Organy Administracji publicznej.
Działalność administracyjną nazywa się w państwie w pewnym uproszczeniu to wszystko, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości. Działalność tę prowadzą organy administracji publicznej. Wśród nich wyróżniamy organy administracji rządowej i organy administracji samorządowej.
Zależnie od przedmiotu działalności i jej zakresu, charakteru organu, składu i innych okoliczności, występuje kilka podziałów organów administracyjnych Odnoszą się one do organów administracji rządowej, a w części również do samorządu.
a) organy kolegialne i jednoosobowe
Organ kolegialny składa się z pewnej liczby osób, a decyzje zapadają w nim zespołowe, w drodze uchwały podjętej większością głosów. Organem kolegialnym jest np. Rada Ministrów. Natomiast w skład organu jednoosobowego wchodzi jedna osoba, a decyzje zapadają jednoosobowo. Takim organem jest minister.
W aparacie administracyjnym państwa działają obydwa rodzaje organów. Organy kolegialne wykorzystuje się głównie, gdy sprawą o podstawowym znaczeniu jest dojrzałość podejmowanych decyzji, ich staranne wyważenie, jednym słowem, gdy chodzi przede wszystkim o merytoryczną i prawne trafność decyzji. Natomiast na tych odcinkach zarządu państwowego, gdzie najważniejsza jest szybkość działania i operatywność organu, decydująca o skuteczność administrowania – powoływane są organy jednoosobowe. Zarówno organy kolegialne jak i jednoosobowe mają swoje wady i zalety. Organy jednoosobowe administrują sprawnie, lecz prawdopodobieństwo podjęcia błędnej decyzji jest tu znaczenie większe, natomiast w organach kolegialnych decyzja może być znacznie dokładniej przemyślana i przed podjęciem poddana wszechstronnej analizie, ale właśnie w skutek tego działalności organów kolegialnych może okazać się nie dość sprawna.
Państwo dąży do połączenie zalet obu rodzajów obu. Jedną z prób zmierzających w tym kierunku jest tworzenie kolegiów przy organach jednoosobowych. Kolegium ma z reguły jedynie charakter doradczy, ale organ jest zobowiązany przedstawić mu projekty ważniejszych decyzji i przed ich podjęciem wysłuchać opinii kolegium. Opinia ta nie jest wiążąca. Organ podejmuje decyzję swobodnie i ponosi za nią sam pełną odpowiedzialność. Działanie takiego opiniodawczego zespołu zwiększa jednak wydanie prawdopodobieństwa podjęcia właściwej decyzji.
b) organy centralne i terenowe
Ze względu na terytorialny zasięg swojej działalności organy administracji państwowej dzielą się na centralne i terenowe:
Organami centralnymi są te organy administracji, które obejmują swoim działaniem teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i w innych ustawach kompetencjami. Wśród centralnych organów administracji państwowej specjalną grupę stanowią organy naczelne. Centralnymi organami są m.in. Rada Ministrów, ministrowie, Główny Urząd Statystyczny.
Organem terenowym nazywamy taki organ, którego kompetencji rozciągają się jedynie na określoną część terytorium państwa, odpowiadają z reguły jednostce podziału administracyjnego (np. województwo).
W przeciwieństwie do organów centralnych, terenowe organy administracji państwowej występują na różnych szczeblach, podlegając sobie wzajemnie. Układ stosunków miedzy organami administracyjnymi różnych szczebli opiera się na zasadzie centralizmu.
c) organy o kompetencji ogólnej szczególnej
Wśród organów administracyjnych odróżniamy takie, które zajmują się zarządzaniem wszystkich lub przynajmniej większą ilością dziedzin życia na danym terenie, oraz takie, którym podlega tylko jedna dziedzina zarządu państwowego. Pierwsze z nich to organy o kompetencji ogólnej, drugie- organy o kompetencji szczególnej.
Przykładem organu o kompetencji ogólnej jest wojewoda. Natomiast typowym organem o kompetencji szczególnej jest minister.
