MUZYKOTERAPIA W RESOCJALIZACJI

- początek XX wieku w zakładach resocjalizacyjnych w USA pojawiły się zajęcia muzyczne dla młodzieży

- Forma śpiewu i nauki gry na instrumencie ma na celu:

- sensowne wypełnienie wolnego czasu

- uczenie systematyczności, wytrwałości, sumienności, cierpliwości, staranności i poczucia obowiązku

- wpływa na rozwój i kształtowanie wrażliwości człowieka

- pośrednio podwyższa samoocenę, uczy odpowiedzialności i pracy grupowej

- pasja i nadawanie sensu życiu

- wzrost świadomości i pewności siebie

- muzyka kształtuje postawy moralne

- muzyka pozwala uwolnić emocje, rozładować złość

- integruje ludzi

- Taką resocjalizację przeszedł Lois Armstrong ( z zastosowaniem śpiewu i nauki gry na instrumencie)

- muzyka jest skutecznym środkiem resocjalizacji, gdyż ta forma terapii jest bardziej przystępna dla młodzieży; wpływa niewerbalnie na wychowanka, tworzy atmosferę otwartości

Jak uzyskać pozytywne rezutaty działań muzykoterapeutycznych

- potrzebna jest współpraca osoby objętej oddziaływaniem, jej aktywność

- muzykoterapia ma polegać na zmianie sposobu funkcjonowania poprzez przobrażanie sposobu myślenia, systemu wartości, uczenie samokontroli, umiejętności radzenia sobie z trudnościami- na przeobrażeniach w obrębie psychiki

- ważna jest również osobowość i kwalifikacje zawodowe muzykoterapeuty prowadzącego zajęcia

- aktywne formy psychoterapii- polecane szczególnie dla osób z problemami z samokontrolą, zaburzeniami zachowania i agresją ( improwizacje muzyczne, grupowe formy muzykoterapii)

- receptywne formy muzykoterapii- np. treningi relaksacyjne, wizualizacja - sprawiają przyjemność, zwiększa wgląd w siebie, pomaga rozwinąć wyobraźnię, zmierzają do korekty negatywnych postaw, zachowań i reakcji nieakceptowanych społecznie, jak również sposobu podchodzenia do problemów, radzenia sobie z emocjami

- muzykoterapia społecznościowa- opiera się na różnych aktywnościach muzycznych realizowanych w pewnej społeczności

- technika dialogu instrumentalnego- polega na muzycznej „rozmowie” uczestnika sesji z terapeutą lub innymi uczestnikami zajęć. Dialog jest formą ekspresji emocji oraz nauki odczytywania emocji drugiej strony. Umiejetność empatii rozwijana w tym ćwiczeniu otwiera możliwości lepszego zrozumienia tego, co w danej chwili odczuwa druga strona dialogu i dzięki temu zwiększa szansę na uzyskanie bardziej adekwatnej reakcji.

- technika pisania piosenek- forma muzykoterapii receptywnej

- by wychowankowie mogli się otworzyć, trzeba stworzyć dla nich bezpieczne warunki, w tym celu moznaby napisac kontrakt zasad obowiązujących na zajęciach

MUZYKOTERAPI DZIECI I MŁODZIEŻY Z ZABURZENIAMI EMOCJI I ZACHOWANIA

Zaburzenia emocji i zachowania, które wymagają korekty to m.in.:

- wybuchy gniewu i frustracji (płacz, krzyk, etc)

- impulsywność

- wrogość

- brak tolerancji na niepowodzenia

- kłótliwość

- zachowania agresywne, werbalne i fizyczne

- manipulowanie emocjami innych, wymuszanie

- zachowania o charakterze sadystycznym w stosunku do innych ludzi lub zwierząt

- brak umiejętności nawiązania prawidłowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi z otoczenia;

- kłamliwość

- skrajne nieposłuszeństwo

- szyderstwo

- niezdolność do współdziałania

- niszczenie lub kradzież cudzej własności

- nadpobudliwość ruchowa

- bardzo krótki czas koncentracji uwagi

- lęk, bojaźliwośc, wycofanie

- napady paniki

- wagary, ucieczki z domu

- używanie substancji psychoaktywnych

- włączanie się w działalność młodocianych grup przestępczych

TYPY INTERWENCJI I ICH PODSTAWY TEORETYCZNE

Muzykoterapia- to usystematyzowany proces interwencji w ramach którego terapeuta wspomaga klienta w osiąganiu/ wspieraniu/promowaniu zdrowia, używając doświadczeń muzycznych oraz relacji, które wykształcają się dzięki nim, jako dynamicznych sił umożliwiających zmiany.

