów i duszność

>następnie

*stopniowe rozmiękanie węzłów chłonnych

>po 8-12 dniach

*tworzenie się przetok w węzłach, z których wydobywa się ciągliwa, bladożółtawa ropa

*stan ogólny zwierzęcia poprawia się(powrót apetytu, spadek ciepłoty wewnętrznej, zmniejszenie obrzęków)

*zmniejszenie się ilości wydalanej ropy i ziarninowanie przetoki

>po 2-3 tyg.

*wyleczenie(przy braku komplikacji)

2)zołzy powikłane

>są efektem przenikania paciorkowców do okolicznych tkanek lub płuc

>najczęściej występujące powikłania to

*jedno- lub obustronne zapalenie przyusznicy

*ropne zapalenie zatok szczękowych lub czołowych

*ropne zapalenie gardła i okolicznych węzłów chłonnych

*utrzymywanie się gorączki, powiększenie obrzęku w okolicy gardła, w wyniku tego duszność i nawet mimo leczenia może dochodzić do padnięć

>u nie leczonych

*często ropnie przerzutowe w węzłach chłonnych śródpiersiowych

*następnie ropne zapalenie oskrzeli i płuc, prowadzące do padnięć

-ropnie przerzutowe w węzłach chłonnych krezkowych

>bez objawów, dopiero po znacznym powiększeniu węzłów objawy morzyskowe o różnym nasileniu, czasem biegunki na przemian z zaparciami

>leczenie objawowe jest nieskuteczne, napady morzyska powtarzają się i dochodzi do padnięć(często przyczyną jest zapalenie otrzewnej po pęknięciu ropnia)

-przy zakażeniu drogą krycia

>u klaczy po 3-5 dniach od stanowienia ropny wypływ z dróg rodnych i nieregularne, drobne ropnie na śluzówce pochwy i warg sromowych

>jeśli dojdzie do zapłodnienia, płód po kilku tyg. obumiera i zostaje wydalony

>u ogierów

*obrzęk puzdra i jąder

*pojedyncze ropnie na napletku

*rokowanie pomyślne

-odporność nabyta po przechorowaniu zołzów utrzymuje się przez całe życie

Zmiany anatomopatologiczne

-ropnie

>różnej wielkości, w węzłach chłonnych żuchwowych, sródpiersiowych lub krezkowych

>niekiedy w przyusznicy oraz zatokach szczękowych i czołowych

Rozpoznanie

-objawy kliniczne

>zołzy typowe: na podstawie objawów kliniczncyh(obustronny wypływ z nozdrzy, obrzęk i zropienie węzłów chłonnych podżuchwowych)

>zołzy atypowe: początek choroby podobny, jak w postaci typowej, dopiero w dalszej fazie obraz choroby zróżnicowany)

-badanie bakteriologiczne wymazów z nosa lub próbek ropy(rozstrzygające)

-wyizolowanie czystej kultury Str. equi sp. equi stanowi potwierdzenie rozpoznania klinicznego

-rozpoznanie różnicowe

>infekcje wywoływane przez Streptococcus equi sp. zooepidemicus

*u kilkudniowych źrebiąt jest przyczyną kulawek

*u starszych źrebiąt zachorowania podobne do zołzów, ale o łagodnym przebiegu i bez zropienia węzłów chłonnych podżuchwowych

>nosacizna

*zwykle jednostronny wypływ z nosa

*charakterystyczne zmiany na błonie śluzowej nosa(guzki)

>infekcje wywoływane przez wirusy pneumotropowe(EHV-4, EAV, EPV-1,2,3, ERV-1,2, 3)

*występują głównie w stadninach oraz stadach

*szybkie szerzenie się choroby

*brak tak silnych odczynów ze strony węzłów chłonnych podżuchwowych

Postępowanie

-odizolowanie i pozostawienie w stajni koni chorych i podejrzanych o chorobę

-leczenie

>antybiotyki

*penicylina krystaliczna lub prokainowa przez pierwsze 3-5 dni, a następnie penicylinę o przedłużonym działaniu

*ampicylina

*tetracykliny

*antybiotykoterapia przez cały okres trwania gorączki i jeszcze przez 2-3 dni po jej ustąpieniu

>parenteralne nawadnianie i odżywianie(PWE, glukoza), jeśli zwierzę nie może przyjmować pokarmów i płynów

>maść ichtiolowa – przyśpiesza samoistne pęknięcie ropni

>punkcja lub nacięcie i oczyszczenie z ropy znacznie obrzękniętvch węzłów chłonnych w miejscu wyczuwalnego rozmiękania

-codziennie oczyszczenie i odkażanie stanowisk chorych koni – w celu dewastacji zarazków i ograniczenia ich rozsiewania

-młodym koniom w sąsiednich stanowiskach można podać zapobiegawczo penicylinę o przedłużonym działaniu

-dokładne oczyszczenie i odkażenie pomieszczeń po wygaśnięciu choroby

-wstrzymanie obrotu koni w gospodarstwie zapowietrzonym w okresie trwania choroby i przez 3 tyg. po jej wygaśnięciu

-zapobieganie

>uodparnianie młodych koni szczepionkami zawierającymi szczepy Str. equi sp. equi, wytwarzającymi białko M

>obecnie zaleca się donosowe podawanie szczepionek za pomocą specjalnego rozpylacza

>w stadninach i gospodarstwach, w których choroba dotychczas nie występowała szczepi się wszystkie konie w wieku powyżej 3-4 miesięcy