Administracja publiczna - Charakterystyka
Administracja publiczna jest to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach. Stanowi całokształt struktur organizacyjnych w państwie oraz ludzi zatrudnionych w tych strukturach spełniających zadania publiczne, zbiorowe i indywidualne, reglamentacyjne i świadczące oraz organizatorskie podmiotów kierowniczych i decydenckich.
Podział administracji publicznej
Administracja publiczna stanowi zespolenie różnych administracji działających w zakresie spraw publicznych, przede wszystkim zaś administracji państwowej, administracji rządowej i administracji samorządowej. Administracja publiczna jest desygnatem na określenie struktur, działań i ludzi tych wszystkich rodzajów administracji.
Wyróżnia się:
Administrację publiczną w ujęciu organizacyjnym (podmiotowym) - stanowi ona ogół podmiotów administracji, a więc organy administracji i inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu administracji publicznej,
Administrację publiczną w ujęciu materialnym (przedmiotowym) - działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej,
Administrację publiczną w ujęciu formalnym - to cała działalność wykonywana przez podmioty administracje bez względu na to, czy ma ona charakter administracyjny czy też nie ma tego charakteru.
Funkcje adm. Publicznej
Funkcja porządkowo - reglamentacyjna związana z ochroną porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego.
Funkcja świadczenia usług publicznych lub ich świadczenia za pośrednictwem instytucji świadczących, należących do sektora publicznego (przedsiębiorstw użyteczności publicznej i zakładów administracyjnych).
Funkcja regulatora rozwoju gospodarczego przejawiającej się w zastosowaniu klasycznych instrumentów policyjnych i reglamentacyjnych w postacie zezwoleń, kontyngentów, ceł, a także udziale państwa w zarządzaniu gospodarką narodową.
Zasada związania administracji prawem. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa i w granicach zakreślonych przepisami prawa.
Zasada kierownictwa. Kierownictwo jest to działanie organu administracji publicznej organizacyjne, inicjatywne, koordynacyjne, sprawdzające, kadrowe, nadzorcze, kontrolne.
Zasada koordynacji. Koordynacja w administracji publicznej sprowadza się do harmonizowania działań różnych organów administracji i urzędów publicznych dla osiągnięcia zamierzonych celów.
Zasada kolegialności. Kolegialność zasadza się na wspólnym podejmowaniu decyzji przez kilka lub nawet więcej równouprawnionych osób.
Zasada jednoosobowości. Jednoosobowość polega na tworzeniu jednoosobowych organów administracji i jednoosobowym podejmowaniu decyzji.
Zasada zakresu działania i właściwości (kompetencji) organu. Zakres działania organu jest określany w przepisach ustrojowych prawa administracyjnego powołującego dany organ. Zakres ten obejmuje wyliczenie spraw, jakimi organ się zajmuje. Natomiast kompetencję należy rozumieć jako zbiór uprawnień organu administracji publicznej, dotyczącego określonego zakresu spraw, w którym organ ma prawo i zarazem obowiązek działania. Wyróżnia się kilka rodzajów właściwości:
właściwość miejscowa - służy do określenia organu terenowego, który ma kompetencję do rozstrzygnięcia danej sprawy z punktu widzenia terytorialnego zasięgu działania.
właściwość rzeczowa - jest to przyznanie organowi administracji prawa do rozstrzygnięcia tylko określonych kategorii spraw.
właściwość instancyjna - jest to wskazanie instancji właściwej do rozstrzygnięcia danej sprawy.
Zasada decentralizacji. Decentralizacja wiąże się ściśle z budową aparat administracji publicznej i rozłożeniem zadań między poszczególne ogniwa tego aparatu w układzie pionowym.
Zasada nadzoru. Nadzór jest to możliwość wynikająca z przepisów prawa wkraczania w działalność jednostki nadzorowanej środkami instruktywnymi, organizacyjnymi, kontrolnymi i władczymi.
Zasada kontroli. Kontrola administracji sprowadza się do wykonywania czynności sprawdzających działania jednostek administracji publicznej.