Pierwsze spotkanie muzykoterapeuty z klientem:

- przeprowadzenie rozpoznania, formy diagnozy na podstawie dokumentacji pedagogicznej, psychologicznej lub psychiatrycznej

- „diagnoza” powinna określać stan klienta w momencie rozpoczęcia terapii, uwzględniać możne i słabe strony, wskazywać na zdolności i predyspozycje; uwzględniać obserwacje klienta w trakcie interakcji z innymi; wywiady z nauczycielami i bliskimi klienta

- preferencje muzyczne klienta można określić np. za pomocą: nieukierunkowanej improwizacji, wspólne słuchanie ulubionej muzyki klienta i rozmowę o niej, spontanicznego muzykowania

CELE ODDZIAŁYWAŃ MUZYKOTERAPEUTYCZNYCH

- poprawa koncentracji uwagi

- wykształcenie lub poprawa umiejętności kontroli działań impulsywnych

- wykształcenie umiejętności radzenia sobie z gniewem i frustracją w sposób akceptowany społecznie

- poprawa umiejętności komunikacyjnych- werbalnych i niewerbalnych

- obniżenie poziomu napięcia, relaksacja

- stabilizacja lub poprawa nastroju

- wykształcenie umiejętności prawidłowej identyfikacji emocji i zachowań emocjonalnych

- ekspresja emocjonalna

- poprawa relacji interpersonalnych i więzi emocjonalnych

- wykształcenie lub poprawa umiejętności podejmowania racjonalnych decyzji i działań

- integracja w grupie

- wykształcenie prawidłowych umiejętności społecznych (np. słuchania, dokonywania wyborów, zawarcia kompromisu, współpracy, współodpowiedzialności)

- podniesienie samooceny

WYBRANE TECHNIKI MUZYKOTERAPEUTYCZNE W PRACY Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ Z ZABURZENIAMI EMOCJONALNYMI/ZACHOWANIA

1. Alternatywne notacje muzyczne ( kolory, obrazki, cyfry)- prowadzi do samodzielnego wykonania utworu/ piosenki przez dzieci;

Cele: poprawa koncentracji uwagi, poprawa kontroli zachowań impulsywnych, podniesienie poczucia własnej wartości, poprawa koordynacji oko-ręka

2. Improwizacja ukierunkowana lub nie, wyrażająca na przykład nastroje lub opisująca sytuacje komunikacyjne (np. dialog instrumentalny)

Cele: ekspresja emocjonalna, poprawa umiejętności identyfikacji emocji i zachowań emocjonalnych, poprawa umiejętności komunikacyjnych, wzmocnienie więzi interpersonalnych

3. Pisanie piosenek/ tworzenie utworów- charakter muzyczny zależny od klienta. Tematykę może stanowić konkretne wydarzenie, przebieg dnia lub ogólna refleksja nad rzeczywistością- powinna być zaproponowana przez klienta

Cele: poprawa umiejętności komunikacyjnych, ekspresja emocjonalna, poprawa umiejętności podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów, dokonywania wyborów, podniesienie poczucia własnej wartości

4. Wykonywanie piosenek

Cele: integracja grupy, podniesienie poczucia własnej wartości, poprawa umiejętności współpracy, wykształcenie poczucia współodpowiedzialności

5. Relaksacja przy muzyce z zastosowaniem zindywidualizowanej narracji, opartej na elementach z życia dziecka

Cele: wykształcenie umiejętności radzenia sobie z gniewem i frustracją, obniżenie poziomu napięcia, relaksacja, stabilizacja lub poprawa nastroju.

STAN BADAŃ

Muzykoterapia może być efektywną interwencją w działaniach dotyczących dzieci i młodzieży wykazujących psychopatologie. Jest szczególnie skuteczna w zaburzeniach zachowania i zaburzeniach rozwojowych.