Zasada odpowiedzialności. Wyróżniamy:
odpowiedzialność kierownicza - dotyczy osób pełniących kierownicze funkcje w administracji publicznej,
odpowiedzialność karna - odpowiedzialność sprawcza indywidualna,
odpowiedzialność majątkowa - wiąże się ze szkodami wyrządzonymi przez urzędnika w procesie realizacji funkcji administrowania,
odpowiedzialność służbowa - jest to odpowiedzialność pracowników względem przełożonych za uchybienia wobec obowiązków służbowych.
http://finanse-publiczne.pl/artykul.php?view=377
Wójt – urzędnik, pełniący funkcję organu wykonawczego gminy obok burmistrza i prezydenta miasta, wykonujący uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.
Do zadań wójta należy w szczególności:
przygotowywanie projektów uchwał rady gminy
określanie sposobu wykonywania uchwał
gospodarowanie mieniem komunalnym
wykonywanie budżetu
zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
Wójt jest funkcjonariuszem publicznym, wybieranym od 2002 roku w wyborach powszechnych, jego kadencja rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Wójta można odwołać poprzez referendum lokalne w trakcie trwania kadencji, do rozpisania którego potrzebny jest wniosek co najmniej 10% wyborców. Referendum jest ważne, gdy udział w nim weźmie nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu. W razie wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji (np. w razie odmowy złożenia ślubowania, złożenia pisemnej rezygnacji, śmierci, odwołania z urzędu) funkcję wójta, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba wyznaczona przez premiera. W Polsce wójtem nie może być osoba nie będąca jej obywatelem.
Wojewoda
Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Wojewoda jest:
przedstawicielem Rady Ministrów w województwie,
zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,
organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,
organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym, jeżeli ustawy szczególne tak stanowią,
reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.
Wojewoda, wykonując zadania i kompetencje, w szczególności:
kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,
kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej,
dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki Rządu oraz - w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach,
dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy,
reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych,
wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw,
współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,
przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
wydaje polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej a w sytuacjach nadzwyczajnych obowiązujące również organy samorządu terytorialnego,
kieruje pracą służb i inspekcji wojewódzkich oraz innych wojewódzkich jednostek i koordynuje ich działalność oraz zapewnia warunki do ich skutecznego działania,
sprawuje nadzór nad działalnością organów gminy, powiatu i samorządu województwa, na zasadach określonych w ustawach,
reprezentuje Skarb Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu wykonywania jego zadań oraz wykonuje inne uprawnienia wynikające z reprezentowania Skarbu Państwa,
wykonuje uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych do czasu przekazania tej funkcji ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa lub do czasu wygaśnięcia tych uprawnień i obowiązków z innych tytułów,
w szczególnie uzasadnionych przypadkach wstrzymuje, na czas określony, czynności każdego organu prowadzącego egzekucję administracyjną,
tworzy delegatury urzędu wojewódzkiego, a także delegatury komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
zatwierdza regulaminy komend, inspektoratów i innych wojewódzkich jednostek organizacyjnych, będących aparatem pomocniczym kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, chyba że ustawy stanowią inaczej,
powołuje i odwołuje kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, z wyjątkiem komendantów wojewódzkich Policji i Państwowej Straży Pożarnej, którzy są powoływani po zasięgnięciu opinii Wojewody lub za Jego zgodą,
powołuje i odwołuje powiatowych oraz granicznych lekarzy weterynarii,
wnioskuje o powołanie i odwołanie organów administracji niezespolonej względnie wyraża zgodę na ich powołanie czy odwołanie z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przepisami prawa,
stanowi akty prawa miejscowego oraz uzgadnia projekty prawa miejscowego stanowione przez organy administracji niezespolonej działającej na obszarze województwa na podstawie odrębnych ustaw,
wydaje zarządzenia w sprawach należących do jego właściwości,
wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji rządowej należących do jego właściwości, oraz prowadzi sprawy związane z zaskarżaniem decyzji do NSA oraz stosowaniem przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
wydaje wojewódzki dziennik urzędowy.